Монголия. Кытай дөөлөтү слайд.

Исфана шаарындагы № 48 Кесиптик лицейи

Монголия.

• Монголия эки кылымдан ашуун мезгил манчжур-кытай үстөмдүгүнүн астында болгон. Кытайдагы жер-жерлерде болгон элдик көтөрүлүштөр монгол араттарынын бирдиктүү, кубаттуу элдик- боштондук кыймылга айланышына түрткү болгон.
• Монголия Советтик Россиянын жардамы менен көз карандысыз болууга жетишкен. 1921-ж Монгол элдик революциячыл партиясы жана Монгол элдик-революциячыл армиясы түзүлгөн. Алар Совет өкмөтү менен бирдикте монгол феодалдарынын армиясын жана орус ак гвардиячыларды талкалап, Монголиянын борборун Урга (Улан-Батор) шаарын бошоткон. 1921-ж 11-июлда расмий түрдө элдик-революциянын Жеңиш күнү болуп калган.

Маданияты

• Монголдордун негизги кесиби көчмөн малчылык болгон. Монголдордун материалдык маданияты көчмөн жашоо ыңгайына жараша өнүгүп келген. Алардын азыркы мезгилдеги турмуш тиричилиги олуттуу өзгөргөн. турукташуунун негизинде экономикасы өнүккөн. Завод-фабрикалар курулуп идиш-аяк, буюм -тайымдар турмуш тиричиликте кеңири колдонула баштады. Жапырт сабатсыздыкты жоюунун, башталгыч, орто, жогорку окуу жайларынын кеңири тармагынын түзүлүшүнүн натыйжасында квалификациялуу улуттук кадрлар өсүп -өнүктү. Саламаттыкты сактоо тармагы да учурдун талабына жараша өнүктүрүлдү.

Кытай дөөлөтү .

• 1949-ж Кытай Эл Республикасынын түзүлүшү менен өлкөдө кеңири коомдук кайра курууларга мүмкүнчүлүк түзүлгөн. КЭР дин аймагы эки ири тарыхый-этнографиялык региондорго бөлүнгөн. Бул тарыхый-этнографиялык региондор өз ичинен бир нече тарыхый-маданий облустарга бөлүнөт. Ар бир тарыхый-маданий облустарда ар кыл чарбалык-маданий типтер кездешет. Чарбалык-маданий типтин өзүнө мүнөздүү өзгөчөлүктөрү болгону менен негизинен окшош.

“ Маданий революциянын” жылдарында байыркы доордон бери өнүгүп келаткан кытай адабияты солгундай түшкөн. Көптөгөн акын-жазуучулар негизсиз куугунтукталган. Алардын көбү Мао Цзедун дүйнөдөн өткөндөн кийин реабилитацияланган.Кытайдын салттуу театры да, заманбап драма театры да бирдей өнүккөн. Б.з.ч. 1 миң жылдыкта эле пайда болгон салттуу кытай живописинин негизги жанрларына портрет, пейзаж, жан-жаныбарларды , гүлдөрдү жана канаттууларды тартуу кирет.

1952-жылы декабрда Кытай Коммунисттик партиясы Борбордук Kомитети мамлекетте «социализм куруу» жөнүндө чечим кабыл алды. Анда мамлекетти индустриалдаштыруу, өндүрүш мамилелерин кайра куруу, саясий демократияны өнүктүрүү көздө тутулду. Бул милдеттерди аткаруу узак мөөнөткө, 15 жылга пландалган болуп, бул мөөнөттө алардын көпчүлүгү ишке ашпай калды.

• 1960-жылдары Кытайды өнүктүрүүнүн «Чоң секирик», 1970-жылдары «Mаданий революция» деп аталган өтө карама-каршылыктуу саясаттары ишке ашырылып, алар Кытайга эч кандай экономикалык жана саясий пайда келтирбеди. Тескерисинче, мамлекеттин абалы оорлошту.

Түндүк-Чыгыш

Кытай

Түндүк Кытай

Чыгыш Кытай

Кытай 6 ири

аймактан

турат

Түндүк-Батыш

Кытай

Борбордук-Түштүк

Кытай

Түштүк-Батыш

Кытай

• Прагматик – прагматизмдин жактоочусу, философиялык режим. Күндөлүк колдонуу маанисинде прагматик – бул жашоого салыштырмалуу өз көз караш жана иш-аракеттерин пайдалуу натыйжаларга карап калыптандыруучу адам.
• Стратегия – бийликти өндүрүш, киреше жана чыгаша, бюджет, салык, капитал киргизүү, нарк, социалдык коргоо багытындагы узак мөөнөттүү, эң маанилүү иш-чаралардын планы.
• Санкция – бул эл аралык келишим жана нормаларды бузган бир топ адамдар же бүтүндөй бир мамлекетке карата колдонула турган чектөө чарасы. Санкция экономикалык, аскердик, саясий жана башка түрдө болушу мүмкүн.
• ЧоҢ секирик – 1960-жылдарда Кытайда социалисттик экономиканы калыптандыруу үчүн колдонулган саясат.

Бышыктоо үчүн суроолор

• 1. Монголия көз карандысыздыкка кантип жетишкен?
• 2. Монголиянын маданияты кандай болгон?
• 3. Кытай Эл Республикасы качан түзүлгөн?
• 4. Кытайдын экономикалык аймактарын атап бер.