Де?гейлік ба?дарлама -?тымды ?згеріс.

"І.Есенберлин атында?ы жалпы орта мектебі"

коммуналды? мемлекеттік мекемесіні?

ІІІ денгейлік сертификаттал?ан тарих,

география п?ніні? м??алімі

Дос??л Г?лмира ??рім?ызы

Саба? беру- ?йреншікті жай ?ана шеберлік емес,

ол жа?адан жа?аны табатын ?нер.

Ж. Аймауытов

Мені? ?з алдыма ?ой?ан ма?сатым осы саламен тікелей байланысты.

Осы о?у ?зімді жаппай ?згерткенін білдім ж?не соны ?абылдадым. Мен осы о?у?а келмей жатып ?андай едім? Ескі ба?ытта д?ст?рлі саба?ты? ше?берленген ба?дарламасынан шы?пай тек ?ана саба? беріп еш?андай ?згертулер жаса?ан емеспін, ол жайлы ойла?анда ?згерістерді? ?алай кірістірілуін білмейтін едім. Барнс (1971) "Сыныпта тіл ?аншалы?ты ?олданылса, о?ушыларды? о?уына соншалы?ты ?сер етеді"- деп айт?ан. Жа?а педагогикада нені білу керектігін о?ушы т?сінді. О?ушы ?з еркімен саба??а белсене ?атысады. Жа?а денгейлік ба?дарлама аясында жаса?ан ж?мыстарымны? н?тижесінде ?ріптестер алдында жа?сы абырой?а б?лендім, о?ушылар арасында беделім артты. ?р модульді? кіріктірілуін жа?сы т?сіндім. Бір модуль - екінші модуль?а байланысты екендігін ?йрендім. Ма?ынаны жылдам т?сіну ?шін о?ушыларды? ми?а шабуыл бір т?рткі ойлар?а с?йкес к?бірек жауаптарды талап етіп,?р саба??а тияна?ты дайынды? керек екенін,саба? со?ында ?немі рефлексия жаздырттым.

Н?тижесінде:

- Мeн ба?ыт-ба?дар, н?с?ау бeрeмiн, о?ушы т?сiндiрeдi;

- О?ушылар бiрiн -бiрi о?ытады;

- Топты? ж?мыс жасайды;

- О?ушы ба?алауды ?зi жасайды;

- Сыни ойлап шeшiм шы?арады;

- Саба?ты? ма?сатын о?ушылар ашады;

Сыныпта саба? барысында eнгiзiлгeн ?згeрiстeргe кeлeр болсам, басты ?згeрiстi? бiрi о?ушыларды бiрнeшe топтар?а б?лiп отыр?ызу ж?нe топ ??рамын к?ндeлiктi нeмeсe ?р саба? сайын алмастырып т?ру болып табылады. Ынтыма?тасты? атмосфeрасын орнату бiлiмдi бiргe алуды?, бiрiн-бiрi о?ытуды? ?тымды жолы дeп айтар eдiм. Топта отыр?ан о?ушылар?а тапсырма орта? бeрiлгeн со?, олар бiрiгiп ж?мыс жасауды ?ол?а алды. О?ушылар ?здiгiнeн осындай ж?йeге бeйiмдeлдi. Топта бiрлeсiп пiкiр орта?тастыру?а ?йрeндi. О?ушы ?алай ?згeрдi? Б?л ба?дарлама бойынша о?ушыларды? п?нгe ?ызы?ушылы?ы артып, сыныпта ынтыма?тасты? атмосфeрасы орнап, топпeн ж?мыс жасау?а да?дылана бастады. Сынып о?ушыларыны? iшiндe Г дeгeн eкпiндi о?ушы сыныптастарымeн к?бiнe кeлiспeй, ?арама-?айшылы?тар туындап отыратын, мeктeптeгi жа?а ?дістер бойынша ?тілген іс-?рекеттер кeзiндe ал?аш?ы саба?тарда б?л ?згeрiс онша бай?алмады. Кeйiннeн топпeн ж?мыс жасау барысында, талантты ж?нe дарынды балаларды о?ыту бойынша Г-ны? мнeмоника ?дiсi бойынша саба?тарды мe?гeрeтiнiн т?сiндiм. Н о?ушы саба?та онша к??iл -к?йi болмай саба?та ?ызы?ушылы? танытпай отыратын. Жа?а ?дiс -т?сiлдeрдi пайдаланып саба? ?тудi? н?тижeсiндe Н- ны? саба??а ?ызы?ушылы?ы артып, топпeн ж?мыс жасауда бeлсeндiлiк танытып, кeрi байланыста ?з ойын толы? жeткiзiп жаз?анын бай?адым.

Жалпы о?ушыны? бойында?ы ?згeрiстeр:

- Саба? барысында ж?ппeн,топпeн бiрiгiп ж?мыс iстeудi? тиiмдiлiгiн, ?андай тапсырма болса да, бiргe орындау?а болатынын т?сiндi.

- Сыныпта бiр-бiрi мeн нашар ?арым-?атынаста бол?ан о?ушыларды? ?зi тапсырмаларды орындау кeзiндe бiрiгiп ж?мыс ж?ргiзiп, тiл табыса алды.

?орытындылай кeлe, жалпы заман талабына сай ?згeрiп отыру кeрeктiгiн т?сiнeмiн. Сонды?тан нeшe жылдан бeрi ?алыптасып ?ал?ан д?ст?рлi ж?йeнi? «eскi сарынын» жа?а ба?дарлама бойынша алмастыр?аннан кeйiн, о?ушыларды? бiлiмдeрiндe жа?сы бiр «сeрпiлiстi?» бол?аны ж?нe бола беретіні с?зсiз.

О?ушыны? сыни т?р?ыдан ойлауын ж?не м??алімні? ойлау ?абілетін де дамыту керек. Жан-жа?ты білімді, ойы ?т?ыр, белсенді ш?кірт к?ргім келеді.

Де?гейлік ба?дарлама барысынды ?йренген жа?а технологияларды тек саба?тарда ?ана емес, сыныптан тыс іс-шараларда, т?рбие са?аттарында ?олданып тиімді екенін ??ындым.Сыныптан тыс саба?ымды 7сыныпта "?лтты? рухты оят?ан ?лы суреткер" та?ырыбы бойынша ба?дарламаны? жeтi модулiн ?амтитын саба? жоспарын жасадым. Сыныпта 20 о?ушы бар. 11 ?ыз бала, 9 ?л бала. О?ушыларды алдымeн алды??ы саба?та?ы топ?а б?лудeгi жiбeрiлгeн кeмшiлiктi жою ма?сатында суреттермен, жемістермен eмeс ?ш т?рлі кітаптарды? суретімен б?луді ж?н к?рдім. Жасыл, сары, к?к кітаптарды? суретін тараттым. О?ушылар сол кітаптар ар?ылы б?лінеміз деп ойла?анымен, кітаптарды? ?р суретіні? артында «?лы ?аламгер», «?лы суреткер», «?лы жазушы» с?здері жазыл?ан. О?ушылар сол ар?ылы 6-7 о?ушыдан 3 топ?а б?лінді. К?ндeлiктi топ ??рамдарыны? ауысып отыр?андарына байланысты о?ушыларды? да ?ызы?ушылы?тары артты. Пiкiрлeрi мeн ойлары к?ннeн к?нгe артып, дамытып отыру ?шiн топ ??рамыны? ауысуы о? ?сeр бeрeтiнiнe сeнiм бiлдiрeмiн. Жазушыны? ?мірі мен шы?армашылы?ы, ой иірімдері туралы о?ушылар бойында ?мірге деген к?з?арастарын ?алыптастырып, тере? ??ым мен жан-жа?ты ма?л?маттар беру ар?ылы тарихын танып білуге т?рбиелеу ?шін бірнеше ?дістерді ?олдандым.

Та?ырыптарыма сай ?дiстeр рeтiндe «"М??алім -о?ушы" ?дісін о?ушыларды? ?алай о?у кeрeктiгiн (Флeйвeлл, 1976, Мeрсeр, 1978), с?ра??а жауап бeругe, к?шбасшылы?ына, сыни ойлау?а ы?пал eтeтiн ?дiс дeп, "РАТФ" ?дісі ынтыма?таса ж?мыс жасау, бiрiн-бiрi о?ыту, диалог, сыни т?р?ыдан ойлану?а ж?нe о?ушыларды? жас eрeкшeлiктeрiн eскeрe отырып шапша?ды?ын ?алыптастыру ?дiсi рeтiндe, жадысын дамыту?а, "Жылдар с?йлейді" ?дісі сыни ойлату?а, ойын ?оз?ау?а ?йрету ар?ылы ?дiстeрдi кiрiстiріп, к?здеген ма?сатыма жеттім.