Мария Монтессори как просветлитель

Монтессори педагогикасыны? негізгі ??ымы – «сі?іруші сана». Арнайы дайындал?ан ортада ?рбір жатты?у на?ты ма?сат?а ба?ыттал?ан»

«М. Монтессори технологиясын ?олдануды? ?діс - т?сілдері» ХХІ ?асыр табалдыры?ын білім мен ?ылымды инновациялы? технологиялы? ба?ытты дамыту ма?сатымен атауымыз ?лкен ?мітті? басты нышаны болып табылады. ?рпа?ы білімді халы?ты? болаша?ы б?лы??ыр болмайды. Жас ?рпа??а м?н - ма?ыналы, ?негелі т?рбие мен білім беру - б?гінгі к?нні? басты талабы екені б?рімізге белгілі. Баланы? жеке т?л?а ретіндегі дамуы ?зіндік к?з?арасыны? ?алыптасуы, ой - ?рісіні? ке?еюі балаба?ша ?абыр?асында басталатыны с?зсіз. ?ай кезе?де болмасын балаба?шада Монтессори ?дісі еш уа?ытта орнын жо?алт?ан емес. Бала таби?атында білуге ??мар, тумысынан - а? ?суге, жетілуге ?мтылысы басым. Сонды?тан да ?ар?ынмен дамып бара жат?ан мына заманда балаба?шада?ы педагогтарды? ?лтты? ?алып, ?лтты? мінезді са?тай отырып, бала т?рбиесіні? ?дістерін тынбай ізденіп, жиі жа?артып отыруы за?дылы?. М. Монтессори ?дісі балалар?а жауапкершілікті сезінуге, ?здігінен шешім ?абылдауына, топта да, жеке де ж?мыс жасай алуына, та?дау жасай алуына, ?з уа?ытын ?йымдастыра білуіне, ?зіне сеніммен ?арауына м?мкіндіктер береді, ?олайлы жа?дай ту?ызады. Б?л ?дісті? ма?саты - балаларды? таби?и мінезін, ?абілетін, т?рбиешіні? н?с?ауымен емес, ?з еркімен т?уелсіздік рухында т?рбиелеу.»?зімні? жасауыма м?мкіндік бер»дейді м?нда?ы бала. Балалар?а дауыстап с?йлеу б?л ?дісте м?лдем жо?. ?йымдастырушысы балалар?а ?р сала жайлы ?ызы?тыра ма?л?мат береді. Балаларды? жас ерекшеліктері ?р т?рлі, 3пен 6 жас бірге ?з ?алауларымен ж?мыс жасайды. Б?л жасты? ?абілетін ашу?а, ?лкенні? кішіге мейірім, ?ам?орлы?ын сезінуге м?мкіндік берері с?зсіз. ?ай салада ж?мыс жасау бала ?алауында: зертханада, жаратылыстану, аспан ?лемі, асхана, ?ол?нер, бейнелеу, сумен, т. б. Еркін ж?мыс жасау барысында жетістігін ?зі к?ріп, ?атесін де ?зі ж?ндеуі - ішкі д?ниесін т?ртіпке баулып, жеке адамгершілік ?асиеттерін дамытады деп ойлаймын. Пайдалан?ан заттарды? е? басында ?алай т?р?анын ба?ыла?ан бала ж?мыс ая?ында тап солай жинастырып, тазартып ?ояды.

Б?гін Мария Монтессори ж?йесі - бала дамуыны? е? танымал ?дістеріні? бірі.

Монтессори ж?йесіні? балаларды дамыту - бір мезгілде еркіндігі мен т?ртіп, ?ызы?ты ойын ж?не елеулі ж?мыс. Оны? о?у-?дістемелік техникасы дидактикалы? дайындал?ан ортада баланы? ?зін-?зі дамыту Мария Монтессори ж?йесі деп аталады. Монтессори ж?йесіне 100-ден астам жыл, біра? ?за? уа?ыт бойы Монтессори кітаптары бізді? елімізде бол?ан жо?. Монтессори білім беру ж?йесі ?ана 90 жыл бізге белгілі болды. ?азіргі уа?ытта, Ресейде Монтесорриді? кезінде балаларды о?ыту, ?р т?рлі орталы?тар мен балаба?шалар к?п ашылды. Негізінен, техника 3-тен 6 жас?а ар?ылы « ?амтыл?ан ». ?здігінен білім алу?а ж?не жас балаларды ?зін-?зі дамыту, бірегей ж?йесі, т?уелсіздік білім туралы сезім ( ж?не т.б. к?ру, есту, иіс сезу, д?м, ) ж?не ?са? моториканы дамыту аударады. Б?л ж?йеде, біры??ай талаптар мен о?у ба?дарламалары бар. ?рбір бала ?з ?алауымен ж?мыс істейді ж?не ол м?дделі екендігіне ?ана ала?даушылы? білдіреді. Тек ?зі ?шін « б?секелестік », бала ?зін-?зі сенімділік пен толы? игеруді о?ыту алады.

?дісін м?ні.

Монтессори негізгі ?а?идасы - « ма?ан ?зіме жасау?а к?мектес !». Осы уа?ытта ересек баланы не ?ызы?тырады т?сіну керек деп, ол ж?мыс ?шін о?тайлы ортаны жасау ж?не білінбей осы орта пайдалану?а ?йрену білдіреді. Осылайша, ересек ?рбір бала дамуыны? ?з жеке жолын табу?а ж?не оларды? таби?и ?абілеттерін ерік к?мектеседі. Балалар Монтессори ?ызы???мар ж?не тере? ж?не жан-жа?ты білімді ?шін ашы? ?седі ж?йесіне тартыл?ан. Олар ?о?амда ?з орнын таба алады еркін, т?уелсіз т?л?а ретінде к?ріне алады.

Балалар?а арнал?ан Мария Монтессори ж?йесіні? негізгі идеялары.

Ж?йесі мынадай болжамдар?а негізделеді :

• Бала белсенді. Тікелей іс-?имыл орта ішіне о?ыту ересек р?лі. Ол к?мекшісі емес, ?стазы болып табылады.
• Бала - о?ытушы ?зі. Ол та?дау ж?не iс-?рекетiнi? толы? еркіндік бар.
• Балалар балаларды о?ытады. Тобы ?р т?рлі жаста?ы балалар айналысатын бол?анды?тан, жо?ары жаста?ы балалар бас?алар?а ?ам?орлы? ?йренеді, ал, м??алімдер болу, а?а т?менгі созылу
• Балалар ?з шешімдер ?абылдайды.
• Саба?тар арнайы дайындал?ан ортада ж?ргізіледі.
• Бала м?дделі болуы тиіс, ж?не ол ?зін дамытатын боламыз
• Толы? ?зін-?зі дамыту - сезімін ойлау, іс-?имыл бостанды?ы салдары болып табылады.
• Біз таби?атты? н?с?ауларын ж?не олар?а ?арсы бару?а емес кезде бала, ?зі айналады.
• Балалар?а арнал?ан ??рмет - жо? тыйым тал?ылау, сын ж?не басшылы?.
• Бала ?ателіктер жасайды ж?не ?зі барлы? жету ???ы?ы бар.

Сонды?тан барлы? ж?не Монтессори ж?йесі барлы? о?ан ?леуетті т?н ?зін-?зі білім беру, ?зін-?зі о?ыту, ?зін-?зі дамыту?а баланы ша?ырады.

Баланы? жеке даму жолын м?мкіндік беретін Монтессори ж?йесіні? Осылайша, негізгі компоненттері : ересектер, дамушы ?орша?ан орта, дидактикалы? материал

Мында ?ыс?аша оларды? ?р?айсысы сипаттайды.

Ж?йе Монтессори ересектер д?л жо?арыда к?рсетілген к?лемде балалар?а к?мек керек кезде, о?ытушыны? шынайы р?лі зор болып табылады

Ересектер, ?з т?жірибесін, даналы? пен таби?и сымны? пайдалана отырып, сіз шын м?нінде дамып ?орша?ан орта ?шін ж?мыс орындарын ??ру ж?не тиімді о?у материалдарын та?дау?а дайынды? ж?мыстарын ж?ргізу, техника сезінуге тиіс.

Ересек р?лі.

Тікелей ж?мыспен ?амту барысында бала?а ересек негізгі міндеті - ?з білімдерін ?туге ж?не ?з жинау, талдау ж?не ?йымдастыру к?мектесу ?шін емес, ?лемді игеруге о?ан кедергі емес

Монтессори ж?йесі ересек баланы? іс-?рекеттерін к?ріп отыр деп есептейді, оны? бейімділігін аны?тайды ж?не баланы? дидактикалы? материал бойынша та?дал?ан астам ?арапайым немесе не??рлым к?рделі міндеттерді береді. К??іл жо?, тіпті ке?істікте ?станымын ?алдырды емес. Бала бір де?гейде болу ?шін, ересек отыру?а немесе еденде отыруы тиіс.

Дидактикалы? материал.

Монтессори ж?йесіні? балаларды дамыту бала объектілермен ойнап, е? алдымен біледі дегенді білдіреді. Ойындар Монтессори міндетті кез келген арнайы ойыншы? емес болып табылады. Раковина, елек, кесе, ?асы?, орамалдар, ж?ке, жарма, су ж?не т.б. Ойынны? ма?саты кез келген н?рсе болуы м?мкін. Ата?ты ?ыз?ылт м?нара, ?о?ыр баспалда?, ?алыптар, ?ндірме ж?не одан - Біра? арнайы классикалы? Монтессори материалдар бар.

Мария Монтессори о?ыту миссиясын орындау?а ж?не балалар ?те ?р т?рлі ба?ыттарда дамыту?а к?мектесу еді ?те м??ият н?с?аулы?ын, дамы?ан. Тікелей ж?не жанама : дидактикалы? материал Монтесорриді? бар кез келген жатты?у екі ма?сат бар. Бала ?зіні? ?атені к?ріп, оны т?зету алатындай етіп, балаларды? дамуына ересектерді? кедергіні азайту ?шін, Монтессори материалдар ?зірленген. Осылайша бала ?ателерді болдырмау ?шін ?йренеді. Жо?арыда Сонымен ?атар, ?орша?ан ортаны ?зі ж?не м?лдем барлы? же?ілдіктер болуы ?лемні? кілтін іздеп балаларды ша?ырады.

Б?л ша?ын шолу б?лігі ретінде, оны? ж?йесінде айналдыруы Мария Монтессориді? ?лкен т?жірибесі, с?йкестендіру ?шін ?иын.