Урок по родной литературе по теме : "Биография и творчество Магомеда Шамхалова"

Х1адурана:Магомедова Н.А

Дарсилмурад:Мух1амад Шамхаловасул г1умруялъул нух ц1алдохъабазе рагьи (Слайд-2)

Дарсилмасъалаби:

1.ц1ех-рехалъул кьуч1алдалъун хъвадарухъанасул г1умру баянгорагьила, «Вац» хабаралъул х1асил гьабила

2.Щвараб материалалъул кьуч1алдалъун ц1ех-рехалъулаб, пагьмуялъулрахъал церет1езарила

3.М.Шамхаловасул творчествоялъул кьуч1алдалъун ц1алдохъабазул литератураялдерокьибижинабила, гьезул рух1ияб рахъ цебет1еялъе квербакъила

Дарсилалатал: компьютер, интерактивнияб доска, проектор, т1ахьал ,тетрадал

Дарсил ин:

Рорч1ами ,лъимал, жакъасебдарснилъецат1обит1изебугоДагъистаналъулбищунгогьайбатавлитератураялъулх1аракатчиясулг1умруялъулнухрагьулаго, амманилъедагьесулц1аржегилъаларо , гьеббаянлъизеккани, нилъецагьаризекколат1адкъаял.

Блиц- опрос.

1. 19 г1асруялъул шаг1ир, философ щив колев?

2. Инхоса Г1алих1ажиясул нилъецаисана ц1аларал асаралрехсе.

3. «Росу берцин» кеч1алъул автор щив?

4. РоссиялдагиЯпониялдагигьоркьоб бук1араб рагъдахвараввасасул х1акъалъулъ хъварабасаркинаб бук1араб, автор абе?

5. Т1оцебесеб Дунялалъулрагъда г1ахьаллъи гьабуравхъвадарухъанщив?

6. «Шамилил суд» кеч1алъул автор абе.

7. Г1умар, Шамхал, Камиль, Нафисат… кинабасаралъулбагьадурал?

8. «Гъоркьан рат1а бегьч1они, т1асан бохбегьуларо » кинабасаралъулбагьадурасгьадинабураб?

Гьабкуплеталъул анализ гьабе.

Гьит1инал къояздадуркъаламалда

Къабих1аб номер лъун бук1ун раг1ула.

Т1ад загьрубахарабборхьил мац1алда

Балъгояб т1ок1ц1ар тун батун раг1ула.

Роцен-

Аллитерация-

Ассонансал-

Эпитетал-

Метафораби-

Эпифора-

Рифма-

Лъимал, нилъецажакъадарсидабицинебугоМух1амадШамхаловасулг1умруялъулх1акъалъулъ, гьесултворческиябнухалъул.
(х1алт1изабилапрезентация, дарсилмурад, масъалабибаянгьарила)

Мух1амадШамхаловгьавуна 1916 соналъул25 декабралъгьавунаЦ1умадарайоналъулЛъондодаросулъвекьарухъанасулхъизамалда (Слайд-3-4), (Слайд-7-10)-Лъондодаросдалсуратал,

Совет власть бергьунхадув, гьесулэмен Мух1амадов Шамхалрекьарухъабазулкомитеталъулпредседательлъун х1алт1улев вук1ана. 1931 соналъхванаэмен, эбеланацогидасеросасе, гьединлъидал Мух1амад хъизамалъулургъалилгьирбаччулев хут1ана. Жиндасаго гьит1инал вацгияцгикваназариялъе г1оло, росуцоязул ц1ц1аназде, бачаздевехьлъудеинеккана.

Мух1амад цинросдалшколалда ц1алана, цинги районалдабугебинтернаталда ц1алана. Школа-интернат лъуг1ун хадув, гьевжиндиргоросулъпочтальонлъун х1алт1ана. Ц1акъ бокьулаангазетал ц1ализе, росулъкколел ц1илъабазул х1акъалъулъ макъалабихъвазе.

Гьесулмакъалабихъвазебугебгьунаргибихьун, республикаялъул «Маг1арул большевик» газетаялъул редактор Ражаб Динмух1амаевас гьав ах1ула редакциялде х1алт1изе.

1936 соналъ Мух1амад Мах1ачхъала шагьаралдегочуна, вагьесредакциялда х1алт1изе байбихьула (гьенивШамхалов х1алт1ана 40 соналъ).

1946 соналъ Мух1амад партиялделъугьуна, вапаритиялъулаборганизациялъулсекретарасулзаместительлъун х1алт1ула. 1949 соналъ Обком партиялъулгьариялдарекъон, гьевуна ц1ализе ЦК КПССалъул Т1адег1анаб партиялъулабшколалдеМоскваялде. 1950 соналъгьебгошколалъулжурналистикияботделениялде ц1ализе лъугьуна.Гьенив ц1алулаго, ячуна г1урус миллаталъул г1адан Лаврова Фаина Александровна. (Слайд-12).

Лъик1аб лъайщун, Дагъистаналде т1ад вуссунавареспубликаялъул «Дагъ. правда» газеталъулредакторлъун т1амула . Гьебмехалдегазеталъул бук1ана ц1акъ зах1матаб заман: 40 азаргоялда бук1араб тираж бортана 7 азаргоялде щвезег1ан. Мух1амадида к1вана гьеб бук1араб бак1алде бахинабизе.

Т1оцересел асарал рач1ана Мух1амадил газетазулгьурмазда. «Куч1дул »абураб куч1дузул мажмуг1 къват1ибе бач1ана 1954 соналъ. Хадусан х1албихьана прозаялъулги. Т1оцебесеб хабар «Чиярал» къват1ибе бач1ана 1957 соналъ. Ц1алдолез гьебгъираялдакъабулгьабуна. Гъобзаманалдабищунго к1вар бугеблъун бук1ана «Дирэмен» абурабкъиса, гьениббицунеб бук1ана граждан рагъазуллъугьа- бахъиназул. «Салтанат», «К1удияб г1умруялъул къоял» къисабаздабицунеб бук1ана партиялъул х1алт1ухъабазул г1умруялъул х1акъалъулъ, «Маргьагурогьаб» абурабкъисаялъулърагьулелругоракьбагъараралсоназул зах1малъаби.

Ц1акъ к1удияб гъирагун х1алт1ана рахьдал мац1алъул суалазда т1ад.

Г1емерал соназлитератураялъулъ, экономикаялъулъ, маданияталъулъвапечаталъулъгьабураб х1алт1ухъ Мух1амад мустах1икълъана лъабгониги «Х1урматалъул г1аламат» орденалъе, щугомедалалъе, ДагъистаналъулваМоскваялъул Верховный СоветалъулПрезидиумалъул Х1урматалъул грамотабазевацогидалгишапакъатазе.

1967 соналъгьесиекьуна «Культураялъул мустах1икъав х1алт1ухъан» абураб т1адег1анаб ц1ар.

Хвана Мух1амад Шамхалов 1995 соналъул 20 декабралда 79 сонилригьалдевахаравчи.

Кинабго г1умруялъул соназулгьабизебегьулагьадинабхронологиябталица. (Слайд -5-6).

Т1ехьалдасан х1алт1и .

Ц1алдохъаби т1амила т1ехьалда бугебматериалалъулгунлъай-хъвайгьабизе. «Вац » хабаралъул анализ.Жидергопикру баян гьабизе т1амила.

Дарс г1амлъизабила, тест гьабизе т1амила

1. Чанабилебсоналъ 1-себ т1ехь къват1ибе бач1араб?

А) 1956

Б) 1954

В) 1964

2. Т1оцебесеб хабаралда ц1ар щиб?

А) «Салтанат»

Б) «Дирэмен»

В) «Чиярал»

3. Чан «Х1урматалъул г1аламат» орденалъегьев мустах1икълъарав?

А) 1

Б) 2

В ) 3

Рокъобе ц1ех- рехалъулаб х1алт1и – Мух1амад Шамхаловасул г1умруялъул х1акъалъул баян дагьабги г1ат1ид гьабизе,презентациял г1уц1изе.

Дарс лъуг1ана ,баркаланужеекиназего.