Ана тілің – арың бұл.

Сынып сағатының тақырыбы:

Анатілің – арыңбұл.

Мақсаты: Оқушыларды ана тіліне деген сүйіспеншілігін арттыру, ана тілін қастерлеуге баулу, өз ана тілін құрметтеуге тәрбиелеу. ӨзОтаныныңболашақ патриоты, жанашыры болып өсуге насихаттау.

Сынып сағат көрнекілігі: Ұлағат сөздер жазылған плакат. Анамыздың ақсүтімен бойымызға дарыған тілімізді ұмыту – бүкіл ата-бабамызды, тарихымызды ұмыту. Б.Момышұлы:Ана тілінен айырылған адам өз халқы жасаған мәдени мұраның бәрінен құралақан қалады. Ғ.Мүсірепов

Барысы: (Мұғалімнің сөзі) - «Толғауы тоқсан қызыл тіл, сөйлеймін десең өзің біл» деп ұлы Абай айтқандай әр сөздің өз қиысыны мен қиюның тұрақты орны бар. Оны бірадамөзгертеалмайды, өйткеніолхалықтыңбүкілғасырларбойыжасағанасылқазынасы. Сөзге, тілгеәміржүрмейді. Қайұлтты, халықтыалсақ та, бәрінің де өзінелайықтілі бар. Халықөзініңтілінеңардақтынәрседепсанайды, сүйеді. Анатілінсүймегенадам, қырғызақыныСарноғаевайтқандай, халқынсүйіп те жарытпайды. Анатілінқадірлемегенхалықтыңболашағыжоқ. Себебіанатілінсізұлтмәдениеті, ұлтәдебиетіжоқ. Ал әдебиеттімәдениетқаймағыдепқанақоюжеткіліксіз. Біздіңқазақтыңәдебитілі, басқахалықтардың да әдебитілісияқты, мәдениеттіілгерібастаушықуаттықұрал. Анатілінардақтап, мәпелеп, тәрбиелепөсіру-ананыңбаланымәпелеп, тәрбиелепөсіруісияқты; анатілінеұқыпсыз, көңілсіз, қалайболсасолайқараушылық, барыптұрғанмәдениетсіздіктіңбелгісі. Қазақтілі-дамыған, жетілген, бай, икемдітілдіңбірі. Бұлпікіріміздіңрастығынкезіндекемеңгер Абай дәлелдегенболатын. Тәлім-тәрбиетілденбасталады. Олайболса, тіл-бөбектіңүні, тіл-ананыңәлдиі, Тіл-бесікжыры. Қазақтілініңбайлығы – қазақхалқының, қазақұлтыныңбайлығы. Осы байлықтыбағалайбілуімізкерек. Сонда ғанабіздіңҚазақстанкезкелгенжұртпениықтеңестіреалатыніргелі ел бола алады. Анатілідегеніміз – ананыңақсүтіменбойғадарығанөзанамыздыңтілі. Ал біздіңанатіліміз – қазақтілі. Ол тек отбасы, ошаққасыныңғанатіліемес, мемлекеттіктіл.

Әбділда Тәжібаев атамыздың мынадай тамаша өлеңі бар:

Туған тілім – тірлігімнің айғағы,

Тілім барда айтылар сөз ойдағы

Өссе тілім – мен де бірге өсемін,

Өшсе тілім – мен де бірге өшемін. –

Дұрыс-ақ, бірақ кейде өзінің ана тілін сыйламайтын, білгісі келмейтіндер де кездесіп қалады. Олартуралы не айтаредіңдер? - Әрине, адамныңбәрібірдейемес, түсінігітөмен, білімітаязкейбірмәңгүртжандарболатыны рас, ондайларжайлы

қырғыз ақыны Сарноғаев былай деген:

Ана тілін білмеген –

Ақылы жоқ желік бас.

Ана тілін сүймеген –

Халқын сүйіп жарытпас. –

Ал халқымыздың кемеңгер жазушысы Ғ.Мүсірепов атамыз: «Ана тілін ұмытқан адам өз халқының өткенінен де, болашағынан да қол үзеді. Анатілінөгейұлдарғанаменсінбейді» деген, сондықтанөзтілімізге, өзұлтымызғаөгейболмайық! 1995 жылы 30 тамыздақабылданғанжаңаКонституциядақазақтіліҚазақстанРеспубликасыныңМемлекеттіктіліболыпбекітілді. Ал 1997 жылы 11 шілдеде «Тілтуралы» Заңқабылданып, оның 4-бабында “ҚазақстанРеспубликасыныңмемлекеттіктілі – қазақтілі” екеніжазылды. Қазақстан – көпұлттымемлекет. Көпұлттымемлекетүшінмемлекеттіктілөтеқажет. Мемлекеттіктіл – көпұлттыелдіңбарлықхалқынсаяси-мәденибірліккеұйымдастырудыңбастықұралы. Олайболса, қазақтілін жете білуарқылыбіздерөнер мен білімнің, мәдениет пен ғылымныңбиігінежетіп, өзхалқымыздыңөткен-кеткенінзерделеп, оны әлемгетанытааламыз. Өзтіліміздіқұрметтеуарқылыбасқатілді де үйреніп, мәдениетінқадірлейаламыз. Анатілінқастерлеп, құрметтейік!

Бекіту:Мақалдың жалғасын табу ойыны 1) Кен байлығы – жерде, сөз байлығы (елде) 2) Ат жүйрігі айырады, тіл (жүйрігі қайырады) 3) Ауыз көркі – сөз, жүздің (көркі – көз) 4) Жеті жұрттың тілін біл, (жеті түрлі білім біл) 5) Шешеннің тілі – (шебердің бізі) 6) Сөз жүйесін тапса – (мал иесін табады) 7) Сөз – түпсіз, (өмір – шексіз) Піл көтермегенді, (тіл көтереді)

Қорытынды: Қазақ тілі – бай тіл, оралымды, ырғақты теңеу-бейнелеулері ерте туған тіл. Поэзияда Абай, Ілияс, прозадаМұхтарсияқтыалыптартуғызғантіл. Осындайтілімізді таза ұстайық! Анатіліңдіқадірлеу – мемлекетіңді, ұлтыңды, өзіңдіқадірлеу. Қазақстанегемендігінбаяндыетіп, оны әлемдегіозықелдердіңқатарынақосуүшінмемлекеттіктілдіңжетекшірөлатқаратындығынәстеестеншығармайық.

Ән. «Ананың тілі»