Дала аруы -Жезкиік

Дала аруы-Жезкиік

?раным:Жезкиік дала аруы,

Сана?а сі?дір сен оны.

Б?кеннен с?лу а?ды мен к?рмедім, ?зге а??а жануарларды те? к?рмедім. К?здері м?лдіреген а? б?кенді

Адамны? баласынан кем к?рмедім.

Иа,А? б?кен десе 5-сыныпта С.Сейфуллинні? «А?са? киік» ?ле?ін есіме т?седі.Т?л?асы ірі,?ой?а ??сас,д??ес т?мсы?ты к?йіс ?айыратын т?з жануары. ?сті?гі еріні салбырап етті т?мсы??а айнал?ан, текесіні? м?йізі ?ай?ылау келетін, ешкісінде м?йіз болмайтын киіктерді? м?йізінен пантокрин д?рісі алынады екен. Т?я?ын к?йдіріп, одан алын?ан к?лді денедегі теміреткіге жа?ады, сусамыр ауруына шалды??анды емдеуге пайдаланады екен. Осы ?асиеттері ?шін ?аза? киікті д?ріптеп: «киелі жануар, «?асиетті а?» деп ба?алайды, ы??айлы, ?демі заттарды «киікті? асы?ындай екен» деп, с?лу жанды «киікті? ??ралайындай ?сем екен» деп суреттейді. Ж?не де к?пке араласпай, жеке ж?ретін, сая? ?мір с?ретін жандарды «кісі киік» деп атайды. Киікті ?аза? киелі жануар деп есептейді. Ел арасында оларды ат?ан адам ба?ытсызды??а ?шырайды деген сенім бар. Киікті? ?аншалы?ты киелі екендігін кім білсін, біра? ?те а?ылды ж?не ?андай таби?и ортада болмасын, тез бейімделіп кететін жануар екендігі аны?. А?б?кендерді? басына ?аншама зобала? заман ту?анмен, миллионда?ан жылдар бойы т??ымын са?тап ?ала алды. Осыны? ?зі а?б?кендерді? ?мірге ?те бейімділігін, ?сімталды?ын а??артады. Телевизордан ?аск?йлерді? киіктерді ?ырып ?ста?ан,?лтіргенін к?ргенде ?алай ?ана с?лу жазы?сыз а?ды атады екен деген аяушылы? сезімім оянды.Мені ?ызы?тыр?ан мына ерекшеліктер.Киікті? тек ж?йрік ?ана емес, ?те ж?згіш.Ол жарты ша?ырымды ?иналмай ж?зіп ?теді ж?не киіктер ш?пті жерден ж?лып жеуге ?ана да?дылан?ан.Демек ?з тама?тарын ?здері бейнетпен жейді емес пе?

Мына ?ызы?ты ?ара?ыз ?р?ашы киіктер д?ниеге ?келетін ла?тарыны? еркек немесе ?р?ашы болып тууын ?здері реттейтін к?рінеді.Далада келе жат?ан кез келген киік жолынан ма?ырап шы??ан ??ралайды кездестіре ?алса, жанына барып емізіп, ?зімен ертіп кетеді екен.На?ашы ?жемні? айтуынша киіктер ла?тарын т?регеп т?рып туса, табынды текелері емес, ?р?ашы киік бастап ж?реді.

Ал суат?а керсінше текелері бастап ж?реді екен.

Ресми деректер бойынша 1960 жылдары елімізде киіктерді? (а?б?кендерді?) саны 1 миллион 300 мы?нан асыпты. Алайда м?йізі мен т?я?ы ?шін ?ырып – жоюды?, 1988 жылы Тор?ай ??ірінде 500 мы? киікті? ?ырылып ?алуыны? салдарынан 2003 жылы еліміздегі киіктерді? саны к?рт азайып, оларды? 21 мы?дайы ?ана са?талып ?алды.

Д?мді еті, ??нды м?йізі мен т?я?ы, ?демі терісі ?шін б?рын к?сіптік ма?ызы бар ж?п т?я?ты жануарларды? жазы?ы не? ?аза?станда 1921 жылы киіктерді аулау?а тыйым салынды да, 1957-58 жылдары оларды? саны 2 миллионнан ас?анды?тан ?айта аулау?а р??сат етілді. ?аза?стан Республикасы ?кіметіні? № 267 арнайы ?аулысымен 2005 жыл?ы 25 наурыздан бастап елімізде а?б?кендерді (киіктерді, М.С.) аулау?а та?ы да ?айта тыйым салынды, оларды? санын к?бейту ж?не ?ор?ау шаралары ?ол?а алынды.

А?б?кендерді? санын ?алыпты ?стап, оны тиімді пайдалану ?шін ?ор?ау ж?мыстарын к?шейту керек.М?йізінен жо?ары сапалы д?рі-сайтарин алу жол?а ?ойылуда.Осыншама адамзат баласына пайда ?келетін дала аруы жезкиікті? санын к?беюіне ат салыс?ан ж?н.Енді біз ?алай ?лес ?оса аламыз?

Сандалып келе жат?ан а?са? киік, Бір то?тап, анда санда ?лді жиып. А? б?кен сахараны? ботаг?зі, Атты екен ?андай адам к?зі ?иып. Санамызды ?ор?ау керек екенін сі?діру ар?ылы те?ізге ??й?ан тамшыдай ?лесіміз ?осамыз деп сенім артамын.

«Киік-?аза? даласыны? бейнесі» бірінші республикалы? балалар конкурсына ?атысушы ?тінімі

?атысушыны? аты-ж?ні: Ортаева А?баян Еркін?ызы

Облыс,?ала,аудан,ауыл:?ызылорда облысы, Шиелі ауданы, Абай №98

О?ушы (?ыз) 5 «В»сынып, мектеп №46 А.С Пушкин атында?ы мектеп-лицейі

Ж?мысымды : «Киік-?аза? даласыны? бейнесі»

Дала аруы-Жезкиік (ж?мыс аты)

номинация?а: Шы?армашылы? ж?мыс: Эссе _ жіберемін

На?ыз конкурс?а ?атысатын себебі: Дала аруы - жезкиікті? ?ор?ау?а ?лесімді ?осу

Конкурсты? шарттарымен таныстым

?олта?ба:_______________

Мезгіл:19.12.2014 жыл

О?ытушы / Ата-анасыны? аты-ж?ні:?білдаева ??ндызай Пірма?анбет?ызы