СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері

Категория: Алгебра

Нажмите, чтобы узнать подробности

Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері 2 ши сабак

Просмотр содержимого документа
«Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері»

 Сабақ тақырыбы :  Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері Математика пән мұғалімі: Бакишев Т.М

Сабақ тақырыбы :

Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері

Математика пән мұғалімі: Бакишев Т.М

«Маған уақытымды саясат пен теңдеуге бөлуге тура келеді. Алайда меніңше теңдеу саясаттан анағұрлым маңызды. Себебі саясат осы уақыттық қана, ал теңдеу мәңгілік.»   ғұлама -  Альберт Эйнштейн

«Маған уақытымды саясат пен теңдеуге бөлуге тура келеді. Алайда меніңше теңдеу саясаттан анағұрлым маңызды. Себебі саясат осы уақыттық қана, ал теңдеу мәңгілік.»

ғұлама -  Альберт Эйнштейн

1  Толымсыз квадрат теңдеуді шешу  Толымсыз квадрат теңдеуді шешу 2 Квадрат теңдеу түбірінің формуласы бойынша Квадрат теңдеу түбірінің формуласы бойынша 3 Виет теоремасы бойынша Виет теоремасы бойынша 4 Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу 5 Алмастыру тәсілі Алмастыру тәсілі Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері

1

  • Толымсыз квадрат теңдеуді шешу
  • Толымсыз квадрат теңдеуді шешу

2

  • Квадрат теңдеу түбірінің формуласы бойынша
  • Квадрат теңдеу түбірінің формуласы бойынша

3

  • Виет теоремасы бойынша
  • Виет теоремасы бойынша

4

  • Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу
  • Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу

5

  • Алмастыру тәсілі
  • Алмастыру тәсілі

Квадрат теңдеулерді шешу тәсілдері

 12 ақпан 1535 жылы Фиори мен Н.Тарталья арасында ғылыми жекпе-жек сайысы болған еді. Бұл сайыста Тарталья жеңіске жеткен болатын. Фиори әкелген 30 есепті ол бар болғаны екі сағатта шешкен болса, ал Фиори болса Тарталья әкелген тапсырмаларды шеше алмаған.  Соныменен, Тарталья екі сағатта 30 есеп шешкен. Ал сендер бір сабақта қанша 2-ші дәрежелі теңдеулерді шеше аласыңдар? Никколо Тарталья

12 ақпан 1535 жылы Фиори мен Н.Тарталья арасында ғылыми жекпе-жек сайысы болған еді. Бұл сайыста Тарталья жеңіске жеткен болатын. Фиори әкелген 30 есепті ол бар болғаны екі сағатта шешкен болса, ал Фиори болса Тарталья әкелген тапсырмаларды шеше алмаған.

Соныменен, Тарталья екі сағатта 30 есеп шешкен. Ал сендер бір сабақта қанша 2-ші дәрежелі теңдеулерді шеше аласыңдар?

Никколо Тарталья

 I тәсіл:  Толымсыз квадрат теңдеулерді шешу  ах 2 =0 (в=0, с=0) ах 2 +с=0 (в=0) ах 2 +вх=0   (с=0) Теңдіктің екі бөлігін де белгісіздің алдындағы коэффициентке бөліп, соңынан түбір табу.  Теңдеуді х 2 =d түрге келтіріп, соңынан квадрат түбір табу  Теңдіктің сол жақ бөлігін көбейткіш-терге жіктеп, әрқайсысын нөлге теңестіру,

I тәсіл: Толымсыз квадрат теңдеулерді шешу

ах 2 =0 (в=0, с=0)

ах 2 +с=0 (в=0)

ах 2 +вх=0

(с=0)

Теңдіктің екі бөлігін де белгісіздің алдындағы коэффициентке бөліп, соңынан түбір табу.

Теңдеуді х 2 =d түрге келтіріп, соңынан квадрат түбір табу

Теңдіктің сол жақ бөлігін көбейткіш-терге жіктеп, әрқайсысын нөлге теңестіру,

1 тапсырма:   Толымсыз к вадрат теңдеуді шешіңдер : х 1 = 0, х 2 =3. х= 0.  х 1 =-3, х 2 =3. х 1 =0, х 2 =-3. 1. 2х 2 -6х=0,  2. 6х 2 =0,  3. 3х 2 -27=0, 4. 4х 2 +12х=0 .

1 тапсырма: Толымсыз к вадрат теңдеуді шешіңдер :

х 1 = 0, х 2 =3.

х= 0.

х 1 =-3, х 2 =3.

х 1 =0, х 2 =-3.

1. 2 -6х=0,

2. 2 =0,

3. 2 -27=0,

4. 2 +12х=0 .

0 , онда х 1 = х 2 = D=0 , х 1,2 = - D , Шешімі жоқ " width="640"

IIтәсіл: Формула бойынша түбірін табу

ах 2 +вх+с=0, а ≠0.

D=в 2 -4ас

D0 ,

онда х 1 =

х 2 =

D=0 ,

х 1,2 = -

D ,

Шешімі жоқ

2 тапсырма:   Квадрат теңдеуді шешіңдер : х 1 = ½, х 2 =2. х 1 = -½, х 2 = -⅓.  шешімі жоқ х 1 =1,5, х 2 =1,5. 1. 2х 2 -5х+2=0,  2. 6х 2 +5х+1=0,  3. 2х 2 -3х+2=0, 4. 4х 2 -12х+9=0 .

2 тапсырма: Квадрат теңдеуді шешіңдер :

х 1 = ½, х 2 =2.

х 1 = -½, х 2 = -⅓.

шешімі жоқ

х 1 =1,5, х 2 =1,5.

1. 2 -5х+2=0,

2. 2 +5х+1=0,

3. 2 -3х+2=0,

4. 2 -12х+9=0 .

 Атақты француз математигі Франсуа Виет(1540-1603) мамандығы бойынша адвокат болған. Бос уақытында астрономиямен айналысқан. Астрономиямен айналасу тригонометрия мен алгебрадан білімді қажет еткен. Виет алгебраны математикалық есептеу әдісіне айналдыруды ұсынған.  Виет көптеген жаңалықтар ашты, бірақ квадрат теңдеудің коэффициенттер арасындағы байланысты мұқият зерттеген, ол қазір « Виет теоремасы» деп аталады.

Атақты француз математигі Франсуа Виет(1540-1603) мамандығы бойынша адвокат болған. Бос уақытында астрономиямен айналысқан. Астрономиямен айналасу тригонометрия мен алгебрадан білімді қажет еткен. Виет алгебраны математикалық есептеу әдісіне айналдыруды ұсынған.

Виет көптеген жаңалықтар ашты, бірақ квадрат теңдеудің коэффициенттер арасындағы байланысты мұқият зерттеген, ол қазір « Виет теоремасы» деп аталады.

III тәсіл:  Виет теоремасын пайдаланy :  х 1 +х 2 = -b,  х 1 ∙х 2 =c. Мысалы,   х 2 -3х+2=0 теңдеуін шешіңдер  Түбірлері х 1 =2, х 2 =1  себебі, х 1 +х 2 =3, х 1 ∙х 2 =2.

III тәсіл: Виет теоремасын пайдаланy :

х 1 2 = -b,

х 1 ∙х 2 =c.

Мысалы,

х 2 -3х+2=0 теңдеуін шешіңдер

Түбірлері х 1 =2, х 2 =1

себебі, х 1 2 =3, х 1 ∙х 2 =2.

3 тапсырма. Келтірілген квадрат теңдеуді Виет теоремасын пайдаланып, шешіңдер . х 1 =-9, х 2 =-1. х 1 =-4, х 2 =-3. х 1 =12, х 2 =-2. х 1 =10, х 2 =6. х 1 =-7, х 2 =2.  х 2 +10х+9=0,  х 2 +7х+12=0,  х 2 -10х-24=0,  х 2 -16х+60=0,  х 2 +5х-14=0.

3 тапсырма. Келтірілген квадрат теңдеуді Виет теоремасын пайдаланып, шешіңдер .

х 1 =-9, х 2 =-1.

х 1 =-4, х 2 =-3.

х 1 =12, х 2 =-2.

х 1 =10, х 2 =6.

х 1 =-7, х 2 =2.

  • х 2 +10х+9=0,
  • х 2 +7х+12=0,
  • х 2 -10х-24=0,
  • х 2 -16х+60=0,
  • х 2 +5х-14=0.
Сергіту сәті

Сергіту сәті

IVтәсіл: Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу

IVтәсіл: Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешу

4 тапсырма .. Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешіңдер  х 1 =--0,4, х 2 =2. х 1 =4, х 2 =-6. х 1 =1 х 2 =0,6. х 1 =2, х 2 =8/3.  1. 5х 2 -8х-4=0,  2. - х 2 -2х+24=0,  3. 5х 2 -8х+3=0, 4. 3х 2 -14х+16=0 .

4 тапсырма .. Жұп коэффициенті бар теңдеуді шешіңдер

х 1 =--0,4, х 2 =2.

х 1 =4, х 2 =-6.

х 1 =1 х 2 =0,6.

х 1 =2, х 2 =8/3.

1. 2 -8х-4=0,

2. - х 2 -2х+24=0,

3. 2 -8х+3=0,

4. 2 -14х+16=0 .

 V тәсіл. Квадрат теңдеуді шешу үшін «лақтыру» тәсілін пайдалану. Бұл тәсіл дискриминанты - нақты квадрат болатын теңдеудің түбірін табу үшін пайдаланылады. Мысалы: Теңдеуді шешіңдер 2х 2 -11х+15=0.  «Лақтыру» тәсілі арқылы коэффициент 2-ні бос мүшеге апарып, онымен көбейтеміз, соңында:  у 2 -11у+30=0. Виет теоремасы бойынша у 1 = 5, у 2 = 6. cосын шыққан түбірді 2-ге бөлеміз х 1 =у 1 /2, х 2 =у 2 /2 ; Жауабы: х 1 =2,5 , х 2 =3.

V тәсіл. Квадрат теңдеуді шешу үшін «лақтыру» тәсілін пайдалану. Бұл тәсіл дискриминанты - нақты квадрат болатын теңдеудің түбірін табу үшін пайдаланылады.

Мысалы: Теңдеуді шешіңдер 2х 2 -11х+15=0.

«Лақтыру» тәсілі арқылы коэффициент 2-ні бос мүшеге апарып, онымен көбейтеміз, соңында:

у 2 -11у+30=0.

Виет теоремасы бойынша у 1 = 5, у 2 = 6. cосын шыққан түбірді 2-ге бөлеміз х 1 1 /2, х 2 2 /2 ;

Жауабы: х 1 =2,5 , х 2 =3.

5 тапсырма: «Лақтыру» тәсілін пайдаланып, теңдеуді шешіңдер: 1. 2х 2 -9х+9=0, 2. 10х 2 -11х+3=0, 3. 3х 2 +11х+6=0, 4. 4х 2 +12х+5=0, 5. 3х 2 +х-4=0. х 1 =1,5; х 2 =3. х 1 =0,5; х 2 =0,6. х 1 =-3; х 2 =- х 1 =-2,5, х 2 =-0,5. х 1 =- х 2 =1 .

5 тапсырма: «Лақтыру» тәсілін пайдаланып, теңдеуді шешіңдер:

1. 2 -9х+9=0,

2. 10х 2 -11х+3=0,

3. 2 +11х+6=0,

4. 2 +12х+5=0,

5. 2 +х-4=0.

х 1 =1,5; х 2 =3.

х 1 =0,5; х 2 =0,6.

х 1 =-3; х 2 =-

х 1 =-2,5, х 2 =-0,5.

х 1 =- х 2 =1 .

6 тапсырмасы: Биквадрат теңдеуді шешіңдер :  х 1 =3,х 2 =-3, х 3 =2,х 4 =-2 х 1 =-4,х 2 =4 х 1 =1,х 2 =1, х 3 =½ , х 4 =-½ x 1 =5; х 2 =-5 х 4 -13х 2 +36=0; 2. х 4 -14х 2 -32=0; 3. 4х 4 -5х 2 +1=0; 4. х 4 -24х 2 +25=0 .

6 тапсырмасы: Биквадрат теңдеуді шешіңдер :

х 1 =3,х 2 =-3, х 3 =2,х 4 =-2

х 1 =-4,х 2 =4

х 1 =1,х 2 =1, х 3 =½ , х 4 =-½

x 1 =5; х 2 =-5

  • х 4 -13х 2 +36=0;

2. х 4 -14х 2 -32=0;

3. 4 -5х 2 +1=0;

4. х 4 -24х 2 +25=0 .

 Соныменен, Тарталья екі сағат ішінде Фиори әкелген 30 есепті шешсе, ал сендер 8 сынып оқушылары 45 минут ішінде … теңдеуді шештіңдер. Итальян математиктері n-ші дәрежелі теңдеулерді шешу тәсілдерін іздеген болатын, ал сендер олардың еңбектерінің нәтижесін көрудесіңдер.  Яғни сендер қандай жағдайдасыңдар :  -ұтымсыз;  -ұтымды;  -достық тепе-теңдік.

Соныменен, Тарталья екі сағат ішінде Фиори әкелген 30 есепті шешсе, ал сендер 8 сынып оқушылары 45 минут ішінде … теңдеуді шештіңдер.

Итальян математиктері n-ші дәрежелі теңдеулерді шешу тәсілдерін іздеген болатын, ал сендер олардың еңбектерінің нәтижесін көрудесіңдер.

Яғни сендер қандай жағдайдасыңдар :

-ұтымсыз;

-ұтымды;

-достық тепе-теңдік.

Үй тапсырмасы: Кітаптан әр тәсілге екі есептен тауып, шешіңдер.

Үй тапсырмасы:

Кітаптан әр тәсілге екі есептен тауып, шешіңдер.