Толеранттуулук биздин сабакта

Толеранттуулук биздин сабакта

Шайыкова Бегимай

Сабактын максаты: 1)Окуучуларды «толеранттуулук» түшүнүгү менен тааныштыруу; 2)Окуучулардын толеранттуулук түшүнүгү боюнча ой жүгүртүүсүнө өбөлгө түзүү; 3)Окуучулардын толеранттуу көз карашын калыптандыруу.

16 – ноябрь -Эл аралык

толеранттуулук күнү деп

белгиленген.

"Tolerantia" сөзү латын тилинен которгондо чыдамдуулук, сабырдуулук дегенди түшүндүрөт

Толеранттуулук — башка бирөөлөрдүн жашоо образын, жүрүм- турумун, сезимдерин, ой пикирин, урп-адаттарын, диний ишенимдерин сабырдуулук менен кабыл алып, мультиэтникалык, көп маданиятуулук чөйрөсүндө туруктуу чогуу жашоо дегенди түшүндүрөт.

ПРИМЕЧАНИЕ. Чтобы изменить изображения на этом слайде, выберите рисунок и удалите его. Затем нажмите значок вставки рисунка в заполнителе, чтобы вставить собственное изображение.

Толеранттуулуктун аныктамасы:

• Кызматташуу, өнөктөштүк сезими;

• Башка бирөөлөрдүн оюн сыйлоо;

• Адамдык кадыр-баркты сыйлоо;

• Башкалардын укугун сыйлоо;

• Башка бирөөнү кандай болсо ошондой кабыл алуу;

• Өзүңдү башка бирөөлөрдүн ордуна коюу жөндөмдүүлүгү;

• Башкача болуу укугун сыйлоо;

• Көп түрдүүлүктү таануу;

• Башкалардын тең укуктуулугун таануу;

• Башкалардын оюна, жүрүм-турумуна, диний ишенимине сабырдуу болуу;

• Күч колдонуудан, жабыр келтирүүдөн, басмырлоодон баш тартуу.

1995-жылы ЮНЕСКОдо толеранттуулуктун негизги принциптери жазылган Декларация окулуп, кабыл алынган. Документте жазылгандай, толеранттуулук бул:

агрессиядан баш тартуу;

сабырдуулук;

дүйнөнү тынч кабыл алуу;

жашоо принциптерине жана башка адамдардын мүнөздөрүнө философиялык баа берүү.

Толеранттуу адамды ишеничтүү түрдө адамдык сапаты жагынан бийик деп эсептөөгө болот, анткени ал адам:

Сабырдуу жана боорукер;

Кичи пейил жана кечиримдүү;

Айланасындагы адамдарды кемчиликтери менен кабыл алат (күчтүү эмпат);

Башка адамдардын укугун жана эркиндигин сыйлайт;

Бирге аракеттешүүнү каалайт;

Шериктештиктин принциптерин жана мамилелердин теңдештигин колдойт.

Толераттуулуктун түрлөрү

• Жашына негизделген толеранттуулук – адамдын жашына байланыштуу далилденбеген

«кемчиликтерге» карай кемсинтпөө (улуу-картаң адамдардын жаштардын тажрыйбасы жана билиминин аздыгы үчүн түшүнбөстүгү.

• Билимге негизделген толеранттуулук – билими жогору адамдардын билими төмөн адамдардын ой пикирине, жүрүм-турумуна түшүнүү менен мамиле жасоо.
• Улутуттар аралык толеранттуулук – башка улуттагы адамдарга оң мамиле кылуу, улуттун жеке өкүлдөрүрүнүн кемчиликтерин жана терс жүрүм-турумун бардык улутка тиешелүү кылбоо, кандай гана адам болбосун «улуттук айыпсыздыкты урматтоо» позициясы менен мамиле жасоо.
• Расалык толеранттуулук – башка расадагы адамдарга терс же алдын ала жаман ойлордун жоктугу.
• Диний толеранттуулук – ар түрдүү конфессиялардын ынанымдарына, динчилдигине, динге ишенген жана ишенбеген адамдар тарабынан, ар түрдүү конфессиялардын өкүлдөрү тарабынан түшүнүү менен мамиле жасоосу.
• Географиялык жайгашуусуна негизделген толеранттуулук – адамдын жашаган жерине карата шаардык, айылдык, башка райондон, региондон, мамлекеттен деген бөлүүлөргө жол бербеген мамиле.
• Социалдык класстар аралык толеранттуулук – ар түрдүү мүлктүк катмарлардын өкүлдөрүнө сабырдуулук менен мамиле жасоо, байлар кедейлерге, кедейлер байга.
• Физиологиялык мүнөздөргө негизделген толеранттуулук – майып, оорукчан, келбетинде кемчиликтери
• Саясий толеранттуулук – Ар түрдүү партиялардын жана уюмдардын иш-аракеттерине, ой пикирлерине сабырдуу мамиле кылуу.
• Тилге негизделген толеранттуулук – башкалардын тил маданиятына жана силерди түшүнбөгөн адамдарга сый мамиле жасоо.

Толеранттуу жүрүм-турум:

Башкалардын оюн сыйлоо;

Ак тилек каалоо;

Чогуу бир нерсени аткаруу;

Түшүнүү жана кабыл алуу;

Сезгичтик жана билүү үчүн тырышчаак болуу;

Башка бирөөнүн көңүлүн кароо;

Ишеним;

Кечирүү;

Өзүн алып жүрүү жөндөмдүүлүгү;

Толеранттуу эмес жүрүм-турум

Башкалардын оюн түшүнбөө;

Тоготпоо;

Өзүмчүлдүк

Эгоизм;

Кыжырдануу;

Кайдыгерлик;

Барк албагандык;

Сабырсыздык;

Агрессивдүү болуу;

• Толеранттуулук деген эмне?
• Билимге негизделген толеранттуулук деген эмне?
• Толеранттуу жүрүм-турумга мисал келтиргиле…

Слайддын

аягындагы берилген

суроолорго жооп

бергиле.

Толеранттуулуктун

аныктамасына

кластер түзгүлө

Толеранттуулук

боюнча керектүү

маалыматтарды

конспектилеп

жазгыла.

Көңүл бурганыңыздарга

чоң рахмат!