32
260 608 
© 2024, id47676497 204 3
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
План-конспект урока татарского языка: "Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч."
Категория:
Родной язык и литература
23.12.2024 18:44
Просмотр содержимого документа
«План-конспект урока татарского языка: "Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч."»
Сыйныф: 5
Тема: Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч.
Максат:
Җөмләнең иярчен кисәкләре турында төшенчә бирү;
Аергыч – сораулары, шартлы билгеләнеше;
Җөмләләрдән аергычларны таба белү күнекмәләрен арттыру.
Дәрес барышы
Мотивлаштыру-ориентлаштыру
1. Дәресне оештыру.
Исәнләшү, укучыларның хәлләрен сорашу, уңай психологик халәт тудыру.
- Хәерле көннәр, укучылар. Ничек хәлләрегез? Уңышлы уку көннәре телим. Дәресебезне башлыйбыз. Бүген сыйныфта кем дежур?
2. Өй эшен тикшерү, актуальләштерү
154 нче күнегү
Нәрсә ул синтаксис?
Җөмләләрне төзеп әйтү безгә ни өчен кирәк?
Нәрсә ул җөмлә?
Әйтү максаты ягыннан җөмләләр ничә төргә бүленәләр?
Нинди җөмлә ул хикәя җөмлә? Ул нинди интонация белән әйтелә?
Нинди җөмлә ул сорау җөмлә, боерык җөмлә? Әлеге җөмләләр ахырында нинди тыныш билгеләре куела?
Тойгылы җөмләләр ничек ясала?
Нинди җөмлә ул гади җөмлә? Нинди җөмлә ул кушма җөмлә?
Җыйнак һәм җәенке җөмләләр турында сөйләгез.
Уку мәсьәләсен кую
- Нинди сүзләр җөмлә кисәкләре дип атала? (Җөмлә төзүдә катнашкан сүзләрне җөмлә кисәкләре дип атыйлар)
- Нинди кисәкләр баш кисәкләр дип атала? ( Ия, хәбәр)
- Нинди җөмлә кисәге ия була? (Баш килештә килеп, кем?, нәрсә? сорауларына җавап бирә торган җөмлә кисәге ия дип атала.)
- Нинди җөмлә кисәге хәбәр була? (Ия турында хәбәр итә торган җөмләнең баш кисәге хәбәр дип атала.)
- Фикер төгәл, аңлаешлы булсын өчен ия белән хәбәрдән башка тагын нинди җөмлә кисәкләре кулланырга кирәк? ( Иярчен кисәкләр куллана алабыз.)
- Җөмләнең нинди кисәкләре иярчен кисәкләр дип атала? (Җөмләнең ия белән хәбәрдән башка сүзләре иярчен кисәкләр дип атала.)
- Нинди иярчен кисәкләр беләсез? (Тәмамлык, хәл, аергыч.)
- Бүген без сезнең белән җөмләнең иярчен кисәкләре белән танышуны башларбыз.
- 158 нче күнегүдәге җөмләләргә төшеп калган урыннарга сүзләр куеп укырга кирәк. (укучылар җөмләләрне укыйлар)
Сораулар:
Җәяләр эчендәге сорау кайсы сүздән чыгып бирелә? (ияртүче сүзләреннән чыгып сорау куябыз)
Әлеге сүз кайсы сүз төркеменә карый? (ияртүче сүзләр исем сүз төркеменә карыйлар)
Терәк сүзләр кайсы сүз төркеменә карый? (терәк сүзләр – сыйфатлар, саннар һәм сыйфат фигыль)
Нәтиҗә: Җөмләнең исем белән белдерелгән кисәген ачыклап килә, нинди? Кайсы? Ничәнче? Нәрсәнең? кемнең? һ.б. сорауларга җавап бирә, предметның төрен, билгесен, исәбен белдерә торган җөмлә кисәге АЕРГЫЧ дип атала.
ТАКТАГА СХЕМА СЫЗЫЛА
Уку мәсьәләсен өлешләп чишү
160 нчы күнегү (язмача)
Җавап: 1. Кешенең дә, табигатьнең дә. 2. Көзгедәй 3. Ямь-яшел 4. Саргылт 5. Ямь-яшел, төймә зурлыгы гына 6. Ямь-яшел, саргылт 7._________ 8. Матур, күңелле 9.
| Бәйләүче чара | Мисаллар |
| Янәшә тору | Таш күперне су алмас. Бер бәхетне ике итик әле. Япь-яшь егет җырлый. Җир өстенә тәңкә-тәңкә кар төшә. Кояшның беренче нурлары бөтен җирне яктырта. |
| Иялек килеше кушымчасы: -ның/ -нең | Дус – дусның көзгесе. Эшленең эше бар, эшсезнең теле бар. |
| Сыйфат фигыль формалары: -ган/-гән -кан/-кән -учы/-үче -а торган/-ә торган -ыйсы/-исе -ыр/-ер, -р | Изрәп йоклаган урманга көз килде. Мин дә сибелгән татарның бер газиз баласы ла. Безгә иң алдан килүче кошларның берсе – тургай. Җырлыйсы җырлар да бар әле. Качышлы уенында эзләүче качкан малайларны эзли. Узган көнгә карамасам, Килер көнне күрмәс идем. Мусалар шикелле, Алишлар шикелле Ил яклар ир булып үсегез! |
| Сүз ясагыч кушымчалар: -ча/-чә -дай/-дәй -тай/-тәй -лы/-ле -сыз/-сез -лык/-лек -дагы/-дәге | Арба артыннан җиңелчә тузан күтәрелә. Ак мамыктай күбәләкләр кар оча. Тәрәзәгә карлы яңгыр ява. Бишәр йөзьеллык агачлар бар икән. Ул елганың күмелерлек урыннарын белә. Җыр урман битендәге умарталыкка кадәр сузыла иде. Бакчадагы гөлләр күптән шиңгән. Өйдәге сүзне күршегә ташыма. |
| Бәйлекләр, бәйлек сүзләр: кебек, кадәрле, төсле, турында | Синең чәчең төсле җил тузгый. |
ФИЗКУЛЬТМИНУТКА
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Аергычларны табыгыз, астына сызыгыз.
Авылның уртасында зур базар кайный, аның биек матур сарайлары, зур тимер йозак белән бикләнә торган ак таш кибетләре тезелеп киткәннәр. Менә ул чәчәк исләре аңкып торган яшел аланнарга, чылтырап аккан салкын чишмә буйларына алып китте. Тиздән бодай басуы да бетеп, вак куаклы, үләнле тау итәге башланды. Алтын парчалы яшел кәгазь ябыштырылган озынча тар бүлмәгә беренче взвод урнашкан иде.
Рефлексия
Бүген без ниләр белдек?
Җөмләнең нинди кисәге белән таныштык?
Ул нинди сүз төркемен ачыклап килә?
Сораулары нинди?
Ничек сызыла?
Өй эше.
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Бирем: Җөмләләрне тулыландырып языгыз, аергычларның астына сызыгыз.
Казан – ______ һәм ______ шәһәр. Мең ел эчендә ул күп вакыйгалар кичергән, ләкин _____ исемен югалтмаган. Башкалабыз _____ Сөембикә манарасы, ________ Кол Шәриф мәчете белән генә дә горурлана ала. Казан минем өчен ______ , чөнки бу шәһәрдә _______ язучылар һәм _____ шагыйрьләр яшәгән һәм иҗат иткән.
(Данлы,борынгы, күркәм, тәүге,кадерле, изге, тарихи, атаклы, бөек)
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
