Жалпы қолданыстағы ЭВМ

Жалпы қолданыстағы ЭЕМ Архитектура, ерекшеліктері, қолданылу саласы ЭЕМ-ның құрылымы және жалпы принциптері.

ЭЕМ архитектурасы - ол ЭЕМ жұмысын бағдарламалық басқаруды және оның негізгі функционалды түйіндерінің бір-бірімен келіскен әрекетін іске асыратын ЭЕМ құрудың жалпы принципі.

Компьютер  – деректерді құру, сақтау және тасымалдауды автоматтандыруға арналған электрондық құрал.

«Архитектура» сөзін ЭЕМ үшін қолданғанда, ол пайдаланушыға қажет компьютер сипаттамаларының жиынтығы деп түсінуге болады. Олар – ЭЕМ-нің негізгі құрылғылары мен блоктары және олардың арасындағы байланыстар құрылымы.

ЭЕМ құрудың жалпы принциптері:

• ЭЕМ жадының құрылысы
• жадыға және сыртқы құрылғыларға жету жолы
• компьютер конфигурациясын өзгерту мүмкіндігі
• командалар жүйесі
• деректер форматы
• интерфейсті ұйымдастыру

Компьютердің құрылғылары  (ағылш.  hardware  (́ha:dwεə), «темір») — электрондық және/немесе Есептегіш құрылғының механикалық бөліктері.

Компьютердің құрылғылары  — электрондық, электрлік ж-е механикалық құрылғылардың кешені.

Компьютердің құрылғыларының қатарына:

— компьютерлер мен логикалық құрылғылар;

— сыртқы құрылғылар және диагностикалық аппаратура;

— энергетикалық қосалқылар, батареялар мен аккумуляторлар.

Кәдімгі жеке компьютер корпустан және мына бөлшектен тұрады:

Аналық плата, оның үстіндегі орталық процессор (CPU) оның үстінде  салқындату жүйесі, оперативті жад (оперативная память) және т.б., кеңейткіш слоты:

оперативті жад құрылғысы (ОЗУ) және кэш (әдетте CPU ішінде кездеседі)

Тұрақты жад құрылғысы (ПЗУ)

Шины — PCI, PCI- E,  USB, FireWire, AGP (устарела), ISA (устарела), 

EISA (устарела)

Электр блогі (блок питания)

Сақтау құрылғыларының контроллері — IDE, SCSI, SATA, SAS н-се аналық платада және кеңейткіш құрылғыларда орналасқан басқа түрлі контроллер. Контроллерге Қатты диск (hard disk), жұмсақ диск құрылғылары, CD-ROM т.б.

Қозғалғыш жад құрылғылары

Оптикалық дисктер құрылғысы

Жұмсақ дисктер құрылғысы

стример

Ақпарат сақтағыш құрылғылар

Қатты диск (hard disk) (кейде RAID-массивке қосылған)

Видеоконтроллер (мониторға сигнал жіберетін графикалық плата)

Дауыс контроллері (көр Дауыс платасы)

Торлық интерфейс (көр Тор платасы)

бұдан басқа, компьютерлік құрылғыларға сыртқы компоненттер кіреді:

Кіріс құралы

Пернетақта

Тышқан, трекбол н-се тачпад

Джойстик

Сканер

Шығыс құралы

Монитор (дисплей)

Колонка/наушниктер

Баспа құралдары

Принтер

Плоттер

Модем — телефондық желімен байланысу үшін