Открытый урок
в 5 классе
Тема: «Фонетика ва лексика тикрардарни».
(урок –повторение)
Учительница даргинского
языка и литературы
Тема: «Фонетика ва лексика кагахъес тикрардарни».
Мурад: 3 –ибил четвертьлизир делч1унти 2-ра раздел грамматикала тикрардарни , илди кагахъни.
Развив-й мурад: х1ядурдарибти заданиеби х1ясибли дурх1ни мурхьли пикрибулхъахъес; хъярхъли ва бархьли жаваб бурахъес дурх1ни бурсибарни.
Обуча-й мурад: литер-ла мезличил жаваб бархьли бурахъес, бурибси девлис синонимти яра антонимти дургахъес бурсибарни; проблемная ситуация ирзахъес бурсибарни.
Воспит-й мурад: нешличи диги имц1абарахъес , марти гьалмагъуни гьарилла бих г1яг1нити биъни аргъахъни.
Ч.ваях1: дарсличир г1яг1ниахъесли кьиц1дарибти х1урпри конвертуназир , фонетический разбор барахъес к1ап1рачи делк1унти дугьби многогранник; доскаличи къелбарибси кроссворд плакатличи делк1унти буралаби.
Дарсла план
Дарс бех1бихьни , тема ва мурад аргъахъни .
Фронтальный опросличил фонетика тикрарбарни
Дек1ар –дек1арти заданиебачил лексика тикрарбарни.
Хъули х1янчи бедни .
Дарсла башри
Дарс бех1бихьни ва илала тема ва мурад аргъахъни .
Уч-ль: Ишбарх1и нушала дарган мезла дарс саби. Дарсла тема саби «Делч1унти тикрардарни» . Нушани делч1унти тикрардирех1е шибарх1и цабара г1ядатла ах1енси тях1ярли.
Фронтальный опросличил фонетика тикрарбарни ва ил кагахънилис х1яз дураберк1ни
Уч-ль: Нушани 3-четверть бех1бихьила делч1ира грамматикала 2 раздел: фонетика ва лексика.
Гьари гьанбиркахъех1е:
Уч –ль: Се саррира нушани дуч1ути ит фонетикализир?
Уч-к: Фонетикализир дуч1ути сари х1урпри ва т1амри.
2.Уч-ль–Бархьли саби. Нурият, се баллада х1уни х1урпрачила ва т1амрачила?
- Илини, аризурли, назму буч1а. (жестаналичил).
Уч-к : - Т1амри лих1бани иргъулра, х1урпри х1улбани чедиулра, тулбани илди лук1улра , Г1ур ахъли илди дуч1улра.
Уч-ль: -Нушани мух1лили ирути т1амри 2 тях1ярли сари. Цадех1 –гьамадли, далайдик1уси кьяйдали , ишилти –цабара къиянни.
3.Уч-ль: -Сегъунти к1идех1 т1амрачила сабира наб бурес дигуси?
Уч-к: -Т1амри лерти сари абхьибти ва кьяп1ти.
Уч-ль 4. Чиди т1амри сари имц1али лерти абхьибтив , кьяптив?
Уч-к: Кьяп1ти имц1али лерти сари?
Уч-ль: 5. Гьарил т1ама белк1лизиб чебиахъуси саби х1яриличил. Илди х1урпри ца белгиси гьабг1ергъидешлизи цаладяхъибти сари.
Се бик1ара ил гьаб –г1ергъидешлис?
Уч-к: -Алфавит бик1ар.
Уч –ль: 6. Бархьли саби. Молодец. Се бурида нушази алфавитличила , Ганипа.
Уч-к. –Айзурли назму буч1а.
А –личибад . Я -личи
Буцадли х1уни гьуни,
Чихъти ахъанайтачи
Виудра х1у вахъ хъярхъли
Уч-ль: 7. Селис г1яг1ниси нушаб алфавит
Уч –к: -Журналлизи список белк1ес ,
Словарьлизирти дугьби делк1унти
Сари алфавит х1ясибли
Уч –ль 8. Гьамадлив словарьлизив дев баргес алфавит х1ебалусилис ?
Уч –к . –Ах1ен.
Уч –ль. 9. –Урусла алфавитлизиричир даргала алфавитлизир сен х1урпри имц1али лерти?
Уч –к: - Даргала алфавитлизир 13 к1ирк1а х1яри лерти сари.
Уч –ль: Гьари х1ебиалли нушани тикрарбарибси кагахъес шигъуна х1яз дурабурк1ех1е. Х1язбик1уси саби:
«Т1амри дахъалу х1урприв?»
(наглядность пайдалабарни).
1.вава -4х1. 4т1
Юрт – 3 х1. 4 т1 [йурт] сен ишар т1амри дахъдаиба?
Яни – 3 х1. 4 т1. [йани] Г1ур сегъунти абхьибтани 2 т1 иргъ?
Кьял – 3 х1. 3 т1
Варъа – 5 х1 . 4т1 Сен т1амри камдиуба ? [ъ]
10. Ах1ерти г1ях1ли , лебу х1ушала суал дила ученикуначи?
Леб биалли илис жаваб дурх1назибад т1алаббарни.
Уч –ль.: III. Лексикаличила дурх1нани касибти багьудлуми ва бурсидешуни дек1ар –дек1арти заданиебачил тикрардарни ва кагахъни.
Т1амразирад ва х1урпразирад алк1ути сари дугьби.
Нушани биалли белч1ира дугьбачила гъайбик1уси раздел.
Уч –ль 1.: -Се разделличила саригьай?
Уч –к: -Лексикаличила сари.
Уч –ль 2: Се саби лексика?
Уч –к: Мезлизирти перил дугьбала давлалис лексика или бик1ар.
Уч –ль: Лексикала гьарил девла пертири 2 журала мяг1на : лексикалашалси ва грамматикалашалси.
Х1уша секьяйда пикридик1ес балулрал ахтардибарес багьандан нуни пикрибарилра.
–«Эрудит» бик1уси х1яз дураберк1ес .
Нуни белч1унси девла лексикалашалси мяг1на х1ясибли х1ушаб г1яг1ниси саби ил се дев сабил белгибарес.
А) Х1яйванти дахес дерахъубти кьар (мура).
Б) Мура удуси адам (муракьяна)
В) К1ел х1улала бег1, унуи дабгили дех бихуси хъубзарла ваях1 (уркура)
Уч –ль: Мезлизирти дугьби цацах1ели кьукьнаддирули дирар мяг1нализир гъамти сари или , мяг1нализир къаршити сари или, леер цаван ирути , амма мяг1нализир дек1арти сари или.
Уч –ль: -Се саби илдас бик1уси?
Уч –к: -Синонимти , антонимти, омонимти.
Илдачила х1ябалра правило дурахъни.
Илди тикрардарнилис бирех1е шигъуна х1яз, задание.
«Пашси дев буча» , г1ур илдас синонимти дарга , анонимти дарга.
(конвертуназир гибти х1урпразирад дугьби дурчули сари)
А)Дучибти дугьби 3-ра къярилис дек1ар –дек1арти сари.
1. конвертлизибси дев.
Юлдаш

Гьалмагъ душман (ант)
син. Вархкья
Валмекьяна
Тянши
2. –конвертлизибси дев
Къяна (ложь)


мар омон.
Ант бархьдеш къяна (ворона)
балк1деш синоним
3. –конвертлизибси дев.
Буг1ярдеш

син –тях1удеш ванадеш
бемжурдеш ант.
буц1ардеш
б) Илди дугьби ученикунани дучайчи, г1урилтас задание:
Доскаличи п1яц1барибси плакатличи белк1унси буралала мяг1на гьаргбарни; воспитательный момент баргни ва ихтилат дураберк1ни ; илизибси гьалмагъ ибси девлис антоним баргни.
Бурала . (душман)
Гьалмагъ вицибсини, Ват1анра бирцу.
4. Кроссворд арзес.
(гибти дугьбас синонимти даргес)
Вяв


Алип








Чарх





Ах1ерси




Заб






Рухъна
Дергъ
5. Многогранникличирти дугьбас синонимти , антонимти даргес.
Многогранник игьуб1ели розовый рангла ▲ –к бак1алли ил девлис антоним бургуси саби, ц1уба рангла ▲ –к бак1алли синоним бургуси саби.
6. Белч1унси назмула куплетлизибси мяг1на аргъили илис жавабра гили, нуни дек1арбарибси девлис синонимра антонимра даргес.
С.Г1ямаровла «Нешра дурх1нира» бик1уси назмула 2 куплет дуч1улра.
1. Чис г1ях1ли дигахъура ,
Син. –мурталра Гьар даим лявдирура?
Х1ули чех1ебихьили?
Х1ушазив чи виркьура?
-Дигуси неш
2. Х1уша зяг1иплих1ели
Къиян айсул чи сая?
Х1ушала гьар ганзличи
Урк1и изул чи сая?
-Дигуси неш.
Уч –ль: -Дурх1ни се байрам саби гъамбик1уси ? (8 марта)
-Чила саби ил праздник? (нешла).
-Неш разирикахъес х1ушани се барес дирудая? (жагали дуч1ес дирех1е , кумекбирех1е…)
IV. Дарсла итогуни каъни.
Дурх1ни гаибарили разибарни, имц1али дархьли жавабти лугути дурх1нала уми дурили, илди урк1ичеббиахъни, кьиматуни кадатни ва илди баяндарни.
V. Хъули х1янчи бедни.
Правилоби г1урра тикрардарес.