Саха тыла 6 кылаас
Хатылааһын. Лексика.
Сөптөөх быһаарыыны бул:
Лексика диэн -…
1/. Саҥа чаастара . 2/ . Тыл доҕооно 3/. Тыл баайа.
1.Ханна эмэ олохтоох эмэ дьон туттар тыллара а) Эргэрбит тыл
2. Дьон анал идэтигэр туттар тыла б) Киирии тыл
3. Киһи барыта өйдүүр, ханнык баҕарар эйгэҕэ туттар тыла в) Түөлбэ тыла
4.Норуот атын омук тылыттан ылан туттар буолбут тыла г) Уопсай туттуллар тыл
5. Урут суох барамайы, өйдөбүлү бэлиэтиир тыл д) Саҥа тыл
6. Аныгы олоххо туттуллубат барамайы, өйдөбүлү бэлиэтиир тыл дь) Идэ тыла
Сомоҕо домох суолтатын быһаар:
1.Уҥуоҕа халыр босхо барда -… а) мээнэ сүүрдэ
2.Буута быстарынан - … б) кэһиилээх
3.Атах балай -… в). улаханнык
4.Айаҕын муҥунан - … г) куттанна
5.Илии тутуурдаах, өттүк харалаах - …. д). харса суох сүүрдэ
Сорудахтары толор:
Тыллар антонимнарын суруй:
Үрдүк - … , быһаҕас - …, түс - … , сырдык - …, үөрүү - …, баай - …
Тыллар синонимнарын суруй:
Эһэ -…, доҕор - …, моонньоҕон - …, күүт - …, көтөх - …., быыһаа- …, үрүмэччи - …
Омонимнар суолталарын быһаар. Холобур: Баҕа – 1) үөн-көйүүр 2) баҕа санаа
Көтөх-1) … 2)…, өр- 1)…, 2)…, таай -1)…,2)…, тимир-1)….2)….
Тыллары биир уонна элбэх суолталаах диэн наардаа. Биир элбэх суолталаах тыл суолталарын быһаар.
Чороон, тайах, остуол, көмүлүөк, харах, айах, күн, ый, ис, кинигэ, сибэкки, айылҕа, моонньоҕон, саас, сэргэ, хайа, таас, баай
Көнө уонна көспүт суолталаах тыллары наардаа:
Күөх халлаан , күөх экирээн, күөх от, күөх сүрэх. Кэлтэгэй ый, кэлтэгэй быһаарыы. Сырдык күн, сырдык санаа, сырдык кылаас, сырдык өй. Ууну аймаа, сүөһүнү аймаа,дууһаны аймаа. Оҕом күллэ үөрдэ, күн күллэ үөрдэ. Суор кыланна, сүрэҕим кыланна. Муора долгуна, олох долгуна.