Билим берүүгө болгон заманбап талаптар

1. ТЕМА. БИЛИМ БЕРҮҮГӨ БОЛГОН ЗАМАНБАП ТАЛАПТАР

1.1. тапшырма. БУУнун көптөгөн документтеринде билим берүү “өзгөрүүнүн чечүүчү фактору” деп аталат.

Сиз бул билдирүүгө кошуласызбы? Жообуңузду негиздеп бериңиз. Бул билдирүүгө кошулам, анткени туруктуу өнүгүүгө өтүүнүн чечүүчү фактору катары билим берүүнүн жана тарбиялоонун кеңири таанылышы жана ага тыгыз байланышкан агартуучулук кылымдын башында туруктуу өнүгүү үчүн билим берүү феноменинин пайда болушуна алып келди.

1.2. тапшырма. ИНСЕРТ ыкмасын колдонуу менен макаланы окуңуз. Окуп жатканда, дептерге карандаш менен белгилерди коюңуз:

• мен муну билем;

+ - бул мен үчүн жаңы маалымат;

- - мен башкача ойдо болчумун, бул мен билгенге карама-каршы келет;

? - бул мага түшүнүксүз, түшүндүрмө, тактоо керек.

1.3. тапшырма. 2040-жылга чейин билим берүүнү туруктуу өнүгүүнүн максаттары жана билим берүү тутумундагы пландаштырылган өзгөрүүлөр жөнүндө негизги сөздөрдү же тезистерди кыскача жазып, таблицаны толтуруңуз

1.1. Таблицасы.

1.4. тапшырма. Окуучулардын заманбап компетенцияларынын 4 компонентин аныктаңыз. Бул жерге жазыңыз:

интеллектуалдык, чыгармачыл жана эмоционалдык дараметине ээ болуу

Окуучулар татаал маселелерди чечуу жөндөмдөрүнө ээ болуусу

Окуучулар өзгөрүп жаткан чөйрөдө өзүн кандай алып жүрүү сапаттарина ээ болуусу

Окуучулар негизги көндүмдөрдү күнүмдүк иш-аракеттеринде колдоноо алуусу

1.5. тапшырма. Кесиптештериңиз менен 21-кылымдагы көндүмдөрдүн талаптары кандай өзгөрүп жатканын талкуулаңыз.

1.1. Сүрөт. ХХI кылымдын көндүмдөрү

1.6. тапшырма. Азыр сабактарыңызда калыптанып жаткан 21-кылымдын көндүмдөрүн жазыңыз:

Окуу жана жазуу жөндөмдүүлугү, эсептөө жөндөмдүүлугү, илимий сабаттуулук, МКТ –сабаттуулук, маданий жана жарандык сабаттулук, критикалык ой жүгүртүү , чыгармачылык көндүмдөрүн калыптануусуна маани берем.

1.7. тапшырма. Инфографиканы карап чыгыңыз. 21-кылымда адамды окутуу үчүн билим кандай өзгөрүшү керектигин карап көрөлү. Аны үч мүнөттүк эсседе сүрөттөп бериңиз

1.2. Сүрөт. Билим берүү системаларынын өнүгүү логикасын өзгөртүү

21-кылымда билим берүү тутумундагы ар кандай максаттуу өзгөрүүлөр экономикалык, экологиялык жана саясий адилетсиздикти жоюу менен ажырагыс байланышта болушу керек жана адамдын акылмандыгын жана жыргалчылыгын эркин колдонууга жана жайылтууга шарт түзүүгө тийиш

Туруктуу өнүгүү – бул келечек муундардын өз керектөөлөрүн канааттандыруу мүмкүнчүлүгүнө доо кетирбестен азыркы замандын керектөөлөрүнө жооп берген өнүгүү. Туруктуу өнүгүү концепциясынын өзү маанилүү тарбиялык факторду камтыйт, анткени өнүгүүнүн борборунда адам өзү турат: экономикалык өсүш да, социалдык өнүгүү да ар бир адамдын кызыкчылыктарынын жана керектөөлөрүнүн призмасы аркылуу каралат.

Кыргыз Республикасы дүйнөнүн бардык өлкөлөрүндөй эле 2030-жылга чейин Туруктуу өнүгүүнун максаттарына (ТӨМ) жетүү милдетин алды. Туруктуу өнүктүрүүнүн максаттары мамлекеттик саясатта камтылган жана 2018-2040-жылдарга Кыргыз Республикасын өнүктүрүүнүн Улуттук стратегиясында чагылдырылган.

Белгилүү болгондой, билим берүү азыркы коомдун турмушунда негизги ролдордун бирин ойнойт, анткени ал адам капиталын түзүүнүн, өркүндөтүүнүн жана өнүктүрүүнүн негизги булагы, демек ал өлкөлөрдун социалдык-экономикалык өнүгүшүнүн, коомдун прогрессинин жана адамдын жыргалчылыгын жогорулатуунун ресурсу да болуп саналат. Билим берүү өлкөлөрдүн жана бүткүл планетанын өнүгүү муктаждыктарын туруктуу чечүү жолдорун иштеп чыгуу жана илгерилетүү аракеттеринин борбордук элементи болуп саналат. Ошондуктан билим берүү системаларынын өнүгүү логикасын өзгөртүү үчүн төмөнкүлөргө маани берүү зарыл.

. 1.Мамлекеттик билим берүү стандарттарына өзгөртүү киргизүү : ал билим берүүнүн натыйжаларына жана максаттарына багытталат.

2.XXI кылымдын жөндөмдөрүнө ,жаңы сабаттулуктарга ээ болгон окуучуларды окуутуп тарбиялоо,

3.Билим берүү коммуникациясынын жаңы форматтарын кыргызүү , билим берүү мейкиндигин түзүүдөө мугалимдердин ролун жаңылоо,

4.Жаңы муундагы технологияларды киргизүү,санариптик билим берүү чөйрөсүн түзүү ,

мектептерди жогорку технологиялык жабдуулар менен камсыз кылуу аркылуу STEM технологияларын колдонуу

5.Мектептин ролун трансформациялоо , шаардай болгон мектепке айландыруу , интернет аркылуу маалыматтарды алуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болуу, мугалимдердин кесиптик чеберчилигин көтөрүү.

1.8. тапшырма. 21-кылымдын тарбыячысына болгон талаптарды белгилеп, жазып алыңыз.

1.Өсүп келе жаткан муундарды ар кандай маалыматты өздөштүрүү , сактоо жана жашоодо чыгармачылык менен колдонууга үйрөтүү;

2.Окуучуга компас болуп берүү , өз жолун багыттоо мүмкүнчүлүгүн берүү ;

3.Балдарды экономикалык жана социалдык өзгөрүүлөргө тезирээк даярдап , алы жок жумуштарга, алы табыла элек технологияларга , ар түрдүү көйгөйлөрдү чечүүгө үйрөтүү;

1.9. тапшырма. "КООПСУЗДУК САБАКТАРЫ" колдонмосун жүктөп алыңыз³.

1. "Менин көмүртек изим" аттуу тесттин өтүңүз

"Менин көмүртек изим"

А. Дүкөндөн жашылчаларды жана мөмө-жемиштерди сатып алууда, сиздин тандооңуз көбүнчө учурларда эмнеге тушөт:

* жергиликтүү, таңгакталбагандарга (1 упай);

* өлкөнүн түштүк аймактарынан келген, таңгакталбагандарга (2 упай);

* Франциядан, Нидерландыдан, Аргентинадан же башка өлкөлөрдөн келгендерге, таңгакталбагандарга

(3 упай);

* импорттолгон, жеке таңгактарга салынгандарга (4 упай) ⌵

Б. Дүкөнгө алган баштыгыңыз:

* зыгырдан же пахтадан (1 упай);

* кагаз баштык (2 упай);

* полиэтилен баштыгы, аны жаныма алып жүрөм (3 упай);

* дүкөндүн кассасынан алынган же дүкөндөн сатып алынган полиэтилен баштыктары

(4 упай). ⌵

В. Сиз кандай идиште сатылган суу ичимдиктерин көбүнчө учурда сатып аласыз:

* кагаз идишинде (1 упай);

* айнек идишинде (2 упай);

* алюминий идишиндне (3 упай);

* пластмасса идишинде (4 упай). ⌵

Г. Кайсы китепти тандайсыз:

* жаңы, дүкөндөн сатып алынган (4 упай); ⌵

* электрондук китепти (3 упай);

* кимдир бирөө окуганды (2 упай);

* китепканадан алынганды (1 упай).

Д. досуңузга белек даярдап жатканда, кандай таңгакты тандайсыз:

* ачк түстөгү кооз кагазды, анын эмнеден жасалгандыгы маанилүү эмес (4 упай);

* аны кайра иштетүү мүмкүнчүлүгүн көрсөткөн экологиялык энбелгилери

бар кагазды (2 упай); ⌵

* колдонулган кутуча же баштык, алдын-ала аны өз алдынча

кооздогондон кийин (2 упай);

* белекти таңгаксыз берүүнү (1 упай).

"Менин көмүртек изим" тестинин жооптору:

5тен 7ге чейин: чычкандын бутундай из. Браво! Учуп, ызылдап, башкаларды да сиздикиндей тандоого ынандыруудан башка эчтеке кереги жок.

8ден 10го чейин: Мышыктын изиндей. Супер! Мештин үстүндө жатып эс алууга али эрте,

кыла турган иш дагы да бар.

11ден 13кө чейин: Аттын туягындай. Бир орундан жылбай тургандан баш тартыңыз!

14төн 16га чейин: Пилдин изи. Аракет кылыш керек! Оор басып жүрөсүз, бирок

алыска барууга күчүңүз жетет.

2. "Көмүртектин изин" азайтуу үчүн жашоо мүнөзүңүздү өзгөртүүгө керек болгон нерселерди талдап көрүңүз.

___________________________________________________________________

_______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

3. Көмүртек изин азайтуу үчүн сиздин мектепте/коомчулукта кандай иш-чаралар жүргүзүлүшү мүмкүн?

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4. «БУУнун климаттын өзгөрүшү боюнча конференциясы» оюнуна доклад даярдоо үчүн «Эл аралык сүйлөшүүчүнүн 10 осуяты» тиркемесин колдонуңуз

Эл аралык сүйлөшүүчүнүн 10 осуяты:

1. Талкууланып жаткан маселеге көңүл буруу, алаксыбоо. Четке чыкпоо, башка темаларга секирбей кунт коюу.

2. Формага эмес, мазмунуна көңүл буруп, негизги ойду угуп, аны баса белгилегенге аракет кылуу.

3. Маектешип отурган кишинин айткандарын туура түшүнүп, тастыктоону алуу үчүн сөзүн башкача айтып аныктоочу суроолорду бергиле ("эгер мен жаңылбасам, сиз ........ деп айткыңыз келди", "Мен сизди туура түшүнүшүмчө... - гендер!»).

4. Суроо бергиле.

5. Маектешип отурган кишинин сүйлөбөстүгүн сыйлагыла, паузаларды толтурууга шашылбагыла.

6. Маалыматты өзүңөрдүн көз карашыңардан да, башка бирөөнүн маданиятынын көз карашынан да чечмелегиле.

7. Башка бирөөнүн жүрүм-турумуна маани бербөөгө аракет кылгыла.

8. Баалоолорду жана баалоочу ой-пикирлерди четке каккыла.

9. Маектешип жаткан кишинин вербалдык эмес билдирүүлөрүн (мимика, ымдоо, поза, интонация ж.б.) таанууга үйрөнгүлө.

10. Бир жаңсоо, дене кыймылы, белгинин негизинде жыйынтык чыгарбоону үйрөнгүлө.

Презентацияда төмөнкүлөр жөнүндө сөз болушу керек:

• өлкөнүн климаты жана негизги жаратылыш ресурстары;

• өлкөнүн жарандарынын жашоосу;

• экономиканын алдыңкы тармактары;

• климаттын өзгөрүшүнүн жаратылышка, адамдарга жана экономикага тийгизген таасири;

• сиздин өлкөңүздүн конференциядан күткөн натыйжалары.

5. Сиз БУУнун Климаттын өзгөрүшү боюнча алкактык конвенциясын даярдоо боюнча эл аралык сүйлөшүүлөрдө Тынч океан чөлкөмүндөгү кичинекей арал мамлекеттердин биринин өкүлү болуп жатасыз. Суроолорго таянып, төмөнкү суроолорду чагылдырган доклад даярдаңыз.

1) Сиздин оюңузча, климаттын жылышынан күтүлгөн кесепеттеринин кайсынысы өлкөңүзгө эң чоң коркунуч туудурат?

2) океандын деңгээли ушунчалык көтөрүлүп, аралыңыздын бүт аймагын толугу менен суу каптап кетүү коркунучу пайда болгон учурда эмне кылуу керек?

3) Кайсы эл аралык уюмдарга жана мамлекеттерге жардам сурап кайрылууну пландап жатасыз?

4) Аралды толук суу каптаган учурда өлкөңүздүн маданиятын кантип сактап калууну пландап жатасыз?

1.10. тапшырма. Мектеп окуучулары үчүн даярдалган "Энергия жана айлана-чөйрө" колдонмосун жүктөп алыңыз

http://www.biom.kg/informatory/publications/5812cb34a6016dcc8ae57a45

163-170-беттерде берилген климаттын өзгөрүшүнүн кесепеттерине ылайыкташуу чараларын карап чыгыңыз

Сиздин жашаган жериңизде, мектепте кандай чаралар колдонулса болорун сүрөттөп бериңиз

1

2

3^ Коротенко В. А., Уметов У. Т., Насырова А. Р., Марченко Л. Ю. КООПСУЗДУК САБАКТАРЫ: окуу-методикалык колдонмосу. 2-басылышы, толукталган /б., 2021. - 501 б