Сила языка– толерантность народов

Милләтләр дуслыгы – тынычлыкка илтә.

Максат:

Милләтләр арасындагы дуслыкның асылын аңлату

Бурычлар:

1.     Кешеләр арасындагы үзара мөнәсәбәтләрдә дуслыкның иң мөһим сыйфатларның берсе булуына ышаныч тәрбияләү.

2.     Бер-береңә ярдәм кулы сузарга, дус һәм тату яшәргә, дуслыкның кадерен белергә өйрәтү, коллективта бердәмлек сыйфатлары булдыру.

3.     Төрле халыкларның яшәеше, көнкүрее белән таныштыру.

Җиһазлар: Презентация, карточкалар  

Дәреснең барышы

 I. Оештыру .  Уңай психологик халәт булдыру.

Торсак та без төрле җирләрдә,

Без яшибез татар илендә;

Сөйләшәбез төрле телләрдә,

Аңлашабыз дуслык телендә.

От дружбы Родина сильней,

И солнце светит веселей.

Пусть краше будет вся страна.

Россия- Родина моя!

Укытучы:  Исәнмесез, укучылар!

Укытучы:  Перед вами лежат листы самооценки. В процессе работы вы оцениваете свои достижения.

   II. Уку мәсьәләсен кую.

Укытучы.  Бугенге дэресне видеоязмадан башлыйсыбыз килә. Игътибар белән карагыз. ( Видеоязма)

Укытучы: Нәрсә турында иде бу видеоязма?

Укучыларның җавабы: Халыклар турында, милләтләр турында, дуслык турында.

Укытучы сүзе:  Ә дуслык ул кемнәр арасында булырга мөмкин? Ничек уйлыйсыз?

Укучылар: сыйныфташлар, бер тирәдә яши торган кешеләр, күршеләр, төрле-төрле милләтләр, халыклар арасында була.

Укытучы: Әйе, барлык җаваплар да бик дөрес. Укучылар, ә сез милләтләр арасында булган дуслыкны ничек күз алдына китерэсез? 

Укучылар: төрле-төрле милләтләрнең бергә, бердәм булып яшәүләре дип күзаллыйм.

Укытучы: Әйе, Ә ничек уйлыйсыз? Безнең Рәсәебездә милләтләр дус яшиләр микән?

Укучылар: Дус-тату яшиләр.

Укытучы: Доньяда бик күп милләтләр яши, алар бер-берсе белән дус-тату булырга тырышалар. Әмма , кызганыч, кайбер вакытта әлеге милләтләр арасында торле хэллэр дэ килеп чыгарга мөмкин. Укытучы: Укучылар, сез Җир шарында яши торган нинди милләтләрне беләсез?

Укучылар: җавап бирәләр ()

Укытучы: Чыннан да, дөньяда 5000 лэп миллэт яши.

Укытучы:  Ә безнең төбәктә нинди милләт вэкиллэре яши?

Укучылар: Татар, рус, башкорт, чуваш, мари, удмурт һ.б.

Элеге халыкларны нэрсэ берлэштерэ? (дуслык)

Укытучы. Барыбыз да тактага карыйбых. “Милләтләр дуслыгы – тынычлыкка илтә” диелгән анда

Элеге мэкальнен нигезендэ дэ һэр миллэтнен уз мэкале ята. Эйдэгез, кайберлэрен тыңлап китик эле. Сузне татар миллэтенэ бирэбез.

“Миллэтлэр дуслыгы-жил-давылдан кочлерэк, кояштан яктырак.”

“Халыклар дуслыгын кадерлэгэн кешегә дошманны жину ансат.”

Ученик “У русского народа: Друг за друга держаться — ничего не бояться”, “Дружно за мир стоять - войне не бывать”

Учитель: А у чувашского народа?

“ҫынсен туслӑхӗ мул тӑвӗ тӑвать” ( чынзень туслеге муль тиве тывать )

“халӑхсен туслӑхӗ хаклӑ, вӑл тӑшмана аркатать” ( халексен туслеге хаклы выл тышмана аргадать )

Ученик: А удмурты говорят вот так:

мова дружби не потребує перекладу

якщо народ єдиний-він не переможемо

Учитель Давайте послушаем пословицы марийского народа.

келшымаш огыл гын, еҥ-влак йомыт ыле

келшымаш да иза-шольыла келшен илымаш-поянлык деч сай

Учитель: Внимание: значения всех пословиц, объединяющих нации нашей Родины, отражают тему нашего сегодняшнего урока

А сейчас поработаем в группе. Вам будут предложены конверты с пословицами. Ваша задача соединить начало и конец пословиц.(уч-ся читают пос-цы).

На доске написано слово ДРУЖБА.

Учитель: Напишите, слова на каждую букву этого слова.

Действительно, это слово многозначное, что позволяет ему сочетать в себе различные оттенки значений.

Укытучы: Безнен каршыбызда торле миллэтлэрне чагылдырган укучыларыбыз утыра. Әйдәгез, кыскача гына итеп, аларда сакланып калган милли бэйрэмнэрне тынлап утик, чонки без шул мэкальлэргэ нигезлэнеп, элеге миллэт вэкиллэренен бэйрэмнэрен, гореф-гадэтлэрен, кульураларын ойрэнэбез.

Сабантуй – татар халкының милли бәйрәме СЛАЙДЫ

Әлеге бәйрәм сабан, орлык чәчүләр төгәлләнгәннән соң үткәрелә. Иң элек авыл буенча йөреп сабантуйга яулык җыялар. Шунда ук аввыл халкы бүләк итеп төрле чиккән сөлгеләр, йомыркалар бирәләр. Аннан соң инде бөтен авыл халкы сабантуйда күңел ачалар. Монда җыр-биюләр, төрле уеннар оештырыла.

Май чабу – масленица – рус халкының милли бәйрәме

Люди издавна воспринимали весну как начало новой жизни. Не случайно до XV века на Руси именно 1 марта отмечали Новый год. А позже появляется веселый и веселый праздник проводов зимы и встречи весны, который приносит природе бодрость и солнечное тепло - Масленица.

Семык - Семык – мари милли бәйрәме

йӱла пайрем кеҥежым кечын эн ӱлнӧ лийме жапым ончыкта, кеҥежым кечын эн ӱлнӧ лийме жапшым почеш. Пайремын тӱҥ цельже-мӧҥгысӧ пашаште сеҥымашлан арвахов деч титакым кудалташ йодаш. Семык-марий-влакын ик эн вучымо да йӧратыме пайремышт.

Гырон быдтон (арча Гыро́н быдто́н — «сабан бетте») — удмурт милли бәйрәме

Сыӵе праздник, Пока кадь, доразы ортчытъяськись удмурт паськыт. Зэм календарной праздник пусъён нуналъёсы уг тупаса уло. Татын гуртъёс вань ке, кыӵе аръёсы али кадь, лымы шуна.

Чуваш халкы бэйрэме- Сурхури

Чӑвашсемшӗн ҫулталӑк авалхи халӑхран пуҫланать ҫӗнӗ ҫул уявне - Сурхури уявне уявлаҫҫӗ. пӗр эрне. Христианство йышӑннӑ хыҫҫӑн ку ҫӗнӗ ҫулӑн наци уявӗ вӑхӑтпа пӗр килчӗ Сурхури эрни – эрнипе Тӗне кӗриччен пырать

Укытучы: Укучылар,   Үзара дус яшәгез, чөнки милләтләр арасындагы дуслык нәкъ менә бездән, сездән башлана.

Дус яшәргә кирәк җир йөзендә,

Дуслар кирәк һәрбер кешегә,

Шуңа күрә кирәк дөнья буйлап

Дуслык орлыкларын чәчәргә.

жыр

Торсак та без төрле җирләрдә,

Без яшибез татар илендә;

Сөйләшәбез төрле телләрдә,

Аңлашабыз дуслык телендә.

Үстергән дә безне чын дуслык

Уөч биргән дә безгә чын дуслык.

Дуслык булса, яшәр гомергә

Бөтен җир шарында тынычлык