Саба?ты? та?ырыбы: Сфера ж?не шар.

Саба?ты? ма?саты:

а) Білімділік: О?ушылар?а сфера мен шар туралы аны?тамасын таныстыра отырып, оларды? элементтеріне т?сінік беру.

? ) Дамытушылы?: О?ушыларды? сфера ж?не шар элементтеріні? ?асиеттерін ?олдана отырып есептер шы?арту, шы?армашылы?пен ж?мыс істеуіне ы?пал ету, ?з бетімен ж?мыс жасау белсенділігін арттыру.

б ) Т?рбиелік: О?у ?рдісінде ?йымшылды??а, бір – біріні? ойын ты?дау?а, ??ыптылы??а ?йрету.

Саба?ты? т?рі: жа?а саба?

Саба?ты? к?рнекілігі: та?ырыпты ашатын слайдтар, шар макеті, глобус.

Саба?ты? ?дісі: К?рнекілік, практикалы?

П?н аралы? байланыс: география, физика.

Саба?ты? жоспары:

І. ?йымдастыру кезе?і: О?ушыларды назарын саба??а аудару.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру.

1. Ше?бер мен д??гелекті? ?андай айырмашылы?ы ж?не ??састы?ы бар?

2. Радиус, диаметр, хорда, сектор дегеніміз не?

ІІІ. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.

Жарты ше?бер ?з диаметрінен айнал?анда шы?атын фигураны сфера деп атайды.

Жарты д??гелек ?зін шектейтін диаметрден айнал?анда шы?атын фигураны шар деп атайды

Сфера шар

Шарды? беті – сфера.

Сфераны?(шарды?) кез келген екі н?ктесін ?осатын кесіндіні хорда, ал центрі ар?ылы ?тетін хорданы диаметрі деп атайды.

Жер шар т?різдес. Жерді? е? ?лкен ?имасыны? ше?бері экватор, ал ?ал?ан кіші ше?берлер параллельдер деп аталады. Жарты ше?берлер меридиандар деп аталады.

Шарды(сфераны) жазы?ты?пен ?и?анда пайда болатын кез келген ?има д??гелек(ше?бер) болады. Б?л д??гелекті?(ше?берді?) центрі шарды?(сфераны?) центрінен ?июшы жазы?ты??а т?сірілген перпендикулярды? табаны болып табылады.

ІV. Есептер шы?ару

1. Шарды? радиусі 8 см - ге, ал ?иманы? радиусі см - ге те?. Шарды? центрінен ?има жазы?ты?ына дейінгі ?ашы?ты?ты табы?ыз.

R=OB=8 см

AB= см

AO -?

Шешуі: AO2=OB2 - AB2 AO2=64 - 15=49; AO=7см

Жауабы: 7 см

2. Радиусы 41 см шар центрінен 9 см ?ашы?ты?ты жазы?ты?пен ?иыл?ан. ?иманы? ауданын табы?ыз.

R=OB=41 см

AO=9 см

AB2=OB2 - AO2

AB2=1681 - 81=1600

S= R2

S=1600

3. Шар бетіні? ауданы 36. Шарды? к?лемін табы?ыз.

S=4 R2

36 =4 R2

R=3

V= R3= *33=36. Жауабы: 36п

V. Ой ?орыту. Кестені толтыру.

VI. ?зін – ?зі ?орытындылау с?ра?тары:

- Сфера мен ше?берді?, шар мен д??гелекті? ?андай орта? ?асиеттері бар?

- Оларды? ?андай айырмашылы?ы бар?

- ?лкен д??гелек ?андай денеде болады?

- Сферада?ы ?лкен ше?бер не деп аталады?

- Сфера мен шарды? ауданы ж?не к?лемі неге байланысты ?згереді?

VIІ. Ба?алау.

VIІІ. ?йге тапсырма беру.§7. 1 - 7. 2 теорема11 - 12.№ 18, 19. 59 – бет.