Оттегі-тіршілік к?зі

Саба?ты? ма?саты: Оттегі. Оксидтер. Жану тарауы бойынша алын?ан білімді тияна?тап , ?орытындылау

1. Оттегіні? ?асиеттері, ма?ызы мен ?олданылуы ж?не тоты?у процесіні? м?ні жайлы о?ушыларды? к?з?арастарын

2.Сын т?р?ысынан ойлауды дамытутехнологиясы ар?ылы о?ушыларды ?зіндік ж?мыс?а да?дыландыру ж?не сараптау, салыстыру ?абілеттерін дамыту. ?зін-?зі ба?ылау мен талдауды іске асыру

3.Д?ст?рлі емес о?ыту ?дісін ?олдана отырып, о?ушыларды? химия?а танымды? ?ызы?ушылы?ын ?алыптастыру, ?орша?ан ортаны  ?ор?ау?а баулу.

Саба?ты? т?рі:  ?орытынды

Саба?ты? ?дісі: СТО дамыту технологиясы.

Реактивтер: марганцовка .

??ралдар:  спирт шам, сынауы?, газ ?ткізгіш т?тігі бар ты?ын, штатив,ста?ан , шыра.

Саба?ты? барысы:

І. 1.?йымдастыру кезе?і.

 Сынып о?ушыларын т?гендеп, ?й тапсырмасыны? та?ырыбын с?рау

2.Психологиялы? дайынды?.

К?зді ж?мып жа?сы н?рсе туралы ойла?дар. Барлы?тарына ж?не ?зі?е с?ттілік, жа?сы к??іл к?й тіле?дер. К?здері?ді ашып бір-бірлері?е к?ле ?ара?дар.

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

1-о?ушы. ?йге берілген саба?ты? ма?сатын хабарлайды.

111  ?ызы?ушылы?ты ояту.Танымды? с?ра?тар

1. Белсенді ж?не жер бетінде е? к?п тарал?ан элементті ата?ыз?

2. «Оттексіз тіршілік жо?» деген ??ымды ?алай т?сіндіресіз?

3. Оттегіні? аллотропиялы? т?р ?згерісі.

4. Озон?а жалпы сипаттама

5.Катализатор ж?не оксидтер дегеніміз не? .                                                                                                                                                       

Ойын .Оксидтер б?лты.Слайдпен ж?мыс

Ма?ынаны ашу.Оттегіге жалпы сипаттама береді.

Оттекті? физикалы? ?асиетін сипаттау, ?нерк?сіпте ж?не лабораторияда алу жолдарын т?сіндіру.

Та?та?а 2 о?ушы шы?ып, реакция те?деуін жазады

Е? негізгісі. Оттек – иіссіз, т?ссіз ауадан с?л ауыр газ. Суда нашар ериді.

?нерк?сіпте оттекті к?п м?лшерде с?йы? ауаны айдау ар?ылы алады. С?йы? оттекті арнайы екі ?абыр?алы термостат – Дьюар ыдысына ??йып са?тайды.Газ к?йіндегі оттекті к?кшіл т?ске боял?ан болат болондарда 1-1,5 кПа ?ысымда са?тайды.

  Лабораторияда оттекті ??рамында оттек мол болатын ?рі ?ыздыру кезінде тез айырылатын к?рделі заттардан: калий перманганаты, калий хлораты, су, т.б. алады.

Оттекті лабораторияда ауаны, суды ы?ыстыру ?дісі ар?ылы алады.

2-о?ушы. Практикалы? ма?ызы.

Оттек тыныс алу, фотосинтез процестеріне ?атысады. Оттек жануды ?олдайды.

Медицинада оттек жасты?шасы ?олданылады. ?сімдіктерді к?п ?сірсе ауада оттек к?п болады.

3-о?ушы. Оттегіні? ашылу тарихына ?ыс?аша сипаттама береді. слайд

ХVІІІ ?асырда т?жірибе ж?зінде а?ылшын химигі Дж.Пристли мен швед ?алымы К.Шееле оттекті бос к?йінде алып, оны? ауаны? ??рамдас б?лігі екенін д?лелдеді.

1774 жылы 1 августа а?ылшын ?алымы Пристли таза оттекті алды. Ал?аш Пристли к?дімгі ауаны б?ліп алдым деп ойлады.Біра? сол ал?ан ауаны шыны ?алпа? астына жинап,май шам жа?ып еді,жа?сы жанды.Б?л ауамен демал?ан адам ?зін сергек сезінді.

 Пристли 1774 жылы ?азанда Парижге барды.Ол Лавуазьені? ?йінде отырып «флагистонсыздандырыл?ан ауа» ал?анын айтып та? ?алдырды.Пристли т?жірибелеріні? к?птеген химиялы? ??былыстарды? сырын ашу?а негіз болатынын Лавуазье бірден бай?ады.

Осыдан кейін Лавуазье Пристли т?жірибелерін ?айталап к?рді.

Лавуазье  Пристли т?жірибелерін ?айталап,алын?ан ж?не шы??ан заттарды? санды? ?лшемдеріне баса назар аударады.Сынап тоты?ын ж?не бас?а тоты?тарды ?ыздыру кезінде т?зілген газ к?дімгі ауаны? ??рамында болады деген ?орытынды жасау?а толы? м?мкіндік туды. С?йтіп,ауа негізінен азот пен оттектен т?ратыны аны?талды. Оттек ?ыш?ыл т?зуге ?абілетті екені белгілі болды. Осы?ан с?йкес Лавуазье латынша «оксигенум»,?ыш?ыл ту?ызушы, «кислотвор»,орысша кислород деген ат берілді.

Оксидтер формулаларыны? атын ата?дар.Слайд.

Ой тол?ау. Зертханалы? ж?мысын к?рсету.

Суретті? ма?ынасын ашу.

5-о?ушы. Синквейн.

1. Оттек

2. Т?ссіз, иіссіз.

3. С?йылады, ?атады, аз ериді.

4. Оттек тыныс алуды ?олдайды.

5. Тіршілік к?зі.

6- о?ушы. Композиция

Интерактивті та?тамен ж?мыс.                       

Оттегі мен озонны? ?асиеттерін салыстыра отырып кестені толтыру

Термохимиялы? реакция те?деулерін нешеге б?леміз?

Мысалдар келтірі?дер.

Шы?армашылы? ж?мыс

О?ушылар «Пирамида» ішіндегі элемент та?баларын пайдаланып, оксидтерді? формулаларын ??растыру керек.

Д?рыс ?рі е? к?п оксидтерді? формуласын ??растыр?ан о?ушылар ба?аланады.

Бекіту. ББ? кестесін толтыру

?орытынды.

Тіршілік ?шін е? ?ажетті ?мір ?зегі-ауа.

Болмасын ауа ешкімні? арман- м??ы,

Ауадан арты? ас жо? жал?анда ?лы.

Ойлашы,кімге керек боламыз біз,

Ж?тудан таза ауаны ?ал?ан к?ні?!

?йге тапсырма.

«Оттегі- тіршілік к?зі» та?ырыбына м?нжазба жазу.

О?ушыларды ба?алау оттегі элементін жинаумен ж?ргізіледі.