Алімпіядныя заданні па беларускай мове

Алімпіядныя заданні

па беларускай мове і літаратурнаму чытанню
для вучняў 3-х класаў

1. Колькі разоў сустракаецца гук ш у скорагаворцы:

Мама мышка сушыла шышкі,

мышка-малышка мыла лыжкі.

2. Вызначце колькі слоў у сказе. Запішыце атрыманы сказ. Вызначце аснову сказа.

Надлесамвышэйпаднялосясонцаіўсміхнуласязямлі.

А) 10; Б) 7; В)8; Г) 6.

3. Размяркуйце словы у асобныя слупкі. Абгрунтуйце свой выбар.

Дарога, зімаваць, снежань, папера, маляваць, блакітны, аловак, зімовы, смяяцца, вясёлы, усмешка, ранішні, крычаць.

4. Да слоў з левай калонкі падбярыце словы з супрацьлеглым значэннем з правай калонкі.

Актыўнасць - …………….. беднасць, пасіўнасць, рашучасць

Вялікі-………………… глыбокі, далёкі, малы

Глуха-…………………. адзінока, звонка, ціха

Дабро-…………………. зло, імкненне, маёмасць

Далёка-………………… блізка, высока, хутка

Загадаць-………………….. адгадаць, адмовіць, закамандаваць

Працавіты-………………… дзелавы, лянівы, працаздольны

5. Устаўце прапушчаныя літары.

Аген…чык, с..вет, песен..ка, ялін…ка, нос…біт, раз...ба.

6. Вызначце ў кожным радзе слоў чацвёртае лішняе. Закрэсліце яго.

Ножык, нажоўка, ножны, ножычак.

Соль, саліць, сальніца, сольны.

Дачка, дачушка, даччын, дачны.

Маляваць, маляванне, змалоць, змаляваць.

7. Складзіце слова.

8. Прачытайце верш М.Пазнякова:
На балоце журавіны,
Як жарыначкі, гараць.
Не тушыць, сябры, прыходзьце,
А ў вядзерцы іх збіраць.

Чым з’яўляецца выдзелены выраз?

А) метафарай; Б) звароткам; В) параўнаннем; Г) гіпербалай.

9. Кожны празаічны твор мае пэўную кампазіцыйную паслядоўнасць. Выберыце правільны варыянт.

А) зачын, кульмінацыя, развязка, канцоўка, завявзка.

Б) кульмінацыя, развязка, зачын, завязка, канцоўка.

В) завязка, зачын, развязка, кульмінацыя, канцоўка.

Г) зачын, завязка, кульмінацыя, развязка, канцоўка.

Д) зачын, завязка, канцоўка, кульмінацыя, развязка.

Адказы на алімпіядныя заданні па беларускай мове і літаратурнаму чытанню для вучняў 3-х класаў
1. Адказ: 7

2. Адказ: Над лесам вышэй паднялося сонца і ўсміхнулася зямлі. В)8.

3.Адказ: Дарога, снежань, папера, аловак, усмешка, зімаваць, маляваць, смяяцца, крычаць, блакітны, вясёлы, ранішні.

4.Адказ:

Актыўнасць - пасіўнасць

Вялікі - малы

Глуха - звонка

Дабро - зло

Далёка - блізка

Загадаць - адмовіць

Працавіты – лянівы

5. Устаўце прапушчаныя літары.

Агеньчык, свет, песенька, ялінка, носьбіт, разьба.

6. Вызначце ў кожным радзе слоў чацвёртае лішняе. Закрэсліце яго.

Ножык, нажоўка, ножны, ножычак.

Соль, саліць, сальніца, сольны.

Дачка, дачушка, даччын, дачны.

Маляваць, маляванне, змалоць, змаляваць.

7. Складзіце слова.

8. Адказ:В) параўнаннем;

9.Адказ: Г) зачын, завязка, кульмінацыя, развязка, канцоўка.

Алімпіядныя заданні па беларускай мове і літаратурнаму чытанню
для вучняў 4-х класаў

1. Вызначце, колькі мяккіх зычных гукаў ва ўсіх словах сказа:

У небе засвяціліся першыя зоркі.

А) 5; Б) 6; В) 8; Г) 10; Д) 11.

2 Размяркуйце назоўнікі ў тры слупкі. Абгрунтуйце свой выбар.

Вярба, пень, жыццё, рысь, чытанне, таполя, пальма, звон, даль, клуб, здарэнне, воўк, дупло, шчырасць.

3. Складзіце слова.

4. Падбярыце словы з супрацьлеглым значэннем да выдзеленых слоў у розных значэннях. З адной парай слоў з супрацьлеглым значэннем складзіце сказы.
Ціхі голас - ………………………. Ціхая вуліца - ………………………..
Блізкі край - ……………………… Блізкі чалавек - …………………

5. Вызначце ў кожным радзе слоў чацвёртае лішняе. Закрэсліце яго.

Ножык, нажоўка, ножны, ножычак.

Соль, саліць, сальніца, сольны.

Дачка, дачушка, даччын, дачны.

Маляваць, маляванне, змалоць, змаляваць.

6. З наступных слоў складзіце сказы і запішыце. Вызначце часціны мовы.

Неба, на, ззяць, колеры, усе, вясёлка.

Паветра, пасля, дождж, стаць, чысты і свежы.

7. Спішыце словы, падкрэсліце націскны склад, пастаўце патрэбныя літары.

Спевы – сп…ваць, сп…вак, сп…вакі.

Разгледзець – абгл…даць, гл…дач, гл…дачы.

Сёстры – с..стрычка, с…стрыца, с…стрыно.

Азёры – аз..рцо, аз..рышча, воз…ра.

Снег – сн..гі, сн…жынка, сн…гапад.

8. Прачытайце верш М.Пазнякова:

На балоце журавіны,
Як жарыначкі, гараць.
Не тушыць, сябры, прыходзьце,
А ў вядзерцы іх збіраць.

Чым з’яўляецца выдзелены выраз?

А) метафарай; Б) звароткам; В) параўнаннем; Г) гіпербалай; Д) параўнаннем.

9. Кожны празаічны твор мае пэўную кампазіцыйную паслядоўнасць.Выберыце правільны варыянт.

А) зачын, кульмінацыя, развязка, канцоўка, завявзка.

Б) кульмінацыя, развязка, зачын, завязка, канцоўка.

В) завязка, зачын, развязка, кульмінацыя, канцоўка.

Г) зачын, завязка, кульмінацыя, развязка, канцоўка.

Д) зачын, завязка, канцоўка, кульмінацыя, развязка.

Адказы на алімпіядныя заданні
па беларускай мове і літаратурнаму чытанню для вучняў 4-х класаў

1. Адказ Г) 10.

2. Адказ Вярба рысь, таполя, пальма, даль, шчырасць пень, звон, клуб, воўк,

жыццё, чытанне, здарэнне, дупло,.

3. Складзіце слова.

4. Адказ
Ціхі голас – гучны голас
Ціхая вуліца – шумная вуліца
Блізкі край – далёкі рай
Блізкі чалавек – чужы чалавек

5.Адказ.

Ножык, нажоўка, ножны, ножычак.

Соль, саліць, сальніца, сольны.

Дачка, дачушка, даччын, дачны.

Маляваць, маляванне, змалоць, змаляваць.

6. З наступных слоў складзіце сказы і запішыце. Вызначце часціны мовы.

На небе ззяюць усе колеры вясёлкі.

Пасля дажджу паветра стаіць чыстае і свежае.

7.Адказ.

Спевы – сп…ваць, сп…вак, сп…вакі.

Разгледзець – абгл…даць, гл…дач, гл…дачы.

Сёстры – с..стрычка, с…стрыца, с…стрыно.

Азёры – аз..рцо, аз..рышча, воз…ра.

Снег – сн..гі, сн…жынка, сн…гапад.

8. В) параўнаннем.

9. Г) зачын, завязка, кульмінацыя, развязка, канцоўка.

Алімпіядныя заданні па беларускай мове і літаратурнаму чытанню
для вучняў 3-х класаў
1. Запішыце словы ў два слупкі:

1) словы, дзе ўсе зычныя гукі глухія

2) словы, дзе ўсе зычныя гукі звонкія

Гульня, вярба, шапка, каса, кошка, зязюля, косіць, бульба.

2. Перакладзіце на беларускую мову.

А) На грядке длинный и зеленый, а в бочке желтый и соленый.

Б) В наших лесах живут разные звери.

3. Замяніце дадзеныя выразы адным словам.

А) Вучань першага класа.

Б) Той, хто вучыцца або вучыўся ў адным класе.

В) Той, хто працуе на будаўніцтве.

Г) Той, хто займаецца пчалярствам.

Д) Той, хто ўмее рабіць і рамантаваць печы.

4. Запішыце насупраць дадзеных слоў па адным сіноніме (слова блізкае па значэнню).

Урач-________ тайга-________________

Айчына-___________ праціўнік-_______________

Воін-______________ узвышша-_______________

Поўсць-____________ сябар-___________________ .

5. Разбярыце словы па саставу.

Вада, узгоркі, водны, падводная (лодка).

6. Устаў прапушчаныя літары.

Басе…н, в…раб…й, бера…, в…рас…нь, біблі…т…ка, від..л..ц, вокла…ка, в..ч..ра.

7. Злучы стрэлкамі фразеалагізм з адпаведным значэннем:

А) вушы натапырыць а) вельмі дружна, у поўнай згодзе жыць

Б) за адным махам б) хутка (павінна адбыцца штосьці)

В) душа ў душу в) насцярожыцца, з вялікай увагай слухаць

Г) не сёння-заўтра г) гаварыць абы-што, без толку балбатаць

Д) языком малоць д) заадно, адначасова, з чым-небудзь другім.

8. Да якога жанру фальклору адносяцца гэтыя радкі? Абвядзі літару з правільным адказам.

Пятро, Пятро, а) песня

Падай вядро. б) лічылка

Карове піць – в) калыханка

Табе жмурыць.

9. Да каго людзі звяртаюцца ў заклічцы? Падкрэсліце гэтыя словы.

Сонейка, сонца,

Выгляні ў аконца,

Пасвяці нам трошку,

Дам табе гарошку!

Адказы на алімпіядныя заданні па беларускай мове і літаратурнаму чытанню для вучняў 3-х класаў

1. Адказ: 1) словы, дзе ўсе зычныя гукі глухія: шапка, каса, кошка, косіць.

2) словы, дзе ўсе зычныя гукі звонкія: гульня, вярба, зязюля, бульба.

2. Адказ: 1) На градцы доўгі і зялены, а ў бочцы жоўты і салены.

2) У нашых лясах жывуць розныя звяры.

3. Адказ: А) першакласнік.Б) аднакласнік. В) будаўнік. Г) пчаляр. Д) пячнік.

4. Адказ:

Урач-доктар (лекар) тайга-пушча

Айчына-Радзіма (Бацькаўшчына) праціўнік-вораг

Воін-салдат (баец) узвышша-узгорак

Поўсць-шэрсць сябар-таварыш.

5. Адказ: Вада, узгоркі, водны, падводная (лодка).

6. Адказ: Басейн, верабей, бераг, верасень, бібліятэка, відэлец, вокладка, вячэра.

7. Адказ:

А) вушы натапырыць а) вельмі дружна, у поўнай згодзе жыць

Б) за адным махам б) хутка (павінна адбыцца штосьці)

В) душа ў душу в) насцярожыцца, звялікай увагай слухаць

Г) не сёння-заўтра г) гаварыць абы-што, без толку балбатаць

Д) языком малоць д) заадно, адначасова, з чым-небудзь другім.

8. Адказ: б).

9. Адказ: Сонейка, сонца

1. Складзі ланцужок з трох-чатырох слоў такім чынам, каб кожнае наступнае слова пачыналася з апошняй літары папярэдняга. Апошняе слова ў ланцужку павінна закончыцца на першую літару першага слова.

 Прыклады адказаў: Работа, агурок, камар.

2. Адгадай загадку-анаграму.

 Яна да мора цягнецца заўжды,

 Бяжыць, віляючы, управа, улева…

 Ледзь перастаў склады — і вось тады

 Адразу стане часткай дрэва.

 3. Здагадайся, як казу ператварыць у насякомае.

 4. Адгадай загадкі.

Вабіць нас яно заўжды

 Ягадамі, жытам,

 Звонкай свежасцю вады,

 Сонечным блакітам.

 А яна палоніць сном

 Луг, і сад, і поле,

 Пакрывае рэчку льдом,

 Снегам — наваколле.

 5. Здагадайся, якіх слоў не хапае, і дапішы верш.

 Прынёс дзядуля капялюш,

 А капялюш — паўнюткі…

 Грушы — быццам на малюнку!

 Дзеці рады…

 6. Пра якія словы ідзе гутарка ў загадках.

 Яна — мана, ды ў ёй намёк,

 Добрым малайцам урок.

 А “З” на “С” мяняй і тут –

 Ужо вайсковы атрыбут.

7. Скончы прыказкі.

 Хто працуе, той…

 Няма смачнейшай вадзіцы, як з…

 8. Падкрэслі галоўныя члены сказа.

 Мыш злавіў кот.

 9. Прачытай загадку.

 У яловіку кашлатым

 запішчалі птушаняты.

 Ды зімой, ды ў маразы!

 Што за птушка? — Адкажы!

 Складзі адгадку — назву птушкі з прапанавах літар.  БЮКРЫДЗЖА

 10. З літар слова парасон складзі як мага болей новых слоў. Адны і тыя ж літары можна выкарыстоўваць некалькі разоў.

1. Складзі ланцужок з трох-чатырох слоў такім чынам, каб кожнае наступнае слова пачыналася з апошняй літары папярэдняга. Апошняе слова ў ланцужку павінна закончыцца на першую літару першага слова.

 Прыклады адказаў: Атрад, доктар, раніца.

 2) Адгадай загадку-анаграму.

 Яна верхам на канверце

 Раз’язджае па ўсім свеце.

 Але ў адзін момант ты

 У назве перастаў склады.

 І ўжо будзе злыдзень, мусіць –

 Раптам падляціць і ўкусіць.

 3. Здагадайся, як слімака ператварыць у кветку?

 4. Адгадай загадкі.

Адна прыроду ажыўляе,

 У квецень дрэвы апранае

 І з поўдня цёплага дамоў

 Вяртае ластавак, буслоў…

 Другая — ураджай збірае

 І хутка дрэвы распранае.

 Крылатых рупных жыхароў

 На поўдзень адсылае зноў.

5. Здагадайся, якіх слоў не хапае, і дапішы верш.

 З гушчару, бліжэй да сцежкі,

 Выбягаюць…

 І абапал пазіраюць,

 Быццам грыбніка… .

6. Пра якія словы ідзе гутарка ў загадках.

 Яна ў расе ў сенакос

 Штодня купае востры нос.

 Ледзь “С” на “З” змяні,

 Як хтосьці раптам скажа — б-е-е

 І малачко нясе табе.

7. Скончы прыказкі.

 Дзе шчырая праца, там густа, дзе лянота — … .

 Чалавек без Радзімы, што салавей… .

 8. Падкрэслі галоўныя члены сказа.

 Сыр любіць мыш.

 9. Прачытай загадку.

 У пагодлівы дзянёк

 Недзе з паднябесся

 Пералівісты званок

 Славіць працу песняй.

 Складзі адгадку — назву птушкі з прапанаваных літар. КАЖАЎРНА

10. З літар слова каласок складзі як мага болей новых слоў. Адны і тыя ж літары можна выкарыстоўваць некалькі разоў.

Алімпіядная работа па беларускай мове 3 класа

1. Укажыце лічбай колькасць галосных і зычных гукаў у словах.

Пісьмо - ____ галосныя, ____зычныя

Дзверы - ____ галосныя, ____зычныя

Зялёная - ____ галосныя, ____зычныя

Мядзведзь - ____ галосныя, ____зычныя.

1. Устаўце літары, падкрэсліце галоўныя члены сказа.

Ц..рушыць сухі рэдзенькі сн..жок.

1. Устаўце прапушчаныя літары ў словах, пастаўце націск::

Кал .. дор, в .. р .. б’і, лесв .. ца, в .. дэл .. ц, ябл .. к, с .. сед.

4. Злучы стрэлкамі фразеалагізм з адпаведным значэннем:

Вушы натапырыць вельмі дружна, у поўнай згодзе жыць

За адным махам хутка (павінна адбыцца штосьці)

Душа ў душу насцярожыцца, з вялікай увагай слухаць

Не сёння-заўтра гаварыць абы-што, без толку балбатаць

Языком малоць заадно, адначасова, з чым-небудзь другім

5. Замяніце дадзеныя выразы адным словам.

Вучань першага класа – ____________________________.

Той, хто вучыцца або вучыўся ў адным класе – ___________________.

Той, хто працуе на будаўніцтве – ___________________________.

Той, хто займаецца пчалярствам – ___________________________.

Адказы

на алімпіядныя заданні па беларускай мове

3 клас

1. Вызначце колькасць галосных і зычных гукаў у словах.

Пісьмо - _2_ галосныя, _3_зычныя

Дзверы - _2_ галосныя, _3_зычныя

Зялёная - _4_ галосныя, _4_зычныя

Мядзведзь - _2_ галосныя, _4_зычныя.

2. Устаўце літары, падкрэсліце галоўныя члены сказа.

Цярушыць сухі рэдзенькі сняжок.

3. Злучы стрэлкамі фразеалагізм з адпаведным значэннем:

Вушы натапырыць вельмі дружна, у поўнай згодзе жыць

За адным махам хутка (павінна адбыцца штосьці)

Душа ў душу насцярожыцца, з вялікай увагай слухаць

Не сёння-заўтра гаварыць абы-што, без толку балбатаць

Языком малоць заадно, адначасова, з чым-небудзь другім

4.Устаўце прапушчаныя літары ў словах, пастаўце націск:

Калідор, вераб’і, лесвіца, відэлец, яблык, сусед.

5.Замяніце дадзеныя выразы адным словам.

Той, хто вучыцца або вучыўся ў адным класе – аднакласнік.

Той, хто працуе на будаўніцтве – будаўнік.

Той, хто займаецца пчалярствам – пчаляр.