Статья Қазақ тілі мен әдебиеті сабағында оқытудың белсенді әдістері

Қазақ тілі мен әдебиеті сабағында оқытудың белсенді әдістері.

Мектепте көптеген жылдар жұмыс істеп жүрсекте, қандай да жұмыс жасамасақта, оқушыларымыздың тек 10 % ғана табысты оқиды екен. Бұл ешкімге құпия емес. Неге? – деген сұрақ туындайды. Жауабы қарапайым: тек адамдардың 10% ғана оқығанын түсінеді және есте сақтай алатын қабілеттері бар екен. Егерде олар айтатын болса және нақты болған жағдайда қатысқанда, 90% естерінде сақтайды.Сол үшін оқыту үрдісін ұйымдастырудың тиімді формалары, жаңа педагогикалық технологиялар, яғни оқытудың белсенді әдістері (ОБӘ) қажет. 

№ 1  «Төрт табиғи құбылыс» немесе ТТҚ  жаттығуы. (Сергіту сәті)

 – Бұл жаттығу «Төрт табиғи құбылыс» деп аталады. Бұлар жер, су, ауа, от.

• Егер мен “жер” десем, – сіздер төменге аяқтарыңызға отырасыздар және қолдарыңды еденге жеткізесіздер.

• Егер мен “су” десем, – сіздер қолдарыңызды алдыға созып, суда жүзу қимылдарын жасайсыздар.

• Егер ” ауа” десем, – сіздер аяқтарыңыздың ұшымен көтерілесіздер және қолдарыңызды жоғары көтеріңіздер.

• Егер “от” десем, -сіздер қолдарымызды жоғары көтеріп, білектерімізбен  қозғалтып құйын жасаймыз. Орындаймыз.

 №2 «Күзгі бақ» әдісі.

  Бұл әдіс мұғалімге сыныпты   және әр оқушыны жақсы түсінуге көмектеседі.Ал олардан алынған материалдар келесі сабақты дайындағанда мұғалімге қажет және сабақты өткізуге көп көмегін тигізеді.

Оқушыларға бұл әдіс білім алу мақсатын нақты анықтауға көмек береді, сабақтан не күтетінін және қандай кедергілер бар екенін парақтарға жазады.Мұғалім келесі сабақта жаңа әдістерді қолдану арқылы олады түсінуге және одан әрі не болатынын, қалай жұмыс жасау жолдарын анықтайды.

Құралдары: алдына ала 2 плакатқа салынған ағаштың суреттері керек.

• Құрметті оқушылар бүгінгі сабақта нені күтесіздер? Оны жасыл стикерге жазыңыздар.

• Неден қауіптенесіздер? Оны қызыл стикерге жазыңыздар.

• Енді өз жауаптарыңды дауыстап кім оқиды? (Тілектеріңіз бойынша)

 №3 «Бойжазу – Миға шабуыл» әдісі (5 сыныпта)

Бүгін нешесі? Аптаның қай күні?

Қазір қай жыл мезгілі?

Қазақ тілінді неше әріп бар?

Қазақ тілінде неше дыбыс бар?

Қазақ тілінде неше тән дыбыс бар?

Қазақ тілінде неше жалғау бар?

№4 «Коллаж» әдісі.

 Мақсаты: топпен жұмыс жасау, шығармашылық қабілеттерін дамыту, сын тұрғысынан ойлауға, тез шешім қабылдауға, жүйелі түрде өз ойын айтуға жаттықтырады.

Оқушылар топпен жұмыс жасау барысында парталардың арасында қозғала алуы шарт. Сынып парталары арасы бос болуы керек.

1. Сынып оқушылары 2-3 топқа бөлінеді.

2. Әр топқа бір сөз немесе бір тақырып беріледі.Осы тақырыптың айналасында қолдарындағы бар материалды қолданып көрсетулері қажет. (Газет, журнал, суреттер, қайшы, желім, картон, түсті қағаздар, маркерлер, фломастерлер). Мысалы: аяқ киім (суреттерден қиып түрлерін көрсету, қай мезгілде киетінін айту, оларға анықтама жазу және т.б.)

3. Коллаж қызықты болу үшін мұғалім критерийлер қоюға болады.

а) уақыт белгілейді (1 ұпай);

б) бірнеше түстерді қолдану (1 ұпай);

в) сөз тіркестерін жазуға (1 ұпай);

1. Жұмыс аяқталған соң басқа топтың жұмыстарымен танысу керек.

2. Әр топ өз жұмыстарын қорғайды.

3. Топтар бір-бірінің жұмыстарын бағалайды.

4. Өздерін бағалауға уақыт береді

5. Әр топ өз жұмыстарын қорғайды.

6. Топтар бір-бірінің жұмыстарын бағалайды.

7. Өздерін бағалауға уақыт береді.

№5 «Бағдаршам» әдісі.

жасыл түс  (келісемін),

сары түс (күмәндімін);

қызыл түс (келіспеймін)

Мен сіздерге бірнеше ОБӘ туралы ақпараттар айтамын.Егер олармен келісетін болсаңыздар, жауапты қолдарыңыздағы түстерді көтеру арқылы бересіздер.