Презентация по биолгии

« Ягона роҳе, ки ба сӯи дониш мебарад ин фаъолият аст »

• Пурсиши вазифаи хонаг ӣ: Бо ёрии кластер дар намуди дарахт.

22.02.2024с

• Мазӯъ: Витаминҳо

Мақсади дарс:

Мақсад: Дар хонандагон пайдо намудани таффакур доир ба хосиятҳои витаминҳо, нақши биологии онҳо ва таъсири онҳо ба бадан.

Таълими: Ташаккул додани дониш дар бораи нақши биологии витаминҳо дар метаболизм ва аҳамияти амалии онҳо барои саломатӣ инсон.

Инкишофдихи: Мусоидат ба рушди малакаҳои тадқиқотӣ фаъолият, қобилияти хулоса баровардан, муҳимтар аз ҳама, дониши худро дар амал татбиқ кунед.

Тарбия: Ташаккул додани тарбияи фарҳанги тарзи ҳаети солим.

Чиро бояд дар имруза дарс омӯзем:

• Витаминҳо манбаи ҳаёт?

• Витаминҳо дар кучо зиндагӣ мекунанд?

• Оё одам бевитамин зиндаги карда метавонад?

Бахрчиён, ки ба сафари дур рафта истодаанд, анборхои худро аз гушти хушк, мохии ду д додашуда ва ғалладона пур карданд. Яъне, маҳсулоте, ки метавонанд барои муддати тӯлонӣ нигоҳ дошта шаванд ва барои муборизаи душвор бо мавҷҳо ва роҳзанҳо қувват бахшанд. Аммо, сарфи назар аз фаровонии озука, одамон аз касалии пурасрор — цинга мурданд. Цинга кайхо боз балои хакикии бахрнавардон буд. Аз он бештар бахрнавардон кушта шуданд . Хамин тавр, аз 160 нафар иштироккунандагони экспедиция и машхури Васко да Гама, ки рохи бахрй ба Хиндустонро кишт кардааст, 100 кас аз цинга халок гардид.

Номи Кук дар таърихи киштиронӣ бо ҳарфҳои тиллоӣ сабт шудааст ва дар он абадӣ боқӣ хоҳад монд. Кук назар ба тамоми табибони замони худ бештар киштчиёнро аз марг наҷот дод, зеро доруи он замон дар муқобили сатҳи баланди фавт дар байни киштчиён нотавон буд. Кук ба киштихои экспедиционии худ захирахои зиёди караму шарбатхои мевагиро гирифта, аз бемории цинга дур шуд. Цинга то нисфи экипажро дар киштиҳо мебурд. Аксари онҳое, ки аз бемории даҳшатбор гирифтор шуда буданд, аз гуруснагӣ мурданд: дандонҳои фуҷур ва хунравии милки дандон – окибати ин бемории даҳшатборе, ки дар натиҷаи нарасидани сабзавоту меваҳо ба вуҷуд омадааст. Ва тасодуфан маълум шуд, ки агар дар сафар лиму ё сутуни гули хушк бихӯред, бемории марговар коҳиш меёбад.

Ахамияти витаминхо:

Витаминхо - моддахои фаъоли биологй буда, барои фаъолияти хаётии организм заруранд. Набудан ё нарасидани витаминхо боиси беморихои гуногун мегардад. Нихоят кам будани онхо ба мубодилаи моддаҳо таъсири зиёд мерасонад. Витаминхо дар чараёни пайдоиши ферментхо иштирок мекунанд. Витаминхо ба организм тавассути озуқае, ки аз растанихо ва хайвонот гирифта мешаванд, дохил мегарданд. Барои осонии кор витаминхоро бо харфхои лотинии А, В, С, D ва ғайра ишора мекунанд.

C

ВИТАМИН

Витамини С дар таркиби настаран, каракот, карам, помидор, лиму, афлесун, пиёз, сир, картошка, дар аксар мевахо дар кисми сабзи растанихо, хусусан дар навдахо вучуд дорад. Агар организм муддати дароз витамиии С-ро нагирад, бемории синга, ки ба сайёхон ва бахрнавардон кайхо боз маълум аст, хуруч мекунад. Хангоми чунин беморй пилки дандон хуншор, пардахои луобии дахон захмдор гардида, дандонхо чунбонак мешаванд ва меафтанд. Калонсолон бояд бо хурок дар як шабонаруз 50-78 мг витамини С истеъмол намоянд.

A

ВИТАМИН

Витамини А ба сабзиши организм таъсир мекунад. Хангоми дар хурок нарасидани он кудакон хуб инкишоф намеёбанд, дандону муяшон ташаккул намеёбад, шуш ва рудаҳояшон зарар мебинад. Мумкин аст, одам ба бемории шабкурй гирифтор шавад. Витамини А асосан дар ғизое, ки аз хайвонот гирифта мешавад (дар равгани моҳй, равгани зард (маска), шир, зардии тухм, чигар, гурда, тухми мохй) мавчуд аст.

Одам бояд дар як шабонаруз тахминан 1мг витамини А истеъмол кунад.

Витамин В

.

Ба гурухи витамини В якчанд витаминхо масалан: В1, В2, В6, В12 дохил мешаванд. Агар дар хурок витамини В набошад, бемории вазнини берибери cap мезанад. Пештар ин бемори дар баъзе чазирахои укёнуси Ором пахн шуда буд, чунки хуроки асосии мардуми онҷо биринчи муқашшарй (тозакардашуда) витамини В надошта буд. Фаъолияти системаи асабй одамони гирифтори чунин беморй тағйир меёбад: мушакҳои дасту пояшон кашида мешавад, фалаҷ ба амал меояд, ки аксар ба марг анҷом меёбад.

B 1

ВИТАМИН

Витамини В1 ба чараёни мубодилаи карбогидрат таъсир мерасонад. Вай барои фаъолияти муътадили хамон узве зарур мебошад, ки дар он мубодилаи карбогидрат бошиддаттар аст, масалан системаи асаб, дил, мушакхо. Витамини В1 дар донахои тозанакардаи растанихои хушадор, тухми лубиёгихо ва зардии тухм мавчуд аст. Микдори ками он инчунин дар таркиби карам, пиёз, сабзй ва себ вучуд дорад. Ба организм дар як шабонаруз 2-3 мг витамини В1 зарур аст.

B 2

ВИТАМИН

Витамини В2 дар ғалладона, ҷигар, гушт, шир, тухм мавчуд аст. Агар калонсолон витамини В2-ро кам истеъмол кунанд, чашмонашон хира шуда, пардаи луобии ковокии даҳонашон зарар мебинад.

D

ВИТАМИН

Витамини D дар таркиби равгани мохй, чнгар, зардии тухми мург ва дигар мах,сулот мавчуд аст. Агар дар хурок витамини D набошад, кудакон дучори бемории чиллаашур (рахит) мегарданд. Дар х,олати ба ин дард гирифтор шудан микдори намакх,о дар устухон кам мешавад, инкишофи кудак суст шуда, скелеташ нодуруст ташаккул меёбад. Бо таъсири офтоб дар пусти одамон моддае пайдо шуда, ба витамини D мубаддал мегардад. Бинобар ин пусти кудакони хурдсол ба таъсири муътадили нури офтоб эх,тиёч дорад.

Витаминхо барои фаъолияти хаётгузаронй заруранд, вале микдори барзиёди онхо мумкин аст боиси вайроншавии чиддии организм гардад. Бинобар ин витаминхои сунъиро аз хад зиёд истифода кардан мумкин нест.

Нигох доштани витаминхо дар хурок:

Дар таркиби хуроки мо витаминҳо бояд ба микдори кофй мавчуд бошанд. Нигоҳ доштани витаминҳо дар таркиби хурок ба тарзи таомпази, шароит ва муддати нигохдории маҳсулот вобаста аст.

• Мустаҳакамкунӣ:
• Бо тариқи карточкаҳои дидиктикӣ

• Шинос шудем:
• Донистем:

• Эълони баҳои хонандагон

• Ҷамъбасти дарс;