Минем педагогик осталыгым.

Минем педагогик осталыгым

(эссе)

                             “Укыту процессында шу?а т?шендем:

                                                          укыту бел?н т?рбия - аерылгысыз берб?тен процесс”

                                             (Л.Н.Толстой)

    Мин, Магсумова Индира Ахеяровна,  Яшел ?з?н ш???рене? А.С. Пушкин исеменд?ге 9нчы лицейны? татар теле ??м ?д?бияты укытучысы.

          Укытучы ??н?рен сайлавым очраклы гына т?гел, ч?нки кечкен?д?н ?к укытучы булырга хыялландым. Хыялыма иреш?д?, беренчед?н, туган авылымда укыткан ачык й?зле, ки? к??елле, сабыр холыклы, олы й?р?кле укытучылырым юн?леш бирс?; икенчед?н, татар теле ??м ?д?бияты укытучысыны?  ?з эшен яратып башкаруы эт?ргеч булгандыр, м?гаен.

          Укытучы – д?ньны танып белерг? омтылучы балаларны? керсез пакъ к??елл?рен? белем орлыкларын ч?ч?че ??м аларны? матур шытымнар бир?ен сабыр гына к?т?че Остаз, ?нил?р бел?н бер ?к д?р???г? куярлык – изге зат. Минемч?, бала к??елен? и? якын кеше ул – Укытучы. Укытучы нинди сыйфатларга ия булырга тиеш ул? – диг?н сорауга мин болай дип ?авап бирер идем. Укытучы кешег? и? башта – табигать бирг?н с?л?т, сабырлык, тир?н белем, к?рк?м холык, ??рвакыт ?з-?зе?не башкаларга ?рн?к итеп тота бел? сыйфаты хас булырга тиеш. Шушы зур исемне аклау ?чен б?тен к?чемне куям. ?земне? укытучы ??н?рен сайлаганыма горурланып яшим.

 Куйган максатларыма иреш? ?чен, белем алырга кир?клеген? т?шендем. 11 сыйныфны бетереп, туган авылдан чыгып кит? ??рбер бала ?чен авырдыр, дип уйлыйм. Минем авылым Югары Оры Арча районында урнашкан. Шушы районнан  мин д? урта м?кт?пне яхшы билгел?рен? т?мамлап, Арча педагогия к?ллиятен? татар теле ??м ?д?бияты б?леген? укырга кердем. Беренче тапкыр бу уку йортына аяк басуым б?ген д? х?теремд?. Бу к?нне кичерг?н шатлыкларымны, дулкынландыргыч хисл?ремне язып бетерерлек т?гел. ?ч ел к?ллиятт? уку тиз арада ?тте д? китте. Язмыш т?рлебезне т?рле якка таратты. Шулай да к?бебез Татар д??л?т гуманитар институтыны? читт?н торып уку б?леген? керде. ??р ел саен  берг? укыган ипт?шл?ребез бел?н очрашу безне? ?чен зур шатлык иде. Д?рт елдан со?, югары белем алу турындагы дипломнарыбызны тотып, т?рлебез т?рле якка таралыштык.

Эш эзл?п, мин Казан ш???рене? рус урта м?кт?бен? юл тоттым. Минем м?кт?п тормышым башланды. Олы тормыш юлына беренче адымнар. Балаларга к??ел ?ылысын биреп туган телг? м?х?бб?т т?рбиял?рг? тырыштым. Укучыларны? ?ылы м?н?с?б?тл?ре, ми?а чын укытучы итеп караулары эшем?  к?ч ??м д?рт ?ст?де.

           Язмыш... Кеше бер ген? урында тапталып тора алмый, гомере буе эзл?н?, хыяллана, зур сынауларга дучар була. Язмыш мине д? Яшел ?з?н ш???рене? А.С. Пушкин исеменд?ге 9 нчы лицейга алып килде ??м мин 8 ел укыту д?веренд? рус балаларына ана телебезне? матурлыгын, н?фислеген т?шендер?м. Аларны? у?ышлары с?ендер?, кайгылары к?ендер?. ?леге вакыт к?п булмаса да, байтак кына т??риб? тупланган.

          Б?генге к?н тал?пл?рен? ?авап бирерлек кабинетларда эшл??- ?зе бер б?хет. Эшл?? ?чен б?тен у?ай шартлар да тудырылган.

Балаларга т?пле белем бир?,

    Т?рбиял?? – минем т?п максат.

      Кешелекле булып калыгыз, дип,

Мин аларга ?йт?м кабатлап.

 Мин к?н саен сыйныфка кер?м. Ме? т?рле сорау, ме? т?рле проблема. Бу сорауларга ??р укытучы ?зенч? ?авап бир?дер. Мин к?н саен  ?крен ген? ?авап эзлим, алар бел?н берг? уйлыйм, к?л?м, шатланам. Минем бурычым - укучыда эчке матурлыкка омтылыш тудыру, кил?ч?кк? ?мет ??м ышаныч бел?н карый белерг? ?йр?т?. ?д?бият д?ресенд? бала ?с?рд?ге вакыйгалар ??м ян?ш? сур?тл?нг?н язмышлар бел?н таныша: к?т?релг?н тема буенча фикер алыша, а?а ?з м?н?с?б?тен белдер?. Мин укучыларны? ??рберсен? ?йтерг? м?мкинлек бир?м, ч?нки ??р бала – ?з фикерен ?йтерг? хокуклы ш?хес. Ничек бар шулай кабул ит?м мин аларны. Аларны? ??рберсе с?л?тле. Сыйныфларда балаларны ?ч т?ркемг? б?л?м: бик к?члел?р, уртача с?л?тлел?р, йомшаграклар. Мин беренче д?реск? керг?нд? ?к аларны ?зем ?чен билгел?п куям ??м д?ресне шул юн?лешт? оештырам. Укучыда булган сыйфатларны ?стер?, камилл?штер? – минем бурычым.

Д?ресл?р... Алар укучы бел?н укытучыны? берг?л?п и?ат ит?ен? нигезл?нерг? тиеш. Мин д?рест? – ки??шче, ?йр?т?че, ярд?мче, юн?леш бир?че, ?йд?п баручы. Мин алар бел?н б?х?сл?ш?м, и?ат ит?м, фикер алышам, м?ст?кыйль карарлар кабул ит?м. Балаларны? кызыксынучан к?зл?рен к?реп с?ен?м. ?зерлексез килг?н укучыларны да ?з фикерен ?йтерг? ?йр?т?м, ч?нки белемг? омтылу чаткыларын кабыза бел?- укытучыны? тагын бер бурычы. Мин т?къдим итк?н биремн?р укучыны? проблемасына ?йл?нерг?, аны? яш?еше бел?н тыгыз б?йл?нг?н булырга тиеш. Минем максатым – укучыда и?ади м?мкинлекл?рне ачу, ?зене? с?л?тле булуына ышандыру. Шуны? ?чен, укучыларны татар теле ??м ?д?бият ф?нен? м?х?бб?т т?рбиял?? ?чен т?рле метод – алымнардан, заманча технологияд?н  файдаланам.

К?н артыннан к?н ?т?. ??р к?н мине укучыларым сыйныф каршында басып каршы алалар. Аларны? ??рбер к?нг? ?з фикерл?ре, ?з карашлары бар. Алар н?рс? ишетк?нн?рен, н?рс? уйлаганнарын ?йтерг? ашкыналар. Алар бел?н мин с?йл?ш?м, серл?рен ты?лыйм, ?з ки??шл?ремне бир?м. Балалар, алар – серле бер д?нья. Аларны? д?ньясына кер? ?чен, ?зе?? д? балачакка кайтырга туры кил?.

Язмыш ми?а б?хет б?л?к итте,

   Сайлап бирде м?кт?п юлларын.

Бар к?чемне биреп укытамын

    Халкыбызны? кыз ??м улларын.

Балалар, м?кт?п тормышы бел?н ?релеп барган гомер агышында ми?а бик к?п ата-аналар бел?н аралашырга, т?рле ?ит?кчел?р, хезм?тт?шл?р бел?н эшл?рг? туры килде. Тел?с? кем укытучы була алмый. Укытучы булу ?чен белем ген? ?итми. ?зен? хас талант кир?к.

М?кт?пт? эшл?? бел?н горурланырга кир?к, укытучы ??н?ре катлаулы хезм?т булса да, зур х?рм?тк? лаеклы хезм?т. Бары тик балаларны ??м ?з эше?не яратканда гына Укытучы диг?н исемг? лаек булырга м?мкин.

Б?ек ш?хесебез Р.Ф?хреддин ?йтк?нч?, ??рбер кеше ?з кулыннан килг?н кад?р эш эшл?рг?, байлык в? ??н?р ??м д? с?нгать ?лк?л?ренд? милл?тне? к?т?рел?ен? ярд?м кылырга тиеш. Халкыны? ?тк?нен, тарихын, с?нгатен ?йр?нг?н, хезм?т с?йг?н, матурлыкны к?р? белг?н, ?зара дус ??м тату м?н?с?б?тт? т?рбиял?нг?н балаларны? кил?ч?ге ?метле.   Балалар – безне? кил?ч?гебез. ? кил?ч?к тормышны кору ?чен с?лам?т кешел?р кир?к. С?лам?т балаларны т?рбиял?? ?чен с?лам?т укытучылар кир?к. Барчагызга нык с?лам?тлек,к??ел тынычлыгы, рухи матурлык телим.