Пән: Бухаглтерлік есеп негіздері
№ 2 тақырып: Кәсіпорын құралдарының құрамы және орналастырылуы бойынша жіктеу.
Жоспар:
Кәсіпорын құралдары туралы түсінік.
Кәсіпорын құралдарын орналастыру бойынша жіктеу.
1.Кәсіпорынның шаруашылық құралдары деп- кәсіпорынға тиесілі және уақытша кәсіпорынға тиесілі емес тауарлы материалдық құндылықтар мен ақша қаражаттары аталады.
Кәсіпорынның шаруашылық құралдары бухгалтерияда екі жақтан қаралады;
а) кәсіпорынның шаруашылық құралдарының орналастырылуы бойынша
б) кәсіпорынның шаруашылық құралдарының құрылу көздері бойынша
Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша келесі түрлерге бөлінеді:
Негізгі құралдар
Материалдық емес активтер
Айналым құралдары
Негізгі құралдар- материалдық өндіріс саласында ұзақ уақыт ағымында (бір жылдан көп) қызмет ететін материалдық активтер.
Негізгі құралдарға: ғимараттар мен үйлер, машиналар мен жабдықтар, өлшеу және реттеу аспаптары мен қондырғылары,есептеу машиналары мен техникалары, көлік тасымалдау құралдары, шаруашылық құрал саймандары, есептеу техникасы, жер учаскелері, су және т.б. жатады
Материалдық емес активтер дегеніміз белгілі бір нақтылы пішіні жоқ, тарататын ақшалай немесе зат түрінде нысаны болмайтын, бірақ қандай да бір құнмен бағалануына байланысты ұйымның негізгі қызмет барысында немесе әкімшілік қызметінде ұзақ уақыт, яғни бір жылдан артық қосымша табыс (пайда) әкеліп тұратын активтердің бір түрі. Оларды анықтауға болады, олар бақыланады.
Ұйымдарда материалдық емес активтерге лицензиялық келісімдер, бағдарламалық қамтамасыз ету, патенттер, ұйымдастыру шығындары, гудвилл, сауда маркалары, авторлық құқықтар жатады.
Айналым құралдарына бір өндірістік кезең шегінде толық қолданылатын және сонымен қатар айналымға ұшырайтын құралдар жатады.
Айналым құралдары өндірістік және айналымдағы салаларға бөлінеді:
Өндірістік саладағы айналым құралдарын мыналар жатады:
Өндірістік қорлар (шикізаттар, материалдар, отын, саймандар)
Құрылыс материалдары;
Бордақылауға байланған және өсіруге арналған жануарлар;
Айналымдағы саладағы құралдарға мыналар жатады:
Дайын өнім
Тауарлар
Кассадағы, банктегі есеп шоттардағы, валюталық шоттардағы қаражат;
Бағалы қағаздар, акциялар, облигациялар
Жолдағы ақша қаражаты
Есеп айырысу қаражаты былай бөлінеді.
- сатып алушылармен есеп айырысу
- есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу
- басқа дебиторлармен есеп айырысу.
Дебиторлық қарыз – ол жеке немесе заңды тұлғалармен өзара шаруашылық қатынастардың нәтижесінде олардан кәсіпорынға (ұйымға‚ мекемеге) тиесілі борыштардың сомасы.
Тақырып бойынша тексеру сұрақтары:
Кәсіпорынның шаруашылық құралдары дегеніміз не?
Шаруашылық құралдарын бухгалтерия неше жақтан қарайды?
Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша қандай түрлерге бөлінеді?
Негізгі құралдар дегеніміз не?
Негізгі құралдарға не жатады?
Материалдық емес активтер дегеніміз не?
Материалдық емес активтерге не жатады?
Айналым құралдары дегеніміз не және оларға не жатады?
Есеп айырысу қаражаты қалай бөлінеді?
Дебиторлық қарыз дегеніміз не
Үй тапсырмасы: Н.Қ. Қабылова «Бухгалтерлік есеп негіздері» 33-47 беттер.
№ 1 Блиц карточка
Берілген 10 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «5»
Берілген 7 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «4»
Берілген 7 сұрақтан төмен жауап берудің бағасы «3»
№ | Сұрақтар | Жауаптар |
1 | Бухгалтерлік есеп туралы ең бірінші кітапты кім жазды және қай жылы | 1494 жылы , итальян математигі Лука Пачоли |
2 | Шаруашылық есептің түрлері | Жедел оперативті Статистикалық Бухгалтерлік |
3 | Кәсіпорынға тиесілі және уақытша кәсіпорынға тиесілі емес тауарлы материалдық құндылықтар мен ақша қаражаттары қалай таталады | Шаруашылық құралдар |
4 | Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша қандай түрлерге бөлінеді? | Негізгі құралдар Материалдық емес активтер Айналым құралдары |
5 | Негізгі құралдарға не жатады? | ғимараттар мен үйлер, машиналар мен жабдықтар, өлшеу және реттеу аспаптары мен қондырғылары,есептеу машиналары мен техникалары, көлік тасымалдау құралдары, шаруашылық құрал саймандары, есептеу техникасы, жер учаскелері, су және т.б. жатады |
6 | Белгілі бір нақтылы пішіні жоқ, тарататын ақшалай немесе зат түрінде нысаны болмайтын, бірақ ұйымның негізгі қызмет барысында немесе әкімшілік қызметінде ұзақ уақыт, бір жылдан артық қосымша табыс (пайда) әкеліп тұратын активтердің бір түрі. | Материалдық емес активтер |
7 | Ұйымдарда материалдық емес активтерге не жатады? | лицензиялық келісімдер, бағдарламалық қамтамасыз ету, патенттер, ұйымдастыру шығындары, гудвилл, сауда маркалары, авторлық құқықтар жатады. |
8 | Дебиторлық берешектер дегеніміз не? | кәсіпорынға басқа кәсіпорындарлың және жеке тұлғалардың қарызы: |
9 | Есеп айырысу қаражаты былай бөлінеді. | сатып алушылармен есеп айырысу - есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу - басқа дебиторлармен есеп айырысу. |
10 | Айналымдағы саладағы құралдарға мыналар жатады: | Дайын өнім, Тауарлар, Кассадағы, банктегі есеп шоттардағы, валюталық шоттардағы қаражат; Бағалы қағаздар, акциялар, облигациялар Жолдағы ақша қаражаты |
№ 1 Блиц карточка жауаптарымен
Берілген 10 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «5»
Берілген 7 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «4»
Берілген 7 сұрақтан төмен жауап берудің бағасы «3»
№ | Сұрақтар | Жауаптар |
1 | Бухгалтерлік есеп туралы ең бірінші кітапты кім жазды және қай жылы | 1494 жылы , итальян математигі Лука Пачоли |
2 | Шаруашылық есептің түрлері | Жедел оперативті Статистикалық Бухгалтерлік |
3 | Кәсіпорынға тиесілі және уақытша кәсіпорынға тиесілі емес тауарлы материалдық құндылықтар мен ақша қаражаттары қалай таталады | Шаруашылық құралдар |
4 | Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша қандай түрлерге бөлінеді? | Негізгі құралдар Материалдық емес активтер Айналым құралдары |
5 | Негізгі құралдарға не жатады? | ғимараттар мен үйлер, машиналар мен жабдықтар, өлшеу және реттеу аспаптары мен қондырғылары,есептеу машиналары мен техникалары, көлік тасымалдау құралдары, шаруашылық құрал саймандары, есептеу техникасы, жер учаскелері, су және т.б. жатады |
6 | Белгілі бір нақтылы пішіні жоқ, тарататын ақшалай немесе зат түрінде нысаны болмайтын, бірақ ұйымның негізгі қызмет барысында немесе әкімшілік қызметінде ұзақ уақыт, бір жылдан артық қосымша табыс (пайда) әкеліп тұратын активтердің бір түрі. | Материалдық емес активтер |
7 | Ұйымдарда материалдық емес активтерге не жатады? | лицензиялық келісімдер, бағдарламалық қамтамасыз ету, патенттер, ұйымдастыру шығындары, гудвилл, сауда маркалары, авторлық құқықтар жатады. |
8 | Дебиторлық берешектер дегеніміз не? | кәсіпорынға басқа кәсіпорындарлың және жеке тұлғалардың қарызы: |
9 | Есеп айырысу қаражаты былай бөлінеді. | сатып алушылармен есеп айырысу - есеп беруге тиісті тұлғалармен есеп айырысу - басқа дебиторлармен есеп айырысу. |
10 | Айналымдағы саладағы құралдарға мыналар жатады: | Дайын өнім, Тауарлар, Кассадағы, банктегі есеп шоттардағы, валюталық шоттардағы қаражат; Бағалы қағаздар, акциялар, облигациялар Жолдағы ақша қаражаты |
№ 2 Блиц карточка
Берілген 10 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «5»
Берілген 7 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «4»
Берілген 7 сұрақтан төмен жауап берудің бағасы «3»
№ | Сұрақтар | Жауаптар |
1 | Шаруашылық есеп қанша түрге бөлінеді | 3 |
2 | Бухгалтерлік есеп туралы ең бірінші кітапты кім және қай жылы жазды | 1494 жылы Итальян математигі Лука Пачоли |
3 | Ауызша түрде, телефонмен, факспен, жазбаша түрде берілетін есеп | Жедел оперативті |
4 | Жаппай қоғамдық құбылыстарды зерттеу және бақылау үшін жүргізіледі. | Статистикалық есеп |
5 | Кәсіпорынның шаруашылық әрекеттерін құжаттарға үздіксіз ақшалай бейнеде тіркеу арқылы жүргізеді | Бухгалтерлік есеп |
6 | Материалдық өндіріс саласында ұзақ уақыт ағымында (бір жылдан көп) қызмет ететін материалдық активтер. | Негізгі құралдар |
7 | Бір өндірістік кезең шегінде толық қолданылатын және сонымен қатар айналымға ұшырайтын құралдар? | Айналым құралдары |
7 | Бір нақтылы пішіні жоқ, тарататын ақшалай немесе зат түрінде нысаны болмайтын шаруашылық құралдары? | Материалдық емес активтер |
8 | Жеке немесе заңды тұлғалардың кәсіпорынға тиесілі борыштардың сомасы? | Дебиторлық қарыз |
9 | Өндірістік саладағы айналым құралдарын мыналар жатады: | Өндірістік қорлар (шикізаттар, материалдар, отын, саймандар) Құрылыс материалдары; Бордақылауға байланған және өсіруге арналған жануарлар; |
10 | Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша келесі түрлерге бөлінеді: | Негізгі құралдар Материалдық емес активтер Айналым құралдары |
№ 2 Блиц карточка
Берілген 10 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «5»
Берілген 7 сұраққа жұрыс жауап берудің бағасы «4»
Берілген 7 сұрақтан төмен жауап берудің бағасы «3»
№ | Сұрақтар | Жауаптар |
1 | Шаруашылық есеп қанша түрге бөлінеді | 3 |
2 | Бухгалтерлік есеп туралы ең бірінші кітапты кім және қай жылы жазды | 1494 жылы Итальян математигі Лука Пачоли |
3 | Ауызша түрде, телефонмен, факспен, жазбаша түрде берілетін есеп | Жедел оперативті |
4 | Жаппай қоғамдық құбылыстарды зерттеу және бақылау үшін жүргізіледі. | Статистикалық есеп |
5 | Кәсіпорынның шаруашылық әрекеттерін құжаттарға үздіксіз ақшалай бейнеде тіркеу арқылы жүргізеді | Бухгалтерлік есеп |
6 | Материалдық өндіріс саласында ұзақ уақыт ағымында (бір жылдан көп) қызмет ететін материалдық активтер. | Негізгі құралдар |
7 | Бір өндірістік кезең шегінде толық қолданылатын және сонымен қатар айналымға ұшырайтын құралдар? | Айналым құралдары |
7 | Бір нақтылы пішіні жоқ, тарататын ақшалай немесе зат түрінде нысаны болмайтын шаруашылық құралдары? | Материалдық емес активтер |
8 | Жеке немесе заңды тұлғалардың кәсіпорынға тиесілі борыштардың сомасы? | Дебиторлық қарыз |
9 | Өндірістік саладағы айналым құралдарын мыналар жатады: | Өндірістік қорлар (шикізаттар, материалдар, отын, саймандар) Құрылыс материалдары; Бордақылауға байланған және өсіруге арналған жануарлар; |
10 | Кәсіпорынның шаруашылық құралдары орналастырылуы бойынша келесі түрлерге бөлінеді: | Негізгі құралдар Материалдық емес активтер Айналым құралдары |