Урок марийского языка в 9 классе

Урокын темыже: Союздымо сложный предложенийым чоҥен, лончылен

да кучылт моштымаш.

Урокын цельже:

Союздымо сложный предложений нерген шинчымашым пеҥгыдемдымаш.

Задаче-влак:

Тунемме:

Союздымо сложный предложений нерген налме шинчымашым иктешлен пеҥгыдемдаш.

Вияҥдыше:

- Мутланыме да возымо йылме лывыргылыкым вияҥдаш.

Воспитыватлыше:

-Шочмо йылмын поянлыкшым, сылнылыкшым арален илаш, кучылт мошташ кумылаҥдаш.

Кучылтшаш материал: компьютер, проектор, мутер-влак, тунемме книга, «Калык ойпого» кабинетысе альбом, баян.

Урокын типше: Интегрированный (вес предет дене кыл)

УУД лектыш:

Личностный:

Шочмо йылмын вийжым шижын да аклен мошташ тунеммаш.

Регулятивный: Шке пашан да весе-влакын пашаштым аклен моштымаш.

Коммуникативный: Каласкалыме годым тÿҥ шонымашым ойлен моштымаш. Иктешлымашым ыштен моштымаш..

Урокын эртымыже.

1. Урокын ЭПИГРАФШЫМ рашемдымаш:

Ила шÿмыштем шочмо йылме:

Вет тудо эн сай йолташем.

Поянлыкше сылне, куатле.

Мый тудым моштен кучылтнем.

- Айста эпиграфым ончалына да урокын темыжым да цельжым рашемдена.

- Тыгеракын союздымо сложный предложенийын кÿлешлыкшымат таче пален налына, шинчымашнам сылнымутыштат ,мурыштат, илышыштат тергена.

2. Ушештарымаш:

2.1. Грамматический диктант.

- Йылме наукын ужашыже-влак мом тунемыт?

1) Синтаксис 2) Лексика. 3) Фонетика. 4)Морфологий 5) Графика.

6) Лексикологий 7) кеч-кушко 8) кеч-мо 9) иктат 10) икте

11) олман тамже 12) олман пушеҥге

2.2.Ваш-ваш тергымаш.

2.3. Вашмутым аклымаш (аклыме кагаз).

3.Теме почеш паша.

3.1. «Шинчымаш» станцийыште пашам ыштымаш.

- Экран гыч предложенийым возен налмаш да препинаний знакым шынден умылтарымаш:

Мый палем шочмо йылмын ончыклыкшо нерген кажне марий айдеме шона да тудым сайын тунемын тўзландараш тÿҥалеш.

Ешыштына паша шолеш веле икте кочкаш шолта весе сомылым ышта.

Школыш ом кай вуем коржеш.

- Ынде правил-влакым иктешлена.

- Тунемме книгасе (123-шо стр.) 189-ше паша гыч 3 предложенийым возен налмаш да синтаксис могырым лончылымаш (доскаште да тетрадьыште).

3.2. «Сылнымут» станцийыште пашам ыштымаш.

Сылнымутан литератур гыч шинчымашым тергымаш: предложенийым

шуен возаш.:

Чыланат палена: К.Коршунов …

Мыланем раш: Геннадий Алексеев …

….. драмым лудмеке, мый пален нальым: Аксар…

Туныктышо палдарыш: марий литературышто икымше профессиональный почеламутлан …… Тудым ….. ийыште …….. возен.

Мый палем: кок слоган стопаште ударений кокымшо слогыш возеш гын, … размер лиеш.

3. .Исторический станцийыште пашам ыштымаш:

- Предложений-влакым умбакыже шуйымаш:

Кугу Отечественный сар ончыктен:………

1920 ий марий калыклан пиалым конден: …..

3.5. «Илыш» станцийыште пашам ыштымаш.

- Кок тÿшка дене пашам ыштымаш (ик тÿшка ойöрö дене пашам ышта, вес тÿшка – калыкмут дене).

- Союздымо сложный предложенийыште препинаний знак-влакым умылтарымаш.

- Ваш-ваш союздымо сложный предложениян ойöрö-влакым ойлымаш (икте тÿҥалеш, весе шуя). (Але тыге ышташ: ойöрö-влакым шуяш).

Ковамын шондыкышкыжо ончалына.

Ешетым арален иле: чонетлан ласка лиеш.

Ача-авалан торжа, неле мутым ойлаш ок йöрö: ÿмыр мучко пиалан от лий.

Шоҥгыеҥым кыраш ок йöрö: вескана кидет чытыраш тÿҥалеш.

Черле, окшак еҥым воштылаш ок йöрö: шке тугай лийын кертат.

Еҥлан осалым шонаш ок йöрö: шке декет пöртыл кертеш.

Еҥыным нимом шолышташ ок йöрö: шкендыным йомдарет.

Аватмутым ойлаш ок йöрö: вес тÿняште йылмет шуркалат.

Кынервуйым ÿстембак шындаш але омсалондемыш шинчаш ок йöрö: тулыкеш кодат.

Ўстембак кўзаш ок лий: ават колен кертеш.

Эрдене мураш ок йöрö: шортат.

Пöртыштö шўшкаш ок йöрö: оксат шÿшкен кая.

Пöрт кўварым ўштмек, шўкым шала кодаш ок йöрö: илышет тöрсыр лиеш.

Кече шичме годым малаш ок йöрö: вует коршташ тÿҥалеш.

Пÿгырген кошташ ок йöрö: илышетым нелылык темдаш тÿҥалеш.

Мончаште ончыч тупым мушкаш ок йöрö: илышет тупынь лиеш.

Атышєрым мушде шинчыкташ ок йöрö: чер гыч от лек.

Ўстел воктене ўпым шераш ок йöрö: ўпет йогышо лиеш.

Чылажат аныклен моштыман.

Ўстембалне кодшо кочкышым кидыш чумырен налат - оксан от лий.

Киндым кумык пыштет – илышет кумык лиеш.

Пийым але пырысым чумалат – йолет коршташ тÿҥалеш.

Печкалтше атышерым кучылтат – ешетлан сай ок лий.

Йÿдлан ÿстембалан кÿзым кодет – ешыште зиян лийын кертеш.

Кугурак дене туманлет – илышет неле, эре шомакан лиеш.

4. Иктешлымаш. КЛАСТЕР йöн дене доскаште да тетрадьыште темым палымым ончыктымаш (йоча-влак ыштат). Вашмут-влакым аклымаш.

5. РЕФЛЕКСИЙ.

- Аклыме кагазыште шке шинчымашыштым палемдат.

6. Мöҥгысö паша:

- Мутерысе таблицым тунемаш.

- Илыш нерген 5 союздымо сложный предложенийым шонен возаш.

Шинчымашетым акле:

9