Технологическ карт
Кичќлин тґр | Сусен Аксен «Теегин ўрн» - поэмин тасрха |
Кичќлин тип | Шин тґрлќ таньлдлѓн |
Класс | 7 |
Кичќлин ґдр | Хулѓн сарин 28. |
Сурѓулин ресурсмуд | Хальмг утх-зокъял |
Кичќлин кўсл | 1.Хальмг Танѓчин олн-ќмтнќ шўлгч Сусен Аксена «Теегин ўрн» гидг поэмла таньлдлѓн; 2.поэмин ѓол тґрнь- угатя ґрк-бўлин бичкндк цагас авн кеду зовлњ ўзсн, болв шин йосна нилчќр цергин ик толѓач болљ ѓарсн омг ґгчќх сурѓмљ, |
Дасхлѓна эв-арѓс болн кев -янзс | Зургуд, компьютер, презентац, слайд |
Зуралсн сурѓулин ашмуд (чадвр болн медрл) Сусен Аксена поэмин тасрха умшад, учр-утхнь медлѓн, сурврмудт хќрў ґгч чадлѓн, айслулљ умшлѓинь ґргљўллѓн), шин угмўд тодлљ авлѓн. |
Кичќлин бўрдќц |
Кичќлин девсњ | Багшин ўўлдвр | Сурѓульчнрин ўўлдвр | УУД |
1.Кичќлин бўрдќц 2. Фонозарядк, кичќлд белдлѓн 3.Медрлин актуализац | Мендллѓн келнќ ээдрќ ѓарѓлѓн | Мендллѓн О.И.Городовиковд гражданск дќќнќ геройд нерќдсн шўлгўд умшх | Эмоциональн ўўлдвр бўрдќлѓн Сурѓулин ўўлдврт оруллѓн |
4.Шин тґр цќќлѓлѓн | Слайд О.И.Городовиковин болн гражданск дќќнќ героймуд | Слайд хќлќнќ, девтртќн бичнќ | Девтрт бичх |
5. Шин тґрин медрл авлѓна белдвр | Багш айслулљ умшна | Сурѓульчнр сурврт хќрў ґгнќ | Умшлѓнь сонсна |
6. Шин тґр | Шин угмўд цќќлѓлѓн | Герднќ - смотреть вдаль гудыљ - наклонившись тешкќѓќд - выпуклый хулсн – камыш ѓолѓалад – фонтаном сала - балка судл - ложбинка хаалѓ мегдќѓќд - ссузившись | Шин зќњлѓ авч, орчуллѓ кех, девтртќн бичх. |
7. Батлвр | Презентац «Теегин ўрн» О.И.Городовиковд нерќдсн | Нег-негндќн сурвр тќвнќ | Чадвр болн дасмљ |
8.Аш ѓарѓлѓн | Сурврмудар кўўндлѓн | Ашлгч сурврмудт хќрў ґглѓн | Кўўндвр |
9. Темдг тќвлѓн | | | |
10.Герин даалѓвр | Герин даалѓвр цќќлѓнќ | Тасрха чеељќр дасх, умшад сурврмудт хќрў ґгх | |
Дахуль:
Герин даалѓвр
Слайд | Сурврмудт хќрў ґгтн | Чик хќрў олад ґгтн |
1. | Сусен Аксен кезќ, альд тґрлќ? | «Болд зўркн» дегтр 1929 љилд |
2. | Сусен Аксен гисн кемб? | 1905 –гч љилин бар сарин 25 Ново-Алексеевск станицин Атаманск кўўтрт |
3. | Кенќ ґрк-бўлд тґрсмн? | Дендќн Айс |
4. | Альд сурѓуль сурла? | Тенгќ хальмг хазгин ґрк-бўлд |
5. | Ямаран тўрўн шўлг бичљ? | 1925- гч љил Ќќдрхнд педучилищин курст сурсмн |
6. | Тўрўн бичсн дегтр ямаран нертќ? Кезќ барлгдла? | Хальмг улсин шўлгч |
7. | Сусен Аксен хама кґдлљ йовла? | Монѓл орн-нутгт селвгч болљ |
8. | Сусен Аксен юуѓар ачлгдв? | «Хальмг улсин шўлгч», Кўч-кґлснќ «Улан туг» болн «Кўндлѓнќ Темдг» орденар 1965 љил. |
9. | 1934- гч љилд кен болљ бќќсмн? | СССР – ин бичќчнрин съездин гешўн |
10. | Бичќч ямаран мґрќн лауреат? | О.И.Городовиковин мґрќн лауреат. |
11. | Ямаран цол зўўсмн? Сусен Аксен юуѓар ачлгдла? | «Улан Церг» 1927-љилд |
Шин тґрќр кґдллѓн
Аксена ўўдќврмўдин ѓол тґрнь ямаран?
-Гражданск дќќнќ, шин йос харслѓна туск тґр
Гражданск дќќнќ орлцсн хальмг цергчнрин нерд зааљ ґгтн?
- О.И.Городовиков, Арлтан Ангуляев, Нарма Шапшукова, Кирсан Илюмжинов, Хохол Джалыков.
Эднќ туск Сусен Аксен ямаран ўўдќврмўдтќн бичљ?
«Болд зуркн» 1929 љ. Ангуляевин туск поэм
«Зґргин хаалѓар» 1962 љ. Кануковин туск поэм
«Теегин ўрн» 1939 љ. О.И. Городовиковин туск поэм.
«Хомутниковин туск ухаллѓн» В.А.Хомутниковин туск.
(Кґгљмин айс «Хальмг негдгч мґртќ Цергин дун»).
3.Эдн цуѓар Гражданск дќќнд орлцсмн- нерќн туурлсн улс.
Эднќ дунд О.И. Городовиков ончта кевќр нерќн туурулв (зургуд).
Гражданск дќќнќ герой, полководец, Алдр дќќнќ ветеран. Генерал-полковник Советск Союзин Герой гидг нер зўўв.
1935 љилд Сусен Аксен Ташкент балѓснд багш болљ кґдлљќлќ. Ока Иванович тенд церглљќлќ. Тер харѓлтас «Теегин ўрн» гидг поэм
бичв
Эн поэмд тўўрвќч О.И.Городовиковин бичкндк цагас авн полководец кўртл бичв. Ода эн поэмин тасрха умшад, Ааку ямаран тўрў ўзсн, яѓљ кўн болсинь цќќлѓљ ґгхмн.
4.Дегтрќр кґдллѓн.
а) Умшхин ґмн хальмг тег ямаран бќќдлтќ?
-Мана хальмг тег у, ґргн, ик.
Хаврт тег ямаран бќќдлтќ?
- Теегт ноѓан урѓна, бамб цецгўд ѓарна, шовуд ниснќ.
б) Ўгин кґдлмш. Слайд.
5. Багшин умшлѓн. Сурѓульчнр цќќлѓвр кех.
Эн тасрхад ямаран зург узљќнќт?
Тег ямаран бќќдлтќ?
- Теегќр залу довтлљ йовна.
- Генткн гґрќсн босад гўўв. Залу ардаснь кґґлднќ. Гґрќсн хулсн заагт гедрв.
- Залу булгин ус ўзв. Ус олљ авсн залу, гґрќсиг кґґљ йовсан мартчкв.
- Ус олсн залу байрлад, мґргќд, зальврад, эмтнд зќнглв.
- Хадта булг гиљ нерќдќд, ќмтн эн ѓазрур нўўљ ирцхќв.
- Тер ѓазртан ќмтн љирѓнќ, болв ѓалуд, нуѓсд, заѓсд тўрнќ.
Сурврмуд
1.Эн ѓазрт кен тґрљ? Ямаран ґрк-бўлд?
- Эн ѓазрт Ааку тґрљ, угатя ґрк-бўлд.
2.Бичкнќсн авн Ааку ю кедг билќ?
- Эн баячудын хґд хќрўлдг билќ.
3. Нґґртќн ю узљ?
- Эн нґґртќн чон узнќ, серхлќнь –ґґрнь Аакун нґкд – ноха.
6.Ашлвр.
Кезќнќ угатя улсин ўрдўд сурѓуль дасдг уга билќ, эдн байна мал хќрўлдг билќ. Теднќ нґкднь ноха билќ. Зовлњ эдлќд, хот-хол уга, даарад, муурад ѓанцхн тег ўздг билќ. Ааку биш, олн бичкдўд тиигљ ґссн билќ. Ода тадн меднќт О.И.Городовиков ямаран кўн болснь. Советск Союзин Герой гидг цол хара кўўнд ґгдмн биш. Тадн куукд, Тањѓчдан туста кўн болцхатн гиљ дурдљанав.
(Городовиковин туск дун).
7.Темдг тќвлѓн.
8.Герин даалѓвр. Умшад, сурврмудт хќрў ґгтн, тасрха чеељќр дастн.