Беларуская мова. Урок 32. 7 клас
Тэма: Падагульненне вывучанага па тэме “Дзеепрыметнік”. Праверачная работа
Мэта:
падагульніць веды па тэме “Дзеепрыметнік”, праверыць яе засваенне;
развіваць творчыя здольнасці вучняў;
выхоўваць самастойнасць, уважлівасць, самаўпэўненасць.
Ход урока
І. Арганізацыйны момант
ІІ. Работа па тэме ўрока - праверачная работа
І варыянт
1. З прапанаваных слоў выпісаць дзеепрыметнікі: сіні, пачарнелы, лісце, чытаць, напісанае, вымыты, першы, пасеяны, светлы, замучаны.
2. Ад дзеясловаў утварыць дзеепрыметнікі, абазначыць суфіксы: задумаць, падшыць, заціснуць, разбіць, засушыць.
3. Выпісаць са сказа дзеепрыметнікавыя словазлучэнні, абазначыць у дзеепрыметніках канчаткі, падкрэсліць дзеепрыметнікі як члены сказа
Куляшоў двор быў абгароджаны невысокім, рэдкім, месцамі падгнілым і паламаным штакетнікам. (Б. Сачанка)
4. Запісаць сказ, вызначыць дзеепрыметнікавы зварот:
Каменная гладкая падлога, сцены, абабітыя цяжкай тканінай. (У.Караткевіч)
5. Перабудаваць сказы так, каб дзеепрыметнікавыя звароты выдзяляліся коскамі:
1) Мінулі зарослую купчастым лазняком балацявіну. (Б. Сачанка)
2) Травяністая, густа спавітая каранямі дарога запятляла між тоўстых камлёў ясеняў, клёнаў. (Б. Сачанка)
6. Запісаць сказы, вызначыць поўныя і кароткія дзеепрыметнікі, у дужках адзначыўшы (п) – поўны, (к) – кароткі, вызначыць сінтаксічную ролю кароткіх і поўных дзеепрыметнікаў:
1) Дзверы былі прычынены няшчыльна, і мне можна было бачыць кнігі, стол, вялізны глобус, абхвачаныя меднымі бліскучымі абручамі. (У.Караткевіч)
2) З акон так мала святла, што запалены тры свечкі. (У.Караткевіч)
7. Спісаць, падбіраючы да дзеепрыметнікаў залежныя словы.
1)У магазін прывезлі спечаны хлеб.
2) У рэчку ўпала зламанае дрэва.
3) Прыгожа зелянелі засеяныя палі.
8. Спісаць, раскрываючы дужкі і ўстаўляючы прапушчаныя літары. Пастаўце, дзе трэба коскі. У дужках вызначце марфалагічныя прыметы дзеепрыметнікаў:
1) На (не) скошан… лузе трашчалі конікі.
2) Насенне (не) прапушчан… праз сушылку ляжала асобна.
3) Новая бібліятэка была яшчэ (не) абсталявана .
9. Перакладзіце на беларускую мову:
Голос, певший песню, вдруг оборвался совсем близко около хаты, громко звякнула железная клямка, и в просвете быстро распахнувшейся двери показалась рослая, смеющаяся девушка. (А. Куприн)
10. Складзіце невялікі тэкст на тэму “Мой любімы занятак”, выкарыстаўшы дзеепрыметнікі і дзеепрыметнікавыя звароты.
ІІ варыянт
1. З прапанаваных слоў выпісаць дзеепрыметнікі: пабеленая, гаварыць, стол, паклеены, прымацаваны, шторы, зжаўцелы, мой, вымыты.
2. Ад дзеясловаў утварыць дзеепрыметнікі, абазначыць суфіксы: заквасіць, пакінуць, развесіць, пачырванець, вышыць.
3. Выпісаць са сказа дзеепрыметнікавыя словазлучэнні, абазначыць у дзеепрыметніках канчаткі, падкрэсліць дзеепрыметнікі як члены сказа
Сцежка вывела Мікалая на выцвілае, пабялелае жытнішча, за якім пачыналіся парослыя лебядой загоны бульбы. (Б. Сачанка)
4. Запісаць сказ, вызначыць дзеепрыметнікавы зварот:
На стале, засланым чыстым палатняным абрусам, ляжаў круглы бохан духмянага хлеба. (Б. Сачанка)
5. Перабудаваць сказы так, каб дзеепрыметнікавыя звароты выдзяляліся коскамі:
1) Будыніна стаяла на абсаджанай высачэннымі вастраверхімі таполямі вулачцы. (Б. Сачанка)
2) Параска пастаяла на дварэ, удыхнула свежае, настоенае на пахах травы і бульбоўніку паветра. (Б. Сачанка)
6. Запісаць сказы, вызначыць поўныя і кароткія дзеепрыметнікі, у дужках адзначыўшы (п) – поўны, (к) – кароткі, вызначыць сінтаксічную ролю кароткіх і поўных дзеепрыметнікаў:
1) Сонька была апранута па-святочнаму – белую вышываную кофту, андарак, нават фартушок падперазала. (Б. Сачанка)
2) Які толк у тым, што іх імены занесены ў першы статут. (У.Караткевіч)
7. Спісаць, падбіраючы да дзеепрыметнікаў залежныя словы.
1)Прынесеная вестка ўзрадавала байцоў.
2) Абагрэтыя дрэвы пакрываліся зялёнымі лісточкамі.
3) У напоўненым пакоі ўсталявалася цішыня.
8. Спісаць, раскрываючы дужкі і ўстаўляючы прапушчаныя літары. Пастаўце, дзе трэба коскі. У дужках вызначце марфалагічныя прыметы дзеепрыметнікаў:
1) Сярод кустоў лазы на лузе трава была (не) скошана.
2) Сціскалася сэрца ад (не) выказан… хараства.
3) Чук і Гек шукалі металічную каробачку, у якой ляжала нікім (не) прачытан… тэлеграма.
9. Перакладзіце на беларускую мову:
От воды тянуло сыростью, терпкой горечью гниющей ольхи, а с дальних степей, тонувших в сиреневой дымке тумана, лёгкий ветерок нёс извечно юный, еле уловимый аромат недавно освободившейся из-под снега земли. (М.Шолохов)
10. Складзіце невялікі тэкст на тэму “Мой любімы занятак”, выкарыстаўшы дзеепрыметнікі і дзеепрыметнікавыя звароты.
ІІІ. Дамашняе заданне: практ.107 (вусна)
ІV. Рэфлексія
Якія заданні вам здаліся цяжкімі?
З якімі заданнямі вы справіліся хутка?
1 205
51 253 
