Modellashtirish Dasturlari: Kompyuter Tizimlarining Turli Sohalardagi Qoʻllanilishi
Modellashtirish dasturlari turli sohalarda kompyuter tizimlarini qoʻllashda muhim rol oʻynaydi. Ushbu dasturlar matematik formulalar yordamida turli hodisalarni simulyatsiya qilish imkonini beradi, bu esa muammolarni hal qilish, jarayonlarni optimallashtirish va kelajakdagi natijalarni bashorat qilishga yordam beradi.
by Xurshidbek Raxmanov
Modellashtirish Dasturlari
Kompyuter modellashtirishda nimanidir ifodalash uchun matematik formulalardan foydalaniladi. Formulalar biror narsaning turli sharoitlardagi xatti-harakatini tahlil yoki bashorat qilish uchun ishlatiladi. Masalan, binoning kompyuter modeli uning zilzila yoki boʻronli shamollarga qanday reaksiya qilishini tekshirib koʻrishi mumkin.
Tahlil
Bashorat
1
2
Modellashtirish dasturlari turli sharoitlarda ob'ektlarning xatti-harakatini tahlil qilish imkonini beradi.
Kelajakdagi natijalarni bashorat qilish uchun modellashtirish dasturlari qoʻllaniladi.
Simulyatsiya
3
Modellashtirish dasturlari turli hodisalarni simulyatsiya qilish imkonini beradi.
Elektron Jadvallar
Maktab ashyolari doʻkonida doʻkon yozuvlarini elektron jadvalda saqlash mumkin. Bu quyidagi kabi savollarni soʻrash imkonini beradi: “Boshqa meva turlariga qaraganda, olmani koʻproq afzal koʻrishadi, lekin biz qoʻygan narxlar tufayli oʻquvchilar olma sotib olmaydi. Har bir olma sotilgandagi foyda miqdorini kamaytirish qanday samara beradi?”
Mahsulot
Narx
Sotuvlar
Foyda
25000 soʻm
Olma
50
1000 soʻm
Banan
1500 soʻm
75
87500 soʻm
Ishlab Chiqarish Sanoatida Dasturlar
Robototexnika ishlab chiqarish sanoatida xarajatlarni kamaytirishga yordam beradi. Robotlar tezlikni oshirish, toʻxtovsiz ishlay olish, mehnat xarajatlarini qisqartirish, mahsulotning yuqori sifati va insonlar uchun xavfli boʻlgan ishlarni bajarish qobiliyatiga ega.
Afzalliklari
Kamchiliklari
- Texnik xizmat koʻrsatish xarajatlari
- Mehnat xarajatlarini qisqartirish
- Ish oʻrinlarini yoʻqotish xavfi
Bron Qilish Tizimlari
Tasavvur qiling, teatrda konsert qoʻyilishi rejalashtirilgan. Chiptani oldindan xarid qilishni xohlovchilar uchun mavjud boʻlgan 1000 ta chipta sotilishi kerak. Konsert promouteri (targ’ibotchisi) chiptalarni teatrda sotish oʻrniga, shu hududdagi bir qancha turli doʻkonlarda sotuvga qoʻyishga qaror qildi.
Bron qilish
Mijozlar chiptalarni onlayn yoki doʻkonlarda bron qilishlari mumkin.
Toʻlov
Mijozlar bron qilingan chiptalar uchun toʻlovni amalga oshirishlari mumkin.
Tasdiqlash
Mijozlar bron qilingan chiptalarni tasdiqlash xatini olishadi.
Sayohat Dasturlari
Sayohat sohasi alohida mijozlar tomonidan internet yoki sayohat agentlari yordamida biror narsani band qilish / buyurtma qilish imkonini beradi.
Onlayn bron qilish
Sayohat agentlari
Mijozlar onlayn sayohat agentliklari yordamida mehmonxonalar, aviabiletlar va boshqa sayohat xizmatlarini bron qilishlari mumkin.
Mijozlar sayohat agentlari bilan bogʻlanib, shaxsiylashtirilgan sayohat paketlarini buyurtma qilishlari mumkin.
Bankomatlar
Bankomat (ATM - Automated Teller Machine) – bu banklar tashqarisiga va boshqa manzillarga oʻrnatilgan mashina boʻlib, bankka kirmasdan turib naqd pul yoki chek yechib olish va qoʻyish, hisobingiz va toʻlov hisoblarini tekshirish kabi tranzaksiyalarni amalga oshirish imkonini beradi.
Naqd pul yechib olish
Naqd pul qoʻyish
Bankomatlar naqd pul yechib olish imkonini beradi.
Bankomatlar naqd pul qoʻyish imkonini beradi.
Hisobni tekshirish
Pul oʻtkazish
Bankomatlar hisobingizni tekshirish imkonini beradi.
Bankomatlar pul oʻtkazish imkonini beradi.
Kompyuterlar Tibbiyotda
Tibbiyot taʼlimi va amaliyoti ulkan fan bo’lib, muntazam ravishda oʻsib bormoqda. Kompyuterlar tibbiyotda turli sohalarda qoʻllaniladi, masalan, tashxis qoʻyish, davolash, tadqiqotlar va maʼlumotlarni boshqarish.
Tashxis qoʻyish
1
Kompyuterlar tibbiy tasvirlarni tahlil qilish, laboratoriya natijalarini baholash va tashxis qoʻyishda yordam beradi.
Davolash
2
Kompyuterlar jarrohlik amaliyotlarini amalga oshirish, dori-darmonlarni boshqarish va bemorlarni kuzatishda yordam beradi.
Tadqiqotlar
3
Kompyuterlar tibbiy tadqiqotlarni olib borish, maʼlumotlarni tahlil qilish va yangi davolash usullarini ishlab chiqishda yordam beradi.
Dorixona Qaydlari
Shifokor bemorning kasalligini aniqlagach, unga dori yozib berishi mumkin. Minglab dorilar mavjud boʻlib, ularning har biri ehtimoliy nojoʻya taʼsirlarga hamda birga qabul qilinmasligi kerak boʻlgan boshqa dorilar roʻyxatida ega. Bu maʼlumotlarning barchasini shifokorlar foydalanadigan katta ma’lumotlar bazasidan topish mumkin.
Dorixona qaydlari dorilarning toʻgʻri saqlanishi, dozasi va bemorlarga berilishiga yordam beradi. Bu maʼlumotlar bazasi dorilarning taʼsirini kuzatish, nojoʻya taʼsirlarni aniqlash va bemorlarning xavfsizligini taʼminlash uchun ishlatiladi.
Autentifikatsiya
Autentifikatsiya kompyuter tizimlariga kirishni nazorat qilish va maʼlumotlarni himoya qilish uchun ishlatiladi. Bu jarayon foydalanuvchining kimligini tasdiqlash va ularga tizimga kirish huquqini berishni oʻz ichiga oladi.
Autentifikatsiya usullari turli xil boʻlishi mumkin, masalan, parol, biometrik maʼlumotlar (barmoq izi, yuzni tanib olish) va ikki omilli autentifikatsiya.