Жас м??алімдерге к?мек

Жас м??алімдерге к?мек

?стаздар?а арнал?ан жиырма то?там:

1. Бала мектеп ?шін емес, мектеп бала ?шін ж?мыс істейді

2. Ба?а ??нды емес, бала ??нды.

3. ?стаз ?ызметіні? ма?саты- ?з п?нін жа?сы ?йретуден г?рі тере?іректе: ол- адамды жасаушы адам.

4. Саба?-?стаз бен ш?кіртті? адами ?арым- ?атынасты.

5. Саба?ты? ма?саты – баланы? бас?а?а ??самайтын ?асиетін аша білу.

6. Кісі екеніне к?м?нмен ?ара?ан баладан кісі шы?пайды.

7. М??алімні? ?з сба?ын білуі жеткіліксіз, о?ан ?оса баланы? жанын ??а білсін.

8. ?р баланы? ?мір тіршілігі- ?зінше бір та?дыр. Баланы? та?дырына ойланып ?ара: саба??а келмесе, саба?ына ?ызы?паса, иентек болса себебіне ?ніл. Себебін алдымен ?зі?нен ізде.

9. Баланы? ы?ыласын оята біл, ?олынан келетініне сендіре біл.

10. М??алім мен баланы? ?арым- ?атынасы ?уанышты ?рі пайдалы болсын.

11. М??алімні? с?зі мен ісі жасанды емес, шынайы болуы шарт.

12. Баланы та? ?алдыруды ?мытпа: «даналы??а ?мтылу та? ?алудан басталады».

13. Ш?кіртті? келешегін к?ргіш болса?, ы?ыласын ?лтірсе?, же?ісін ізде.

14. Бала?а сыйлы болам десе?, баланы ?зі? сыйла.

15. К?пті? к?зінше баланы? кемшілігін бетіне баспа. Сеніп айт?ан сырын ашпа.

16. Саба? ?стіндегі тынышты??а к?п ізденіспен, е?бекпен ?ана жетуге болады.

17. ?иын та?ырыпты т?сіндіре салып, с?рау?а асы?па, келесі саба?ты ?айта т?сіндіруден баста.

18. Импровизация- саба?ты жаны.

19. Баланы саб?ты? негізгі кейіпкері ете біл.

20. ?р бала- таби?атты? ?ажайып ??былысы.

?р бала ханзада ж?не ханша!

ХХІ ?асыр м??аліміне ?ойылатын талаптар.

Біріншіден, м??алім жеке к??арасы бар ж?не ?ор?ай білетін жігерлі т?л?а ж?не маман м??алім болуы ?ажет. Зерттеушілік, ойшылды? ?асиеті бар м??алім ?ана т?пкі н?тижеге ?ол жеткізе алады. Осындай м??алім ?рбір к?ніне есеп беріп отырады, азаматты? ар- ожданы? ?немі ?орай алады.

Екіншіден, м??алім педагогтік, психологиялы? білімін жетілдіріп ?йренумен ?атар, сол білімін к?нделікті ісінде пайдалана білетін болуы керек. Д?ние ж?зінде ?аламдану ?рдісі ж?ріп жат?анды?тан а?параттар а?ыны к?бейді. М??алім ?ай п?ннен саба? берсе де, ол баланы? ?міріні? ?р саласына ?атысты кез келген с?ра?ына жауап беруге дайын болуы керек.

?р м??алімні? педагогикалы? басты за?дылы?. «Адам ?зіні? шаруашылы? ?згерушілік ?ызметі ар?ылы адамдармен ?арым – ?атынас жасайды ж?не жеке ойлау ?абілеті зор жеке т?л?а болып ?алыптасады» дейді. К?п білу ?шін к?п о?ып, то?у керек. «Интернет» ж?йесін ме?геру ?ажеттігі туындайды.

?шіншіден, міндетті орта білім беру, стандарты о?улы?тарды пайдалану, а?параттарды к?бейту, т.т. м??алімні? білім берудегі жетекші р?лін жойды. Енді білім негіздерін ?з бетінше о?ып ?йренуге о?ушыны баулу міндеті т?р. ?зіні? о?ушысыны? ?з бетінше білім алу?а ?йретпеген м??алім ?азір т?пкі н?тижеге ?ол жеткізе алмайды. Жан- жа?ты даму ?шін бала?а осы салада м??алім ?ана к?мектесе алады.

Т?ртіншіден, м??алім ?йымдастырушылы?, ??рылымды?, бейімділік, сараптамалы? ?абілеттерімен ?атар ?з бойында?ы педагогикалы? жа?даяттарды, д?йектерді, ??былыстарды талдай білуі ж?не соларды? пайда болуыны? себеп- салдарын аны?тай білуге де шарт. Соны? негізінде к?рделі жа?дайларда шешім таба алатын д?режеге жету м?мкін.

Бесіншіден, м??алімні? адамгершілік, саяси- идеялы? ?станымы ж?мысында к?рініс тауып. Ол ?станымды бала т?рбиесіне негіз алуы шарт. ?ыс?асы, бала ы?пал ету объектісі емес, ынтыма?таса ?ызмет ететін т?л?а айналуы керек.

То?сан ауыз с?зді? тобы?тай т?йініне то?таса?, ?рбір ?стаз ?лтты? ??ндылы?тарды, я?ни этнопедагогика мен этнопсихология негіздерін ме?геріп, ?з ісінде инновациялы? ?дістерді пайдалануы ?ажет – а?. Сонда ?ана ?стаз ?ла?атты ат?а лайы? бола аламыз.

Жас ?стаздармен ж?ргізілетін ж?мыстар

Жас ?стаздарды? к?сіби шеберлігі? ?алыптасуына ?р т?рлі ба?алауларды?, тексерулерді? пайдасы бар. Ба?ылаулар мен тексерулер ?р т?рлі болып келеді. Олар, негізінен, мынадай топтар?а б?лінеді.

1. Мектеп басшыларыны? ?кімшілік тарапынан ба?ылау- тексеру.

2. Озара ба?ылаулар мен тексерулер.

3. ?зін- ?зі ба?ылау.

?кімшілік тарапынан ба?ылау- тексеруді? бірнеше т?рі болады. Олар: арнаулы ба?ылау. Белгілі бір та?ырып бойынша ба?ылау, ?йретіге ?ажетті деген м?селелерді аны?тау ?шін ба?ылау, біліктігін ба?ылау?шін ?йымдастырылатын ба?ылау,м??аліміні? ?су де?гейін аны?тау ?шін ж?ргізілетін ба?ылау.

Арнаулы ба?ылалар мен тексерулер.

Арнаулы ба?ылау ж?мыстарды жо?ары орындардан келген н?с?аулар?а, б?йры?тар?а байланыстыф ?ткізіледі. Ол о?ушыларды? білім сапасын п?ндер бойынша тексеруден ?ткізу ар?ылы м??алім ж?мысында?ы ?ылыми ?дестімелік сипатта?ы істерді? д?рыс ба?ытта ж?ргізілу д?режесін аны?тауды ма?сат етеді. Егер б?л ж?мыс н?тижелі болмаса, м??алім ж?мысында кемшіліктер бар деп есептеліп, оны ?алпына келтіруді? шаралары к?ріледі. М?ндай бай?алаулар не бір мектепте, не біренеше мектепте бір саладан ?ткізілуі м?мкін.

Белгілі бір та?ырып бойынша ж?мысты? ?йымдастырылуын ба?ылау- тексеру

О?ушылармен ж?ргізілетін педагогикалы? ж?мыстарды? бір тарауын (эстетикалы?, экологиялы?, валеологиялы?, е?бек, т.б.) немесе белгілі бір п?ндерді? м??алім тарапынан ?алай, ?ай де?гейде ?йретіліп жат?анын, білімді тексеру, тестілер ж?ргізу ар?ылы м??алімні?, мектепті? жай- к?йіне талдау жасау ?шін ж?ргізіледі.

М??алімді ?йретуде ?ажетті м?селелерді аны?тау ?шін ба?ылау- тексеру

Б?л- о?ыту мен т?рбиелеуді? озат технологияларын ?йрету ?шін б??ан дейін осы м?селелер т??ірегінде м??алімдерді? нені білетін а?ы?тау ма?сатымен ж?ргізілетін ??гіме ке?ес, сауалмалар мен с?раныстар. Б?л жекеленген ?жымдарда ?йымдастырылып, соны? н?тижесінде семинарлар, іскерлік ж?мыстар, курстар ар?ылы к?мектер беруге ы??айлы.

М??алімні? біліктілік жайын а?ы?тау ?шін ба?ылау- тексеру

Кейде білім б?лімдері мен біліктілікті арттыру институты тарапынан да, мектепті? ?з ішінде де м??алімдерді? к?сіби шеберлігіні? де?гейін аны?тау ма?сатымен ба?ылау ж?мыстарын ж?ргізуге болады. Ол м??алімні? баяндамаларын ты?дау немесе б?рын жаса?ан е?бектеріні? мазм?нымен танысу, шы?армашылы? есептерін ты?дау, саба?тар?а ?атысу, педагогикалы? о?уларды? материалдарын талдау, ?ріптестеріні? ол ж?ніндегі пікірлерін салыстыру ар?ылы ж?зге асады.

М??алімні? к?сібіи шеберлігі де?гейін ба?ылау- тексеру

Б?л м??алім ж?мысына ба?а беруді к?здеп ж?ргізіледі. ?йткені м??алімдер аз ба, к?п бе шы?армашылы? ?асиеттен ??р ала?ан болмайды. Оны? барлы? к?нделікті ?рекеттері балалар мен бас?а ?стаздарды?, ата- аналар мен ж?ртшылы?ты? алдына ?тіп жатады. Оны? шы?арамашылы? есебі ты?дал?ан кезде олар ?атысып, ?з пікірлерін, ?з к?з?арастарын баяндайды. Аттестациялау кезінде б?лар есепке алынып оны? е?бегіне ба?а беріледі. Осы ба?а оны? ?стазды? к?сіби ?алыптасуыны? ба?асы болады.

Осы айтылдар?андардан бас?а ?р т?рлі жоспарлы ба?ылаулар да болады. Ол о?у- т?рбие жоспары бойынша ?тіп, м??алімні? саба? беруін, т?рбие ж?мысын ж?ргізуін, о?ушыларды? білім к?лемін бай?ау ма?сатында ж?ргізіледі. Б?л ж?мыс аз уа?ыт ішінде тексеріліп, ?орытынды жасалып, кемшіліктерді жою?а ба?ыттал?ан шаралар ?ол?а алынады. Егер ойда?ыдай болса, жа?сы іс ?зіні? жал?асын тауып, дамытылады.

Атал?ан ба?ылаулар ішіндегі ?йретуді ма?сат еткен ба?ылау ж?мысы тексеруден г?рі ?йрету басым болып, ж?мысты? со??ы жа?ы іскерлік ж?мыстарды ?амы?ан м?жіліске айналауы ретті деп есептеледі. Б?л ба?ылыау- тексеру ж?мыстары министірлікті?, облысты?, ?алалы? білім б?лімдері мен кадрлар біліктілігін арттыру институтыны? тарапынан немесе мектепті? ж?мысына байланысты ж?ргізілуі де м?мкін. Ол ?шін мектеп басшылары мына ?лгіде ?стаз шеберлігін есепке алу кеспесін жасайды.

М??алімні? о?у- т?рбие ж?мысын ж?ргізуге дайынды?ы

О?у ба?дарламасын білуі О?улы?тармен толы? ?амтама-сыз етуі Білім тексе-руге арнал-?ан ??ралдарыны? болуы Дидак. материалды? жеткілігі О?у- ?дістемелік ?дебиет- тер Сыныптарды? жабды?талуы Техникалы? ??ралдарыны? болуы

М??алімні? ж?мыс сапалары

?о?амды? ж?мыс?а ?атыс ты Тапсырмаларды орындауы О?ушыны? саба??а ?аты суы Сыныптан тыс ж?мыс ?йымд. шебер лігі Ата- аналрмен ?осымша ж?мыс ?йымд Жеке о?ушымен ?осымша ж?мыс ?йымд. Ш?кіртерді? т?рбиелігі

М??алімні? шы?армашылы? ж?мысы

Т?жіри бе алмасуы Баспас?з бетінде ма?алалары ны? жариялануы Педагогика лы?

о?улар?а ?атысуы О?у ??рал -дар жазу?а ?атысы Сайыс тар мен жарыс

тар?а ?аты-сы Т?жіри бе тарату ?а ат салы суы

М??алімні? ж?мыс н?тижесі

Жоспарлы ж?мыстарды? орындалуы Балалар ?лгерім к?рсеткіші О?у техникасы О?ушыны? сауаттылы?ы О?ушы каллиаграфиясы Д?птерлерді ?стау сапасы Жарыстар?а, сайыстар?а ?атысы

М??алімні? ?з білімін жетілдіруі

?з бетімен о?уы Білім к?теру жоспарыны? болуы Сырттай о?уы Зерттеу ?шін алын?ан та?ырыптар Курстан ?туі Семинар, маслихаттар?а ?атысы Кітапхана лармен байла ныс

О?у ?рдісін тиімді бас?ару ж?не оны ?йымдастыру

О?ытуды о?ушыны? жауабы ар?ылы бас?ару Оза о?ыту (алдын- ала т?сінік беру) Тірек сызбаларды ?олдана отырып о?ыту Де?гейлік саралап о?ыту Жекелеп ж?не топтап о?ыту Компьтерлік о?ыту

?сынылп отыр?ан ба?ылау- тексеру кестерлерін ж?ргізу кезінде оны ?йымдастырушылар + не – белгілерін ?ойып, со?ынан сапасын бес балды? ж?йемен немесе пайыз м?лшерімен к?рсетуге болады, біра? ?ай ретпен ?орытындыланса да, екі- ?ш с?йлеммен т?жырымда жасалып отырылу керек.

Ба?ылау кезінде адамгершілік ?а?идаолар?а с?йкес ?арым- ?атынасты? д?рысты? де?гейі са?талып отырылуы орынды болма?. Мектеп басшысы немесе оны? тапсырмасын орындау міндетін ал?ан адам ба?ылау жасап отыр?ан кісіні? ар- ?жданын ескере отырып, ?андай жа?дайда да ?те ?стамдылы?пен жетістік туралы да, кемшілік туралы да орта? пікірге келіп отыруы парыз. Жас ?стазды? к?сібі шеберлігін шы?да?ан кезде осы бір а?и?ат естен шы?паса, оны? болаша?ына сал?ан жол есебінде т?сініледі. ?йткені д?рыс т?сінік, жан?а желеу берген с?здер ал?а жетелейді. ма?сат?а жетелейді.

?зара ба?ылау- тексеру.

М??алімні? ?су де?гейі теориялы?, іскерлік дайында?ымен ?лшенеді. М?ны? ал?аш?ысы істен де, с?зден де бай?алса, кейінгісі негізгі ж?мыста ?ана к?рініс береді. Оны да есепке алу ?шін ?діскерлер, мектеп басшыларынын орынбасарлары, ?ріптестері уа?ыт б?ліп зерттейді. Б?л кезде олар ?здеріні? бай?а?андары бойынша ?орытынды жасап отырады. Соны? н?тижесінде ?ана о?ан к?мек ете алады.

Мектептерде о?ытуды? жа?а ба?ыттары пайда болып, факультативтік ?урстар мен та?даулы п?ндер, ?йірме ж?мыстары, к?не жазуларды ?йрету ?ол?а алынуда. Со?ан с?йкес та?ы да зерттеулер, ба?ылаулар ж?ргізіп, б?л ж?мыста?ы жас маманны? с?раныстарын аны?тап, о?ан к?мектесуді? жолдары ??растырылады.

Мектеп басшылары жас маман ?шін арнаулы д?птер ж?ргізіп, оны? жетістігін, кемшілігшін, дамуын, шеберлікке шы?далуын жазып, ?сыныстарын тіркеп, жина?тап, аракідік ?орытындылар жасап, оны ?зіне хабарлап отырады.

Жас маманны? ж?мысын ба?ылауда оны? саба?тарына, сыныптан тыс ?ткізген шараларына ?атысып, талдау орынды. Талдау ж?мысын ?р ж?мыстан кейін ?йымдастырып отыру ?ажет. ?йткені ?стаз жетістігін, кемшілігін сол бойда естіп, ба?асын ал?ысы келеді.

Мектеп басшылары берген ?сыныстарды? орындаулуын ж?йелі ба?ылап отыру істі? сапалы шы?уына к?мегін тигізеді.

Б?л ж?мыстарды? барлы?ы ж?ргізіліп бол?ан со? тиісті ?орытынды б?лек жазылып, шаралар белгіленеді. Шараларды? сан алуан т?рлері белгілі. ?стаз мектепте жал?ыз емес. Е? аз дегенде 4-5 адам бастауыш сыныптарда ?стазды? етеді. Сонымен бірге п?н м??алімдері де оны? а?ылшы, ке?есшісі, т?лімгер досы. ?йткені 4- сыныпты бітіргеннен кейін ш?кірттер п?ндік ж?йемен о?ытылады. Сонды?тан да п?н м??алімдері, ?сіресе, 5- сынып м??алімдері б??ан нем??райлы ?арай алмайды. Олар болаша? ?здері ж?мыс істейтін ш?кірттеріні? ?андай д?режеде келе жат?ан білмекке талапты келеді. М?ны білмек ?шін пікірлеседі, саба??а кіреді, о?ушыны? сауыттылы? д?ріжесімен, жалпы д?ние танымдарымен, м??алім шеберлігімен танысады. Былай ?ара?анда, айтыл?андар жай бай?ау бол?анымен, ?стаз ?шін ба?ылау.

Ата- аналар да солай. М??алім ж?мысын тексермесе де, баласыны? хал жа?дайын білу ?шін олар саба?тар?а кіріп, пікірлесіп, кейде ?здеріні? талап- тіліктерін білдіріп отырады. Міне, осыны? б?рі, сайып келгенде, жан- жа?ты ба?ылау болып есептеледі. Атал?ан ба?ылаулар ?йрету, к?мектесу, ма?сатымен ?штасып жатса, жас ?стаз к?мекші, с?йеніш, а?ылшы болады.

?стазды? ?зін- ?зі ба?ылауы

М??алім ?зіне ?зі ба?ылау жасап, ?з ж?мысына талдау беріп отырады. Талдаулар т?ріне ?арай ?згеріп, мазм?ны ?з шеберлігін ?штау?а ба?ытталады. Мысалы, м??алім ?зіні? осы маманды??а дайында?ан, оны шын ниетпен ат?арып ж?ргендігін ?немі сезінетіндей болуы керек. ?зін- ?зі ба?ылау б?рінен де ?иын. М?нда к?лгірсу, бос ма?тап ш?кіршілік ету аз да, ?зін- ?зі тексеру, сынау, ?зін ?згемен салыстыру, н?тижеге ??ілу басым болуы керек. Бір ?атар ?стаздар саба? беріп, жоспарлы т?рбие ж?мысын ж?ргізімен шектеледі. Б?лар жылдар ?ткен со? «Бізді ешкім к?рмейді, п?лендей жыл ?стаз болды?, ж?здеген ш?кірт т?рбиеледік, ??ірімізге ?ада?ан ма?тау белгіміз жо?. Ескірілмедік, бос?а е?бек еткен екенбіз» деп айтып жатады. Б?л, ойлап т?рса?, ол ж?мыс істеген орта?а да, ?зіне де толы? ?атысты. Сонды?тан жас ?стаз ?андай ж?мыс істесе де, жетістігін, тол?анысын, ж?мыста?ы ?ол жеткен табысын, жаз?ан баяндамаларын, ма?алаларын, істеген заттарын жина?тап ж?ру керек. Педагогикалы? о?уларды, пікір таластар?а, ты? ба?дарламалар мен о?у ??ралдарын, о?ыту ??ралдарын жасау?а ?атысу ?ажет. Жо?арыда айтыл?ан ба?ылаулар, я?ни, ?з ісіне талдау жасаулар осындай істерге жетелейді