Презентация к уроку на тему «Цавевза доттаг1» М.Сулаев

• Медиаресурсы в образовательном
• процессе .

• Учитель: Чеченского языка и литературы.
• Нагиева Зулихан Янарсаевна.
• МБОУ»СОШ с.п Мекен-юрт »

Нохчийн

литература

Хьехархо- Нагиева Зулихан Янарсаевна.

Соьга хьовсий самадовла

Вовшашка хьовсий къинт1ера довла

Х1инца дикка тидам бе

Балхе ойла ерзае!

Дешархойн хаарш жигардахар.

1. Стенах лаьцна дийцира вай д1аяханчу урокехь?

2. Ц1ахь кхочушбан муьлха болх беллера шуна?

3. Мила ву Сулаев Мохьмад?

4. Цуьнан муьлха произведенеш евза шуна?

5. Дагайог1ий шуна цуьнан цхьа а стихотворени? Дагахь хьанна хаьа?

(тобанашкахь болх)

Мацца а цкъа, деган серло

Яйна, со ца гIатталахь,

Пхьармат санна, хьайн дог дагош,

Воьллахь суна, доттагIа!

Сулейманов А.

Сулаев Мохьмад

«Цавевза доттаг1»

Цавевза доттаг1

Мила ву аьрхачу

кху ахка т1ехула

Селхана ца хилла

т1ай тахна тиллинарг?

Г1елвелла хьо,

вог1уш кху 1ина бухахула,

Мила ву сада1а

чхар кхуза биллинарг?

Мила ву, мила ву,

ца лоьхуш шена са,

Шен ц1е а лечкъаеш,

диканиг дийриг?

Ву иза адамийн

ца вевза цавевза

доттаг1а,

Дахаран доггаха

ву хама бийриг!

Алийша, мила ву луьстачу

кху хьуьн чохь

Дитта к1ел адамашна

охьахаа г1ант динарг?

Алийша, мила ву

акхачу кху буьн чохь

Мецачу стагана

баьпган юьхк йитинарг?

Мила ву, алийша,

хьуьлларчу дитта т1ехь

Алкханчан к1орнешна

цу аннех бен бинарг?

Апари яьккхина

кху пана мокхаз т1ехь,

Хьогахчу адамна

шовда схьадалийнарг?

Керлачу хаарийн дуьххьара д1алацар.

• Дешнаш т1ехь болх:

• юьхк -пень; бен -гнездо;
• мокхаз - кремень,гранит;
• ахк -ушелье с рекой; 1ин -овраг;
• чхар -камень;
• хама - бережное отношение, уважение, почет.

Кхетарх дуьххьарлера таллам.

Муха хийти шуна стихотворени? Маса декъе екъало иза?

Стенах лаьтташ ду стихотворенин хьалхара дакъа? Шолг1аниг?

• «Мила ву, мила ву,

ца лоьхуш шена са,

• Шен ц1е а лечкъаеш,

диканиг дийриг?» – маь1ница даста и дешнаш?

Кху стихотворени т1ера муьлха мог1анаш

къаьсттина хазахийтира шуна?

Тобанашкахь болх

1. Д1адеша мог1анаш. Меттиган латтамаш схьаязбе.

2. Лирически турпалхочо диначу диканех цхьаннан сурт дилла хьажа.

Цавевза доттаг1

Алийша, мила ву луьстачу

кху хьуьн чохь

Дитта к1ел адамашна

охьахаа г1ант динарг?

Алийша, мила ву

акхачу кху буьн чохь

Мецачу стагана

баьпган юьхк йитинарг?

Мила ву, алийша,

хьуьлларчу дитта т1ехь

Алкханчан к1орнешна

цу аннех бен бинарг?

Апари яьккхина

кху пана мокхаз т1ехь,

Хьогахчу адамна

шовда схьадалийнарг?

Мила ву аьрхачу

кху ахка т1ехула

Селхана ца хилла

т1ай тахна тиллинарг?

Г1елвелла хьо,

вог1уш кху 1ина бухахула,

Мила ву сада1а

чхар кхуза биллинарг?

Мила ву, мила ву,

ца лоьхуш шена са,

Шен ц1е а лечкъаеш,

диканиг дийриг?

Ву иза адамийн

ца вевза цавевза

доттаг1а,

Дахаран доггаха

ву хама бийриг!

Жам1даран хаттарш

• Х1ун ойланаш кхоллайолуьйту стихотворенино? Х1ун сурт х1утту шуна хьалха и ешча?

• Х1унда ву цуьнан лирически турпалхо массеран доттаг1? Билгалдаха цо дина диканаш.

• Стенна лечкъайо«Цавевзачу доттаг1чо» шен ц1е? Бусалба динехь а, нохчийн г1иллакхехь а муха лору къайлаха дина дика?

• Шуна хаабеллий иштта, мах боцуш, юкъара г1уллакхаш деш болу адамийн «цабевза доттаг1ий»? Ц1ераш яха церан.

Синквейн

Доттаг1

Синквейн

• Доттаг1

• Дика, тешаме

• Ларво, сийдо, хьоьху

• Дахарехь мехала меттиг д1алоцу

• Накъост

Рефлекси

• Хьанах лаьцна дийци вай тахана?

• Керланиг х1ун хии шуна?

• Дийца шайн кхиамех лаций:

• Суна 1еми..
• Суна хии..
• Суна хазахийти..
• Со ца кхийти…

Ц1ера болх

• 1.Реферат язъе х1окху темина: «Адам санна лара деза 1алам»
• 2. Стихотворени къастош еша хаар шарде, луучо дагахь 1амае.

• 3. Лирически турпалхочо диначу диканех цхьаннан сурт дилла хьовса.
• Белхан тептар, 5-г1а т1едиллар.

Баркалла