9-май Жениш кунун

9 – май

Улуу Жеңиш күнү

1941-жыл 22-июнь

1941-жылы 22-июнда фашисттик Германия согуш жарыялабастан СССРге кол салган.

Жаңы техника менен жабдылган 5,5 млн солдаттан турган 190 дивизия негизги үч багытта: Москва, Ленинград, Киев шаарларын басып кирген.

22-июндан 23үнө караган бир эле түндө биздин 1200 самолетторубуз талкаланган,

3,5 миллион адамдарыбыз туткунга түшүшкөн.

Душмандын кысымында Киев 71 күн, Одесса 72 күн, Севастополь шаары 250 күн туруштук берип салгылашты. Душманды шаарга өткөрбөй Ленинград анын жолун тороп 900 күн блокаданын кучагында турду.

Согуш –кайгы, тынчтык эли жек көрөт.

Согуш –таажал, соо адамдар кан төгөт.

Көңүл толгон көрктүү шаар, заводду,

Күлгө айлантат, кастык менен бүлдүрөт.

Согуш –азап өлүм оту жалындайт.

Адам эмес айбандар да каалабайт

Эмгек менен бүткөн кооз жайларды ,

Бомба тийип, бордой кылып талкалайт.

Цифралар, фактылар, окуялар

• Улуу Ата Мекендик согушта Кыргызстандан 380 миң адам чакырылган. Алардын ичинен 100 миңден ашыгы курман болгон.
• 1941-жылы Бишкекке көчүрүлүп келген Ленин атындагы завод 1943-жылы күнүнө 3 миллион даана ок чыгарып турган.
• Советтер Союзунун немецтер кыйратып, чегинген аймактарына Кыргызстандан 20 миң жылкы, 100 миңден ашык кой-эчки, 10 миң уй, 1350 чочко пландан ашык жөнөтүлгөн.

Цифралар, фактылар, окуялар

• 1943-жылы 23- мартта Харьков шаарына

жакын жайгашкан Пятницкий кыштагы

үчүн 1208- жеңил артилериялык полктун

сержанты Дайыр Асанов 4 саат бою

салгылашуунун учурунда душмандын

8 танкасын, 6 брон машинасын,

40 ка жакын солдаттарын жок кылган.

Көрсөткөн эрдиги үчүн

Советтер Союзунун Баатыры

деген наам берилген.

Цифралар, фактылар, окуялар

Кыргыз ССР инин аскер комиссары генерал-майор И.В. Панфилов жетекчилик кылган 316- аткычтар дивизиясынын 28 жоокеринин Волокаламск шоссенин Дубосекова айылында фашисттердин чабуулуна туруштук беришип Москвага киришине бөгөт болуп турушкан. 23 жоокер баатырларча курман болушкан, 28ине тең Советтер Союзунун Баатыры деген наам берилген. Алардын ичинде Д.Шопоков, К. Ананьев, И. Маскаленко, Г.Конкин Г. Шимиякин, Г. Петренко болушкан.

Ал эми И.В. Панфиловго курман болгондон кийин Советтер Союзунун Баатыры деген наам берилген.

Бишкек шаарында эстелиги коюлган. Москваны коргоодогу өзгөчө эмгеги үчүн 316-аткычтар дивизиясы 8-гвардиялык аткычтар двизиясы болуп кайра түзүлүп, Кызыл Туу ордени менен сыйланган.

Цифралар, фактылар, окуялар

1942-жылы 6-августта Волга дарыясындагы болгон салгылашууда Чолпонбай Түлөбердиев денеси менен душмандын дзотун жаап курман болгон.

Ага Советтер Союзунун Баатыры деген наам ыйгарылган, Донго эстелигин тургузуп, туулган жери Талас областынын Кара –Буура районунун борборуна эстелигин коюп, музейи ачылган.

1418 күнгө созулган согуш Совет элинин 27 миллион адамынын өмүрүн алган.

Каарман жоокерлер Егоров менен

Кантария

кызыл тууну Рейхстагдын үстүнө сайышкан.

1945-жылдын

2-майында Берлин багынып берди

Жеңиш болгон күн

Эстегенде тогузунчу май күнүн

Эске түшөт боз шинелчен күндөрүм.

Эске түшөт автоматчан жүргөнүм.

Эскеремин теңирсиген фашистти

Биздин кошун жер четине сүргөнүн.

Элестетем Австрия тоолорун,

Эмендерге жашынышкан коолорун.

Фриц качып мен кубалап баскамын

Ийри-буйру каптал-кыя жолдорун.

“ Согуш бүттү,согуш бүттү” дегемин

Кыйкыргамын: “Эми согуш болбосун!”

Кыйкыргамын:”Өрт чалгандан элдердин

Кыйрап бакты, жаштык гүлү соолбосун...”

Ушул күндү эл унутуп койбосун

Ушул күндү ар бир адам ойлосун

Ойлогондо тогузунчу май күнүн

Ойлойм жаздын бирге чыккан ай күнүн

Ойлойм кошо”тарс” эткен үн чыкпаган

Бейпил сонун,мөмө бышкан жай күнүн

Жер эненин берекеси май күнүн

Бүт элдердин жакшылыкка бай күнүн

Т.Үмөталиев

Согушта айрыкча эрдик көрсөткөндүктөрү үчүн Кыргызстандын 73 жоокери Советтер Союзунун Баатыры деген наамга, 70 жоокери Даңк ордендерине жана 150000 жоокер күжүрмөн ордендер менен медалдарга татыктуу болушкан.

Тарых айтат

Тарых билет, тарых айтат өткөндү,

Жер быркырап элдин каны төккөндү.

Ошол согуш ошол төрт жыл кайгылуу

Кырчын жанды кыяматтан өткөрдү.

Мына ушулар шейит кеткен билебиз,

Өлсө дагы үмүт күтүп жүрөбүз.

Аттарынын ар бир тамгаларына

Таазим кылып башыбызды ийебиз.

Н.Байтемиров

9-май - биздин өлкөнүн эли гана эмес бүткүл

эле адамзат үчүн тарыхый даңктуу майрам.

Жыл сайын жаркыраган жаздын

9-майында элдин эркиндиги, келечектеги бакыт-таалайы, жыргалдуу турмушу үчүн курман болгон эр жүрөк

уул-кыздарыбызды эскеребиз!