МИНИСТЕРСТВО ПРОСВЕЩЕНИЯ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ
Министерство образования и науки Республики Саха (Якутия)
МР "Мегино-Кангаласский улус"
МБОУ "Тумульская средняя общеобразовательная школа имени Т.Г. Десяткина"
| РАССМОТРЕНО методическим объединением начальных классов ________________________ Кисиляхова В.И. Протокол №1 от «30» августа 2023 г.
| СОГЛАСОВАНО заместитель директора по УВР ________________________ Слепцов И.В. Протокол №1 от «31» август 2023 г.
| УТВЕРЖДЕНО директор ________________________ Десяткин С.Н. Приказ №17/1 от «31» августа 2023 г.
|
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
учебного предмета
«Литературное чтение на родном языке»
для обучающихся 2 класса
Тумул, 2023
Федеральная рабочая программа по учебному предмету «Литературное чтение на родном (якутском) языке».
156.1. Федеральная рабочая программа по учебному предмету «Литературное чтение на родном (якутском) языке» (предметная область «Родной язык
и литературное чтение на родном языке») (далее соответственно – программа
по литературному чтению на родном (якутском) языке, литературное чтение
на родном (якутском) языке) разработана для обучающихся, владеющих
и (или) слабо владеющих родным (якутским) языком, и включает пояснительную записку, содержание обучения, планируемые результаты освоения программы
по литературному чтению на родном (якутском) языке.
156.2. Пояснительная записка отражает общие цели изучения литературного чтения на родном (якутском) языке, место в структуре учебного плана, а также подходы к отбору содержания, к определению планируемых результатов.
156.3. Содержание обучения раскрывает содержательные линии, которые предлагаются для обязательного изучения в каждом классе на уровне начального общего образования.
156.4. Планируемые результаты освоения программы по литературному чтению на родном (якутском) языке включают личностные, метапредметные результаты за весь период обучения на уровне начального общего образования, а также предметные результаты за каждый год обучения.
156.5. Пояснительная записка.
156.5.1. Программа по литературному чтению на родном (якутском) языке
на уровне начального общего образования разработана с целью оказания методической помощи учителю в создании рабочей программы по учебному предмету, ориентированной на современные тенденции в образовании и активные методики обучения.
156.5.2. Литературное чтение на родном (якутском) языке является ведущим учебным предметом начального общего образования, обеспечивающим познавательное, интеллектуальное, речевое, эмоциональное, эстетическое, творческое развитие обучающихся. Взаимосвязанное преподавание учебных предметов «Литературное чтение» и «Литературное чтение на родном (якутском) языке» создает условия для выстраивания единой системы гражданско-патриотического, духовно-нравственного воспитания, обучения смысловому чтению, литературоведческой пропедевтике, анализу литературных произведений
в контексте билингвального образования.
156.5.3. Фольклорные и литературные тексты, включенные в содержание программы, отобраны с учётом возрастных психологических особенностей восприятия детьми художественных произведений, воспитательного потенциала, позволяющего транслировать обучающимся традиционные российские духовно-нравственные ценности, представление различных жанров фольклора и литературы, языкового и культурного многообразия России.
156.5.4. В содержании программы по литературному чтению на родном (якутском) языке выделяются следующие содержательные линии: чтение фольклорных и литературных произведений; развитие основных видов речевой деятельности с учётом уровня владения родным языком, формирования билингвизма у обучающихся; обучение технике смыслового чтения; литературоведческая пропедевтика; поэтапное формирование первоначальных умений работы с текстом; творческая деятельность (придумывание возможного варианта развития сюжета сказок, рассказов, составление рассказов по аналогии
с прочитанным произведением, чтение по ролям, инсценирование, выразительное чтение, сочинение и другие), формирование базовой библиографической культуры работы с книгами на якутском языке.
156.5.5. Изучение литературного чтения на родном (якутском) языке направлено на достижение следующих целей:
содействие становлению российской гражданской и этнокультурной идентичностей, формирование базовых навыков смыслового чтения
и первоначальных литературоведческих понятий на родном (якутском) языке.
156.5.6. Достижение цели изучения литературного чтения на родном (якутском) языке определяется решением следующих задач:
формирование традиционных российских духовно-нравственных ценностей;
осознание исторической преемственности поколений, личной ответственности за сохранение языкового и культурного наследия родного народа;
овладение техникой смыслового чтения (осознанным, правильным, беглым, выразительным чтением на уровне осмысления и понимания тематического
и идейного содержания произведения);
обучение творческому чтению (развитие способности эмоционально воспринимать текст, понимать и воссоздавать прочитанное произведение, реализовать личностное восприятие прочитанного в творческой деятельности);
развитие речи на родном языке (обогащение лексического состава
и грамматического строя, совершенствование орфоэпических навыков, связной речи);
овладение элементарными умениями анализа и интерпретации текста, осознанного использования при анализе текста изученных литературных понятий.
156.5.7. Общее число часов, рекомендованных для изучения литературного чтения на родном (якутском) языке, – 112 часов: в 1 классе – 10 часов (1 час в неделю), во 2 классе – 34 часа (1 час в неделю), в 3 классе – 34 часа (1 час в неделю), в 4 классе – 34 часа (1 час в неделю).
156.7. Содержание обучения во 2 классе.
156.7.1. Устное народное творчество
Якутский героический эпос – олонхо (отрывки), сказки «Бөрө куйуурдаабыта» («О том как волк рыбачил»), «Куобах туһунан остуоруйа» («Сказка о зайце»), «Саһыл уонна балыксыт» («Лиса и рыбак»), «Тииҥ уонна куобах» («Белка и заяц»), «Өйдөөх бааһынай» («Умный крестьянин»), сказки народов России (по выбору), малые жанры фольклора.
156.7.2. Стихотворения (по выбору).
П. Тобуроков «Оскуолабыт дорообо!» («Здравствуй, школа!»), Г.М. Данилов «Күһүҥҥу сарсыарда» («Осеннее утро»), А.И. Софронов «Оҕо-оҕо эрдэххэ» («Детство»), «Туллук-туллук доҕоттор» («Наши друзья пуночки»), С.П. Данилов «Күн күлэр» («Солнце смеётся»), В.К. Ксенофонтов «Хампа тыа барахсан» («Любимый зелёный лес»), Күннүк Уурастыырап «Кэҕэ» («Кукушка»), И. Гоголев «Харыйа» («Ель»), А.А. Кондратьев «Ийэ мичээрэ» («Улыбка матери»), П.П. Одорусов «Биһиги маамабыт» («Наша мама»), «Эбээ» («Бабушка»), «Режим», «Үчүгэй үөрэнээччи» («Прилежный ученик») (по выбору), О.И. Иванова «Саҥа дьыл» («Новый год»), Г.М. Данилов «Туллуктар» («Пуночки»), Эллэй «Таба» («Олень»), Пётр Тобуроков «Маай» («Май»), «Танюша туһунан» («О Танюше»), И.И. Эртюков «Ардах» («Дождь»), Л.А. Попов «Тус Хоту үөскээбит буоламмын» («Потому что я северянин»).
156.7.3. Рассказы (по выбору).
И.И. Алексеев «Түүл» («Сон»), И.М. Сосин «Кымырдаҕас тоҕо саста?» («Почему муравей спрятался?»), М.Д. Ефимов «Төрөөбүт күн» («День рождения»), А.А. Кондратьев «Буруйдаммыт» («Провинившийся»), Е.А. Макаров «Тииҥнэр» («Белки»), И.И. Иванов «Куобах куллуку» («Заячьи носки»), Суорун Омоллоон «Кыра герой» («Маленький герой»), Амма Аччыгыйа «Тоҕус төгүл тоҕо?» («Девять почемучек»), К.Д. Ушинскай «Түөрт баҕа санаа» («Четыре желания»), Николай Якутский «Көҕөрбүт уулусса» («Зелёная улица»), Суорун Омоллоон «Хатыҥ» («Берёза»), В.Д. Слепцова «Доҕордуулар» («Друзья»), М.П. Обутова-Эверстова «Ийэлэр күннэрэ» («День матери»), И.П. Никифоров «Бөтөс, ам! Ам!» («Бётёс, гав! Гав!»).
156.7.4. Литературоведческая пропедевтика.
Формирование первоначального представления о якутском фольклоре и его жанрах; изучение понятий: писатель, биография и творчество писателя, стихотворение, рассказ, главный герой произведения, строфа и строка стихотворения, тема и главная мысль произведения, характеристика героя, средства художественной выразительности (олицетворение, сравнение, эпитет).
156.7.5. Библиографическая культура.
Формирование понятия «книга – духовное наследие и источник знаний», воспитание бережного отношения к книге, в том числе к учебникам.
156.10. Планируемые результаты освоения программы по литературному чтению на родном (якутском) языке на уровне начального общего образования.
156.10.1. В результате изучения литературного чтения на родном (якутском) языке на уровне начального общего образования у обучающегося будут сформированы следующие личностные результаты:
1) гражданско-патриотического воспитания:
становление ценностного отношения к своей Родине – России, в том числе через изучение родного языка и родной литературы, являющихся частью историии культуры страны;
проявление уважения к традициям и культуре своего и других народов
в процессе восприятия и анализа художественных произведений и творчества народов России;
осознание своей этнокультурной и российской гражданской идентичности;
сопричастность к прошлому, настоящему и будущему родного края,
в том числе при работе с художественными произведениями;
уважительное отношение к другим народам многонациональной России;
первоначальные представления о человеке как члене общества, о правах
и ответственности, уважении и достоинстве человека, о нравственно-этических нормах поведения и правилах межличностных отношений.
2) духовно-нравственного воспитания:
проявление сопереживания, уважения и доброжелательности (в том числе
с использованием языковых средств для выражения своего состояния
и чувств);
осознание этических понятий, оценка поведения и поступков персонажей художественных произведений в ситуации нравственного выбора;
выражение своего видения мира, индивидуальной позиции посредством накопления и систематизации литературных впечатлений, разнообразных
по эмоциональной окраске;
неприятие любых форм поведения, направленных на причинение физического и морального вреда другим людям (в том числе связанного
с использованием недопустимых средств языка);
3) эстетического воспитания:
уважительное отношение и интерес к художественной культуре, восприимчивость к разным видам искусства, традициям и творчеству своего и других народов;
стремление к самовыражению в разных видах художественной деятельности;
4) физического воспитания, формирования культуры здоровья
и эмоционального благополучия:
соблюдение правил безопасного поиска в информационной среде дополнительной информации, в том числе на уроках литературного чтения
на родном (якутском) языке;
бережное отношение к физическому и психическому здоровью, проявляющееся в выборе приемлемых способов речевого самовыражения
и соблюдении норм речевого этикета и правил общения;
5) трудового воспитания:
осознание ценности труда в жизни человека и общества, ответственное потребление и бережное отношение к результатам труда, навыки участия
в различных видах трудовой деятельности, интерес к различным профессиям (в том числе через примеры из художественных произведений).
6) экологического воспитания:
бережное отношение к природе посредством примеров из художественных произведений;
неприятие действий, приносящих вред природе;
7) ценности научного познания:
ориентация в деятельности на первоначальные представления о научной картине мира, понимание важности слова как средства создания словесно-художественного образа, способа выражения мыслей, чувств, идей автора;
потребность в самостоятельной читательской деятельности, саморазвитии средствами якутской литературы, развитие познавательного интереса, активности, инициативности, любознательности и самостоятельности в познании произведений фольклора и художественной литературы.
156.10.2. В результате изучения литературного чтения на родном (якутском) языке на уровне начального общего образования у обучающегося будут сформированы познавательные универсальные учебные действия, коммуникативные универсальные учебные действия, регулятивные универсальные учебные действия, совместная деятельность.
156.10.2.1. У обучающегося будут сформированы следующие базовые логические действия как часть познавательных универсальных учебных действий:
сравнивать различные тексты по теме, главной мысли, жанру, соотносить произведение и его автора, устанавливать основания для сравнения текстов, устанавливать аналогии текстов;
объединять части объекта, объекты (тексты) по заданному признаку;
определять существенный признак для классификации, классифицировать произведения по темам, жанрам;
находить закономерности и противоречия при анализе сюжета (композиции), восстанавливать нарушенную последовательность событий (сюжета), составлять аннотацию, отзыв по предложенному алгоритму;
выявлять недостаток информации для решения учебной и практической задачи на основе предложенного алгоритма;
устанавливать причинно-следственные связи в сюжете фольклорного
и художественного текста, при составлении плана, пересказе текста, характеристике поступков героев.
156.10.2.2. У обучающегося будут сформированы следующие базовые исследовательские действия как часть познавательных универсальных учебных действий:
с помощью учителя формулировать цель;
сравнивать несколько вариантов решения задачи, выбирать наиболее подходящий (на основе предложенных критериев);
выполнять по предложенному плану проектное задание;
формулировать выводы и подкреплять их доказательствами на основе результатов проведенного анализа текста (классификации, сравнения, исследования);
прогнозировать возможное развитие процессов, событий и их последствия
в аналогичных или сходных ситуациях.
156.10.2.3. У обучающегося будут сформированы умения работать
с информацией как часть познавательных универсальных учебных действий:
выбирать источник получения информации: словарь, справочник;
согласно заданному алгоритму находить в предложенном источнике (словаре, справочнике) информацию, представленную в явном виде;
распознавать достоверную и недостоверную информацию самостоятельно
или на основании предложенного учителем способа её проверки (с помощью словарей, справочников);
соблюдать с помощью взрослых (учителей, родителей и (или) законных представителей) правила информационной безопасности при поиске информации
в Интернете;
анализировать и создавать текстовую, видео, графическую, звуковую, информацию в соответствии с учебной задачей;
понимать информацию, зафиксированную в виде таблиц, схем, самостоятельно создавать схемы, таблицы по результатам работы с текстами.
156.10.2.4. У обучающегося будут сформированы умения общения как часть коммуникативных универсальных учебных действий:
воспринимать и формулировать суждения, выражать эмоции
в соответствии с целями и условиями общения в знакомой среде;
проявлять уважительное отношение к собеседнику, соблюдать правила ведения диалога и дискуссии;
признавать возможность существования разных точек зрения;
корректно и аргументированно высказывать свое мнение;
строить речевое высказывание в соответствии с поставленной задачей;
создавать устные (описание, рассуждение, повествование) и письменные (повествование) тексты;
подготавливать небольшие публичные выступления;
подбирать иллюстративный материал (рисунки, фото, плакаты) к тексту выступления.
156.10.2.5. У обучающегося будут сформированы умения самоорганизации как части регулятивных универсальных учебных действий:
планировать действия по решению учебной задачи для получения результата;
выстраивать последовательность выбранных действий.
156.10.2.6. У обучающегося будут сформированы умения самоконтроля
как части регулятивных универсальных учебных действий:
устанавливать причины успеха или неудач учебной деятельности;
корректировать свои учебные действия для преодоления речевых
ошибок.
156.10.2.7. У обучающегося будут сформированы умения совместной деятельности:
формулировать краткосрочные и долгосрочные цели (индивидуальные
с учётом участия в коллективных задачах) в стандартной (типовой) ситуации
на основе предложенного формата планирования, распределения промежуточных шагов и сроков;
принимать цель совместной деятельности, коллективно выстраивать действия по её достижению (распределять роли, договариваться, обсуждать процесс
и результат совместной работы);
проявлять готовность руководить, выполнять поручения, подчиняться;
ответственно выполнять свою часть работы;
оценивать свой вклад в общий результат;
выполнять совместные проектные задания по литературному чтению
на родном (якутском) языке с использованием предложенного образца.
156.10.4. Предметные результаты изучения литературного чтения
на родном (якутском) языке. К концу обучения во 2 классе обучающийся научится:
читать вслух целые слова без пропусков и перестановок букв и слогов, доступные для восприятия и небольшие по объёму прозаические
и стихотворные произведения со скоростью, позволяющей понимать смысл прочитанного;
прогнозировать содержание текста художественного произведения
по заголовку, ключевым словам, иллюстрации и осознавать цель чтения;
находить в тексте незнакомые слова и объяснять их значения
с использованием словаря и по контексту текста;
понимать содержание прослушанного или прочитанного произведения, отвечать на вопросы по фактическому содержанию произведения с использованием текста, рисунков и предложенного плана;
различать на практическом уровне виды текстов (художественный, учебный, справочный), опираясь на особенности каждого вида текста;
различать отдельные жанры фольклора (сказки о животных, бытовые
и волшебные, пословицы и загадки) и художественной литературы (стихотворения, рассказы, литературные сказки);
владеть элементарными умениями анализа и интерпретации текста: определять тему и основную мысль, воспроизводить последовательность событий
в тексте произведения, составлять план текста (вопросный, номинативный);
ориентироваться в нравственном содержании прочитанного текста, соотносить поступки героев с базовыми ценностями (любовь к семье, членам семьи, родине и родному краю, дружба, доброта, взаимопомощь, коллективизм (единство народов), бережное отношение к природе);
описывать характер героя, находить в тексте описание внешности героя, выражения его чувств, оценивать поступки героев произведения, сравнивать героев разных произведений по предложенным критериям;
применять для анализа текста изученные понятия (автор, писатель, литературный герой, герой народной сказки, тема и заголовок, содержание произведения, сравнение, эпитет и олицетворение);
читать (вслух) выразительно доступные для данного возраста прозаические произведения и декламировать стихотворные произведения после предварительной подготовки;
читать произведения фольклора и литературы по ролям и принимать участие
в их драматизации;
составлять предложение по схеме, связные высказывания
по содержанию произведения по заданному алгоритму;
пересказывать кратко и полно содержание произведения с использованием ключевых слов, вопросов, рисунков, предложенного плана;
участвовать в обсуждении прослушанного или прочитанного текста, дискуссиях, соблюдая правила речевого этикета, доказывать и подтверждать собственное мнение ссылками на доступный источник информации;
вести список прочитанных книг с целью использования его в учебной
и внеучебной деятельности, в том числе для планирования своего круга чтения.
VII. Литературнай ааӄыы уруоктарын халандаарнай – тиэмэтическэй былаана
| № | Тиэмэлэрэ | Чаас ахс | Урок тиибэ | Үөрэнээччи үлэтин көрүӊнэрэ | Тустаах үөрэх биридимиэти үөрэтии түмүгэ | Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ |
|
| Айымньы түһүлгэтигэр айан ( 1 чаас) |
|
| 1 | Болдьох бэлиэлэр, уерэх кинигэтин ис хоьооно. Ааптардар уерэнээччигэ суруктара. | 1 | К | Үөрэтэр кинигэ аатын, автордарын кытта билсэр. Болдьох бэлиэлэри, үөрэх кинигэтин ис хоһоонун билсэр. Семен Руфов «Оскуола аана тэлэлиннэ» хоЬоонун аа5ар. | «Литература аа5ыыта» үөрэх кинигэтинэн сирдэтинэр. Болдьох бэлиэлэри быһаарар | Атын биридимиэттэри үөрэтэргэ "Литература ааҕыыта" төрүт буоларын өйдүүр. |
|
| 2 |
Киирии уруок. Тиэмэ сурун өйдөбүллэрэ: хоһоон, иһитиннэрии. Леонид Попов. Эйэ ырыата. | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр.Хоһоон уратытын өйдөөн таба аа5ар. Айымньыны дор5оонноохтук аа5ар. Мацнайгы кылааска аахпыт кинигэлэрин,билэр суруйааччыларын туЬунан кэпсиир. | Оскуола, билии суолтатын ейдуур. Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туЬунан айымньылар киирбиттэрин саба5алыыр.
| Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун өйдүүр, сөптөөх ньымалары булан туттар, туһанар.
|
|
| 3 | Тихон Черемкин. Төрөөбүт буор таптала. Семен Данилов Күөрэгэй. | 1 | СТБ | Дор5оонноохтук аа5арга эрчиллэр. ХоЬооӊӊо дьүөрэлэЬэр сүһүөхтэри, рифманы, тэӊнэбили булар.Олорор дойдутун, куоратын, улууһун сирин-уотун билэр. | ХоЬоон тылын суолтатын быЬаарар Саха сиригэр олорор омуктары билэр.
| «Төрөөбүт дойду», «А5а дойду», «Ийэ дойду» диэн тыллар суолталарын быЬаарар. Сэһэргэһэр киһиэхэ бол5омто уурар. |
|
| 4 | Платон Ламутскай. Хомус ырыатын иһиттим. Иннокентий Артамонов Күөх хонуу.
| 1 | СТБ |
Дор5оонноохтук аа5арга үөрэнэр. Туочукаҕа, соппутуойга тохтоон,тыын ылар, куолаһын уларытар. Төрөөбүт дойду туһунан хоһоон иэйиитин таба аа5ар. Ойуулуур-дьүһүннүүр тыллары була үөрэнэр | ХоЬоон иэйиитин сөпкө тиэрдэн аа5ар. Таска уонна искэ ааҕыы техникатын баһылыыр. Суруйааччы уонна худуоһуньук айымньыларын тэӊниир, иһитиннэрии оӊорор. Төрөөбүт дойдутун, дьиэ кэргэнин туЬунан кэпсиир. | Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор.
|
|
| 5 | Суорун Омоллоон. Олоӊхо оло5о.
| 1 | К | Туох хоһуйулларын быһаара үөрэнэр. Саца тыллары быһаара үөрэнэр. Тугу аахпытын сиһилии кэпсиир. | Төрөөбүт уонна улааппыт дойдутугар иэйиитин кэпсиир. Төрөөбүт дойду кэрэ айыл5атын, көстүүтүн өдүүр. | Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр. |
|
| 6 | Николай Курилов Москва уонна да атын дойдулар. | 1 | Ч | Сеп тиэмпэлээхтик аа5арга эрчиллэр. Ыйытыы, соруйуу, күүһүрдүү этии интонациятын тутуһар. Тиэкискэ ыйытыы туруорар. Тиэкис ис хоһоонунан ыйытыы эппиэтин кинигэттэн булар. | Дьокуускайга уонна Москва5а сылдьыбытын туһунан кэпсиир. Бэйэ санаатын этэн, аахпыт айымньы туЬунан ыйытыы биэрэн, паара5а улэлиир. | Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм. Кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр. |
|
| 7 | Бибилэтиэкэ5э дьарык «Төрөөбүт дойдум барахсан» кинигэ быыстапката. Бэйэ аа5ыыта С. Данилов. Тымныы Суорун Омоллоон. Тымныы муоЬа В. Лебедев. Айан | 1 | Ч | «Төрөөбүт дойдум барахсан» кинигэ быыстапкатыттан кинигэ талыы. Библиотекаҕа сылдьар бэрээдэги тутуһуу. | Биир тиэмэ5э суруллубут айымньылары тэцниир. Тиэмэнэн наардааЬынтан наадалаах кинигэни булар. | Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар. Айымньылаах үлэҕэ баҕаны үөскэтэр. Ситиһиигэ тиэрдэр ордук көдьүүстээх ньымалары быһаарар. |
|
| 8 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. Ыалынан аа5ыы. М. Ефимов. Сэргэхчэй уонна Бэргэнчэй. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Олорор дойдутун, куоратын, төрөөбүт улууЬун сирин-уотун билэр. Уопсай ыйытыыга бэйэтин тылынан 2-3 этиинэн эппиэттиир. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар.
|
|
|
|
|
| 9 | Киирии уруок. Тиэмэ сурун өйдөбүллэрэ: бастакы сурук-бичик, кинигэ, кинигэ тутула, ойуута. Константин Туйаарыскай До5ор. | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр Кинигэ тутулун быЬаарар. Аа5ыы араас көрүӊнэрин туһанан аа5ар. | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туЬунан айымньылар киирбиттэрин саба5алыыр Аан бастакы сурук-бичик туЬунан билэр. | Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун өйдүүр, сөптөөх ньымалары булан туттар, туһанар. |
|
| 10 | Иван Алексеев. Түүл. | 1 | СТБ | Оруолларынан аа5арга эрчиллэр. Тиэкис ис хоһоонун автор тылынан сыыс тыла суох сиһилии кэпсиир.
| Айымньы геройдарын быһаарар. Кинигэ ойууларын ырытар. Кинигэни, үөрэх кинигэтин харыстыыр
| Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар
|
|
| 11 | Тимофей Сметанин Бороӊ куобах үөрэммитэ. | 1 | СТБ | Тиэкис ис хоһоонун автор тылынан сыыс тыла суох сиһилии кэпсиир. Хоһоонноохтук аа5арга эрчиллэр. Куоба5ы хоһуйар уус-уран тыллары булар. Саӊа тыллары тылдьыттан була үөрэнэр. Кэпсээни салгыы айан кэпсиир. | Билбэт тылларын тылдьыттан көрөн быһаарар. «География, зоология, математика, химия, арифметика, алгебра, грамматика» диэн тыллары билэр. Айымньыны түмүктүүр. | Бодоруһууга майгы- сигили нуорматын, бэйэ эппиэтинэһин сайыннарар, салайынар. Сиэрдээх быһыыны, атын дьоҥҥо амарах сыһыаны сайыннарар |
|
| 12 | Михаил Заболоцкай Маллар мунньахтара. | 1 | СТБ | Тиэкиһи сөпкө, өйдөөн (сыыһа аахпытын бэйэтэ көннөрөн) таска доргуччу оруолларынан ааҕар. Ыйытыы, соруйуу, күүһүрдүү этии интонациятын тутуһар. Айымньыга сиэр-майгы ойууланыытын талан аа5ар. | Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар Кинигэ, суруйааччы, аа5ааччы, библиотека диэн өйдөбүллэри чиӊэтэр, дириӊэтэр.
| Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар |
|
| 13 | Вера Давыдова Дьарааска кинигэ5э наадыйар дуо? | 1 | СТБ | Дор5оонноохтук аа5арга эрчиллэр. Туочукаҕа, соппутуойга тохтоон,тыын ылар, куолаһын уларытар. . Тиэкистэн билбэт тылы булан ыйытар. Автор уус тылын, бэргэн этиитин өйгө тутар. | Кэпсэтэригэр тугу ситэ истибэтэҕин, өйдөөбөтөҕүн ыйыталаһар. Кинигэ - киһи аймах култууратын ураты сыаннаһа буоларын өйдөөн, сиэрдээх сыһыаны олохсутар. | Хайа баҕарар тиэмэҕэ кэпсэтэһиигэ кыттар. Yөрэх кинигэтэ киЬи оло5ор суолтатын өйдүүр. |
|
| 14-15 | Биьиги театрбыт. Самуил Маршак Уутээн. | 1 | К | Айымньыны инсценировкалаан оонньууга кыттар. Остуоруйа-пьесаны тылын чуолкай этэн, ис хоһоонноохтук, тэтимнээхтик аа5ар. | «Уутээн» иккис хартыынатын оонньоон көрдөрөргө сценаны киэргэтэр.. Айымньыны инсценировкалаан көрдөрөр.
| Бииргэ үлэлиир сатабылы сайыннарар. Сиэрдээх быһыыны, атын дьоҥҥо амарах сыһыаны сайыннарар. |
|
| 16 | Кинигэ туһунан таабырыннар. Кинигэ туһунан өс хоһооннор. | 1 | СТБ | Кинигэ туһунан таабырыннары, өс хоһооннору билэр. Сөбулээбит айымньы туһунан «Аа5ааччы тэтэрээтигэр» санаатын сааһылаан суруйар, бэйэ бэлиэтээһиннэрин оӊорор. | Таска уонна искэ ааҕыы техникатын баһылыыр. «Кинигэ- киЬи до5оро», «Кинигэ – киЬи өйдөөх сүбэһитэ» диэн өс хоЬоонунан кэпсээн айар. | Айымньылаах үлэҕэ баҕаны үөскэтэр. Ситиһиигэ тиэрдэр ордук көдьүүстээх ньымалары быһаарар. |
|
| 17 | Библиотека5а экскурсия. Тематическай ыйынньык. Кинигэ быыстапката. О5о кинигэтин дьоруойдара. Бэйэ аа5ыыта. С.Руфов. Улахан киЬи | 1 | Ч | Библиотекаҕа сылдьар бэрээдэги тутуһар. Искэ аа5ыллыбыт тиэкиһинэн ыйытыыга эппиэттиир | Кинигэ, ааптар –суруйааччы, аа5ааччы, библиотека диэн өйдөбүллэри чопчулуур. Библиотека5а кинигэни талар ньымалары баһылыыр | Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар. Хайа баҕарар тиэмэҕэ кэпсэтэһиигэ кыттар. |
|
| 18 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. Ыалынан аа5ыы. Суорун Омоллоон. ЧиэЬинэй быЬыы Ф Гуляев. Кугас-о5о көрөөччү. Саӊа до5ор | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Кинигэтэ суох хайдах олоруохпут этэй диэн тиэмэ5э толкуйдуур, санаатын этэр. Кинигэ таһа, ойуута, ааптар араспаанньата, айымньы аата диэн араарар. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар |
|
| 19 | Киирии уруок. Тиэмэ сурун өйдөбүллэрэ: таабырын, ес хоьооно, чабыр5ах, норуот ырыата, оьуокай. | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр Норуот тылынан уус-уран айымньытын арааьын арааран билэргэ уерэнии | Норуот еркен ейе – тылынан уус-уран айымньыга диэн ейдуур. | Сахалыы чуолкайдык санарар, иннибэт-толлубат, кыбыстыбат |
|
| 20 | Таабырын. Таабырыннары белехтееьун: дьиэ-уот, мал-сал. Хамсыыр харамай. Таабырыннары айыы. | 1 | СТБ | Туочукаҕа, соппутуойга тохтоон,тыын ылар, куолаһын уларытар. .Ыйытыы, соруйуу, күүһүрдүү этии интонация- тын тутуһар.
| Таабырыннары тиэмэнэн белехтуур. Таабырын хас да кестууну кердеруен себун билэр. Таабырыны туохха сыЬыаннаа5ынан сэдиптээн таайылларын билэр.
| Бодоруһууга майгы- сигили нуорматын, бэйэ эппиэтинэһин сайыннарар, салайынар. |
|
| 21 | Констанин Туйаарыскай Таабырынна таайыц. | 1 | СТБ | Таабырын – норуот сытыы хара5а, уран тыла буоларын билии. Таабырыннары таба таайыы | Бииргэ үлэлиир сатабылы сайыннарар. Бэйэтэ таабырын айар. Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. | Кэпсэтэригэр тугу ситэ истибэтэҕин, өйдөөбөтөҕүн ыйыталаһар; |
|
| 22 | Чабыр5ах-таабырын. Сардаана Ойунская Кунду бэлиэ. Чабыр5ах. Петр Варфоломеев Чабыр5ах таабырыннар. | 1 | СТБ | Чабыр5ах – сахалыы тылынан уус-уран айымньы биир дьикти керуцэ буоларын арааран билии. Чабыр5а5ы тургэн тэтимнээхтик аа5арга эрчиллии.
| Таабырын-чабыр5а5ы ейге этэргэ уерэтэр. Чабыр5ах уратыларын билэр. Чөл олох туһунан өйдөбүлү, сыһыаны олохсутар. | Айымньылаах үлэҕэ баҕаны үөскэтэр Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун өйдүүр, сөптөөх ньымалары булан туттар, туһанар. |
|
| 23 | Ес хоьооно. Араас норуот еьун хоьооно. | 1 | СТБ | Ес хоЬооно – олох-дьаЬах, сиэр-майгы, быЬыы-таЬаа туЬунан норуот тумук санаатын кердерер айымньы буоларын арааран билии. Араас норуот еЬун хоЬооннорун суолталарын быЬаара уерэнии.
| Ес хоЬооно киЬи араас майгытын кердерерун билэр. Араас омук еЬун хоЬооннорун атын кинигэлэртэн булан устар. Ɵс хоьооннорун ис хоьооннорун сепке ейдеен бэйэ тылыгар-еьугэр тутта уерэнии | Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор. |
|
| 24 | Норуот ырыата: Сайын. | 1 | СТБ | Норуот ырыатын кытта билсиЬии. Норуот ырыата –саха киЬитин дууЬатын иэйиитэ, арахсыспат аргыЬа буоларын арааран билии.
| То5о норуот ырыата дэнэрин толкуйдаан санаатын этэр. Норуот ырыатын толорорго холонор. | Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр. Билинни, былыргы оло5у тэннээн керер. Омук мындыр ейун сыаналыыр. |
|
| 25 | Оьуокай: Туллуктар. Оьуокай. | 1 | СТБ | ОЬуокай – норуот уйэлэри нецуелээн илдьэ кэлбит уцкуутэ буоларын арааран билии. ОЬуокай тылын-еЬун бол5ойуу.
| Кылааска оЬуокай тылын этэр о5ону утуктэр. Дьонтон ыйыталаЬан эбэтэр кинигэттэн булан, кылгас оьуокай тылын суруйар. | Сахалыы чуолкайдык санарар, иннибэт-толлубат, кыбыстыбат. Сиэр-майгы нуорматын тутуьар гражданин буола улаатар |
|
| 26 | Биьиги театрбыт. Киьиргэс куобахчаан. | 1 | К | Остуоруйаны аа5ыы. Остуоруйа геройдарын быЬаарыы.
| Оруоллары уллэстэн, айымньынан инсценировкалааьын. Сиэр-майгы чопчу ис хоьоонун быьаарар: чиэьинэй быьыы, эппит тылга туруу. | . Ситиһиигэ тиэрдэр ордук көдьүүстээх ньымалары быһаарар. |
|
| 27 | Библиотека5а дьарык «Норуот тылынан уус-уран айымньыта» | 1 | К | Кинигэ быыстапкатыттан кинигэ талыы | «Норуот тылынан уус-уран айымньыта» кинигэ быыстапкатыгар сылдьан, себулээбит кинигэтин талар. Тиэмэнэн, алпаабытынан каталогтары уонна сүбэлиир испииһэги туһанар | Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар. Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр. |
|
| 28 | Бэйэ аа5ыыта. Норуоттар мындыр толкуйдара. Болот Боотур, Б. Тобуруокап таабырын-хоЬоонноро | 1 | Ч | Норуот тылынан уус-уран айымньытын кыра керуцнэрин: ес хоЬоон, ырыа. Таабырын диэн араарар. | Тиэкис ис хоЬоонун ырытар, айымньы дьоруойдарын ааттыыр Дьоруойдар майгыларын уратытын быЬаарар | Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор. |
|
| 29 | Айар улэ умсул5ана. «Кустук араас ецунэн» илиинэн сурунаал. | 1 | К | Айар бырайыакка кыттыы, тугу эмэ толкуйдаан, айан, чинчийэн оцоруу «Кустук араас ецунэн» илиинэн сурунаалы таЬаарыы. | .Септеех матырыйаалы эбии кердуур, талар. Беле5унэн улэ кэмигэр кэпсэтиигэ кыттар, до5отторун этиилэрин истэр, санаатын этэр, субэлэЬэр. Улэни сыаналыыр, бэрэбиэркэлиир. Улэни кемускуур. | Айымньылаах үлэҕэ баҕаны үөскэтэр Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун өйдүүр, сөптөөх ньымалары булан туттар, туһанар.
|
|
| 30 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Норуот тылынан уус-уран айымньытын ханнык керуцун себулээбитин быЬааран этэр. Улэ, уерэх туЬунан билбит ес хоЬооннорун билэр. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар
|
|
|
|
|
| 31 | Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: остуоруйалары тэцнээьин, норуот остуоруйата. Хартыынанан кэпсээн | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр Норуот уонна ааптар остуоруйата диэн арааран ейдееЬун Хартыынанан кэпсээн оцоруу | Остуоруйа – киЬи-аймах уйэ-саас тухары ба5арбыт ба5ата, кэлэр кэми кэрэЬэлиир ыра санаата буоларын арааран билэр. | Сахалыы чуолкайдык санарар, иннибэт-толлубат, кыбыстыбат |
|
| 32 | Саха остуоруйата. Куобах туьунан остуоруйа. | 1 | СТБ | Тиэкиһи сөпкө, өйдөөн (сыыһа аахпытын бэйэтэ кеннөрөн) таска доргуччу ааҕар. Оструоруйа дьоруойдарын булуу. Остуоруйаны салгыы айарга холонуу | Остуоруйа5а салгыы туох буолбутун ейге оцорон кэпсиир. Остуоруйа чопчу тугэнигэр бэйэ сыЬыанын этэр. Таска уонна искэ ааҕыы техникатын баһылыыр. | Бодоруһууга майгы- сигили нуорматын, бэйэ эппиэтинэһин сайыннарар, салайынар. |
|
| 33 | Дьукээгир остуоруйата. Уруц эьэ мунна то5о хараный? | 1 | СТБ | Остуоруйаны бастаан искэ, онтон таска абзацтарынан аа5ыы. Остуоруйа ис хоьоонун уруьуйунан кэпсээьин Саца тыллар быьаарыыларын тылдьыттан булуу; | Тиэкис ис хоһоонун автор тылынан сиһилии кэпсиир. Уруц эЬэ туЬунан тугу билэрин кэпсиир. Зоопарка5а сылдьыбытын туЬунан кэпсиир. | Саха сирин, Россия уонна аан дойду норуоттарын чулуу айымньыларын аа5ан, атын норуот култууратын, литературатын ытыктыыр |
|
| 34 | Нуучча остуоруйата. Тебете дуу, терде дуу? (Британия остуоруйата). | 1 | СТБ | Остуоруйа ис хоьоонугар сыЬыаннаах ес хоЬоонун булуу Доргуччу аа5ыы Тиэкис ис хоһоонун сиһилии кэпсээЬин | Остуоруйа чопчу тугэнигэр бэйэ сыЬыанын этэр. Атын омук историятыгар уонна култууратыгар убаастабыллаахтык сыһыаннаһар. | Сиэр-майгы нуорматын тутуьар гражданин буола улаатар Үтүө сыһыаннаах бодоруһууну иҥэрэр. |
|
| 35 | Суорун Омоллоон Дьэрэкээн о5олор. | 1 | СТБ | Остуоруйаны бол5ойон ис хоЬоонноохтук аа5ыы Остуоруйа дьоруойдарын быЬаарыы Суорун Омоллоон туЬунан билиЬиннэрии.
| Остуоруйа сурун санаатын этэргэ уерэнэр. Остуоруйаттан о5олор ейдерун кердерер быЬа тардыыны булан аа5ар | Сиэрдээх быһыыны, атын дьоҥҥо амарах сыһыаны сайыннарар. |
|
| 36 | Биьиги театрбыт. Баьылай Уьунуускай. Сулустар уонна ый хайдах уескээбиттэрин туьунан. | 1 | К | Айымньынан инсценировкалааьын. Тиэкистэн билбэт тылы булан ыйытыы. Автор уус тылын, бэргэн этиитин өйге тутуу. | Остуоруйа геройдарын кэпсэтиилэрин оруолунан сцена5а толорор. Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. | Бииргэ үлэлиир сатабылы сайыннарар. |
|
| 37 | Ыалынан аа5ыы Ненец остуоруйата. Ыт бэйэтигэр до5ору хайдах кердеебутэ. | 1 | Ч | Остуоруйалары тэцнээьин. Остуоруйаттан быЬа тардыыттан ханнык остуоруйатын таайыы.
| Кинигэттэн наадыйар остуоруйатын булар. Остуоруйа5а баар дьуьуннуур, сыаналыыр тылы таба керен бэйэ тылыгар-еьугэр тутта уерэнэр. Бэйэ остуоруйатын айар. | Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар. Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар |
|
| 38 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Саха, нуучча, дьукээгир остуоруйата диэн арааран билэр. Араас остуоруйа геройдарын тэцнээн керер. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар |
|
| 39 | Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: олоцхо ус дойдута, айыы уонна абааьы бухатыыра. | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр. Олоцхо5о ус дойду баарын арааран билии | Кэпсэтэригэр тугу ситэ истибэтэҕин, өйдөөбөтөҕүн ыйыталаһар; | Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр. Үтүө сыһыаннаах бодоруһууну иҥэрэр. |
|
| 40 | Олоцхоттон олуктар: Уеьээ дойду. Орто дойду. | 1 | СТБ | Олоцхо5о уеЬээ, орто, аллараа дойду баарын туЬунан билии. Орто дойдуга кимнээх олороллорун билии. Олоцхону ейдеен истии. Кун Эрили диэн кимин билэр. | Олоцхону ейдеен истэргэ уерэнэр. Дьулуруйар Ньургун Боотур диэн кимин билэр. Орто дойду олохтоохторун айыы бухатыыра арчылыырын билэр. | Олоцхону бол5ойон аа5ар. Ыйытыыларга хоруйдуур. Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр. |
|
| 41 | Айыы бухатыыра. | 1 | СТБ | Олоцхо5о айыы уонна абааЬы бухатыыра баарын туЬунан билии.
| Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. Таска уонна искэ ааҕыы техникатын баһылыыр. | Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор. Билинни, былыргы оло5у тэннээн керер. |
|
| 42 | Аллараа дойду. Абааьы бухатыыра. | 1 | СТБ | Олоцхо аа5ыллыытын тутуЬан аа5ыы. Аллараа дойдуга кимнээх олороллорун билии. Тиэкис ис хоһоонунан ыйытыы эппиэтин кинигэттэн булар. | Олоцхо тиэкиЬин сатаан аа5арга уерэнэр. Алараа дойдуга олорор абааЬы бухатыыра Орто дойду олохтоохторун аймыырын, айбардыырын билэр. | Омук мындыр ейун сыаналыыр. Олоңхо сүрүн санаатын, норуот тылынан уус-уран айымньытын саамай бөдөң айымньыта буоларын быһаарар.
|
|
| 43 | Бэйэ аа5ыыта «Саха олоцхолоро» Электроннай сыЬыарыыттан олоцхоттон быЬа тардыыны истии
| 1 | К | «Саха олоцхолоро» кинигэ быыстапкатын керуу. Петр Решетников «Кун Кундулу бухатыыр» олоцхоттон быЬа тардыыны истии | Айымньы дьоруойун араас быһыытын-майгытын сиэр-майгы өттүнэн ырытар, сыаналыыр. | Айымньыны сиьилии (сюжеты барытын); кылгатан (сурун санааны ыган); талан (быьа тардыылары,айымньы дьоруойдарын ойуулааьын) кэпсиир |
|
| 44 | Ыалынан аа5ыы. Сергей Васильев. Кун Эрили | 1 | Ч | Олоцхо дьоруойдарын сацалара уратылаа5ын билэр, утуктэн аа5арга холонор. Аахпыт кэрчик ис хоЬоонун ейдуур. | Олоцхону ейдеен истэргэ уерэнэр. Олоцхоттон туЬааннаах кэрчиктэри булан аа5ар. | Бэйэ омугун тылынан уус уран айымньытын чыпчаала олоцхо буоларын билэр |
|
| 45 | Ньургуйаана Никитина, Евдокия Поликарпова «Ньургун боотур уонна Тимир Дьиргистэй» кинигэ ойууларынан улэ. | 1 | К | Себулээбит олоцхо геройун айан уруЬуйдааЬын эбэтэр утугуннэрэн уруЬуйдааЬын Кинигэлэр ойууларын кырааскалааЬын | ХудуоЬунньук уруЬуйдарын керен, олоцхо ханнык тугэнигэр сыЬыаннаахтарын ырыта уерэнэр. | Бииргэ үлэлиир сатабылы сайыннарар. Уус-уран айымньы сүрүн ис хоһоонун, дьоруойдар араас сыһыаннарын, сүрүн сюжет сайдыытын ырытан анал бэлиэ, графика көмөтүнэн быһаара, ситимнии үөрэнэр. |
|
| 46 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Олоцхо туЬунан тугу билбитин кэпсиир. Уопсай ыйытыыга бэйэтин тылынан 2-3 этиинэн эппиэттиир. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар |
|
| 47 | Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ:уус-уран уонна биллэрэр тиэкистэр уратылара Баал Хабырыыс. Бэскэ ууммэт мээчик..
| 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр. Уус-уран уонна биллэрэр тиэкистэр уратыларын араарыы. ХоЬоон то5о «Бэскэ ууммэт мээчик» диэн ааттаммытын быЬаарыы. | ХоЬоону ааптар кэпсиирин тиэрдэр курдук аа5арга эрчиллэр. Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөту булар, | Бодоруһууга майгы- сигили нуорматын, бэйэ эппиэтинэһин сайыннарар, салайынар. |
|
| 48 | Куннук Уурастыырап. Бастакы хаар уонна барабыай. | 1 | СТБ | Дор5оонноохтук аа5арга эрчиллии Туочукаҕа, соппутуойга тохтоон,тыын ылар, куолаһын уларытар. .
| Барабыай туЬунан тугу билэрин кэпсиир. Кетерге сыЬыан хайдах буолуохтаа5ын быЬаарар. | Ситиһиигэ тиэрдэр ордук көдьүүстээх ньымалары быһаарар. Үтүө сыһыаннаах бодоруһууну иҥэрэр. |
|
| 49 | Семен Данилов. Чооруостар. | 1 | СТБ | Суруйааччы тугу этиэн ба5арбытын быЬаарыы. Тиэкискэ ыйытыы туруорар. Чыычаахтар туЬунан кэпсииргэ бэлэмнэнии | Ыйытыы, соруйуу, күүһүрдүү этии интонациятын тутуһар. ХоЬоон тылын суолтатын быЬаара уерэнии | Сахалыы чуолкайдык санарар, иннибэт-толлубат, кыбыстыбат |
|
| 50 | Константин Туйаарыскай. Мо5отой то5о ытаабытай? Николай Тарабукин. Булчут ыт. | 1 | СТБ | Тиэкис ис хоһоонунан ыйытыы эппиэтин кинигэттэн булар. Ойуулуур-дьуьуннуур тыллары була уерэнии | Дор5оонноохтук аа5арга уерэнэр Себулуур дьиэтээ5и кыылын туЬунан кэпсиир. | Үөрэнэр баҕаны, бэйэни сайыннарар. Таптыыр ытын, куоскатын туЬунан кэпсээн оцорон, тыынар тыыннаахха бэйэтин сыЬыанын кердерер. |
|
| 51 | Егор Собакин Хотой уйата К.Ушинскай Хотой уонна куоска | 1 | СТБ | Тиэкиһи сөпкө, өйдөөн (сыыһа аахпытын бэйэтэ кеннөрөн) таска доргуччу ааҕар. Кэпсээццэ былаан оцоро уерэнии Кэпсээни сиЬилии кэпсииргэ уерэнии | Тиэкис тылларын туЬанан, тугу билбитин кэпсиир. Ыт туЬунан тугу билэрин кэпсиир. Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. | Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр. Сиэрдээх быһыыны, атын дьоҥҥо амарах сыһыаны сайыннарар. |
|
| 52 | Бэйэ аа5ыыта. Т. Сметанин. Куоскалар уонна саЬыл. | 1 | К | ХудуоЬунньук ойуутун айымньыга сыЬыаран кэпсээЬин | Билинни, былыргы оло5у тэннээн керер. Омук мындыр ейун сыаналыыр. | Сахалыы чуолкайдык санарар, иннибэт-толлубат, кыбыстыбат |
|
| 53 | Ыалынан аа5ыы. И. Сосин. Ыт утуйа мээрик буолбут. | 1 | Ч | Былааны туЬанан кэпсээн ис хоЬоонун кэпсииргэ бэлэмнэнии С.Васильев «Кетер эйгэтэ» кинигэтин уларсан аа5ыы | Тыынар-тыыннаахха бэйэ сыЬыанын кэпсиир. Таска уонна искэ ааҕыы техникатын баһылыыр. | Бииргэ үлэлиир сатабылы сайыннарар. Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор. |
|
| 54 | Айар улэ умсул5ана: «Таптыыбын бары тыынар тыыннаа5ы» истиэнэ хаьыата. | 1 | К | Айар бырайыагы ыйынньыгынан туЬанан оцоруу. Беле5унэн салгыы улэлээЬин. Септеех матырыйаалы эбии кердуур. Бырайыагы сыаналыыр, бэрэбиэркэлиир | Бэриллибит тиэмэни учугэйдик толкуйдуур, былаанныыр, учууталы кытта субэлэЬэр. Беле5унэн улэ кэмигэр кэпсэтиигэ кыттар, до5отторун этиилэрин истэр, санаатын этэр, субэлэЬэр. | Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр. «Таптыыбын бары тыынар тыыннаа5ы» диэн тиэмэ5э сиэр-майгы кестуутун быЬаарар.
|
|
| 55 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Уопсай ыйытыыга бэйэтин тылынан 2-3 этиинэн эппиэттиир. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар |
|
| 56 | Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: кэпсээн, уус-уран тиэкис былаана, айымньыга сиэр-майгы ойууланыыта. Суорун Омоллоон. До5ордуулар | 1 | СТБ | Тиэмэ аатыгар оло5уран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, саба5алыыр Тиэмэ сурун ейдебуллэрин: кэпсээн, уус-уран тиэкис былаана, айымньыга сиэр-майгы ойууланыыта билэр. Былааны тутуЬан кэпсээн ис хоЬоонун кэпсээьин | До5ордоЬуу, кыЬамньы, хардарыта кемесуЬуу, амарах быЬыы, сиэрдээх сыЬыан туЬунан кэпсэтиЬии | Сиэр-майгы нуорматын тутуьар гражданин буола улаатар. Бэйэ уонна атын киЬи быЬыытын сыаналыыр. |
|
| 57 | Тимофей Сметанин Керудьуес кун. Таллан Бурэ Хатыыска. | 1 | СТБ | Тиэкиһи сөпкө, өйдөөн (сыыһа аахпытын бэйэтэ кеннөрөн) таска доргуччу ааҕар. Ааптар айымньытын саба5алаан керуу Айымньы дьоруойдарын быЬаарыы
| Айымньыны чааска араарар, ааттыыр. Былаан оцорор. | Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар
|
|
| 58 | Амма Аччыгыйа Иккис то5о? Амма Аччыгыйа Тердус то5о? | 1 | СТБ | Айымньы ойуутугар сеп тубэЬэр быЬа тардыынын булуу Биирдии кэрчигинэн уллэстэн уруЬуйдааЬын | Кэпсээн геройдарын майгытын ырытар, бэйэ уонна атын киЬи быЬыытын сыаналыыр. | Учугэй уонна куЬа5ан быЬыы туЬунан холобурдары аахпыт айымньыларыттан этэр |
|
| 59 | Улуро Адо Иранал. С. Михалков Ийэ5э сыьыан | 1 | СТБ | Айымньы сурун санаатын быЬаарыы Айымньыны чаастарга араарыы, хас биирдии чааЬын ааттааЬын. | Айымньылар маарыннаЬар тугэннэрин булар. Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. | Утүөнү-мөкүнү, сырдыгы-хараңаны арааран, сиэри тутуһуу, амарах, аһыныгас дьоңңо кыһамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин өйдүүр; |
|
| 60 | Софрон Данилов Икки ийэ, икки кыыс. Лев Толстой Уолаттар | 1 | СТБ | Тиэкис ис хоһоонун автор тылынан сыыс тыла суох сиһилии кэпсээЬин. Кэпсээн былаанын оцоруу | Айымньы дьоруойун араас быһыытын-майгытын сиэр-майгы өттүнэн ырытар, сыаналыыр. Бэйэтэ эбэтэр до5оро оцорбут утуе быЬыытын туЬунан кэпсиир.
| УлэЬит – сурэ5э суох, чиэЬинэй – сымыйаччы, алама5ай- кицнээх диэн утары суолталаах тыллары тэцниир, суолталарын быЬаарар. Ийэ5э сыЬыан уратыларын быЬаарар |
|
| 61 | БиЬиги театрбыт. Амма Аччыгыйа УЬус то5о
| 1 | К | Айымньы ис хоЬоонун ырытыы Ыйытыыларга эппиэттэЬин | Аа5ыллыбыт кэпсээннэргэ ойууланар тубэлтэлэр олоххо кестуулэрин кэпсиир. | До5ордоЬуу, кыЬамньы, хардарыта кемелеЬуу, амарах быЬыы диэн ейдебуллэр суолталарын до5ору кытта ырытар, аахпыт кэпсээннэртэн холобурдуур. |
|
| 62 | Библиотека5а дьарык «До5ордоьуу туьунан уус-уран айымньыга» быыстапка. Бэйэ аа5ыыта. С. Данилов. Сурэ5э суох суус субэлээх. Н. Тарабукин. Хаарынан хабдьыны оцоробут.
Ыалынан аа5ыы. П. Ойуунускай. Мэник. В. Давыдова. Мэник. | 1 | К | «До5ордоьуу туьунан уус-уран айымньыга» быыстапканы керуу, кинигэ талан аа5ыы. Библиотекаҕа сылдьар бэрээдэги тутуһуу. | Библиотека5а кинигэни бэриллибит кэрицнэринэн булар. Кинигэлэри тиэмэринэн наардыыр. . Бэйэ ааҕарыгар сөптөөх кинигэни талары сатыыр, тиэмэнэн, алпаабытынан каталогтары уонна сүбэлиир испииһэги туһанар | До5ор диэн кими этэри дьууллэЬэр. Дьицнээх до5ордоЬуу диэни быьаарар. Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр. |
|
| 63 | Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин. | 1 | ББ | Yөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллур үлэ5э оло5уран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. | Уерэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур улэ5э оло5уран, ситиЬиилэрин сыаналанар, бэрэбиэркэлэнэр. | Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, маарынныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар |
|
| 64 | Олохтоох суруйааччы
| 1 | К | Туочукаҕа, соппутуойга тохтоон,тыын ылар, куолаһын уларытар. .Ыйытыы, соруйуу, күүһүрдүү этии интонация- тын тутуһар.
| Кэпсээн дьоруойун майгытын ырытыы Айымньы уратытын уонна ис хоһоонун өйдүүр, дьүүллэһиитигэр кыттар. | Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр. Утуону-мокуну, сырдыгы-харананы арааран, сиэри тутуьуу, амарах, аьыныгас, дьонно кыьамньылаах майгы учугэйгэ тиэрдэрин ойдуур |
|
| 65 | Олохтоох суруйааччы | 1 | Ч | Айымньы сурун санаатын быЬаарыы Тиэкис ис хоһоонун автор тылынан сыыс тыла суох сиһилии кэпсээЬин | Аа5ыы үлэтин араас көрүңэр сыал-сорук туруорунар, былаанныыр; хонтуруолланар, сыаналана үөрэнэр; | Учугэйи уонна куЬа5аны араарар. Бэйэ уонна атын киЬи быЬыытын сыаналыыр. Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уонна суругунан тиэкиһи оҥорор. |
|
| 66 | Олохтоох суруйааччы | 1 | К | Тиэкискэ ыйытыы туруорар. Дьоруойдары быЬааран, оруоллары уллэстии,уерэтии Айымньынан инсценировкалааьын. | Аа5ыы бары уеруйэхтэрин хатылаан чицэтии |
Сиэрдээх быһыыны, атын дьоҥҥо амарах сыһыаны сайыннарар. |
|
| Сыллаа5ы хатылааЬын – 2 чаас
|
|
| 67 | Сыллаа5ы хатылааьын |
1 |
Ч | Бэриллибит тиэмэ5э иһитиннэрии оңорорго сөптөөх информацияны ыстатыйаттан талар.
| Ыйытыыларга септеех эппиэттэри кердееЬун Аахпыт айымньылары ырытыы. Себулээбит айымньыны кэпсээЬин | Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук, тургэн тэтимнээхтик ааҕар |
|
| 68 | Сыллаа5ы хатылааьын |
1 |
ББ | ТиэкиЬи сепке, ейдеен, сатаан тыынан, чуолкай этэн тургэнник аа5ар;. Биир уустаах чилиэннээх этиигэ субуруччу аа5ыы, туЬулуу интонациятын тутуЬар. Искэ аа5ан баран кэпсиир Бэйэни бэрэбиэркэлэнэр уонна ситиһиилэри сыаналыыр.Тиэкискэ ыйытыы туруорар. | Саха суруйааччыларын ааттарын, айымньыларын билии. Тиэкис сүрүн санаатын ырытыы. Бэйэни бэрэбиэркэлэнэр уонна уерэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур улэ5э оло5уран, ситиььилэрин сыаналанар. | Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар
|
|
Кылгатыллыбыт бэлиэлэр: СТБ – саца тиэмэни барыы, К-комбнированнай, Ч – чицэтии, ББ- билиини бэрэбиэркэ
VIII. Үөрэх предметин материальнай-техническэй хааччыйыы
Библиотека пуондата:
Литературнай ааӄыы 1 -4 кылааска үөрэтиини сүрүннүүр бырагыраама.
«Литература аа5ыыта» предмети 4 кылааска үөрэтэр учебник.
«Төрөөбүт тыл уонна литература», «Бастакы үктэл» научнай-методическай сурунааллар.
Тылдьыттар (быһаарыылаах, таба суруйуу, синоним, антоним, омоним, сомоӄо домох)
Грамматическай ыйынньыктар
Оӄоӄо аналлаах энциклопедиялар.
Уус-уран кинигэлэр.
Олоҥхо эйгэтэ
Үөрэх цифровой ресурсалара:
«Саха тыла» предмет УМК-н мультимедийнэй, электроннай сыһыарыылара
Электроннай информационнай ыйынньык
Сахалыы таба суруйуу компьютернай бырагыраамата.
Көрдөрөр-иһитиннэрэр босуобуйалар:
«Литературнай ааӄыы» предмет УМК-гар сыһыаннаах аудиодиискэлэр.
Литературнай ааӄыы үөрэтии тиэмэлэригэр сыһыаннаах видеокиинэлэр.
Презентациялар.
Суруйааччылар мэтириэттэрэ, хаартыскалара.
Тус сорудахтаах карточкалар
Айымньы ис хоһоонунан сюжеттаах хартыыналар.
Сахалыы уус уран киинэлэр, мультфильмнар.
Оонньуулар уонна оонньуурдар:
Тылы сайыннарар остуол оонньуулара.
Бодоруһууга үөрэтэр ситуационнай оруолунан оонньуу кэмпилиэгэ.
1Х. Туһаныллыбыт литература
Федеральнай государственнай үөрэх стандарта саха оскуолатыгар : (начаалынай уопсай үөрэхтээһин) – Н.Н.Ситникова, С.С.Семенова, Н.Н.Васильева; Саха Респ. Үөрэӄин м-бэтэ, Саха Респ. Нац. Оскуолаларын чинчийэр науч. Ин-т; - Дьокуускай : Бичик, 2011.
Захарова Л. В. Литература аа5ыыта: улэлиир бырагыраамма: 1-4 кылаас» – Дьокуускай: Бичик, 2013
Захарова Л.В., Флегонтова У.М.. Литература аа5ыыта: 2 кылааска уерэх кинигэтэ. Дьокуускай, «Бичик», 2016с. («Саха оскуолата» систиэмэ)
Захарова Л.В., Флегонтова У.М.. Бэйэ аа5ыыта. 2 кылааска аа5ар кинигэ. Дьокуускай, «Бичик», 2016с. . («Саха оскуолата» систиэмэ)
Захарова Л.В., Флегонтова У.М.. Ыалынан аа5ыы: 42кылааска аа5ар кинигэ. Дьокуускай, «Бичик», 2016с. . («Саха оскуолата» систиэмэ)
1 316
39 227 
