Білім беру ж?йесі — ?ызы?ы мен ?иынды?ы мол к?рделі сала. Б?гінгі жас ?рпа??а жан - жа?ты білім беру, т?рбиелеу — ?рбір ?стазды? о?у - т?рбие ?рдісіндегі басты міндеті. Осы міндетті орындауда ?рбір м??алім т?рлі ?діс - т?сілдерді пайдаланып жатады.
?андай ?дісті пайдаланса да ма?сатымыз ай?ын, орта?. Ол ба?дарламада?ы материалды? мазм?нын ш?кірт бойына сі?іру.
?аза?стан Республикасыны? Президенті Н. ?. Назарбаев ?зіні? с?зінде « Бізге интеллектуалды ?лт ?ажет. Халы?аралы? де?гейде б?секеге т?сетін эрудициялы адамдар керек» деген болатын.
Жастар білімді, а?ылды, жан - жа?ты жетілген, ?лтты? рухы бар, ?лт м?ддесі ?шін ?ызмет ететіндей болуы ?шін біз ?стаздар ?ауымы ат салысуымыз керек сия?ты.
О?ушыларды? білімін жетілдіріп, дамыту жолында п?нге деген ?ызы?ушылы?тарын арттырып, жа?а технологияны? тиімді ?діс - т?сілдерін жас ?рпа??а бойына сі?іре отырып, ж?мыс істеуге мен де тырысудамын.
Еліміз т?уелсіздік ал?ан?а дейінгі мектептерде ж?ргізіліп келген ?аза?стан тарихы п?ніне тияна?ты ?згерістер енгізу проблемасы со??ы жылдарда бол?ан т?рлі саяси, тарихи ж?не ?леуметтік – эканомикалы? ?згерістерге тікелей байланысты туында?ан болатын. Б?л жа?дай бойынша 1990 жылдан ?аза?стан тарихы Республика мектептерінде дербес п?н
ретінде енгізілді.
?азіргі та?да мектепті? материалды? – техникалы? базасы бай, м?мкіншілік к?п, тек к?зін таба білу керек. Тарих саба?ында о?ушы бойында «Мені? Отаным ?андай бол?ан, ?азір ?андай, болаша?та ?андай болуы керек» деген с?ра?тар туындайды. Осы с?ра?тар?а жауап беріп, ма?сат?а жету ?шін тарих п?ніні? орны ерекше.
Тарих саба?тарында ?о?амда болып жат?ан т?рлі ?згерістерге байланысты ?ткенді білуге деген ??штарлы? ?се т?седі. Б?л жа?дай тарих ?ылымыны? жа?а дидактикалы? ж?йені іздестіру, салалы? басылымдарда, б??аралы? а?парат ??ралдарында, к?пшілікке арнал?ан ?дебиеттерде б?рын белгісіз бол?ан, ??пия ??жаттар, жеке хаттар мен к?нделік жазбаларды іріктеу ар?ылы саба??а пайдалану ?ажеттілігін к?рсетеді. Сонды?тан, ?ткенді ?ылыми танып білуде осындай ты? деректерді, м?ра?ат материалдарын жас ?рпа?ты? таным - т?сінігіне с?йкестендіре отырып, сапалы, б?секеге ?абілетті ?рпа? ?алыптастырамыз.
П?нге деген о?ушыларды? ?ызы?ушылы?тарын арттыру ж?мыстарын ?й тапсырмасын с?рау кезінде де іске асыру?а болады. Мысалы: ?й тапсырмасын с?рау кезінде «Тарихи ба?даршам», «Жылдар нені білдіреді», «Орнын тап», « Тарихи викторина», « Сен - ма?ан, мен - са?ан» деген сия?ты ойындар ойнаймыз. Тарихи ба?даршам тест с?ра?тарына жауап беру болса, жылдарды кестеде немесе сызбада орындаймыз. Ал орнын тап ойыны ?лестірмелі материал т?рінде беріледі. Кейде ?йден дайындап келген с?зж?мба?, ребустар, кластер, шы?армашылы? тапсырмалар орындалады.
Т?уелсіздік ал?аннан бері ?аза?стан Республикасыны? ??рылуы мен дамыту м?селелерін ?о?амды? п?ндер саба?тарында ?йрету - ж?йелі білімді баяндаумен ?атар, о?ушыларды елін, Отанын с?йетін елжанды азаматтар т?рбиелеуде, жеке т?л?аны? ?алыптасуында, т?рлі м?дени ??ндылы?тардан хабар болып ?ылыми т?сінік береді. Тарих п?ні о?ушыларды? ойлау логикасын ?алыптастыру?а, ізденуге, талдау?а, с?рыптау?а, ба?а беріп, ?орытынды жасау?а ?йретеді, аналитикалы? ойлауын дамыту?а септігін тигізеді. О?ушы п?нді ме?геруге, ?осымша ?дебиетті о?у?а ж?не ?зіндік ізденіс жасау?а, танымды? дербестік ?рекетіні? артуына к?мектеседі. Сол ?шін ?з білімдерін жетілдіру ?шін рефераттар мен ша?ын баяндамалар, эссе ?зірлеу сия?ты тапсырмалар беріледі.
Жа?а та?ырыпты т?сіндіру кезінде е? алдымен ой ?оз?ау немесе ?сем сазды ?уендер ты?дап ?ызы?ушылы?ты ояту?а болады. Тарих саба?тарында к?бінесе ?ызы?ты ??гімелеу к?п ?олданылады. Жа?а технологияны пайдаланып, электронды о?улы?пен ж?мыс жасау, слайд к?рсету, интрактивті та?таны ?олдану, м?тінді диагностикалау сия?ты ?діс - т?сілдер жа?а та?ырыпты т?сіндіру кезінде пайдаланамын. Шы?армашылы? тапсырмалар, де?гейлік тапсырмалар, кесте, сызбалар, к?рнекіліктер осы жа?а та?ырыпты т?сіндіру б?лімінде ?теді.
Ал енді бекіту кезіндегі с?тті ?те ?ызы?ты етіп ?ткізуге болады. Ол ?шін венн диаграммасы, ассосация ??ру, бес жол ?ле?, футбол, т?л?аны табу, кластер ??рау, с?йкестендіру тесті, с?зж?мба?, ребус шешу т. б. ?діс - т?сілдер мен ойындар ?теді.
?р саба?-м??алім ізденісіні? жемісі. К?нделікті саба?та?ы бір сарындылы? о?ушыларды? ынтасын, ?ызы?ушылы?ын жо?алтады. Сонды?тан саба?ты т?рлендіріп, ойын с?ттерін ?олданып ?ткізсе, саба?тын мазм?ны ашыла т?седі.?йткені ойын о?ушыны? бойында?ы жа?сы ?асиеттерді ?алыптастыру?а, ?леуметтік ?мірдегі процестерге ?зінше ба?а беру мен пайыздай алушылы??а ?йретіп, адамдармен ?арым-?атынас жасау?а т?рбиелейді, зейіні арта т?седі, есте са?тау ?абылеті дамиды.
Егер тарих саба?ында
- ойын элементтері жиі ж?не ж?йелі пайдаланса;
- уа?ытты тиімді пайдаланса;
- тапсырма ?р о?ушыны? м?мкіндігіне ?арай берілсе,
онда о?ушылар саба??а белсене ?атысады, п?нге деген ?ызы?ушылы?ы, танымды? белсенділігі білім сапасы мен ?лгерімі артады
Б?гінгі к?ні ?лемдік а?паратты? білім ке?істігіні? де?гейіне Республика мемлекеттерін к?теруді? тиімді жолы-білім беру саласын толы?тай а?параттандыру .
Елбасы Н.Назарбаев «Болаша?та е?бек етіп, ?мір с?ретіндер-б?гінгі мектеп о?ушылары, м??алім оларды ?алай т?рбиелесе, ?аза?стан сол де?гейде болады.Сонды?тан ?стаз?а ж?ктелетін міндет ауыр» деген болатын.?азіргі заман м??алімінен тек ?з п?ніні? тере? білгірі болу емес, тарихи танымды?, педагогикалы? –психологиялы? сауаттылы?, саяси экономикалы? білімділік ж?не а?паратты? сауаттылы? талап етілуде. Ол заман талабына сай білім беруде жа?алы??а жаны ??мар, шы?армашылы?пен ж?мыс істеп, о?у мен т?рбие ісіне еніп, о?ытуды? жа?а технологиясын шебер ме?герген жан бол?анда ?ана білігі мен білімі жо?ары жетекші т?л?а ретінде, ?ла?атты саналады.
ХХІ ?асыр а?парат ?асыры бол?анды?тан, адамзат?а компьютерлік сауаттылы? ?ажет. Ал б?л сауаттылы?ты? ал?аш?ы баспалда?ы мектептен басталады. Мектеп ?абыр?асынан теориялы? біліммен ?атар, практикалы? білімні? ал?ы шарттарын ме?геруі тиіс. Ал, теориялы? білімді практикамен ?штастыру ?шін компьютерді? ?ажет екені даусыз.
А?параттандыруды? негізгі ба?ыты ХХІ ?асырды? талаптарына с?йкес ?о?амды дамытуды? жо?ары тиімділікті технологияларына с?йенген жа?а білім стратегиясына к?шу болып саналады. Осы?ан с?йкес ?азіргі білім ж?йесіні? ерекшеліктеріне-оны? іргелілігі, алдын-алу сипаты ж?не осылар?а ?ол жеткізу м?мкіндіктері жатады.Б?л ?скеле? ?рпа?ты а?паратты? ?о?аммен зиялы ?арым-?атынас?а о?ытып, т?рбиелеуге ж?не а?паратты? м?дениетін ?алыптастыру?а жа?дай жасайды.
?ылым мен техниканы? даму ?ар?ыны о?у а?арту саласыны? о?ыту ?рдісінде жа?а технологиялы? ?дістер мен ?ондыр?ыларды ке? к?лемде ?олдануды ?ажет етеді.
Б?гінгі та?да а?паратты? технологияны? ?мірімізге тере? енуіне байланысты жеке п?н саба?тарында компьютерлік техниканы? м?мкіндіктерін толы? пайдаланып, о?ушылар?а тере? де тияна?ты білім беруге жа?дай жасалды. Компьютер ар?ылы о?ушылар тарих саба?ында арнайы компьютерлік ба?дарламалар мен электронды? о?улы?тар ар?ылы зерттеп, кез-келген та?ырыпты о?ушылар ?здері ме?гереді. Б?л о?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру?а, оларды? ой-танымын ке?ейтуге, ?з бетінше шы?армашылы?пен, ізденімпазды?пен ж?мыс жасауына к?п к?мегін тигізеді.
Тарих саба?ында компьютерді пайдалану о?у ?рдісінде м??алімі мен о?ушыны? о?уды? жеке дара шы?армашылы?пен ж?мыс жасауына м?мкіндік береді. Тарих- о?ушыларды? ойлау ?абілетін ?алыптастыратын ж?не дамытатын негізгі буын. Ол о?ушыларды? интеллектін, логикалы? ойлауын ж?не шы?армашылы? ?абілеттерін дамытады.
?аза?стан тарихы о?улы?ы ар?ылы «к?нделік» сия?ты т?рлі тарихи о?и?алар мен ??былыстарды, фактілер мен адам аттарын даталарды о?ушыларды? санасына тізіп ?оймай, ?з еліні? болаша?ын ойлайтын азаматтар т?рбиелеуіміз ?ажет.
Т?уелсіздік ал?аннан бері ?аза?стан Республикасыны? ??рылуы мен дамыту м?селелерін ?о?амды? п?ндерді о?ыту ар?ылы Отан тарихын барлы? ?ырын обьективті, байыппен, жан - жа?ты диалектикалы? т?р?ыдан ?арастырады.
«?зі?ді ?зі? сыйласа?, жат жанынан т??іледі» деген атамыз ?аза?. Ендеше бойында ?аны бар, намысы бар ?рбір азамат енді т?уелсіздікті ?алай кемелдендіреміз, елді? к?сегесін ?айтсек к?гертеміз деп ой - санасын ?амшылау мен ?атар ?з еліні?, ту?ан жеріні? тарихын жетік білуі ?ажет. Жан - жа?ты білімді ?рпа? о?ытып, т?рбиелеу ?шін е? ?уелі мектепке керегі - білімді, педагогика, методикадан хабардар, жа?а инновациялы? технологияны ?олдана білетін м??алім.
А. Байт?рсыновты? мына бір с?зімен баяндамамды ая?та?ым келеді:
«Мектепті? жаны - м??алім. М??алім ?андай болса, мектебі h?м сондай болма?шы.»
Пайдалан?ан ?дебиеттер:
1. Бейсенова С. О?ытуды? ?дістемелік ж?йесі// Педагогика. – 2008№5 -№6. 28 - 33 б.
2. А. Текесбаева. Саба?та дифференциалап о?ыту //?аза?стан мектебі. 2007/6, 19 - 23 б.
3. ?стеміров К ?азіргі педагогикалы? технологиялар мен о?ыту ??ралдары.- А: 2007, 12 - 15
4 Арты?баев Ж, Пірманов ? «?аза?стан тарихы» энциклопедиялы? басылым Алматы «Атам?ра» 2008 ж
Просмотр содержимого документа
«О?УШЫЛАРДЫ? ТАРИХ П?НІНЕ ДЕГЕН ?ЫЗЫ?УШЫЛЫ?ТАРЫН АРТТЫРУ»
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАРИХ ПӘНІНЕ ДЕГЕН ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТАРЫН АРТТЫРУ
Аязбаева Нүрия Қайырбекқызы
Әйтеке би ауданы, Комсомол селосы
Т.Жүргенов атындағы орта мектебінің тарих пәні мұғалімі
Білім беру жүйесі — қызығы мен қиындығы мол күрделі сала. Бүгінгі жас ұрпаққа жан - жақты білім беру, тәрбиелеу — әрбір ұстаздың оқу - тәрбие үрдісіндегі басты міндеті. Осы міндетті орындауда әрбір мұғалім түрлі әдіс - тәсілдерді пайдаланып жатады.
Қандай әдісті пайдаланса да мақсатымыз айқын, ортақ. Ол бағдарламадағы материалдың мазмұнын шәкірт бойына сіңіру.
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев өзінің сөзінде « Бізге интеллектуалды ұлт қажет. Халықаралық деңгейде бәсекеге түсетін эрудициялы адамдар керек» деген болатын.
Жастар білімді, ақылды, жан - жақты жетілген, ұлттық рухы бар, ұлт мүддесі үшін қызмет ететіндей болуы үшін біз ұстаздар қауымы ат салысуымыз керек сияқты.
Оқушылардың білімін жетілдіріп, дамыту жолында пәнге деген қызығушылықтарын арттырып, жаңа технологияның тиімді әдіс - тәсілдерін жас ұрпаққа бойына сіңіре отырып, жұмыс істеуге мен де тырысудамын.
Еліміз тәуелсіздік алғанға дейінгі мектептерде жүргізіліп келген Қазақстан тарихы пәніне тиянақты өзгерістер енгізу проблемасы соңғы жылдарда болған түрлі саяси, тарихи және әлеуметтік – эканомикалық өзгерістерге тікелей байланысты туындаған болатын. Бұл жағдай бойынша 1990 жылдан Қазақстан тарихы Республика мектептерінде дербес пән
ретінде енгізілді.
Қазіргі таңда мектептің материалдық – техникалық базасы бай, мүмкіншілік көп, тек көзін таба білу керек. Тарих сабағында оқушы бойында «Менің Отаным қандай болған, қазір қандай, болашақта қандай болуы керек» деген сұрақтар туындайды. Осы сұрақтарға жауап беріп, мақсатқа жету үшін тарих пәнінің орны ерекше.
Тарих сабақтарында қоғамда болып жатқан түрлі өзгерістерге байланысты өткенді білуге деген құштарлық өсе түседі. Бұл жағдай тарих ғылымының жаңа дидактикалық жүйені іздестіру, салалық басылымдарда, бұқаралық ақпарат құралдарында, көпшілікке арналған әдебиеттерде бұрын белгісіз болған, құпия құжаттар, жеке хаттар мен күнделік жазбаларды іріктеу арқылы сабаққа пайдалану қажеттілігін көрсетеді. Сондықтан, өткенді ғылыми танып білуде осындай тың деректерді, мұрағат материалдарын жас ұрпақтың таным - түсінігіне сәйкестендіре отырып, сапалы, бәсекеге қабілетті ұрпақ қалыптастырамыз.
Пәнге деген оқушылардың қызығушылықтарын арттыру жұмыстарын үй тапсырмасын сұрау кезінде де іске асыруға болады. Мысалы: үй тапсырмасын сұрау кезінде «Тарихи бағдаршам», «Жылдар нені білдіреді», «Орнын тап», « Тарихи викторина», « Сен - маған, мен - саған» деген сияқты ойындар ойнаймыз. Тарихи бағдаршам тест сұрақтарына жауап беру болса, жылдарды кестеде немесе сызбада орындаймыз. Ал орнын тап ойыны үлестірмелі материал түрінде беріледі. Кейде үйден дайындап келген сөзжұмбақ, ребустар, кластер, шығармашылық тапсырмалар орындалады.
Тәуелсіздік алғаннан бері Қазақстан Республикасының құрылуы мен дамыту мәселелерін қоғамдық пәндер сабақтарында үйрету - жүйелі білімді баяндаумен қатар, оқушыларды елін, Отанын сүйетін елжанды азаматтар тәрбиелеуде, жеке тұлғаның қалыптасуында, түрлі мәдени құндылықтардан хабар болып ғылыми түсінік береді. Тарих пәні оқушылардың ойлау логикасын қалыптастыруға, ізденуге, талдауға, сұрыптауға, баға беріп, қорытынды жасауға үйретеді, аналитикалық ойлауын дамытуға септігін тигізеді. Оқушы пәнді меңгеруге, қосымша әдебиетті оқуға және өзіндік ізденіс жасауға, танымдық дербестік әрекетінің артуына көмектеседі. Сол үшін өз білімдерін жетілдіру үшін рефераттар мен шағын баяндамалар, эссе әзірлеу сияқты тапсырмалар беріледі.
Жаңа тақырыпты түсіндіру кезінде ең алдымен ой қозғау немесе әсем сазды әуендер тыңдап қызығушылықты оятуға болады. Тарих сабақтарында көбінесе қызықты әңгімелеу көп қолданылады. Жаңа технологияны пайдаланып, электронды оқулықпен жұмыс жасау, слайд көрсету, интрактивті тақтаны қолдану, мәтінді диагностикалау сияқты әдіс - тәсілдер жаңа тақырыпты түсіндіру кезінде пайдаланамын. Шығармашылық тапсырмалар, деңгейлік тапсырмалар, кесте, сызбалар, көрнекіліктер осы жаңа тақырыпты түсіндіру бөлімінде өтеді.
Ал енді бекіту кезіндегі сәтті өте қызықты етіп өткізуге болады. Ол үшін венн диаграммасы, ассосация құру, бес жол өлең, футбол, тұлғаны табу, кластер құрау, сәйкестендіру тесті, сөзжұмбақ, ребус шешу т. б. әдіс - тәсілдер мен ойындар өтеді.
Әр сабақ-мұғалім ізденісінің жемісі. Күнделікті сабақтағы бір сарындылық оқушылардың ынтасын, қызығушылығын жоғалтады. Сондықтан сабақты түрлендіріп, ойын сәттерін қолданып өткізсе, сабақтын мазмұны ашыла түседі.Өйткені ойын оқушының бойындағы жақсы қасиеттерді қалыптастыруға, әлеуметтік өмірдегі процестерге өзінше баға беру мен пайыздай алушылыққа үйретіп, адамдармен қарым-қатынас жасауға тәрбиелейді, зейіні арта түседі, есте сақтау қабылеті дамиды.
Егер тарих сабағында
- ойын элементтері жиі және жүйелі пайдаланса;
- уақытты тиімді пайдаланса;
- тапсырма әр оқушының мүмкіндігіне қарай берілсе,
онда оқушылар сабаққа белсене қатысады, пәнге деген қызығушылығы, танымдық белсенділігі білім сапасы мен үлгерімі артады
Бүгінгі күні әлемдік ақпараттық білім кеңістігінің деңгейіне Республика мемлекеттерін көтерудің тиімді жолы-білім беру саласын толықтай ақпараттандыру .
Елбасы Н.Назарбаев «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер-бүгінгі мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады.Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр» деген болатын.Қазіргі заман мұғалімінен тек өз пәнінің терең білгірі болу емес, тарихи танымдық, педагогикалық –психологиялық сауаттылық, саяси экономикалық білімділік және ақпараттық сауаттылық талап етілуде. Ол заман талабына сай білім беруде жаңалыққа жаны құмар, шығармашылықпен жұмыс істеп, оқу мен тәрбие ісіне еніп, оқытудың жаңа технологиясын шебер меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары жетекші тұлға ретінде, ұлағатты саналады.
ХХІ ғасыр ақпарат ғасыры болғандықтан, адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет. Ал бұл сауаттылықтың алғашқы баспалдағы мектептен басталады. Мектеп қабырғасынан теориялық біліммен қатар, практикалық білімнің алғы шарттарын меңгеруі тиіс. Ал, теориялық білімді практикамен ұштастыру үшін компьютердің қажет екені даусыз.
Ақпараттандырудың негізгі бағыты ХХІ ғасырдың талаптарына сәйкес қоғамды дамытудың жоғары тиімділікті технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып саналады. Осыған сәйкес қазіргі білім жүйесінің ерекшеліктеріне-оның іргелілігі, алдын-алу сипаты және осыларға қол жеткізу мүмкіндіктері жатады.Бұл өскелең ұрпақты ақпараттық қоғаммен зиялы қарым-қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды.
Ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу ағарту саласының оқыту үрдісінде жаңа технологиялық әдістер мен қондырғыларды кең көлемде қолдануды қажет етеді.
Бүгінгі таңда ақпараттық технологияның өмірімізге терең енуіне байланысты жеке пән сабақтарында компьютерлік техниканың мүмкіндіктерін толық пайдаланып, оқушыларға терең де тиянақты білім беруге жағдай жасалды. Компьютер арқылы оқушылар тарих сабағында арнайы компьютерлік бағдарламалар мен электрондық оқулықтар арқылы зерттеп, кез-келген тақырыпты оқушылар өздері меңгереді. Бұл оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыруға, олардың ой-танымын кеңейтуге, өз бетінше шығармашылықпен, ізденімпаздықпен жұмыс жасауына көп көмегін тигізеді.
Тарих сабағында компьютерді пайдалану оқу үрдісінде мұғалімі мен оқушының оқудың жеке дара шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік береді. Тарих- оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және дамытатын негізгі буын. Ол оқушылардың интеллектін, логикалық ойлауын және шығармашылық қабілеттерін дамытады.
Қазақстан тарихы оқулығы арқылы «күнделік» сияқты түрлі тарихи оқиғалар мен құбылыстарды, фактілер мен адам аттарын даталарды оқушылардың санасына тізіп қоймай, өз елінің болашағын ойлайтын азаматтар тәрбиелеуіміз қажет.
Тәуелсіздік алғаннан бері Қазақстан Республикасының құрылуы мен дамыту мәселелерін қоғамдық пәндерді оқыту арқылы Отан тарихын барлық қырын обьективті, байыппен, жан - жақты диалектикалық тұрғыдан қарастырады.
«Өзіңді өзің сыйласаң, жат жанынан түңіледі» деген атамыз қазақ. Ендеше бойында қаны бар, намысы бар әрбір азамат енді тәуелсіздікті қалай кемелдендіреміз, елдің көсегесін қайтсек көгертеміз деп ой - санасын қамшылау мен қатар өз елінің, туған жерінің тарихын жетік білуі қажет. Жан - жақты білімді ұрпақ оқытып, тәрбиелеу үшін ең әуелі мектепке керегі - білімді, педагогика, методикадан хабардар, жаңа инновациялық технологияны қолдана білетін мұғалім.
А. Байтұрсыновтың мына бір сөзімен баяндамамды аяқтағым келеді:
«Мектептің жаны - мұғалім. Мұғалім қандай болса, мектебі hәм сондай болмақшы.»
Пайдаланған әдебиеттер:
1. Бейсенова С. Оқытудың әдістемелік жүйесі// Педагогика. – 2008№5 -№6. 28 - 33 б.
2. А. Текесбаева. Сабақта дифференциалап оқыту //Қазақстан мектебі. 2007/6, 19 - 23 б.
3. Өстеміров К Қазіргі педагогикалық технологиялар мен оқыту құралдары.- А: 2007, 12 - 15
4 Артықбаев Ж, Пірманов Ә «Қазақстан тарихы» энциклопедиялық басылым Алматы «Атамұра» 2008 ж
363
119 518 
