Заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі

Мектеп:

№78 ЖОББМГ

Бөлімі:

3 - тарау. Денелердің өзара әрекеттесуі

Педагогтің аты-жөні:

Сақтағанова Ж.Е.

Күні:

16.11.2023

Сыныбы: 7 «Е»

Қатысушылар саны:                   Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

7.2.2.13 –  тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру;

7.2.2.15 – тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану.

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар істей алады: Тығыздықтың мәнін түсінеді және формуласын біледі, жаза алады.

Көптеген оқушылар істей алады: Әр түрлі денелердің тығыздықтарын, есептеулер жүргізу арқылы анықтауды біледі.

Кейбір оқушылар істей алады: Есептеулер жүргізе отырып, тығыздықтың мәнін кестедегі мәнімен салыстырады, талдау жүргізеді.

Құндылықтарға баулу

Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау, іздену қабілеттерін арттыру. Жұптық жұмыс орындау барысында серіктестік, қарым-қатынас жасау, көзқарастарына құрметпен қарау.

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

«Миға шабуыл» әдісі

3 мин

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сабаққа дайындығын бақылау.

Жағымды психологиялық ахуал қалыптастыру.

Егер сіз мектепке көтеріңкі көңіл күймен келсеңіз, оң қолыңызды көтеріңіз.

Егер сіз адамның адалдығын бағаласаңыз, сол қолыңызды көтеріңіз.

Егер сіз өз біліміңізге сенсеңіз, екі қолыңызды жоғары көтеріңіз.

Егер сізге физика пәні ұнаса, үш шапалақ соғыңыз.

Болашақ біздің қолымызда деп сенсеңіз, қол ұстасыңыз.

Бүгін сабаққа сәттілік!

Оқушыларға жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаттары айтылады. Оқушыларға өзін-өзі бағалау парақшалары таратылып, түсіндіріледі.

«Миға шабуыл» әдісі арқылы үй тапсырмасы тексеріледі.

А) Заттың массасын не арқылы өлшеуге болады? Массаның өлшем бірліктерін атаңыз.

Б) Заттың көлемін қалай анықтауға болады? Көлемнің өлшем бірліктерін атаңыз.

Оқушылар мұғаліммен амандасады. Жаңа сабаққа дайындалады. Бір – біріне жақсы көңіл-күй сыйлайды.

Оқушылар жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен танысады. Бағалау парағымен танысады.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

Заттың массасын және көлемін қандай құрылғы арқылы өлшейтінін айтады. Массаның және көлемнің өлшем бірліктерін атап шығады.

Дескриптор:

• Заттың массасын өлшеуді біледі, массаның өлшем бірліктерін атай алады.
• Заттың көлемін қалай анықтауға  болатынын біледі. Көлемнің өлшем бірліктерін атай алады.

Жалпы балл - 2

Презентация

Бағалау парақтары

Таразы, мензурка, гир тастары, өтілген материал бойынша дайындалған сұрақтар, презентация

Сабақтың ортасы

10 мин

«Адасқан сөздер»

әдісі

2 мин

10 мин

5 мин

Жаңа тақырыпты меңгеру

Заттың тығыздығы деп сол заттың бір өлшем көлеміндегі массасын айтады. Яғни, заттың тығыздығын табу үшін дененің массасын оның көлеміне бөлу керек. Заттың тығыздығын – ρ (грек әріпі ро), дененің массасын – m, көлемін – V әріптерімен белгілесек, онда заттың тығыздығы мына формуламен анықталады:

ρ=mV

Зат тығыздығының бірлігі үшін Халықаралық бірліктер жүйесінде (SI) килограмның метр кубқа қатынасы (кгм3) алынған. Бұл – көлемі 1 м3, ал массасы 1 килограмға тең біртекті заттың тығыздығы. Есептеулер жүргізу кезінде тығыздықтың  гсм3; тм3 сияқты басқа да бірліктері қолданылады:

1гсм3=103кгм3;     1тм3=103кгм3

Заттың тығыздығы және дененің көлемі белгілі болса, онда өлшеулер жүргізбей-ақ оның массасын анықтауға болады:

m=ρ×V

Жеке жұмыс

Жаңа сабақты бекіту мақсатында «Адасқан сөздер» әдісі арқылы бүгінгі жаңа сабақта өткен анықтамаларды дәптерге жазып алады.

Өлшем көлеміндегі деп сол заттың тығыздығы бір массасын айтады.

(Заттың тығыздығы деп сол заттың бір өлшем көлеміндегі массасын айтады.)

Табу үшін оның көлеміне заттың тығыздығын массасын дененің бөлу керек.

(Заттың тығыздығын табу үшін дененің массасын оның көлеміне бөлу керек.)

Заттың тығыздығын – m, дененің массасын – V, көлемін – ρ әріптерімен белгілейді.

(Заттың тығыздығын – ρ, дененің массасын – m, көлемін – V әріптерімен белгілейді.)

Деңгейлік есептер шығару. Жеке жұмыс

А деңгейі (2 балл)

1. Массасы 54 кг болатын мәрмәр тастың көлемі 0,02 м³ болса, оның тығыздығы қандай болады?
2. Көлемі 6 м³ шарға толтырылған газдың массасы 7,5 кг. Оның тығыздығы қандай?
3. 0,02 м³ спирттің масасы 16 кг, оның тығыздығы қандай?

В деңгейі (3 балл)

1. 0,5 л өсімдік майының массасы қандай? r_М=900 кг/м³.
2. Мыстан жасалған білеушенің ұзындығы 4 м, ені 1,5 м, қалыңдығы 25 см болса, оның массасы қандай болады? r_М=8900 кг/м³.
3. Массасы 330 г білеушенің өлшемдері 15х5х2 см. Білеуше жасалған заттың тығыздығын анықта.

Жұптық жұмыс

Оқушыларға тапсырма парақшалары таратылады. Тапсырма парақшасында 3 түрлі материалдан жасалған қасықтар бейнеленген. Және олардың массалары мен көлемдері белгілі. Оқушылар берілген қасықтардың тығыздығын есептеп, арнайы кесте бойынша қасықтар қандай заттардан жасалғанын табады. Және қасықтардың тығыздығының мәндерін өсу реттілігімен жазады.

Оқушылар жаңа тақырыпты меңгереді, жаңа тақырыптағы ақпараттарды дәптерге жазып алады. Заттың тығыздығы шамасының формуласы мен өлшем бірліктерімен танысады.

Оқушылар тақтада көрсетілген сөздерден сөйлем құрап, дәптерлеріне жазып алады.

Оқушылар қатар ретіне сәйкес келетін есептерді шығарады.

Тақтаға әр деңгейге әр қатардан бір оқушыдан шығады. Орнында отырған оқушылар тапсырманы дәптеріне орындайды.

Оқушылар жұптасып жұмыс жасайды. Берілген тапсырма бойынша қасықтардың тығыздығын анықтайды. Тығыздықтар кестесін пайдаланып, қасықтардың қандай материалдан жасалғанын анықтайды. Және қасықтардың тығыздығының мәндерін өсу реттілігімен жазады.

Дескриптор:

1. Заттың тығыздығының анықтамасын, формуласын, белгіленуін біледі.

Мұғалім белсенділік танытқан оқушыларды «Мадақтау сөз» əдісі бойынша бағалайды.

Жарайсың! Жақсы!

Талпын!

Дескриптор (А деңгейі):

- Есептін шартын оқып, берілгенін жазады;

- Табу керек белгісіз шаманың формуласын жазып, есептеп шығарады.

Жалпы балл – 2

Дескриптор (В деңгейі):

- Есептін шартын оқып, берілгенін жазады;

- Берілген физикалық шаманы ХБЖ – не келтіреді;

- Табу керек белгісіз шаманың формуласын жазып, есептеп шығарады.

Жалпы балл – 3

Дескриптор:

- Тығыздықтың формуласын пайдаланып, қасықтың тығыздығын есептейді;

- Кестені пайдаланып, қасықтың материалын анықтайды;

- Қасықтардың тығыздықтарының мәндерін өсу реттілігімен жазады.

Жалпы балл - 3

Презентация, оқулық, дәптер, таразы, сызғыш, көлемдері әртүрлі денелер жиынтығы

Презентация, оқулық, дәптер

Тапсырма парақшалары, презентация, дәптер

Тапсырма парақшалары, қатты денелердің тығыздықтар кестесі

Сабақтың соңы

5 мин

Бағалау

Үй тапсырмасы

«Бағдаршам» әдісі арқылы рефлексия

Оқушылар алдарында тұрған парақтағы бағдаршамның түсін таңдау арқылы кері байланыс береді.

Қызыл түс - ештеңе түсінбей қалдым.

Сары түс - мен түсінемін, бірақ барлығын емес.

Жасыл түс - мен барлығын жақсы түсіндім.

Оқушылардан бағалау парақшалары жинап алынып, бүгінгі жаңа сабақ бойынша бағаланады. Әр тапсырманың бағалау критерийлері бойынша 10 баллдық жүйемен бағалау. Егер оқушының өзін-өзі бағалауы мұғалімнің оқушыны бағалауымен сай келсе, сол баға қойылады. Ал оқушының өзін-өзі бағалауы мұғалімнің оқушыны бағалауымен сай келмесе, баға өзгертіледі. (Мұғалімнің бағалауы оқушының бағалауымен сай келмеген жағдайда өзгертілетіні сабақтың басында ескертіледі.)

Тақырыпты оқу, формулаларды жаттау.

Оқулықтағы 3.2 – жаттығудағы 1; 2 және 3-ші есептерді шығару.

Оқушылар бағдаршамның түсін таңдау арқылы кері байланыс береді. Тақырыпты толық түсінген оқушылар жасыл түсті, жартылай түсінген оқушылар сары түсті, ал тақырыпты түсінбеген оқушылар қызыл түсті таңдайды.

Оқушылар бағалау парақтарын тапсырады.

Жалпы тапсырмалар бойынша 10 балл

Оқулық, дәптер