Өлеңдер, мақалдар сөздігі

Отбасы

Семья

Бала

Ребенок

Өкпелетсе мамасы

Өкпелетсе ағасы

Айтам дедім әкеме

Әкесінің баласы

Әже

Бабушка

Әжемдей данадан

Ертекке қанамын

Шақырса даладан

Жүгіріп барамын

(Р. Наурызбаева)

Менің атам

Мой дедушка

Аппақ күміс сақалды

Жақсы көрем атамды

Шахматтан ол бүгін

Менен тағы «мат» алды.

(Ұ. Есдәулетов)

Қазақстан

Ақ ниетті

Алтын күн

Асқақ арман қыраны

Туы бұл- халқымның,

Мәртебесі, мақтаны

Отан- Ана

Отан- жер

Отан- дана

Отан – ел

Отан менің ата анам

Отан досым бауырым

Отан өлкем,астанам,

Отан туған ауылым

Астана

Бүгін еңбек қайнаған,

Жасау үшін бақ қала

Болады ертең жайнаған,

Ақ астана- бас қала

(Е. Өтетілеу ұлы)

Отан- жерім

Отан- суым,

Отан- қуат

Нәр береді

Отан- ұран

Отан- туым

Отан мәңгі гүлденеді

Отан- деген атамекен,

Отан- деген туған жер.

Отан- ана

Отан- үлкен

Қазақстан- туған ел

(Е. Өтетілеу ұлы)

Еңбек

Труд

Гүл өсірсең, терлеп

Мұның аты- Еңбек

Кесте тіксең, зерлеп

Мұның аты- Еңбек

Қырға шықсан, өрлеп

Мұның аты- Еңбек

Қиындықтың бәрін

Еңбек қана жеңбек.

(Нұрқан Жанаев)

Балабақша

Детский сад

Дос дегенің- жүрегім,

Доссыз қалай жүремін

Доспен өмір тамаша

Соны жақсы білемін

Біз әдепті баламыз

Айтқан тілді аламыз

Нанға кетсе мамамыз

Үйде өзіміз қаламыз

Жыл мезгілдері

Времена года

Наурыз тойы- елдің тойы,

Көктем тойы- төлдің тойы

Ән айтылды күні бойы,

Жақсы көрем Наурыз тойын

(Т. Молдағалиев)

Көктем

Весна

Алақай, алақай,

Қуанды балақай!

Қыс кетті, қыр кепті

Нұр төккен

Бұл көктем!

(Е. Өтетілеу ұлы)

Күз

Осень

Алақай, алақай,

Шаттанды балақай

Береке- салты күз

Мереке- алтын күз!

(Е. Өтетілеу ұлы)

Көктем

Весна

Алақай, алақай,

Күн шықты, күн шықты,

Көктем келді.

Жаз

Лето

Жайқалып жапырақ

Құлпырып қызғалдақ

Тұратын көз тартып

Жаз келеді күн шуақ

(Т. Молдағалиев)

Қыс

Зима

Жаңа жыл келді

Аспан жерге төгеді

Ақ күмісін уыстап

Жаңа жыл да келеді

Бізге қарай жылыстап.

Қыс.

Зима

Алақай, алақай,

Қуанды балақай!

Күз ауды,

Қар жауды

Құс кетті

Қыс кепті

Дала қар күтеді

Жаңа жыл жетеді

(Е. Өтетілеу ұлы)

Қар жауды

Снег идет

Аппақ қылып өңірді

Қар жауды!

Қар жауды!

Көп бала көңілді

Қызығып таңғалды

(Т. Шопашев)

Жануарлар әлемі

Животный мир

Қозы

Ягненок

Кіп- кішкене, момақан,

Қошақанды ұнатам

Сүйеді апам: «Қызыл» деп,

«Қошақаным» өзің деп.

(М. Әлімбаев)

Құлын

Жеребенок

Құлын, құлын, құлыншақ

Желкілдейді тұлымшақ

Ұмытпа ұлым

Жылқы баласы- құлын

Арыстан

Лев

Ақыра қалса Арыстан

Зәріңді алар алыстан.

Ақ тиін

Белка

Мен тиінмін, тиінмін

Қыста жылы киіндім

Қоймам толы жаңғақ

Іші жылы үйім

(Н. Жанаев)

Бақа

Лягушка

Бақа, бақа, балпақ,

Басың неге жалпақ?

Темір телпек көп киіп,

Басым содан жалпақ!

Бақа, бақа, балпақ,

Көзің неге тостақ?

Қарауылға көп қарап,

Көзім содан тостақ!

Бақа, бақа, балпақ,

Бұтың неге талтақ?

Көп отырдым ерініп,

Бұтым содан талтақ!

Ойыншықтар

Игрушки

Іші толған бөлменің,

Ойыншығым мол менің

Басқа тізіп қоймайық,

Келе ғой, дос ойнайық.

(Қ. Мырзалиев)

Менің ойыншықтарым

Мои игрушки

Сылдыр, сылдыр, сылдырмақ,

Шақырады сылдырлап

Қарайды қуыршақ,

Қарайды құлыншақ

Үйдің ішін аралап,

Добым кетті домалап

Қарайды қошақан,

Қарайды ботақан.

(Б. Жақып)

Аю, қасқыр, жолбарыс

Арыстан мен піл, барыс

Ойыншықтар, тұрыңдар

Ойын, сауық, құрыңдар.

Үй құстары

Домашние птицы

Әтеш

Петух

Әтеш әнге басады

Әтеш ұйқы ашады.

Қораз

Петух

Қораз, қораз, қоқылдақ,

Ерте тұрар қоқылдап.

Алтын айдар басында,

Ән салар үй қасында.

Ауыл маңында

У деревни

Ауыл маңында саз, саз, саз

Жылайды қаз, қаз, қаз

Жем, шөп шашсаң мәз, мәз, мәз

Тоймай қалса қаз, қаз, қаз

Шашқан дәнің аз, аз, аз.

Құстар

Птицы

Қарға

Ворона

Қарға, қарға, қарғалар,

Қар үстінде жорғалар

Қарға

Ворона

Қарға, қарға, қарғалар,

Қар үстінде жорғалар,

Боран соқса қор болар,

Бұтаға келіп қорғалар.

Қысып кетсе сары аяз,

Көзден жасы сорғалар,

Қар үстінде жем көрсе,

Қапелімде қолға алар.

Тырна

Цапля

Тырналар- ау, тырналар!

Ұзын мойын мырзалар.

Тырна келді

Цапля пришла

Тырна келді,

Тұр келін,

Түндігіңді түр, келін!

Кілем жап,

Арқан тарт!

Сандық аш,

Уыз ас,

Шашу шаш

Шағала

Чайка

Шағала, шағала

Көл теңізді жағала.

Торғай

Воробей

Торғай, торғай, тоқылдақ,

Жерден тары шоқып ап,

Бөтегесі болтиып,

Момақансып отырмақ!

Сауысқан

Сорока

Сауысқан, сауысқан !

Жауыр атқа жабысқан!

Ойда жауыр көрінсе,

Ойбайлатқан сауысқан!

Қырда жауыр көрінсе,

Қиқаңдатқан сауысқан!

Мамандықтар

Профессии

Тіс ауырса, іш ауырса

Мамам дәрі береді.

Барлық ана, барлық бала

Оны жақсы көреді

(Ә. Мусаханов)

Жұмыс

Работа

Кітап оқуда

Кесте тоқуда

Жеміс теру де

Комек беру де-

Барлығы да жұмыс

Есте ұстаған дұрыс

Мақал-мәтелдер

Пословицы и поговорки

1) «Туған жер алтын бесік». «Родная земля золотая колыбель».

2) «Отан оттан да ыстық». «Родина огня горячее»

3) «Отансыз адам- ормансыз «Человек без Родины, как соловей

бұлбұл». без песни»

4) «Ас атасы - нан». «Хлеб всему голова»

5) «Еңбекпен ел көгерер». «От труда краше страна»

6) «Кім еңбек етсе, сол тоқ». «Кто работает, то сыт».

7) «Күш бірлікте». «Сила в единстве».

8) «Отанды сүю отбасынан «Любовь к Родине, начинается с

басталады». семьи».

9) «Әкеден ақыл, анадан мейір». «От отца - ум, от матери - добро».

10) «Досы жоқ адам - тұзы жоқ «Человек без друга, как пища без

тағам». соли».

11) «Нан бар жерде, ән бар». «Где есть хлеб, там есть песня».

12) «Бауырсақ дастарқанның сәні» «Бауырсақ украшение стола»

13) «Жолдасы көптің- олжасы көп» «Кто имеет много друзей, тот будет

богат»

14) « Нан – қасиет, «Хлеб – достоинство,

нан – береке, Хлеб – изобилие,

нан – мереке.» Хлеб – праздник.»

15) «Еңбек түбі - береке» «Труд – основа изобилия»

16) «Көңіл сырын көз білдіреді» «Настроение выдают глаза»

17) «Ата – бәйтерек, бала – жапырақ» «Дедушка- дуб, ребенок – лист»

18) «Оқы да, біл, ойна да, күл» «Учи да знай, играй да смейся»

19) «Ата балаға сыншы» «Дедушка внуку пример»

20) «Кітап – білім бұлағы» «Книга – источник знаний»

21) «Тазалық – денсаулық негізі» «Чистота – залог здоровья»

22) «Татулық - табылмас бақыт» «Дружба – великое счастье»

23) «Досы жоқ адам, «Человек без друга»,

Тұзы жоқ тағам» как пища без соли»

24) «Өнерлі өрге жүзеді» «Талантливый пойдет в гору»

25) «Бастаған істі тастама» «Начатое дело доводи до конца»

26) «Бақыт кілті-еңбек» «Ключ к счастью труд»

27) «Көз қорқақ, қол батыр» «Глаза боятся руки делают»

28) «Бейбіт елде береке бар» «В мирной стране есть достаток»

29) «Туған жердің жуасы да тәтті» «На родной земле, даже лук

сладкий»

30) « Ырыс алды ынтымақ» «Счастье начало-согласие»

31) «Мектеп- кеме, білім теңіз» «Школа- корабль, знание-море»

32) «Тіл – халықтың қазынасы» «Язык богатство народа»

33) «Оқусыз білім жоқ, «Без учебы нет знания,

Білімсіз күнің жоқ» Без знания нет света»

34) «Жүз сомың болғанша, «Не имей сто рублей,

Жүз жолдасың болсын» А имей сто друзей»

35) «Шанаңды жазда, «Готовь сани летом,

Арбаңды қыста дайында» А телегу зимой»

36) «Жалқаулық –жаман ауру» «Лень- плохая болезнь»

37) «Не ексең, соны орасың» «Что посеешь, то и пожнешь»