Авторлық жоба КБ

«Мамандық әлемі» курсы бойынша

ЖҰМЫС ДӘПТЕРІ

(8-9-шы сынып оқушыларына арналған)

Жасақтаған: педагог-психолог– Д.Омарова

Қымбатты досым!

Сенің алдыңдағы - «Мамандық әлемі» курсы бойынша жұмыс дәптері. Бұл дәптердегі тапсырмаларды орындай отырып, сіз өзіңіздің бойыңыздағы белгілі бір мамандыққа бейімділігіңізді, қабілетіңізді анықтай аласыз. Ол үшін әр тапсырманы ұқыпты орындап, шынайы жазыңыз.

Сәттілік тілейміз!

Бұл тапсырмаларды орындай отырып, өзіңді тексере аласың:

білесің бе?

• Кәсіптердің түрлерін;

• Кәсіптің формуласын.

қолыңнан келе ме?

• өзіңнің кәсіптік бағытыңды анықтау.

Менің болашақ кәсібімнің бейнесі

- белгі тұрған сұраққа жауап беріп, мына картаны толтыр (барлық тапсырманы орындап болған соң):

І тапсырма. Н.С. Пряжникованың әдістемесі бойынша кәсіптің формуласын анықтау

Сізді қызықтыратын жұмыстың мақсатын, еңбектің түрін, еңбектің қолдасын таңдаңыз.

1. Жұмыстың мақсаты:

1.1. Бағалау, тексеру

1.2. Бір нәрсені зерттеу, жаңалық ашу

1.3. Бір нәрсені тасу, тасымалдау

1.4. Оқыту, тәрбиелеу, кеңес беру

1.5. Бір нәрсені дайындау

1.6. Жаңа бір нәрсені шығару, туындату

1.7. Адамдарды басқару

1.8. Біреуге қызмет ету

2.Еңбектің түрлері:

2.1. Техникалық бағытта

2.2. Мәтіндер, кестелер, сандар

2.3. Экономика және саясат

2.4. Өнер

2.5. Ғылым

2.6. Өсімдік пен тірі ағза

2.7. Жануарлар әлемі

2.8. Адамдар

2.9. Материалдар мен құралдар

3. Еңбектің қолданысын:

3.1. Қолмен

3.2. Механикалық жолмен

3.3. автоматтық жолмен

3.4. Компьтерлік жолмен

3.5. Таза ауада жұмыстанамын

3.6. Ителлект

3.7. Қимыл және мимикамен

3.8. Шығармашалақ ойлау

3.9. Дауыс интонациясымен

4. Еңбектің ұйымдастырылуы:

4.1. Тұрмыстық жағдайда

4.2. Көп адамдармен бірігіп атқаратын жұмыс түрі

4.3. Жолда жүріп

4.5. Эксремальді жағдайда

4.6. Ерекше жағдайда

4.7. Үй шаруашылығында

Егер сен мамандық таңдап үлгерсең, сені қызықтыратын мінездемелермен сәйкес келе ме, салыстырып көр. Жауабын «Мені қызықтыратын кәсіптердің мінездемесі» бөліміне жаз.

ІІ тапсырма. Е. А. Климованың әдістемесі бойынша болашақ мамандықтың типін анықтау

Берілген тұжырымды оқы. Егер осы тұжырыммен келіссең, кестеде көрсетілген санның қасына «+» амалын, келіспесең, «-»амалын, ал егер жауап беру қиынға соғып тұрса, санның үстінен бір сыз.

Әр бөлімде жазылған сандарды үстінен астына дейін қосып шық. Сызылған сандарды қоспа. Нәтижесін астына жаз. Ең үлкен шыққан сан сенің белгілі бір бағытқа бейімділігіңді көрсетеді. Ал ең аз сан шыққан бағыт сенің қабілетіңе сәйкес келмейді. Мамандық таңдаған кезде одан алшақ болғаның дұрыс.

Е.А. Климовтың есебі бойынша, қазіргі мамандықты 5 бағытқа бөлуге болады.

Олар:

1. «Адам- табиғат»

2. «Адам-техника»

3. «Адам – белгі»

4. «Адам – көркем өнер»

5. «Адам –адам»

Болашақ мамандығыңның бағытын анықтасаң, жоғарыдағы кестеге жаз.

ІІІ тапсырма. Дж. Голланд әдісі бойынша оқушының мінез-құлқының типін анықтау

Әрбір тип темпераменті, мінезіне қарай ерекшеліктерімен сипатталады. Соған байланысты адам психологиялық типіне қарай өзіне сай келетін және сол салада табысқа жететіндей мамандық таңдап алуы дұрыс.

Сіз тиісті оқу орнын бітіргеннен кейін кез келген мамандық бойынша қызмет атқара аласыз дейік. Дегенмен сіз екі мүмкіндігіңіздің бірін таңдағанда қайсысын алар едіңіз? Тіркеу қағазындағы өзіңіз таңдаған жауапты шеңберге алыңыз.

Дж. Голланд сауалнамасы

Жауап парағы

Аты-жөні _________________________________

І ІІ ІІІ IV V VII

Қорытындыларды өңдеу:

Жауап парағындағы әрбір бағана бойынша жеке -жеке белгіленген жауаптар саны есептеліп шығарылады. Алынған сандық мағына Дж. Голланд жіктеуі бойынша мінез-құлықты білдіреді:

І бағана – реалистік тип,

ІІ бағана – интеллектуалдық тип;

ІІІ бағана - әлеуметтік тип,

ІV бағана - конвенциялық тип,

V бағана – тапқыр тип

VІ бағана – артистік тип

Дж. Голланд әдісі бойынша белгіленген жауаптар саны көп баған айқындалып сол арқылы алынған деректерге талдау жасалады.

1. Реалистік тип. «Ер адам» типі. Эмоциялық тұрақтылығы жоғары, заманына қарай бейімделе біледі. Нақты объектіні ұнатып, сонымен шұғылданғанды дұрыс көреді. Ептілікті талап ететін, үнемі қозғалыста болатын кәсіппен айналысқанды жөн есептейді. Міндеті: нақты бір кәсіпті: механик, жүргізуші, инженер, агроном, т.б. мамандықтарды ұнатады. Ауызша сөзді көп талап етпейтін, моторлық қабілеті мол, сызбалар оқу сияқты жұмыстар жанына жағады. Физика, экономика, химия, спорт сияқты салаларда табысқа жетуіне мүмкіндігі мол.

1. Интеллектуалдық тип. Талдамалық ақыл-ойы бар, байымдауы, тәуелсіз пікірі соны, өзіндік ерекшелігімен сипатталады, теориялық, эстетикалық құндылығы көбірек. Интеллектуалдық шығармашылық міндеттерді шешуге бейім. Ғылыми түрғыдағы мамандықты таңдайды. Интеллектуалдық құрылымы үйлесімді: ауызша, жазбаша қабілеті бірдей дамыған. Белсенді, ал қызметте қарым-қатынасқа көп жоқ. Әңгімеде ақпарат тасымалдаушы деуге де болады. Қызметтің мына түрлерін ұнатады: математика, геология, география, шығармашылық кәсіптер.

1. Әлеуметтік тип. Айрықша әлеуметтік ептілігі бар /қарым-қатынасты жақсы көреді, басшылыққа ұмтылу, әлеуметтік байланыстарға бейім./ Айналасындағыларға тәуелсіз жағдайға тез бейімделгіш, сезімтал. Ауызша сөз, тіле бай, қабілетті. Жанындағыларға ақыл айтқыш, жаны ашып, аяушылық білдіріп тұрады. Ұнататын қызмет салалары: психология, медицина, педагогика.

1. Конвенциялық тип. Құрылымдық қызметке бейім, нұсқау бойынша істейді, қатаң белгіленген нұсқаумен жұмыс атқаруды ұнатады, нақты сандық ақпаратты өңдеп, ұқсатуға әуес. Проблемаға көз-қарасы стереотиптік /қайталама, еліктеуші/. Мінез ерекшелігі: керітартпа, бағыныштылық, тәуелділік, салт-сананы сақтағыш. Ұйымдастырушылық, басшылық қабілеті аз. Ауыз сөзге жоқ, есеп-қисапқа жақын. Ұнантатын мамандықтары: бухгалтер, финансист, тауартанушы, экономист, іс жүргізуші, машинистка, кеңсе қызметкері, т.б.

1. Тапқыр тип. Белсенділік, қызбалықты, құлшынысты, ынта-жігерді талап ететін міндеттер мен мақсатты таңдайды. Мінез ерекшеліктері: басшылық етуді, нұсқау беруді, тапқырлықты ұнатады, қадірлегенді, күш көрсеткенді жақсы көреді. Ауызбен орақ орады, еңбек қиындығын, моторлық дағдыны ұнатпайды. Мұндай мінез ерекшеліктері дипломат, репортер, менеджер, директор, делдалға лайықты. т.б.

1. Артистік тип. Адаммен қарым-қатынаста өз қиял-сезіміне сенеді, сүйенеді. Өмірге сезімталдықпен қарайды. Мінез ерекшелігі: шешім қабылдауда тәуелсіз, икемді, ақыл-ойы соны, өзіншелігі мол. Қалыпты ереже, дәстүрмен жүрмейді. Шығармашылық кәсіпті ұнатады, музыка, сурет салу, гуманитерлық саладағы қызметке бейім. Қабылдау, ұғыну, түсіну қабілеті мол. Бұлар тарих, филология, өнер жағын ұнатады.

Мінез-құлқыңның типін анықтасаң, жоғарыдағы кестеге жаз.

ІV тапсырма. «Менің таңдаған кәсібім»

Менің таңдаған кәсібім деген тұжырым мамандық таңдауға немесе бір таңдауға тоқтауға көмектеседі.

Ол үшін мына сұрақтарға жауап бер.

1. Өз таңдауың бойынша мамандықтарды жазып шық. 1-тапсырмадағы жауабыңмен сәйкес келді ме?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Бұл мамандыққа қазіргі заманда сұраныс бар ма, соны сұрастыр. Сенің таңдаған мамандығыңның мазмұны қандай?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Адам өзінің таңдаған мамандығында жақсы жетістіктерге жету үшін, қызметке байланысты қандай қасиеттері болуы керек деп ойлайсың?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Таңдаған мамандығыңа түсу үшін, сенің жолыңда қандай кедергілер болуы мүмкін?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Таңдаған мамандығыңды жоғарыдағы кестеге жаз.