Топурак түзүүчү негизги факторлор

Топурак түзүүчү негизги факторлор

Топурак

• Топурак – тоо тектеринен талкаланып, үбөлөнгөн майда бөлүкчөлөрү менен майда жаныбарлар жана микроорганизмдердин өз ара аракеттеги аралашмасынан турган жаратылыштын өзгөчө компоненти.

Топурак

• Топурактын калыңдыгы бир нече сантиметрден 2,5 м ге чейин термелет.
• 1м тереңдикте топурактын минералдык  бөлүгү жаңыланыш үчүн 10 000 жыл керек.

Топурактын маанилүү бөлүгү

• Гумус же чириндилерден пайда болгон каралжын түстөгү зат.

• Гумустун топуракта болушу анын күрдүүлүгүн аныктайт, өсүмдүктөрдүн өсүшүнө ыңгайлуу шарт түзүлөт.

Гумус

• Гумус – топурактын курамындагы эң маанилүү органикалык зат.

• Өсүмдүктөр менен жаныбарлардын калдыктары жарым – жартылай чирип каралжын түстөгү затты пайда кылат.

Докучаев Василий Васильевич

• Орустун көрүнүктүү окумуштуусу, топурак таануу илиминин негиздөөчүсү В.В.Докучаев «топурак – ландшафттын күзгүсү» деп айткан.

Топурак

• Топурак – жер бетиндеги өсүмдүктөрдүн өсүү шарты.

• Көп жаныбарлардын жана микроорганизмдердин жашоо чөйрөсү.

• Айыл чарбасынын өсүп- өнүгүү базасы.

• Өнөр жайда керектелүүчү бир канча чийки заттардын өндүргүч булагы.

Кыргызстандагы топурактын факторлору

• Кыргызстандагы топурактын факторлору бардык процесстери, кубулуштары, бийиктик алкактуулук закон ченемдүүлүгүнө баш ийишет.

Факторлор

І фактор – Тоо тектеринин талкаланып үбөлөнүүсү ар кандай бийиктикте ар башка интенсивдүүлүктө.

Факторлор

• ІІ фактор – Үбөлөнгөн тоо тектер бир жерден экинчи жерге сүрүлүшү жана башка жерде топтолушу жер бетинин рельефинин мүнөзүнө жараша жүрөт.