Арифметикалык жана стандарттуу эмес (логикалык) маселелер
Маселелерде кездешкен айрым сүйлөмдөрдү математикалык жол (теңдеме же туюнтма) менен жазуу
Эки сандын суммасы 5ке барабар: Эки сандын айырмасы 5ке барабар: Эки сандын көбөйтүндүсү 5ке барабар: Эки сандын тийиндиси 5ке барабар:
Бир сан экинчи сандан 5ке чоң:
Бир сан экинчи сандан 5ке кичине:
Бир сан экинчи сандан 5 эсе чоң:
Бир сан экинчи сандан 5 эсе кичине:
тин эки эсеси тин үнөн ге кичине: Эки (үч, төрт, … ) орундуу сан:
Тест түрүндөгү маселелердин жообун варианттардагы сандарды текшерип көрүү аркылуу да тапса болот, бирок, бардык эле маселелер бул жол менен чыга бербейт, анда математикалык жол менен чыгарууга туура келет.
МАСЕЛЕ ЧЫГАРУУ
МИСАЛЫ:
АРИФМЕТИКАЛЫК МАСЕЛЕЛЕР. 1. Бир сан экинчи сандан 2 эсе чоң. Эгерде ал эки сандын суммасы 24 болсо, анда ал сандардын чоңу канча?
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 16
МИСАЛЫ:
2. Наргиза 60 сомдук алмадан 3кг, ал эми 90 сомдук алмадан 2 кг сатып алса, анда алынган алмалардын орточо баасынаныктагыла.
Орточо бааны табуу үчүн алмага төлөнгөн жалпы сумманы алынган алманын жалпы салмагына бөлөбүз: сомго кг алма алган, анда орточо баа
сом/кг.
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 72
МИСАЛЫ:
3. Бектемир алмаларын 12 даанадан кылып таңгактап, ар бир таңгагын 100 сомдон, ал эми алма 12ден аз калганда ар бир даанасын 10 сомдон сатты. Эгерде Бектемир бардыгы 500 алма саткан болсо, ал канча сом тапкан?
алма: таңгак алма болот.
сом, сом, сом тапкан.
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 4180
4. Торттун баасы 350 сом, бирок, ар бир алтынчы торт бекер. Эгерде Бакыттын 5000 сому бар болсо, анда ага эң көп канча торт ала алат?
МИСАЛЫ:
(калдык ) Демек, сомго торт келет жана дагы ар бир торт бекер болгондуктан (калдык ) дагы торт бекер алат. Анда
Жообу: 16 торт ала алат.
ЧЫГАРУУ:
ЖАШ КУРАК МАСЕЛЕЛЕРИ.
Азыркы жаш
Азыркы жаш
5 жылдан кийин
5 жылдан кийин
5 жыл мурда
5 жыл мурда
МИСАЛЫ:
Элнура 9 жылдан кийин 23кө чыкса, 5 жыл мурда канча жашта эле?
Азыркы жашы:
жылдан кийин: ,
жыл мурда:
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 9
МИСАЛЫ:
ЧЫГАРУУ:
СТАНДАРТТУУ ЭМЕС (ЛОГИКАЛЫК) МАСЕЛЕЛЕР. 1. Бир нече устундарды таарып бир нече бөлүккө бөлүштү. Эгерде 16 таарып, 28 бөлуккө бөлгөн болсо, анда бардыгы канча устун болгон?
Устундарды ар бир таарыганда алардын саны улам 1ге артып турат, б.а. устунду жолу таарысак, анда устун болот.
ЖООБУ: 12
МИСАЛЫ:
2. Автобус ар бир токтогонунда ичиндеги жүргүнчүлөрдүн жарымы түшүп жатты. Эгерде автобус бешинчи жолу токтоп, жүргүнчү түшкөндөн кийин автобуста 1 жүргүнчү калса, автобуста адегенде канча жүргүнчү болгон?
V токтогонго чейин 2 жүргүнчү,
IV токтогонго чейин 4 жүргүнчү,
III токтогонго чейин 8 жүргүнчү,
II токтогонго чейин 16 жүргүнчү,
I токтогонго чейин 32 жүргүнчү болгон.
Же бул сыяктуу маселелерди деп чыгарса болот.
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 32
3. Эгерде 2019-жылдын август айында 4 шаршемби, 4 жекшемби болгон болсо, анда 2019-жылдын 31-августу аптанын кайсы күнү болот?
МИСАЛЫ:
Август айында 31 күн бар жана , мында калдык 3 болгондуктан 1-2-3-августаптада кайсы күндөр болсо, ал күндөр август айында бешөө болот. Демек, шаршемби жана жекшемби күндөрү төртөө эле болгондуктан 1-2-3-август аларга туура келбейт. Анда шаршемби жана жекшемби күндөрү 4-5-6-7-август күндөрдө болуш керек. Шаршембиден 4 күндөн кийин жекшемби, жекшембиден 3 күндөн кийин шаршемби болгондуктан, 4-август жекшембиге туура келет, андан 3 күндөн кийин 7-август шаршемби болот. Анда 31-август ишембиге туура келет:
ЧЫГАРУУ:
бш
1
жм
8
иш
2
9
жк
3
15
дш
4
10
16
22
11
5
шш
23
17
29
6
шр
12
30
18
24
7
13
25
31
19
14
20
26
21
27
28
ЖООБУ: Ишемби
МИСАЛЫ:
4. Кутуда 5 кызыл, 2 жашыл, 4 сары түстөгү шарлар бар. Кутудан шарларды карабай туруп алып чыкканда арасында сөзсүз жок дегенде эки бирдей түстөгү шар болуш үчүн эң аз дегенде канча шарды бир алып чыгуу керек?
Эң аз 2ден баштайлы:
2 шар алсак, экөө эки башка болуп калышы мүмкүн;
3 шар алсак, үчөө үч башка болуп калышы мумкун;
4 шар алсак, төртөө төрт башка болушу мүмкүн эмес, себеби кутуда 3 эле түрдүү шар бар, төртөөнүн сөзсүз жок дегенде экөөсү бирдей түстө болот.
ЧЫГАРУУ:
ЖООБУ: 4