Министерство образования и науки Республики Дагестан
Дагестанский научно-исследовательский институт педагогики
им. А.А. Тахо-Годи
Контрольно-измерительные материалы по кумыкской литературе
11 класс
Вариант 1
I-нчи гесек
Берилген соравлагъа тюз жавапланы гёрсетигиз.
1. Тюпдеги сатырлар Расул Гьамзатовну къайсы асарындан алынгъан?
Яман сезлер къурдашлыкъгъа аччы сув,
Яманлыкълар аз тюгюлчю, гересен,
Къурдашынга чыкъса сени ачувунг,
Яманлагъа алгъасама, вере сен.
а) «Аналаны аяларын оьбемен»
б) « Россияны солдатлары»
в) «Къурдашланы аягъыз»
г) «Мен тувгъан йыл»
2. «Янгъан сейлер, ягъындагъы тынглар», «Эренлер уьйде тувар, къырда оьлер, эренлеге булай гюнлер кеп гелер» деген айтывлар Аткъайны къайсы асарындан алынгъан?
а) «Жан къурдашлар»
б) «Къумукъ тюзде»
в) «Мен оьктеммен»
г) «Игитни къабуру»
3. Къыяс Межитовну «Тавларда къалгъан юрек» деген романында «къашгъа доктор» деп къайсы игитге къоюлгъан?
а) Гьажимурадгъа
б) Антон Ефимовгъа
в) Фарухгъа
г) Жаватгъа
4. А.Гьажиев «Булакъ» деген шиърусун кимге багъышлагъан?
а) Абусупьян Акаевге
б) Йырчы Къазакъгъа
в) Манай Алибековгъа
г) Темирбулат Байболатовгъа
5. Шу тюпдеги гесекде тартылгъан сез къайсы чебер аламат деп айтыла?
Бокъурайсан сен, бозадай отдагъы
Алгъасайгъан аякъларда чалкъынма,
Ичинг толгъан умутланы, ойланы.
Ичирмеге сюегендей халкъынга.
а) метафора
б) эпитет
в) тенглешдирив
г) къопдурув
6. Х. Авшалумовгъа С. Стальскийни савгъаты къайсы китабы саялы берилген?
а) «Мен тирилген кюй»
б) «Туварчыны къызы»
в) «Тюрлю савгъатлы гелин»
г) «Дербентли Шими»
7. Бадрутдин Магьамматов «Оьртен» деген поэмасына эпиграф этип кимни сезлерин алгъан?
«Не вмирая душа наша,
Не вмирая воля….»
а) Тарас Шевченкону
б) Максим Горькийни
в) Лев Толстойну
г) Николай Тихоновну
8. Фазу Алиеваны «Энемжаяны уьлешемен» деген шиърусу лириканы къайсы тармагъына гире?
а) сююв лирикагъа
б) табиат лирикагъа
в) ватандаш лирикагъа
г) дав лирикагъа
9. Шарип Альбериевни «Яшыртггъын яра» деген повестини арты нечик бите?
а) Солтанны къатыны Катя юртгъа геле
б) Солтан къайтып юртдан гете
в) Мадина ва Солтан ярашалар
г) Солтан башгъа къатын ала
10. М.-С. Ягьияевни «Уьч гюнеш» деген повести кимге багъышлангъан?
а) Н. Батырмурзаевге
б) Ж. Къоркъмасовгъа
в) У. Буйнакскийге
г) А-П. Салаватовгъа
II-нчи гесек
Берилген соравлагъа бир сёз булан яда сёз тагъым булан жавап беригиз.
1. Шарип Альбериевни «Яшыртгъын яра» деген повестинде шу кагъызны ким язгъан?
Завур! Ят гишиден гелген бу кагъызгъа тамаша болма да ярайсан. Муну язмагъа магъа тынч тюгюл, язмай токътамагъа намусум да кьабул этмей. Мен сени атангны экинчи къатыныман. Сени атанг бек тизив адам. Ону булан оьктем болмагъа боласан. О сени нечик сюегенни билмейсен…
Жавап: _______________________ ____________________________
2. Зарипат Атаеваны «Шо ел булан» деген романында баш игити кимдир?
Жавап: _______________________ ____________________________
3. Агьматхан Абубакарны «Адамларсыз екъман мен» деген хабарында баш игити Умарны башына айыкъ гьакъыл гире башлагъанлыкъгъа не себеп бола?
Жавап: _______________________ ____________________________
III-нчи гесек
Берилген темагъа гёре сочинение языгъыз. 55 сёзден кем болма ярамай.
Аткъай Аджаматовну «Мен оьктеммен» деген асарында «Ананы келпети».
Вариант 2
I-нчи гесек
Берилген соравлагъа тюз жавапланы гёрсетигиз.
1. «Поэзия» деген сёз бырынгъы къайсы тилден алынгъан?
а) арап тилден
б) орус тилден
в) грек тилден
г) ингилис тилден
2. Зарипат Атаеваны «Шо ёл булан» деген асарында Хизири оьзюню кагъызында Салиматгъа не деп язгъан?
а) оьзюне къарасын деп
б) эрге барсын деп
в) мен уьйге къайтмажакьман деп
г) Мени унутсун. Ол башгъасы булан насипли болажакъ деп
3. Хизгил Авшалумовну яратывчулугъундагъы къужурлу келпет къайсыдыр?
а) Молла Насрудин
б) Шими Дербентли
в) Шарвили
г) Айгъази
4. «Айшат ажайны доклады» деген хабарны авторун белгилегиз.
а) Шарип Альбериев
б) Мустапа Гьюсейнов
в) Зарипат Атаева
г) Камал Абуков
5. Магьаммат Атабаевни «Урлангъан ажжал» деген поэмасыны аслу маънасын кьайсы белюк ача?
а) 1–2 белюклер
б) 3–4 белюклер
в) 5 белюк
г) 6 белюк
6. Ислам Казиевни «Мени алтын чабагъым» деген асарында баш игити Камилге нечик ат тагъылгъан?
а) кюлбай
б) авзачыкъ
в) авам
г) албагь
7. Къумукъ адабият танкъыт айрыча тармакъ гьисапда къайсы юз йылда арагъа чыкъгъан?
а) 19-нчу юз йылны башында
б) 19-нчу юз йылны ахырында
в) 20-нчы юз йылны башында
г) 20-нчы юз йылны ахырында
8. Белгили танкъытчы Камиль Султанов шу китаплардан къайсын язмагъан?
а) «Тюрлю миллетлени йырлары»
б) «Дагъыстан адабиятны гьакъында этюдлар»
в) «Къумукъ адабият»
г) «Бирлик ва тюрлюлюк»
9. Ногъай шаир Кадрияны басмадан чыкъгъан биринчи китабы къайсыдыр?
а) «Тавлар тюзден башлана»
б) «Сокъмакъ»
в) «Яшмынны ярыгъы»
г) «Айны иржайыву»
10. Белгили танкъытчы Камал Абуковну къайсы китабында миллет адабият аралыкълар ахтарыла?
а) «Тарбиялайгъан адабият учун»
б) «М. Горький якъгъан отну къырыйында»
в) «Оьсювню канзилери»
г) «Бирлик ва тюрлюлюк»
II-нчи гесек
Берилген соравлагъа бир сёз булан яда сёз тагъым булан жавап беригиз.
1. Шу гесек Баммат Атаевни къайсы асарындан алынгъан.
…Дербентни Эмири Чыракъ Халиф хансарайда ял ала. Башына алтын чалывлу къызыл пес де гийген, бийик тахында олтургъан эмир гирген гишиге бурулуп самада къарамай…
Жавап: _______________________ ____________________________
2. Камал Абуковну «Мен гюнагьлыман, Марьям» деген асарындан алынгъан гесек къайсы игитни хасиятлай?
…Биз, ону тенгилери, яшав гьакъда, гележегибиз гьакъда ойлашагъанда, ол токъташып битген эди. Биз, ону тенглилери охума барма харж тапмай айланагъанда, ол къатын алма деп къызылланы тёшей эди. Биз, ону тенгилери, студентлдер болуп, гирип турма мююш излейгенде, ол юртда уьйлер – эшиклер, мюлклер тизе эди…
Жавап: _______________________ ____________________________
3. Шу тюпдеги гесек алынгъан асарны атын ва авторун токъташдырыгъыз.
Гиччинев яш йимик, мен оюнчакълар сатылагъан тюкенни ягъында гьеч парахат оьтюп гетмеге болмайман. Къурчакълагъа чы айракъда къарап къаламан. Къара гёзлери булангъыларын да, гёк гёзлары булангъыларын да, сари чачларын да, къара чапчларын да, сёйлеп болагъанларын да, сёйлемейгенлерин де – къурчакъланы нечиклерин де ушатаман…
Жавап: _______________________ ____________________________
III-нчи гесек
Берилген темагъа гёре сочинение языгъыз. 55 сёзден кем болма ярамай.
«Камал Абуковну «Мен гюнагьламан, Марьям» деген асарында Жамалны келпети».
5 341
7 931 
