Отын-энергетика кешені

Үй тапсырмасы

• § 6.Қазақстан шаруашылығына
• жалпы сипаттама.

Сабақтың девизі:

• Байлық – байлыққа ие болуда емес,оны ұқсата білуде.

Мақсаты:

• Оқушыларды отын-энергетика кешенінің шаруашылықтағы рөлімен, даму болашағымен және экологиясымен таныстыру;
• Оқушыларды тақырыптық карталарды талдау, тірек-сызба құру, диаграммаларды құру біліктіліктерін қалыптастыру;
• Отын энергетика кешеніндегі экологиялық проблемаларды шешуге тәрбиелеу;

• ОЭК-нің шаруашылықтағы негізгі міндеті, ерекшеліктері.
• ОЭК-нің құрылымына сипаттама беріндер

С абақтың тақырыбы: Отын –энергетика кешені. §6.Отын өнеркәсібі

Неге қолданылады? Кен орындары

мұнай

Отын өнеркәсібі

газ

1979ж. ашылған Атырау облысындағы

Теңіз кен орны. Қоры - 3млрд 133млн т. 1993ж. ҚР мен “Шеврон” компаниясы бірігіп, “Теңізшевройл” серіктестігі құрылып игеруде.

Экспорттау мақсатында 2001ж. Теңіз - Новороссйск мұнай құбыры іске қосылды. Қазақстанда жылына 12 млн т. мұнай өндіріледі.

Каспий қайраңындағы мұнай қоры мол ҚАШАҒАН

Құрманғазы, Ақтоқты, Қайраң кендері бар.

Зертхана

Газдың жалпы қоры- 6трлн м3, әлемде 12 орын.

Газ Атырау-Ембі, Маңғыстау түбегінде Теңге,Үстірт , Қарашығанақ, Имаш,Жаңажол, Өзен, Батыс Прорва, Тасболат кен орындары.

Қарашығанақ газын игеруде ЭНИ (Италия), Бритишгаз, Шеврон Тексако (АҚШ), Лукойл (Ресей ) компаниялары қатысуда.

Газды еліміздің батыс аудандарынан оңтүстік және шығыс аудандарға қалай жеткізуге болады?

Көмір өнеркәсібі

? ?

Тас көмір

Қоңыр көмір

Қарағанды көмір бассейні. Шахталық әдіс. Геологиялық қоры-51млрд т. Тереңдігі-50-300м. Қалыңдығы-1,5-15м. Құрамында күкірт пен фосфор аз. 100 % кокс көмірі өңдіріледі.

Кен орындары:

• Саран, Абай, Шахта, Шахан, Топар, т.б

Қоңыр көмір:

• Екібастұз бассейні. 1955ж. Ашық әдіс. Көмір қоры-12млрд т. Көмір қабатының қалыңдығы-100-120м. Күлі көп, алыс жерге тасымалдау тиімсіз. ЖЭС пайдаланады. Солтүстік Қазақстан, Батыс Сібір және Оралдың жиырмадан астам ЖЭС жұмыс істейді.

Кен орындары:

• “ Богатырь”, “Центрльный”, “Восточный”, “Северный”. “Степной”

Жалпы қоры

176,6млрд т.

Әлемдік көмір

қорының 3,3 %

ТМД-ның

қорының 15 %

Көмір

ТМД бойынша

3-орын

Д.ж. Бойынша

8-ші орын

Көмір өндіру млн. тонна

Қазір көмір өндіру көлемі екі есе азайып, жылына

95 млн. тонна көмір өндірілуде. Елімізде неге

көмір өндіру көрсеткіші төмендеуде ?

Бекіту

• Қарағанды көмір алабы қай жылдардан бастап кеңінен игеріле бастады?
• Екібастұз көмір алабы қай жылдан игеріле бастады?
• Қоңыр көмірді қай кен орнында өндіреді?
• Қайсы алапта көмірді шақталық әдіспен өндіреді?
• Қайсы алапта көмірдің өзіндік құны ең арзан?

Үйге тапсырма

• §6.Отын өнеркәсібі
• Кескін картамен жұмыс.
• Мұнай-газ компаниялары
• туралы қосымша мәлімет.

♦ Сіздің көзқарасыңыз:

Мемлекетіміз 2015 жылға дейін табиғи газдың өндірілуін 3 есеге (60 млрд. м 3 ), ал мұнайды 100 млн. тоннаға, кейінірек 150 млн. тоннаға жеткізбек ойы бар. Бұл туралы әр түрлі көзқарас қалыптасуда. Олардың біреуі - өндіріс көлемін арттыру қажет десе, екінші біреулері қалпына келмейтін ресурс болғандықтан үнемдеп өндіріп отыру қажет дейді.

Ал сіздің көзқарасыңыз қандай?

Отын өнеркәсібі

Мұнай

Газ

?

?

• Көмір өнеркәсібі
• Электр энергетикасы

Ой қозғау

• Электр энергиясы қандай станцияларда өндіріледі ?

Электр энергиясы

ЖЭС- 90%

Электр энергиясы

СЭС-8 %

АЭС- 2 %

ОЭК

Э / с

Тұтынушы

Тасымал шығыны қымбат

ОЭК

Э / с

Тұтынушы

Тасымал шығыны арзан

ЖЭС

МАЭС

ЖЭО

• Екібастұзда
• Қарағандыда
• Павлодарда ( Ақсу )
• Таразда
• Балхашта ( салынуда )

• Ірі қалаларда
• Ыстық сумен өндіріс орындарын, бумен,

СЭС

100 шақты СЭС ұсақ өзендерде

30-100 кВт

Ш - Қазақстанда

• Ертіс
• Бұқтырма
• Өскемен
• Шүлбі

О - Қазақстанда

• Қапшағай
• Шардара
• Үлкен және Кіші Алматы

А ЭС

Қуаты 350 кВт / сағ

Каспий теңізі суын тұщытады

Ядролық отын уран

Элекрт энергиясын өндіру, млрд. кВт / сағ

Энергетикалық жүйе - жоғары кернеулі электрді беретін желілерге ( ЭБЖ ) біріккен станциялар тобы

С . Қаз. – Орт . Қаз . – Шығ.Қаз. – энергетикалық жүйелері байланыстырылған

Көмір

Отын-энергетика кешені құрылымы

Отын өнеркәсібі:

көмір, мұнай, газ

Электр энергетикасы:

СЭС, ЖЭС (МАЭС, ЖЭО, АЭС)

Отын өндіру

Энергия өндіру

Энергияны тұтынушыға жеткізу

Проблемалық оқыту сабағы