5-класс тарых сабагы

Саламатсынарбы балдар?

Тапшырма суроо?

Тема:Ирандын байыркы цивилизациясы.

• Бугунку сабакта:
• Тарыхый булактардын негизинде байыркы Иран цивилизациясы жонундо маалымат аласынар:
• Перс падышалары Кир II жана Дарий I дин башкаруу мезгилиндеги тарыхый окуяларды билесинер;
• Бири-биринерди сыйлоону уйроносунор.

Иран туштук-батыш азиядагы байыркы мамлекет. 1935-жылга чейин Персия деп аталган.Элам Иран тайпак тоосунун туштук-батыш болугундо жайгашкан байыркы мамлекет.Б.з.ч. III мин жылдыктан VI кылымдын ортосуна чейин окум сургон.Б.з.ч XIII-XII кылымдарда гулдогон мамлекетке айланган.Борбору Сузы шаары болгон.

• Эламдыктар оздорунун жасуусун тузгон.Сурот искусствосу онуккон.Алар коп кудайга сыйынышкан.Археологиялык казуу мезгилинде Сузыдан чопо идиштерди,таштан жасалган буюмдар,курал-жарактар,кудайдын статуэткалары,канаттуулардын,уй жаныбарларынын жана жапайы айбандардын суроттору тушурулгон кооздук буюмдар табылган .

Б.з.ч. 539-жылы Персия падышасы Кир II Вавилонду багындырып алган.

• Б.з.ч. 673-жылы Ирандын тундук-батышында,Лидиянын чыгышында Мидия падышалыгы тузулгон.Борбору Экбатам шаары болгон.Мидия падышалыгы Киаксардын тушунда абдан онуккон.Ал Вавилония менен биргелешип Ассирия державасын жана Ману,Урарту,Иран тайпак тоолорунун бир болугун каратып,улуу державага айланган,Б.з.ч. 550-жылдары Мидияны Ахемениддер баш ийдирген.

Улуу Кир II. Б.з.ч. VI кылымдын ортосунда бардык перстерди озунун бийлигине баш ийдирген.Б.з.ч. 559-330-жылдары Ахемениддер империясын негиздеп,озун падыша деп жарыялаган.Б.з.ч 530-жылы Кир II Сыр-Дариянын боюн мекендеген сак (массагет) уруулары менен болгон согушта курман болгон.Улуу Кир Iiнин баскынчылык саясатын анын мураскорлору Камбиз менен Дарий I да улантышкан.

• Падыша жолдору жана падыша почтасы .Сузы шаарынан Сарды шаарына чейин “падышанын жолдору” аттуу соода жолун курдурган.Анын узундугу 2683 километрге созулган.Ар бир 15-20 километрден кийин жол боюна аттарын алмаштыруу,эс алуу жана тамактануу учун 111 токтоочу жай салынган.Дарий Iнин убагында Персия гулдоп,куч кубаттуу олкого айланган.Дарий Iнин тушунда грек-перс согуштары (Б.з.ч. 500-449-жылдары) башталган.Жарым кылымга созулган согуш Ахемениддер мамлекетинин начарлоосуна алып келген.Б.з.ч. 327-жылы Александр Македонскийдин аскерлери Персиянын борбору-Персополь шаарын басып алган.

Уйго тапшырма:Окуп келуу, отулгон теманы.

Конул бурганыныздарга рахмат!