Окурмандык сабаттуулук боюнча ПИЗАга багытталган тест 8-класс

КУСЕЙИН КАРАСАЕВ(1901-1993) Үч доордун күбөсү. Болочоктогу аалым Кусейин кичинесинен эле мүнөзү беттегенин коё бербеген көк болчу. Көктүк кулк-мүнөзү кийин илимдин жолуна да талыбаган эмгектин артынан сая түшүп, кыргыз лексикографиясында алгачкылардан болуп сөздүк түзүү иштерине өз жемишин бергендиги белгилүү. Балалыктын эрке доорун Кенжеке чоң энеси менен чоң атасы Калыбек ажынын колунда алты жашка чейин өткөрдү. Кусейин атабыз бактылуу экен. Үч доордун кубөсү болду. Мамлекетибиз эгемендүүлүккө жетишкени урмат-сый үстүндө жүрүп, төшүнө эң жогорку даражадагы "Манас" орденин алгачкылардан болуп тагынды. Кусейин атанын орфографиялык жана этнологиялык сөздүктөрүн эрикпей окуп келем. Кыргыз тилине башка тилдерден оошуп келген лексиканы чечмелеген жыйнагына өзгөчө алтындын күкүмүн жыйнагандай жыйнап түзгөн "накыл сөздөрүнө" кайрылам. Эмне деген керемет сөздөрдүн дүйнөсү! Канчалаган кубаттуу, элестүү сөздөр! Биз аны толук пайдаланбайт экенбиз. Артыбызга кылчайып, XX кылымга карек таштасак, кыргыз элинин тагдырына тагдырын байлап, башын сайган руху да, духу да элим деп күйгөн адамдардын арасында Кусейин атанын эмгеги Ала-Тоодой калдайып көрүнүп турат. Улут сыймыгы, улут символу деген эмне? Аталган өмурдү "өрнөктүү өмүр" дээр элем. "Өнөр алды - кызыл тил" демекчи, адамзат жер үстүндө аман турганда Кусейин Карасаев муундан-муунга өтүп өнөр улайт. "Сөз өлбөйт, тил өлбөйт" деген ошондон улам айтылып калган окшойт. Сөз дулдулу, кыргыздын залкар аалымы, зергер тилчиси К.Карасаевдин руханий казынасы кылымдардан кылымга бөксөрбөй куттуу эл-журт турганда түбөлүккө жашайт берет.