Олимпиадные задания по ингушской литературе, 11 класс.

11 класс г1алг1ай литература

1. Г1алг1айче, хьо еза сона.

Г1алг1айче, хьо еза сона,

Во1а нана езаш мо.

Гаьна, гарга, дикан, вона

Хьоца дакъа ду дего.

Еза сона г1алг1ай лоаме,

Г1алай, в1овний бирса мохк,

Хьаьна наькхах Тирк докхош йоа

Бешлоам т1ара х1ара морх.

Деза сонна ораш, аьлеш,

1арам,Эса, Шолж, Г1алми,

Форд мо техка ялтий ареш,

Кура г1алг1ай – вежарий.

Еза сона Ачалкхенаш,

Маг1албике, Наьсаре,

Жовхьар - Г1алмисте, со кхеваь,

Вахар дарий, шо ецаре?

Беза сонна пехка фо мо,

Чкъаьран эшаш санна хий,

Мехка сибат хувцаш боахка

Г1алг1ай ховха мехкарий.

Корта беттал беза хано

Лоа мо к1айбаь къонахий,

Дог мел детталу са къоаной

Сий дича, хац даь варгвий.

Г1алг1ай ноаной беза сонна,

Сох кхетаргвац цар ца ваьр,

Г1алг1айче, хьо еза сона,

Со се г1алг1а воландаь.

а)Автора ц1и яха. Кертера уйлеи темеи хьакъостае.

б) Лакхе йоалаяьча произведени автора вахарах а кхолламах а лаьца статья язъе.

в)Цу лакхе йоалайаьча произведений йизза комплексни анализ е.

2. «Г1аьла Г1айтакха», - яхача произведене чулоацам лоацца 1оязбе.

- Кертера темеи уйлеи хьакъоастае, жанр белгалъе.

- Малаг1а исторически ха я цу т1а ювцашъяр?

3. Хашагульгов 1аьла стихотворении «Даьхенга»

Ма ч1оаг1а хьог – кха со, са еза Даьхе,

Б1арг тоха хьох, хьо марх1айолла,

Тешаш, хьа наькха т1а, бер мо нанна,

К1аьдбенна боа сай корта билла!

Алхха хьо я- кха, укх бирсача пане,

Д1охдер са са, са уйла хьестар,

Заманца товш йоаца са къона ч1онда

Хьоанолца хьай мукх ца юийтар.

Алхха хьо я – кха, са еза Даьхе,

Адам даьр сох, лебе мотт беннар,

Миччахь со хилч а, 1оца вожийташ,

Сона хьай яхь, хьай денал телар….

Форд мо боккха ба са хьоцара безам:

Лургбац – кха из аз цхьаккханена,

Лургбац – кха из аз езачоа, нанна,

Хьо я, Даьхе, са езар, нана!...

Хьо я се верига а аз хето лаьрх1ар.

Хьо йоацар цхьаккха а езар яц са.

Хьо бахьан дерригача дуненна духьал

Вала кийча ва со, ца кходеш са…

ц цар ца ваьр,

Г1алг1айче, хьо еза сона,

Со се г1алг1а воландаь.

Яндиев Х. Дж. «Алал сога, са Даьхе»

Алал сога, алал сога, са Даьхе,

Мишта яр хьо хьалха яхаш?

Ма горий сона хьо боагача маьлхе

Аьрга таьзет дилла елхаш

Алал сога, алал сога, са даьхе!

Алал сога, алал сога, са даьхе,

Фу дар хьа хьалха лелаш?

ВIалла хIаман хьо йоацаш даькъе

Ма горий сона хьо хала яхаш

Алал сога, алал сога, са даьхе!

ДагадоагIа сона къело, хьацаро

Хьа гIелбаь хинна миска ког,

Мискача, халача, къеча вахаро

Хьа делхош хинна гIийла дог.

Алал сога, алал сога, са Даьхе!

Йицъеннаяц сона хьа шерчий вордаш

Меца бертий мо цIувзаш лийнна,

Хьа ди дайна хинна кетараш

ЖIалеша тийда кхаькхий санна

Алал сога, алал сога, са даьхе!

ДагадоагIа сона, догIа хьайча

Iа тхов тIа йийтта тIоалбаш,

Ладараш тховгIа чуухача

Iа увттаяь топпара пхьегIаш.

Алал сога, алал сога, са даьхе!

Ма ч1оаг1а хьог – кха со, са еза Даьхе,

Б1арг тоха хьох, хьо марх1айолла,

Тешаш, хьа наькха т1а, бер мо нанна,

К1аьдбенна боа сай корта билла!

ДагадоагIа сона, догIа хьайча

Iа тхов тIа йийтта тIоалбаш,

Ладараш тховгIа чуухача

Iа увттаяь топпара пхьегIаш.

Алал сога, алал сога, са даьхе!

- укх муг1арий ма1ан а тохкаш, оашош ц1и а тилле, Эссе язъе, Г1алг1ай мехка укх ткъаьх шера хинна хувцамаш гуча а доахаш.

4.Г1алг1айчен гимн хьан язъяьй?

Дагахьа 1о а язъе, хьа а ювца

5 .Дашха укх кицай ма1ан.

- Сихало са даьккхад, сабаро лоам баьккхаб.

- Лерга хаззал хоаставича, б1арга хоаваллал талх.

- Халонех кхийрар диках кхийнавац.

- Хье вахача мехка лакха г1ала йог1а.

- Везар кертага хьийжав, ца везар когашка хьийжав.

- Наьха вонах ца кхийрар ший дикага кхийнавац.

- 1ам лаьттачара ушал ийшаяц.

6. Стихотворени «Ваьча моттиге» дагахьа хьаювца . Автора ц1и яккха.

7. Т1еххьара 1айха дийшача (программах доаца) книжках рецензии язъе.