Рабочая программа "Родной язык" по конструктору

ПОУРОЧНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ ПО РОДНОМУ ЯЗЫКУ. 1 КЛАСС.

Автор: Куготова.Л. 1 час в неделю

Хэзыгъэгъуазэ.

Пэщ1эдзэ классхэм папщ1э региональнэ стандарт зэхэтлъхьам къегъэлъагъуэр а клаасхэр къэзыух еджак1уэхэм адыгэбзэмк1э я1эн хуей щ1эныгъэр зыхуэдизымрэ ахэр къырапщытэж упщ1эхэмрэ лэжьыгъэхэмрэ. Стандартыр щызэхэтлъхьэм щ1этплык1ащ ц1ык1ухэм бзэмк1э щ1эныгъэу ягъуэтынур къэзыгъэлъагъуэу щы1э гъэунэхуныгъэ лэжьыгъэхэр, къэдгъэсэбэпащ программэхэмрэ учебникхэмрэ, еджак1уэхэм оценкэ зэрыхуагъэув нормэхэр, егъэджак1уэхэм я чэнджэщхэр, щ1эныгъэл-методистхэм я 1уэху еплъык1эр, рецензэ къазытахэм къагъэлъэгъуахэр.

Адыгэбзэмк1э къэралыгъуэ стандарт.

Щ1эныгъэ куу зэгъэгъуэтынымк1э пэщ1эдзэ классхэм мыхьэнэшхуэ я1эщ. Ди къэралым щы1эщ илъэсищк1и илъэсипл1к1и пэщ1эдзэ классхэр ирагъаджэу. Щ1эныгъл1хэм къызэрагъэлъагъуэмк1э, пэщ1эдзэ классхэм къриубыдэ зэманыр дяпэк1э нэхъри нэхъ к1ыхь хъунущ, нэгъуэщ1у жып1эмэ, сабийхэм я ныбжьк1э нэхъ ц1ык1уу еджэн щ1адзэнущ.

Мы стандартыр тегъэпсыхьащ я ныбжьым емылъытауэ пэщ1эдзэ классхэр къэзыух еджак1уэхэм.

Ц1ык1ухэм щ1эныгъэ зэгъэпэща ягъуэтын папщ1э,еджэныгъэр абыхэм я психологием теухуауэ ирагъэк1уэк1. Абы и этап нэхъыщхьэщ пэщ1эдзэ классхэм деж сабийхэм я шыф1эл1ыфэм,абыхэм я 1эпщ1элъапщ1агъэм зэрыхагъэхъуэным,еджэным нэхъри дихьэхыу зэрагъэпсыным гулъытэ нэс хуэщ1ыныр. Пэщ1эдзэ классхэращ еджак1уэ ц1ык1ухэм адэк1э зыхуеину есэныгъэхэмрэ хуэ1эзэныгъэхэмрэ къыздагъуэтыр, еджэфу,тхэфу, хьисэп къащ1ыфу щрагъасэр. А 1уэхугъуэхэр гъэзэщ1энымк1э гулъытэ къалэнхэм иджыри зэ дык1элъагъэплъыж мыхьэнэшхуэ зимы1э предметхэмрэ къалэн нэхъыщхьэ зыгъэзащ1эхэмрэя зэхущытык1эм зихъуэжын зэрыхуейм. Япэ игъэщыпхъэу долъытэ езырезыру къыхах урокхэмрэ факультативнэ еджэныгъэхэмрэ.

Адыгэбзэмк1э стандартым 1эмал имы1эу дыхуейуэ къегъэув гъащ1эм, ц1ыхубэм щ1эныгъэ егъэгъуэтыным епхауэ ек1уэк1 зэхъуэк1ыныгъэхэм. Тэмэму зэхэлъхьа стандартыр хуабжьу дэ1эпыкъуэгъушхуэ яхуохъур егъэджак1уэхэми, еджак1уэхэми,анэ-адэхэми сабийм и щ1эныгъэр здынэсыр къахутэн папщ1э,здеджэ еджап1эм емылъытауэ. Еджак1уэхэми стандартыр дэ1эпыкъуэгъу яхуохъур адыгэбзэр еджэнымк1э зэхуэмыдэ 1эмал ягъуэтын папщ1э.

Стандартыр зэхалъхьащ Къэрэшей-Черкес Республикэм щ1эныгъэмк1э и Министерствэм

щ1эныгъэм ехьэл1ауэ хабзэ къыдигъэк1ам теухуауэ ик1и къегъэлъагъуэ еджак1уэхэм пэщ1эдзэ классхэр къыщаухк1э я1эн хуей щ1эныгъэмрэ есэныгъэхэмрэ.

БЗЭР ЕГЪЭДЖЫНЫМК1Э КЪАЛЭН НЭХЪЫЩХЬЭУ КЪЭУВХЭР.

Адыгэбзэр еджап1эм щрагъэджк1э мыпхуэдэ къалэнхэр къоув:

Еджэнымк1э, лъэпкъ культурэм и 1уэхухэр зэрихьэнымк1э, къэралыгъуэ 1уэхухэр игъэзэщ1энымк1э къигъэсэбэпыфыну бзэр;

бзэр зыхащ1эу,щ1ып1э зыдэпсалъэхэм,зэпсалъэ ц1ыхухэм ялъытауэ ар къагъэсэбэпыфу егъэсэныр;

адыгэм щэнхабзэу яхэлъыр езыхэми яхэлъ хъуныр,абы папщ1э бзэр дэ1эпыкъуэгъу ящ1ыныр.

Ахэм ялъытауэ адыгэбзэм игъэзащ1э 1уэхугъуэхэр 1ыхьищу зэхэтщ:

бзэм и гъэпсык1э-зэхэтык1эм щыгъуазэ хъуныр;

бзэм и шэрыуагъыр, псалъэк1э щапхъэу щы1ъхэр ищ1эныр;

адыгэ ц1ыху лъэпкъым и щэнхабзэм щыгъуазэныр,ищ1эныр, и щы1эк1эм щыщ хъуныр.

АДЫГЭБЗЭМК1Э Я1ЭН ХУЕЙ Щ1ЭНЫГЪЭХЭР.

Хьэрфхэмрэ макъхэмрэ. Макъзешэхэмрэ макъ дэк1уашэхэмрэ.

Макъ дэк1уашэ жъгъжъхэмрэ дэгухэмрэ.

Фонетическэ зэпкърыхыныгъэ.

Щы1эц1э, плъыфэц1э,глагол, щхьэ ц1эпапщ1эхэр,послелогхэр. Морфологическэ зэпкърыхыныгъэ.

Псалъэм зэхэтык1эр. Лъабжьэ.Префикс. Суффикс. К1эух. Псалъэр зэрызэхэт 1ыхьэхэмк1э зэпкърыхыныгъэ. Орфографием (пэжырытхэм) и хабзэ нэхъыщхьэхэр.

Псалъэ зэпхар. Пкъыгъуэ нэхъыщхьит1ри зи1э псалъэухахэр. Псалъэухам и пкъыгъуэ зэлэпкъэгъухэр.

Синтаксическэ зэпкърыхыныгъэ.

Псалъэхуэ1эзэ. Жьабзэ: едэ1уныгъэ,къэ1уэтэныгъэ,еджэныгъэ.

Тхыбзэ. Псалъэк1э гъхуа (синонимхэр,антонимхэр,мыхьэнэ куэд зи1э псалъэхэр)

Тхыгъэ. Художественнэ,научно-познавательнэ тхылъхэр.

ПСЭЛЪЭК1ЭМ ЗЕГЪЭУЖЬЫНЫМК1Э.

Тхыгъэр зытепсэлъыхьым щытык1э хуи1эр интонацэк1э къагъэлъэгъуфу( авторым и тепсэлъыхьыныгъэ, тетхыхьыныгъэ, гупсысэныгъэ,зэпсэлъэныгъэ зыхэлъ тхыгъэм деж.

Упщ1э къэгъэувам к1эщ1у е убгъуауэ жэуап иратыфу.

Тхыгъэ мыиныр на1уэу ик1и к1эщ1у къа1уэтэжыфу.

Рассказ мыин зэхалъхьэфу: сурэтк1э,иллюстрацэк1э е темэ къагъэувамк1э; тхыгъэм хэт л1ыхъужь нэхъыщхьэм теухуауэ.

Унагъуэми, еджап1эми, ныбжьэгъухэми япсэлъэфхэу,зыхыхьэм сэлам ирахыфу.

Ц1ыхухэм,псыхэм,къэхъукъащ1эхэм ятепсэлъыхьыфхэу.

Тхэнымк1э.

Тхыгъэм и зэк1элъык1уэк1эмрэ абы къи1уатэмрэ къагъэлъэгъуэфу,план зэхалъхьэфу.

Псалъэ 50-70 диктанту ятхыфу.

Псалъэ 50-60 нэс зыхэт изложенэ ятхыфу езыр-езыру зэхалъхьа планымк1э.

Тепсэлъыхьыныгъэ щытык1э и1эу ( дунейм, ц1ыхум,лэжьыгъэм,нэгъуэщ1хэми гупсысэныгъэ хэлъу) сыт щхьэк1э? сыту? Упщ1эхэм я жэуап хэту,зэджа тхыгъэхэм,ялъэгъуа сурэтхэм,я нэгу щ1эк1а 1уэхугъуэ гуэрхэм теухуауэ сочиненэ ятхыфу.

ЕДЭ1УНЫМК1Э.

Зэдэ1ум,зэхихым псалъэуха хэтымрэ ахэм я 1ыхьэу щыт псалъэхэмрэ къыхагъэщыфу, псалъэхэр зэрызэхэт пычыгъуэхэмрэ макъхэмрэ ягъэунэхуфу.

Зы дакъикъэ-дакъыкъит1ым и к1уэц1к1э зэхаха хъыбарыр къагуры1уэу. Зэхахар къа1уэтэжыфу.

АДЫГЭБЗЭМК1Э ЗЭРАГЪЭГЪУЭТЫН ХУЕЙ Щ1ЭНЫГЪЭМРЭ ЕСЭНЫГЪЭХЭМРЭ

Бзэр зэпкъырыхын:

-псалъэр фонетическэ зэпкърыхыныгъэ щ1ын;

-программэк1э яджа псалъэ лъэпкъыгъуэхэр морфологическэ зэпкъырыхыныгъэ щ1ын;

-зэрызэхэт 1ыхьэхэмк1э псалъэр зэпкърыхын;

-псалъэухар зэпкърыхын.

Зэхэгъэк1ын

-обстоятельствэр, определенэр.дополненэр;

-псалъэзэпхахэм я зэхэтык1эр;

-псалъэуха къызэрык1уэхэмрэ зэхэтхэмрэ;

Адыгэбзэмк1э ягъуэта щ1эныгъэр къагъэсэбэпыфу ик1и ягъэзэщ1эфу:

-ударенэ зытемыхуэ макъзешэхэр тэмэму ятхыфу;

-псалъэуха зэхэтхэм я кум нагъыщэ ягъэувыфу;

-псалъэ занщ1э зыхэт псалъэухахэм нагъыщэхэр тэмэму ягъэувыфу.

НЭХЪ МАЩ1Э ДЫДЭУ (МИНИМАЛЬНЭУ) АДЫГЭБЗЭМК1Э ЕДЖАК1УЭХЭМ ЯГЪУЭТЫН ХУЕЙ Щ1ЭНЫГЪЭМРЭ ЕСЭНЫГЪЭХЭМРЭ:

Зэхагъэк1ыфын хуейщ:

-макъхэмрэ хьэрфхэмрэ; макъзешэхэмрэ макъ дэк1уашэхэмрэ; макъ дэк1уашэ жьгъыжьгъхэмрэ дэгухэмрэ;

-щы1эц1эр, плъыфэц1эр,глаголыр,щхьэ ц1эпапщ1эхэр, послелогыр;

-лъабжьэр,префиксыр, суффиксыр, к1эухыр;

-пкъыгъуэ нэхъыщхьит1ри зи1э псалъэухахэр (подлежащэмрэ сказуемэмрэ), псалъэухам и пкъыгъуэ ет1уанэхэр, псалъэзэпхар псалъэмрэ псалъэухамрэ къазэрыщхьэщык1ыр, пкъыгъуэ зэлъэпкъэгъу зи1э псалъэухахэр;