Даражанын касиеттери

№ 42 Самат Ашимов атындагы мектеби мекемеси математика мугалими

Муратова Жыпаргүл Абдраимовна

Ачык сабак

МАТЕМАТИКА

7 - КЛАСС

Саламатсыңарбы балдар

Саламдашуу адеби

Кичүүлөр дайыма биринчи салам айтуусу керек

Саламдашуу адеби

Сырттан кирген адам улуу болсо да, даражасына карабастан ал биринчи салам айтуусу керек

Анда эмесе бүгүнкү сабагыбызды баштайбыз

• Алгач классты сабакка даярдап алалы.
• Сабакка кимдер келген жок бүгүн? Белгилеп коёлу.
• Мурунку сабакта берилген тапшырманы карайбыз. Тапшырманы аткарып келдиңерби?

Үй тапшырмасын текшерүү

Катаны тап

3

:

Өтүлгөн теманы кайталоо

Буклеттердеги касиеттерге көңүл бургула

№ 1 иш дептериңерди ачып жазгыла

Сабактын темасы:

Даражалар менен болгон амалдар

Сабактын максаты:

Билим берүүчүлүк максаты:

Даражалар менен болгон амалдар жөнүндө алган билимдерди бышыктоо. Көндүмдөрдү калыптандыруу.

Өнүктүрүүчүлүк максаты:

Даражаларды көбөйтүүгө, бөлүүгө жана даражаны даражага көтөрүүгө берилген мисалдарды аткара алууга жетишүү.

Тарбия берүүчүлүк максаты:

Адептүүлүккө, маданияттуулукка чакыруу. Улуттук баалуулуктарды билүүгө тарбиялоо

Байыркы сырдын түйүнү

Байыркы математиктер сандарды кошууну, кемитүүнү билишкен. Бирок сандардын даражалары деген түшүнүк жок болгон. Алар кандайдыр бир сандарды өзүнө-өзүн бир нече жолу көбөйтүүдө ыңгайсыздык жаралган. Ошондой эле көптөгөн финансылык чыгымдарга учурашкан. Себеби ал кездеги жөнөкөй «папирустун» баасы да жогору болгон. Ошондуктан мындай ыңгайсыздыктарды жоюу үчүн ар түрдүү аракеттерди кылышкан.

Алгачкылардан болуп Диофант Александрийский математикалык атайын белгини ойлоп тапкан. Ал төмөнкүчө болгон

Белгисизди Диофант «сан» деп атаган жана ς тамгасы менен белгилейт

Белгисиздин квадратын ΔΥ – белгиси менен («даража» (степень) деген сөздүн кыскартылышы)

Белгисиздин кубун КΥ (куб – «κύβός» сөзүнүн кыскартылышы)

Белгисизди алтынчы даражага чейин көтөрүүнүн белгилерин киргизген

Симон Стевин, 6-7-кылымдарда жашаган математик, белгисизди тегерек менен белгилеп анын ичине даража көрсөткүчтү жазган

3 4 + 5 2 =

Азыркы биз колдонгон даражанын жазылышын Рене Декарт сунуштап, киргизген. , ж.б.

Симон Стевин

Рене Декарт

Андан кийинки акыркы эң чоң бурулушту Никола Шюке киргизген.

Ал алгач терс көрсөткүчтүү даражаны, андан соң 0 үнчү даражаны киргизген .

Азыркы биз колдонгон даражалардын жазылышы мына ушул математикке таандык.

Манас

Топтордо иштөө

Семетей

Сейтек

Даражалардын касиеттери:

=

=

=

=

Даражаларды көбөйтүү

=

=

=

Даражаларды бөлүү

=

=

=

Даражаларды бөлүү

=

=

=

= 1

Даражаларды даражага көтөрүү

=

=

=

Бөлчөктөрдү даражага көтөрүү

=

Көбөйтүндүнү даражага даражага көтөрүү

=

=

«Манасты» биринчилерден болуп ким айтып баштаган?

Бул жөнүндө так маалымат жок. Бирок боолголоолорго таянсак "Манастын" 40 чоросунун бири Ырамандын ырчы уулу Каратай болгон. Ал "Манастын" эрдигин даңазалап кошок кылып айтып баштаган.

"Манас" эпосунда кездешкен сандар

(2 2 ) 3 +(2 2 ) 2 =

80

=2 2*3 +2 2*2 =

2 6 +2 4 = 64+16=

Бүгүнкү күндө «Манас» эпосунун 80 ге чукул варианты сакталып калган

"Манас" эпосунда кездешкен сандар

(5 2 ) 2 - 5 2 =

5 2 * 2 - 5 2 =

600

625- 25=

=5 4 - 5 2 =

«Манас» эпосунда жалпы 600 дөн ашык каармандар сүрөттөлөт

"Манас" эпосунда кездешкен сандар

20 2 + 20 2 =

800

= 400 + 400=

«Манас» эпосунда 800 гө жакын жер-суу аттары кездешет

= =

=

=

40

= =

«Манас» эпосунда Манасты

анын 40 чоросу коштоп жүрөт

"Манас" эпосунда кездешкен сандар

=

= =

=5 =

= 500555

Окумуштуулар Саякбай Каралаевдин айтуусундагы «Манастын» 500555 саптан турган вариантын жаздырышкан

Кыргыз элиндеги сакралдык сандар

=

=

=

7 нин бири кыдыр

7 өлчөп бир кес

Кыргыз элиндеги сакралдык сандар

=

=

=

9 жолдун тоомунда

9 токоч баабедин ж.б.

«Манас» топонимдери

Испанияда жана Кытайда "Манас" шаары, Японияда Семетей шаары Казакстанда "Манас" жайлоосу Кореяда "Манас" чокусу Венгрияда ""Манас"" айылы Дагестанда да "Манас" айылы

Алтайда "Манас" көлү

Кыргызстанда «Манас» району

жана башкалар бар

Китеп менен иштөө

Жыйынтыктоо

«Манас» тобу 3 орунга ээ болду

«Сейтек» тобу 2 орунга ээ болду

«Семетей» тобу 1 орунга ээ болду

Жеңишиңер менен куттуктайбыз!

Бышыктоо

Тема боюнча суроолор барбы?

Үйгө тапшырма:

№ 73, 75 –көнүгүүлөрдү

аткарып келгиле

Билимдерди баалоо:

Бүгүнкү сабакта жакшы жооп берип, баа алгандар күндөлүгүңөрдү алып келип, баа койдургула

Сабак соңуна чыкты

Саламатта калгыла балдар

Кулешова Айжан Мырзабековна