| МӘКТӘП - ШКОЛА Мәктәп-школа Дәрес-урок Сыйныф-класс Тәнәфес-перемена Кыңгырау-звонок Сорау-вопрос Җавап-ответ Хата-ошибка Такта-доска Парта-парта Каникул-каникулы Тәртип-поведение Имтихан-экзамен Укучы-ученик,ученица Укучы малай- ученик Укучы кыз-ученица Укытучы-учитель,учительница Китапханәче-библиотекарь Китап укучы- читатель
Кабатлый-повторяет Саный-считает Сорый-спрашивает Җавап бирә-отвечает Чишә-решает Саклый-бережёт Эзли -ищет Тапшыра -сдаёт
ЙОРТ ХАЙВАННАРЫ ДОМАШНИЕ ЖИВОТНЫЕ Үгез-бык Сыер-корова Бозау-телёнок Ат-лошадь Колын-жеребёнок Кәҗә-коза Кәҗә бәтие-козлёнок Тәкә-баран Сарык-овца Бәрән-ягнёнок Эт-собака Көчек(маэмай)-щенок Песи-кошка Песи баласы-котёнок Дуңгыз-свинья Дуңгыз баласы-поросёнок Ишәк-осёл Дөя-верблюд
Печән-сено Мияулый-мяукает Мөгри-мычит Сава-доит Өрә-лает
ЮЫНУ БҮЛМӘСЕ
ВАННАЯ КОМНАТА Юыну бүлмәсе-ванная комната Су-вода Көзге-зеркало Сөлге-полотенце Сабын-мыло Сабын савыты-мыльница Тарак-расчёска Теш пастасы-зубная паста Теш щёткасы- зубная щётка Шампунь-шампунь Юынгыч-умывальник Ванна-ванна Кран-кран Чиләк-ведро Мунчала-мочалка Ләгән-таз Кер юу машинасы-стиральная машина
Бит юа-умывается Кер юа-стирает Чәч тарый-причёсывается Уяна-просыпается Юына- моется
ТӘН ӘГЪЗАЛАРЫ ЧАСТИ ТЕЛА Тән әгъзалары-части тела Баш-голова Чәч-волосы Борын-нос Маңгай-лоб Муен-шея Кул-рука Бармак-палец Терсәк-локоть Иңбаш-плечо Аяк-нога Тез-колено Колак-ухо Тел-язык Авыз-рот Арка-спина Бит-лицо Яңак-щека Ирен-губа Ияк-подбородок Каш-бровь Күз-глаз Керфек-ресница Теш-зуб Эч-живот Тамак-горло Йөрәк- сердце Тырнак-ноготь
Баш бармак-большой палец Имән бармак-указательный палец Урта бармак-средний палец Атсыз бармак-безымянный палец Чәнчә бармак-мизинец
Сул-левый Уң-правый
ҖИЛӘК-ҖИМЕШ. БАКЧА ФРУКТЫ-ЯГОДЫ. САД Бакча-сад Җиләк-җимеш - фрукты-ягоды Алма-яблоко Чия-вишня Кура җиләге-малина Каен җиләге-земляника Җир җиләге-клубника Карлыган-смородина Миләш-рябина Шомырт-черёмуха Гөлҗимеш-шиповник Йөзем-виноград Кара җиләк-черника Крыжовник- крыжовник Өрек- абрикос Сырганак- облепиха Әфлисун-апельсин Лимон-лимон Слива-слива Балан-калина Груша-груша
Алмагач-яблоня Бакчачы-садовод
Утырта-сажает Чәчәк ата-цветёт Җыя-собирает
Вак-мелкий Эре-крупный Пешкән-спелый
ТРАНСПОРТ, УРАМ ХӘРӘКӘТЕ ТРАНСПОРТ, УЛИЧНОЕ ДВИЖЕНИЕ Автобус-автобус Трамвай-трамвай Троллейбус-троллейбус Такси-такси Йөк машинасы-грузовая машина Җиңел машина- легковая машина
Борылыш-поворот Җир асты юлы-подземный переход Юл чаты-перекрёсток Кичү-переход Тукталыш-остановка Кагыйдә-правило Юл йөрү кагыйдәләре-правила дорожного движения Юл аша-через дорогу Юл аркылы-через дорогу Урам буенча-по улице Җәяүле-пешеход Машина йөртүче-водитель Тәгәрмәч-колесо Светофор-светофор Тукта! – Стой! Игътибар! – Внимание! Бар! – Иди!
ҺӨНӘРЛӘР - ПРОФЕССИИ
Укытучы-учитель Кибетче-продавец Очучы-лётчик Тракторчы-тракторист Төзүче-строитель Тәрбияче-воспитатель Игенче-хлебороб Тегүче-швея Табиб-врач Рәссам-художник Эшче-рабочий Пешекче-повар Сыер савучы-доярка Инженер-инженер Икмәк пешерүче – пекарь Терлекче- животновод Шагыйрь-поэт Язучы- писатель Урман каравылчысы-лесник Машина йөртүче-водитель Хат ташучы-почтальон Бакчачы-садовник Балыкчы-рыбак Тарихчы-историк Телче-языковед Тәрҗемәче-переводчик Галим-учёный Нефтьче-нефтяник Футболчы-футболист Хоккейчы-хоккеист Волейболчы-волейболист Баскетболчы-баскетболист
КӨЗ - ОСЕНЬ Көз-осень Көз көне-осенью Көзен-осенью Көзге-осенний Алтын көз-золотая осень Яңгырлы көз-дождливая осень Әбиләр чуагы-бабье лето
Рассказываем об осени. Көз җитте.- Осень наступила. Сентябрьдә көз башлана.-В сентябре осень начинается. Көз көне көннәр кыска,төннәр озын.-Осенью дни короткие,ночи длинные. Көз көне кояш кыздырмый.-Осенью солнце не греет. Салкын яңгырлар ява.-Холодные дожди идут. Елгада су салкын була.- Вода в реке бывает холодной. Кошлар җылы якка китәләр.-птицы улетают в тёплые края. Агачлардан яфраклар коела.-с деревьев осыпаются листья. Мәктәптә укулар башлана.- В школе начинается учёба. Яшелчәләр өлгерә.-Созревают овощи.
САН - ЧИСЛО Сан-число Бер-один Ике-два Өч-три Дүрт-четыре Биш-пять Алты-шесть Җиде-семь Сигез-восемь Тугыз-девять Ун-десять Егерме-двадцать Утыз-тридцать Кырык-сорок Илле-пятьдесят Алтмыш-шестьдесять Җитмеш-семьдесят Сиксән-восемьдесят Туксан-девяносто Йөз-сто Мең-тысяча Йөз егерме биш- сто двадцать пять
Ала-отнимает Бүлә- делит Куша-прибавляет Тапкырлый-умножает
БЕЗНЕҢ ӨЙ-НАШ ДОМ Өй-дом Йорт-дом Тәрәзә-окно Ишек-дверь Түбә-крыша Торба-труба Баскыч-лестница Бүлмә-комната Идән-пол Түшәм-потолок Фатир-квартира Балкон-балкон Дивар-стена Йозак- замок Ачкыч-ключ
ӨЙ ҖИҺАЗЛАРЫ-МЕБЕЛЬ Карават-кровать Кәнәфи-кресло Урындык-стул Өстәл-стол Китап шкафы-книжный шкаф Кием шкафы-платяной шкаф Шүрлек-полка Тәрәзә төбе-подоконник Пыяла-стекло Яктырткыч-светильник Аш өстәле-обеденный стол Язу өстәле-письменный стол Суыткыч-холодильник Тузан суырткыч-пылесос Үтүк-утюк Келәм-ковёр Мендәр-подушка Юрган-стёганое одеало Җәймә-простыня Мендәр тышы-наволочка Юрган тышы-пододеяльник Пәрдә-занавеска
КҮК ҖИСЕМНӘРЕ- НЕБЕСНЫЕ ТЕЛА Җир шары-земной шар Кояш-солнце Ай-луна Йолдыз-звезда Галәм-Вселенная Дөнья-мир Планета-планета Полюс-полюс Нур-луч Космонавт-комонавт Күк-небо Күләгә-тень Компас-компас Җирнең ясалма иярчене-искуственный спутник Земли Төньяк-север Көньяк-юг Көнбатыш-запад Көнчыгыш-восток
Балкый-сияет Бата-заходит Чыга-восходит Яктырта-светит Ялтырый-блестит Җылыта-греет
АЛМАШЛЫКЛАР- МЕСТОИМЕНИЯ Мин-я Минем- мой (моя,моё, у меня) Миңа-мне Мине-меня Миннән-от меня Миндә- у меня
Син-ты Синең-твой (твоя,твоё, у тебя) Сиңа-тебе Сине-тебя Синнән-от тебя Синдә-у тебя
Ул-он,она Аның-его,её (у него, у неё) Аңа-ему Аны-его,её Аңардан-от него,от неё Анда-у него, у неё
Без-мы Безнең-наш (наше, наша, у нас) Безгә-нам Безне-нас Бездән-от нас Бездә-у нас
Сез-вы Сезнең-ваш (ваша,ваше, у вас) Сезгә-вам Сезне-вас Сездән-от вас Сездә-у вас
Алар-они Алардан- от них Аларның-их Аларда – у них Аларга-им Аларны-их
| УКУ-ЯЗУ ӘСБАПЛАРЫ УЧЕБНЫЕ ПРИНАДЛЕЖНОСТИ Каләм-ручка Дәфтәр-тетрадь Китап-книга Карандаш-карандаш Линейка-сызгыч Бетергеч-ластик Көндәлек-дневник Дәреслек-учебник Әлифба-букварь Төсле карандашлар-цветные карандаши Пумала- кисточка Сумка-сумка Букча-ранец Пенал-пенал Кәгазь –бумага Буяу-краска Акбур-мел Глобус-глобус Циркуль-циркуль Кара- чернила Тышлык-обложка Китап шүрлеге- книжная полка
Рәсем ясый-рисует Сыза- чертит Укый- 1)читает 2) учится Яза-пишет Өйрәнә-изучает Ятлый-учит наизусть Сөйли-рассказывает Тыңлый-слушает
ЙОРТ КОШЛАРЫ
ДОМАШНИЕ ПТИЦЫ Йорт кошлары-домашние птицы Әтәч-петух Тавык-курица Чеби-цыплёнок Каз-гусь Каз бәбкәсе-гусёнок Үрдәк-утка Үрдәк бәбкәсе-утёнок Күркә-индюк
САВЫТ-САБА - ПОСУДА Савыт-саба-посуда Аш бүлмәсе-кухня Чәйнек-чайник Чынаяк-чашка Чәй тәлинкәсе-блюдце Кәстрүл-кастрюля Тәлинкә-тарелка Кашык-ложка Пычак-нож Чәнечке-вилка Таба-сковорода Чүмеч-ковш Аш чүмече-половник Самавыр-самовар Чүлмәк-горшок Иләк-сито Шырпы-спичка Тастымал-салфетка Шешә-бутылка Ашъяулык-скатерть Ут-огонь
Кисә – режет Сөртә-вытирает Юа-моет Сала-наливает Чистарта-чистит Әрчи-чистит
СӘЛАМӘТЛЕК ЗДОРОВЬЕ Сәламәтлек-здоровье Табиб-врач Шәфкать туташы-медсестра Авыру-больной Сәламәт-здоровый Даруханә-аптека Хастаханә-больница Шифаханә-санаторий Дару-лекарство Мамык-вата Градусник-градусник Рецепт-рецепт Укол-укол Температура-температура
Авырта-болит Авырый-болеет Дәвалана-лечится Дәвалый-лечит Йөткерә-кашляет Карый-осматривает Куя-ставит Салкын тиде-простудился Үлчи-измеряет
ЯШЕЛЧӘЛӘР ОВОЩИ Яшелчә бакчасы-огород Кавын- дыня Карбыз-арбуз Сарымсак- чеснок Бәрәңге-картошка Суган-лук Кабак-тыква Кәбестә-капуста Кишер-морковь Чөгендер-свёкла Кыяр-огурец Шалкан-репа Помидор-помидор Борыч-перец Баклажан- баклажан Ачы торма-редька
Түтәл-грядка Карачкы-пугало
Ачы-горький Баллы-сладкий Файдалы- полезный
Су сибә-поливает Үсә-растёт Үстерә-выращивает
КИБЕТТӘ - В МАГАЗИНЕ Кибет-магазин Кибеттә-в магазине Сатучы-продавец Сатып алучы-покупатель Акча-деньги Чират-очередь Үлчәү-весы Бәя-цена Касса-касса Сум-рубль Тиен-копейка
Арзан-дешёвый Кыйбат-дорогой Күпме тора?-сколько стоит? Сата-продаёт Сатып ала-покупает Түли-платит Үлчи-взвешивает Төрә-заворачивает Ачыла-открывается Ябыла-закрывается
ХЕЗМӘТ КОРАЛЛАРЫ ОРУДИЯ ТРУДА Балта-топор Ышкы-рубанок Чүкеч-молоток Игәү- напильник Пычкы-пила Без-шило Кадак-гвоздь Өтерге-стамеска Көрәк-лопата Сәнәк-вилы Себерке- метла Чалгы-коса Тырма-грабли Китмән-мотыга
Энә-иголка Бәйләү энәсе-вязальные спицы Челтәр энәсе-вязальный крючок Җеп-нитка Кайчы-ножницы Йомгак-клубок Уймак-напёрсток
Бәйли-вяжет Тегә-шьёт Чигә-вышивает Чаба-косит (сено) Кага-прибивает Казый-копает Себерә-метёт Яра-колет Кисә-пилит (дрова) Ышкылый-строгает
ЯЗ-ВЕСНА Яз-весна Язгы-весенний Яз көне-весной Язын – весной Боз –лёд Ага-течёт Тамчы-капель Тама- капает Җылы җил – тёплый ветер Кошлар килә – птицы прилетают Кояш көлә – солнце смеётся Көймә- лодка,кораблик
Рассказываем о весне. Яз җитә. – Весна наступает. Кояш көлә. – Солнышко смеётся. Кар эри. – Снег тает. Тамчы тама. – Капель капает. Җылы җил исә. – Тёплый ветер дует. Елгада бозлар ага. – По реке лёд течёт. Көннәр җылы. – Дни тёплые. Балалар көймә агызалар.-Дети кораблики пускают. Яз көне урамда матур.- Весной на улице красиво. Җылы яктан кошлар кайта.-Из тёплых краёв птицы возвращаются. Без кошларга оя ясыйбыз.-Мы птицам домики (скворечники) делаем. Яз көне күңелле.- Весной весело.
АТНА-НЕДЕЛЯ Атна-неделя Көн-день Төн-ночь Ял көне-выходной Кичә-вчера Бүген-сегодня Иртәгә-завтра Кичен-вечером Иртән-утром Көндез-днём Төнлә-ночью Тиздән-скоро
Дүшәмбе-понедельник Сишәмбе-вторник Чәршәмбе-среда Пәнҗешәмбе-четверг Җомга-пятница Шимбә-суббота Якшәмбе-воскресенье
БАЛЫКЛАР - РЫБЫ Балык-рыба Алабуга-окунь Чуртан-щука Чөгә-стерлядь Корбан балык-лещ Җәен балыгы-сом Шыртлака-ёрш Ташбаш-пескарь Карабалык-линь Судак-судак Сазан-сазан Кызылканат-краснопёрка Чабак-плотва
Аквариум-аквариум Балык шулпасы-уха Калкавыч-поплавок Кармак-удочка Уылдык-икра Җим-корм
Балык тота-ловит рыбу Чиртә-клюёт
ВАКЫТ- ВРЕМЯ Көн-день Ай-месяц Ел-год Сәгать-часы Стена сәгате-настенные часы Кесә сәгате-карманные часы Кул сәгате-ручные часы Будильник-будильник Минут-минута Секунд-секунда
Күрсәтә-показывает Уята-будит Шалтырый-звонит
Сигезенче ярты-половина восьмого Унынчы унбиш минут-пятнадцать минут десятого
ӘДӘПЛЕ БУЛЫЙК! – БУДЕМ ВЕЖЛИВЫМИ! Хәерле иртә!-Доброе утро! Хәерле көн!-Добрый день! Хәерле кич!-Добрый вечер! Исәнмесез!-Здравствуйте! Сәлам!-Привет! Хушыгыз!-Прощайте! Сау булыгыз!-До свидания! Хәерле юл!-Счастливого пути! Ашыгыз тәмле булсын!-Приятного аппетита! Гафу итегез!-Извините! Зинһар!-Пожалуйста! Рәхим итегез!-Добро пожаловать! Рәхмәт!-Спасибо! Сәламәт булыгыз!-Будьте здоровы! Тыныч йокы!-Спокойной ночи!
| ТАТАР ТЕЛЕ КАБИНЕТЫ КАБИНЕТ ТАТАРСКОГО ЯЗЫКА Татар теле-татарский язык Чит тел-иностранный язык Сүз-слово Сүзлек-словарь Текст-текст Күнегү-упражнение Тәрҗемә-перевод Хәреф-буква Аваз-звук Басым-ударение Бит-страница Бирем-задание Диалог-диалог Иҗек-слог Рәсем-рисунок Сөйләм-речь Юл-строка Әйтелеш-произношение Җөмлә-предложение Компьютер-компьютер Сузык аваз- гласный звук Тартык аваз-согласный звук Әдәбият-литература Әкият-сказка Шигырь – стихотворение Хикәя-рассказ Эчтәлек-содержание Уку- чтение
КОШЛАР - ПТИЦЫ Карга – ворона Кара карга-грач Күгәрчен – голубь Торна – журавль Чәүкә-галка Саескан-сорока Ябалак-сова Акчарлак – чайка Сандугач - соловей Чыпчык - воробей Тургай – жаровонок Тукран – дятел Сыерчык – скворец Карлыгач – ласточка Аккош – лебедь Күке - кукушка Песнәк – синица Бөркет-орёл Кызылтүш-зяблик Челән-цапля Ләкләк-аист Карабүрек-снегирь Тутый кош-попугай Сыерчык оясы- скворечник Җимлек-кормушка Кош оясы-гнездо Канат-крыло Томшык-клюв Читлек-клетка Чыркылдый-чирикает Чүпли-клюёт Сайрый-поёт Очып кайта-прилетает Очып китә-улетает
АШАМЛЫКЛАР ЕДА, ПРОДУКТЫ Ашамлыклар-продукты Ипи-хлеб Күмәч-булка Сөт-молоко Каймак-сметана Май-масло Йомырка-яйцо Балык-рыба Тоз-соль Ит-мясо Кәнфит-конфета Бал-мёд Шикәр-сахар Аш-суп Ботка-каша Катык-катык Кесәл-кисель Чәй-чай Компот-компот Сок-сок Туңдырма-мороженое Эремчек-творог Печенье-печенье Прәннек-пряник Шулпа-бульон Эчемлек-напиток
Иртәнге аш-завтрак Көндезге аш-обед Кичке аш-ужин
Кайнар-горячий Салкын-холодный Тозлы-солёный Тәмле-вкусный Тәмсез-невкусный Әче-кислый
ӨС-БАШ ҺӘМ АЯК КИЕМНӘРЕ ОДЕЖДА И ОБУВЬ Өс-баш киемнәре-одежда Аяк киемнәре- обувь Тун-шуба Бияләй-варежки Күлмәк-рубашка,платье Итәк-юбка Чалбар-брюки Каеш-ремень Оекбаш-носки Оек-чулки Яулык-платок Кыек яулык-косынка Шәльяулык- шаль Эшләпә-шляпа Бүрек-шапка Пәлтә-пальто Киез итек-валенки Итек-сапоги Ботинка-ботинки Галош-галоши Туфли-туфли Җиң-рукав Яка-воротник
Төймә-пуговица Бәйли-повязывает Киеп карый-примеряет Кия-надевает Сайлый-выбирает
АВЫЛДА - В ДЕРЕВНЕ Авыл-деревня Йорт-дом Өй-дом Хуҗалык-хозяйство Ишегалды-двор Сарай-сарай Баз-погреб Мунча-баня Умарта-улей Капка-ворота Койма-забор Кое-колодец Кыр-поле Урып-җыю-уборка Ашлык-хлеба Уңыш-урожай Салам-солома Амбар-амбар Мич-печь Бүрәнә-бревно Сабан-плуг Хезмәт- труд Чәчү-сев Җир-земля Чәчкеч-сеялка
Сөрә-пашет Тырмалый-боронит Урып-җыя-убирает Чәчә-сеет
УРМАН - ЛЕС Агач-дерево Агачлык-роща Куак-кустарник Нарат-сосна Чыршы-ель Өрәңге-клён Каен-берёза Имән-дуб Тирәк-тополь Юкә-липа Усак-осина Чикләвек куагы-орешник Зирек-ольха Артыш-можжевельник Тал-ива
Тамыр-корень Кәүсә-ствол Ботак-ветка Яфрак-лист Кайры-кора Күркә-шишка Чикләвек-орех Гөмбә-гриб Имән чикләвеге-желудь
ТАБИГАТЬ - ПРИРОДА
Табигать-природа Кояш-солнце Болыт-облако Су-вода Ком – песок Таш-камень Хайваннар-животные Кош-птица Урман-лес Үсемлек-растение Елга-река Күл-озеро Диңгез-море Һава-воздух Һава торышы-погода Балчык-глина Болын-луг Буа –пруд Давыл-буря Дала-степь Кыр-поле Сазлык-болото Таң-заря Чишмә-родник Чык-роса Яшенле яңгыр-гроза Җил-ветер Салават күпере-радуга Тау-гора Кара болыт-туча Яңгыр-дождь Яшен-молния Яр-берег Кар-снег Күк күкри-гром гремит Туендыра-кормит Сакларга- охранять и.т.д. ҖӘЙ - ЛЕТО Ел фасылы- время года Җәй-лето Җәй көне-летом Җәйге- летний Эссе-жарко Ямьле- прекрасное Бакча- сад,огород Яшелчә бакчасы – огород Урман-лес Җиләк-ягода Гөмбә-гриб Чәчәк-цветок Күбәләк –бабочка Яңгыр-дождь Үсә-растёт
Рассказываем о лете. Җәй җитте. – Лето наступило. Кояш кыздыра. – Солнце греет. Урамда эссе. – На улице жарко. Көннәр озын.- Дни длинные. Төннәр кыска. – Ночи короткие. Күбәләкләр оча. – Бабочки летают. Җылы яңгырлар ява. – Тёплые дожди идут. Яшенле яңгырлар була. –Бывают грозовые дожди. Болыннарда чәчәкләр үсә. – На лугах цветы растут. Җиләкләр пешә. – Поспевают ягоды. Җиләк-җимешләр өлгерә. – Созревают ягоды (фрукты). Җәйге каникуллар башлана. – Летние каникулы начинаются. Җәй көне балалар ял итәләр. – Летом дети отдыхают. Җәй көне балалар (кешеләр) су коеналар, кызыналар.-Летом дети(люди) купаются, загорают. ШӘҺӘР ИСЕМНӘРЕ – НАЗВАНИЯ ГОРОДОВ Казан-Казань Чистай-Чистополь Яр Чаллы-Набережные Челны Түбән Кама-Нижнекамск Әлмәт-Альметьевск Алабуга-Елабуга Яшел Үзән-Зеленодольск Минзәлә-Мензелинск Балтач-Балтаси Азнакай-Азнакаево Бөгелмә-Бугульма Актаныш-Актаныш Арча-Арск Мамадыш-Мамадаш Норлат-Нурлат Апас-Апастово Буа-Буинск Болгар-Булгары Әгерҗе-Агрыз Баулы-Бавлы Зәй-Заинск Тәтеш-Тетюши
ДИАЛОГ №1 -Син кайда яшисең? -Мин шәһәрдә яшим. -Бу шәһәрнең исеме ничек? -Бу шәһәрнең исеме-Чистай. -Ә син кайда яшисең? -Мин дә шәһәрдә яшим. -Син кайсы шәһәрдә яшисең? -Мин Казанда (или Казан шәһәрендә) яшим.
ДИАЛОГ №2 -Син кайдан? -Мин Чистайдан.Ә син кайдан? -Мин Түбән Камадан. БӨҖӘКЛӘР - НАСЕКОМЫЕ Бал корты-пчела Чебен-муха Үрмәкүч-паук Күбәләк-бабочка Кырмыска-муравей Чикерткә-кузнечик Черки-комар Кигәвен-овод Энә карагы- стрекоза Коңгыз-жук Камка тутай-божья коровка Төклетура-шмель Шөпшә-оса
Пәрәвез-паутина Кәрәз- соты Кырмыска оясы-муравейник
Безелди-жужжит Оча-летает Чага-жалит Шуыша-ползёт
ЯРДӘМЧЕ СҮЗЛӘР - СЛОВА-ПОМОЩНИКИ Бу-это,эта,этот
Кирәк-надо Мөмкин-можно Тиеш-должен Ярый-можно Ярамый-нельзя Әйе-да Юк-нет
Һәм-и Белән-с Кадәр-до Аша-через Аркылы-через Өчен-для Таба-к Өстендә-на,над Астында-под Янында-около,у Эчендә-в Алдында-перед Артында-за
БӘЙРӘМНӘР – ПРАЗДНИКИ Бәйрәм-праздник Бүләк-подарок Кунак-гость Туган көн-день рождения Бүләк итә-дарит Котлый-поздравляет Туа-рождается Чакыра-приглашает
Яңа ел-Новый год Кар кызы-снегурочка Кыш бабай-Дед мороз Яңа ел чыршысы-новогодняя ёлка Әйлән-бәйлән-хоровод Битлек-маска Маскарад-аскарад Яңа ел белән!-С новым годом! Шар-шар
8 нче март-8 марта Белем бәйрәме-день знаний Сабантуй-сабантуй
| КЫРГЫЙ ХАЙВАННАР ДИКИЕ ЖИВОТНЫЕ Тиен-белка Бүре-волк Куян-заяц Төлке-лиса Поши-лось Аю-медведь Керпе-ёж Кабан дуңгызы-кабан Тычкан-мышь Арыслан-лев Маймыл-обезьяна Фил-слон Юлбарыс-тигр Су үгезе-бегемот Болан-олень Мөгезборын-носорог Жираф-жираф Зебра-зебра Кыргый үгез-зубр Бурсык-барсук Селәүсен-рысь
Койрык-хвост Сөяк- кость Мөгез-рог Көтү-стадо Зоопарк-зоопарк Азык-корм Аучы-охотник
Аулый-охотится
БЕЗНЕҢ ГАИЛӘ
НАША СЕМЬЯ Гаилә- семья Әби (дәү әни)- бабушка Бабай(дәү әти)-дедушка Әти-папа Әни-мама Эне-братишка Сеңел-сестрёнка Апа-старшая сестра Абый-старший брат Кыз-девочка Малай-мальчик
Ата-ана - родители Бала-ребёнок Карт- старик Карчык-старуха Кыз- дочь Кыз бала-девочка Ир бала- мальчик Апа- тётя Абый-дядя Ир-муж Ир кеше- мужчина Хатын-жена Хатын-кыз – женщина Ул- сын Онык-внук,внучка Туган-родственник Фамилия-фамилия Исем-имя Әтисенең исеме-отчество
МИЛЛИ АШАМЛЫКЛАР НАЦИОНАЛЬНЫЕ БЛЮДА
Милли ашамлыклар-национальные блюда Гөбәдия-губадия Өчпочмак-треугольник Бәлеш-пирог Чәкчәк-чакчак Кыстыбый-кыстыбий Пәрәмәч-перемяч Кабартма-лепёшка Камыр-тесто Сумса-пирожок Токмач-лапша Тутырылган тавык-фаршированная курица
МИЛЛИ КИЕМНӘР НАЦИОНАЛЬНАЯ ОДЕЖДА
Калфак-калфак (головной убор для женщин) Беләзек-браслет Алка-серьги Күкрәкчә-нагрудник Чулпы-накосник Камзул-камзол Чүәк-чувяки Түбәтәй-тюбетейка Читек-ичиги Алъяпкыч-передник
ШӘҺӘРДӘ - В ГОРОДЕ Шәһәр-город Урам-улица Үзәк-центр Бина-здание Мәйдан-площадь Музей-музей Кунакханә-гостиница Күпер-мост Кинотеатр-кинотеатр Һәйкәл-памятник Тукталыш-остановка Юл-дорога
ФИЗКУЛЬТУРА ҺӘМ СПОРТ ФИЗКУЛЬТУРА И СПОРТ Туп – мяч Сикергеч-скакалка Чана-сани Чаңгы-лыжи Чаңгы таягы-лыжные палки Кәшәкә-клюшка Тимераяк-коньки Ракетка-ракетка Велосипед-велосипед Сикергеч-скакалка Кыршау-обруч Гимнастика-гимнастика Шахмат-шахматы Шашка-шашки Адым-шаг Капкачы-вратарь Уенчы-игрок Футбол-футбол Хоккей-хоккей Хәрәкәт-движение Ярыш-соревнование Шугалак-каток Волейболчы-волейболист Хоккейчы-хоккеист Футболчы-футболист Баскетболчы-баскетболист Чаңгычы-лыжник Сикерә-прыгает Күнегү ясый-делает упражнение Йөгерә-бежит Йөзә-плавает,плывёт Шуа-катается
ТӨСЛӘР - ЦВЕТА Төс-цвет Ак-белый Ал (алсу)-розовый Зәңгәр-синий Кара-чёрный Зәңгәрсу (күк)-голубой Кызыл-красный Сары-жёлтый Кызгылт-сары-оранжевый Шәмәхә-фиолетовый Яшел-зелёный Соры-серый Көрән-коричневый
КЫШ - ЗИМА Ел фасыллары-времена года Кыш-зима Боз-лёд Кар-снег Буран-буран Суык-мороз Кышкы-зимний Кыш көне- зимой Кышын-зимой
Рассказываем о зиме.
Кыш җитте .- Зима наступила. Урамда салкын.- На улице холодно. Кыш көне салкын.- Зимой холодно. Хәзер кыш. - Сейчас зима. Салкын җилләр исә.- Холодные ветры дуют. Көчле буран була.- Сильные бураны бывают. Елгада су туңа.-Вода в реке замерзает. Ак кар ява. - Белый снег идёт. Урамда кыш.- На улице зима. Кыш көне кар ява. - Зимой снег идёт. Балалар чана,чаңгы шуалар.-Дети на санках, на лыжах катаются. Балалар тауда шуалар.-Дети на горке катаются. Кыш көне рәхәт.-Зимой хорошо. Мин кышны яратам.-Я зиму люблю. Миңа кыш ошый.- Мне зима нравится.
Сөйләм үрнәкләре.
Бу-шәһәр.Шәһәр бик матур. Монда(здесь) урамнар киң, йортлар(дома), биналар (здания) күп.Юлларда машиналар күп йөри.
Минем шәһәрем. Бу-Чистай шәһәре.Мин Чистайда яшим. Безнең шәһәрдә музейлар, парклар,күп катлы йортлар,кибетләр бар.Урамнар,юллар киң.Төрле машиналар,автобуслар йөри.Чистай бик матур,чиста шәһәр.Мин шәһәремне яратам.
Мой город.( Перевод.) Это-город Чистополь. Я живу в Чистополе. В нашем городе музеи, парки, многоэтажные дома, магазины есть. Улицы, дороги широкие. Разные машины, автобусы ходят. Чистополь очень красивый, чистый город. Я свой город люблю.
ЧӘЧӘКЛӘР - ЦВЕТЫ Чәчәк-цветок Дәлия-георгин Кашкарый-астра Миләүшә-фиалка Гөлчәчәк-роза Энҗе чәчәк-ландыш Умырзая-подснежник Канәфер чәчәге-гвоздика Лалә-тюльпан Чалма чәчәк-пион Резеда-резеда Гладиолус-гладиолус
ДАРУ ҮЛӘННӘРЕ- ЛЕКАРСТВЕННЫЕ РАСТЕНИЯ Сары мәтрүшкә-зверобой Бака яфрагы-подорожник Үги ана яфрагы-мать-и-мачеха Бөтнек-мята Мәтрүшкә-душица Кычыткан-крапива Әрем-полынь Тузганак-одуванчик Үлән-трава
БӨРТЕКЛЕ АШЛЫКЛАР- ЗЕРНОВЫЕ КУЛЬТУРЫ Карабодай-гречиха Дөге-рис Арпа-ячмень Тары-просо Бодай-пшеница Борчак-горох Солы-овёс Кукуруз-кукуруза Арыш-рожь Башак-колос
СОРАУЛАР. – ВОПРОСЫ.
КЕМ? – КТО?
НӘРСӘ? – ЧТО?
НИЧЕК? – КАК?
НИНДИ? – КАКОЙ?
НИШЛИ? – ЧТО ДЕЛАЕТ?
НИЧӘ? – СКОЛЬКО?
КАЙДА? – ГДЕ?
КАЯ? –КУДА?
КАЙДАН? –ОТКУДА?
КЕМНЕ? – КОГО?
НӘРСӘНЕ? – ЧЕГО?
КАЙЧАН?- КОГДА?
САБАНТУЙ Ат чабышы-скачки Көрәш-борьба Йөгерү-бег Ярыш-соревнование Чүлмәк вата-горшок разбивает Гармун уйный-на гармошке играет Милли бәйрәм-национальный праздник
Сабантуй-татар халкының милли бәйрәме. – Сабантуй- татарский национальный праздник. Сабантуй җәй башында була. –Сабантуй бывает в начале лета. Бу бәйрәмдә төрле уеннар була. – В этом празднике разные игры бывают. Балалар капчыкта йөгерәләр,чүлмәк ваталар.-Дети бегают в мешках,разбивают горшки. Ир кешеләр баганага менәләр.-Мужчины на столб(шест) поднимаются. Тагын бик күп уеннар бар.- Ещё много игр есть. Иң кызыгы – ат чабышы һәм көрәш. – Самые интересные – скачки и борьба. Сабантуйда бииләр һәм җырлыйлар,гармунда уйныйлар.- На Сабантуе танцуют и поют, на гармошке играют. Бөтен кеше ял итә.- Все люди отдыхают. Сабантуй күңелле бәйрәм. – Сабантуй весёлый праздник. Миңа бу бәйрәм ошый.- Мне этот праздник нравится. |
1 322
47 062 
