СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Диндердин өнүгүү тарыхы

Категория: История

Нажмите, чтобы узнать подробности

Диндердин өнүгүү тарыхы предмети боюнча сабактын планы конспект ти

Просмотр содержимого документа
«Диндердин өнүгүү тарыхы»

Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Диндердин негиздери жөнүндө түшүнүк

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече
чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар
дуйнөлук дининин тарыхый жаралышы
жөнүндө билимге ээ болушат.

дуйнөлук диндердин келип чыккан мезгилин жана
анын жаралган аймагы жөнүндө айтып
беришсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты: дуйнөлук диндердин философиясы, маданияты жана жашоо образын анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

Дин – баалуулуктардын бүтүндүгү деген кыска,
так аныктамага токтолгонубуз жөндүү. түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе
Адептик нормалары боюнча өз ойлорун
билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмер
дүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламда
шуусу жана окуучулардын сабакка даяр
дыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде жер шаарында
үч дүйнөлүк дин бар, алар буддизм, хрис
тиан жана ислам диндери экени силерге
белгилүү.
Мээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин
өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт
жана кандай маалы
матка ээ экендигин
мугалимге билдирүүгө
даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача Диндердин негиздери тууралуу сөз кылганда жалпы эле диндердин ар биринин өздөрүнө тиешелүү баалуулуктары бар экендигин жана бул баалуулуктар улуу күчтөргө ишенүү менен жашоону маанилүү кыларын эске алуубуз абзел. окуусу жөнүндө
айтып берет. Мугалим балдар үчүн
китептен тышкаркы материалдарды
пайдаланып балдардга кызыктуу айтып
бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.
Андан кийин 1- топ: дуйнө диндердин багыттары. 2-топ: дуйнө диндерди талкуулашат; 3-топ: диндердин келип чыгышын талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тези
рээк” деген оюнду колдонот.
Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн му
рунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча
суроолорду даярдап коюшу керек. Окуу
чулар үч командага бөлүнөт. Суроолор
слайд аркылуу же мугалимдин окуусу
боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез
ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп
берүүгө, командада иштей билүүгө ба
гыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.
Мугалим окуучуларга максатка кайры
лууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө су
роо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.
Окуучулар тема боюнча түшүнүктөрдү
жазып келүү. Өз алдынча буддизмдеги
адеп-ахлактык нормалар жөнүндө өз ой
пикирлерин жазып келүү.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Буддизмдин негиздери

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече
чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран
(интерактивдүү доска), батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар
буддизм дининин тарыхый жаралышы
жана негиздөөчүсү Сиддхартха Гаута
ма жөнүндө билимге ээ болушат.

Будда дини келип чыккан мезгилин жана
анын жаралган аймагы жөнүндө айтып
беришсе
Гаутама анын жашоо образын сүрөттөй
алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Будда ди
нинин философиясы, маданияты жана
жашоо образын анализдешет жана өз
позицияларын билдиришет

Будда окуусунун өзөгү “төрт асыл чын
дык” жана анын маанисин түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып бе
ришсе
Адептик нормалары боюнча өз ойлорун
билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын будда дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашоосундагы будда дини
жана анын окуусунун ролун ачып бериш
се
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмер
дүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламда
шуусу жана окуучулардын сабакка даяр
дыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде жер шаарында
үч дүйнөлүк дин бар, алар буддизм, хрис
тиан жана ислам диндери экени силерге
белгилүү.
Мээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин
өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт
жана кандай маалы
матка ээ экендигин
мугалимге билдирүүгө
даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача Будда дининин пайда болгон
мекени, анын негиздөөчүсү Сиддхартха
Гаутама анын негизги окуусу жөнүндө
айтып берет. Мугалим балдар үчүн
китептен тышкаркы материалдарды
пайдаланып балдардга кызыктуу айтып
бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.
Андан кийин 1- топ: Буддизмдин багыт
тары. 2-топ: Будда окуусунун”төрт асыл
чындыгын” талкуулашат; 3-топ: сегиз
тилим жол.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тези
рээк” деген оюнду колдонот.
Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн му
рунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча
суроолорду даярдап коюшу керек. Окуу
чулар үч командага бөлүнөт. Суроолор
слайд аркылуу же мугалимдин окуусу
боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез
ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп
берүүгө, командада иштей билүүгө ба
гыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.
Мугалим окуучуларга максатка кайры
лууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө су
роо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.
Окуучулар тема боюнча түшүнүктөрдү
жазып келүү. Өз алдынча буддизмдеги
адеп-ахлактык нормалар жөнүндө өз ой
пикирлерин жазып келүү.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин

Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Христианчылыктын негиздери

Сабактын тиби: жаңы материалды өздөштүрүү
Колдонулуучу интерактивдүү усулдар: «Мээ чабуулу» , «Суроо-жооптор», ИНСЕРТ, топтук иш
Сабактын жабдылышы: окуу китеби, таркатылуучу материалдар, ватман, маркер.
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк:
алынган тарыхый-социалдык маалыматка сынчыл анализ жасап, курчап турган реалдуулукка карата өз позициясын аргументтүү коргоп, аларды пайда болгон көз караштык системалар менен салыштыра алат;
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
өз максаттарын башка адамдардын жана социалдык
топтордун кызыкчылыктары менен салыштырат, позициялардын түрдүүлүгүн таануунун жана баалуулуктарга (диний, этникалык, профессионалдык, инсандык
башка адамдарга карата урматтоо мамилесинин негизинде, өз көз караштарын маданияттуу коргой алат;
в) Өзүн уюштуруу жана проблемаларды чечүү компоненттүүлүгү: окуяларга жана инсандарга аргументтүү мүнөздөмө берет.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар
христиан дининин тарыхый жаралы
шы жана негиздөөчүсү Иисус Христос
жөнүндө билимге ээ болушат.

Христиан дининин келип чыккан мезги
лин жана анын жаралган аймагы жөнүн
дө айтып беришсе
Иисус Христос анын жашоо образын сү
рөттөй алышса;

Өнүктүрүүчүлүк максаты: окуучулар
христианчылыктын негизги белгиле
рин анализдешет, ыйык китеби жана
ишенимдерин талкуулашат

Христианчылыктын негизги белгилерин
аныктап беришет;
Ыйык китебиндеги мазмунду жана сы
йынуу жөрөлгөлөрүн тактап беришет

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын христиан дини жана
анын окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашоосундагы христиан
дини жана анын окуусунун ролун ачып
беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.


Сабактын
этаптары

Мугалимдин
ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убакты
сы

Уюштуруу
Учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даяр дыгына көз салуу.Мугалим окуучулардан өткөн теманы кайталоо жана үй тапшырманы суроого өтөт.

Саламдашуу жана окуучу
лар сабакка даяр экендигин
билдиришет. Окуучулар
өткөн сабактын темасын
айтып беришет жана үй
тапшырмасын даярдашат.

2 мин

Өтүлгөн те
мага кайры
луу, үй тап
шырмасын
суроо.

Мугалим өтүлгөн теманы кайталоо максатында үй тапшырмаларынан баштайт. Буддизмдин келип

чыгуусунун себебин айтып

бергиле?Буддизмдеги негизги багыттар кайсылар аларга мисал келтиргилеТөрт асыл чындык жана анын мааниси

эмнеде?Сегиз жол анын буддалар үчүн мааниси кандай?Мугалим өтүлгөн теманы жыйынтыктоо менен

окуучулардын көңүлүн жаңы темага б-т.

Окуучулар үй тапшырма
ларын даярдашат. Муга
лимдин суроолоруна жооп
беришет.
Өтүлгөн тема боюнча маа
лымат булактары, интер
нетти пайдаланып, слайд
түзүп келген балдар пре
зентациялашат.

6 мин

Окуучуларды
мотивация
лоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты
толук өздөш
түрүү

Урматтуу окуучулар! Биз
бүгүн дүйнөлүк диндердин
бири болгон Христиан дини
боюнча сүйлөшөбүз. Түгөй
лөшүп билгениңерди бир
биринерге айткыла.(темага
чакыруу)Мугалим белгиленген уба
кыттан кийин суроого өтөт.

Мугалим азаматсыңар бал
дар, ооба бүгүнкү өтө турган
темабыз Дүйнөлүк диндер
дин бири Христиан дини жөнүндө.

Окуучулар өз ара хрис
тиан дини боюнча кандай
маалыматка ээ экендигин
мугалимге билдирүүгө
даярдык көрүшөт.
Окуучулар мисалы: христан
дүйнолүк дин. Орус калкы
нын негизги дини ж.б.у.с.
айтуусу мүмкүн.

5 мин

Сабактын
максаты
жана күтү
лүүчү натый
жа

Мугалим слайд аркылуу
теманы, теманын максатын
жана окуучулар сабактын
аягында эмнеге ээ боло
тургандыгын окуучуларга
түшүндүрөт.

Окуучулар теманы жазы
шат. Бүгүнкү сабакта кан
дай ишмердүүлүк жүргүзүп
эмнеге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин


Мугалимдин
түшүндүр
мөсү:

Балдар Христиан дини-ислам жан буддизм сыяктууэле дүйнөлүк бир кудайга сыйынуу диндеринин бири.“Христианчылык” гректердин “христос” сөзүнөн келип чыкгып, ага сыйынуучу дегенди билдирет. Христиан

чылыктын дүйнөлүк тарыхка тийгизген таасири өтөжогору болгондуктан анын негиздөөчүсүнүн төрөлүүсүнөн тарта жаңы дүйнөлүкэра (жылдык санак) башталган. Азыркы мезгилде христиан дини-дүйнөлүк эң ири диндердин бири, аны жактоочулардын саны болжол менен 2,2 миллиардгажакын.

Окуучулар мугалимдин
түшүндүрмөсүн кунт кою
менен угат жана керектүү
маалыматты жазып алат.

3 мин



Окуучулар
дын көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө үй
рөтүү.

Мугалим балдардан окуу китебин ачуу жана теманыокууну сунуштайт. Бирок балдар окуунун алдында төмөнкү белгилерди билиши кетек. Окууну “Инсерт” ыкмасы менен аткаруу
«-» - (ооба), эгер сиз окупжатканга, билгениңиз туура келген учурда коюлат.«+» - (кошуу), эгер окуп жатканыңыз Сиз үчүн жаңы болсо коюлат.«?» - (суроо), эгер информация кошумча маалыматтарды талап кылса же түшүнүксүз болсо коюлат.

Окуучулар китепти ачып 1кичи теманы окушат. Окуп
жатып доскада илинип турган белгилерди карайт
жана окуп жатып каракарандаш менен белгилерди коёт.

3 мин



Кайтарым
байланыш
жана окуучу
лардын бил
гичтиктерин
бышыктоо
баалоо

жыйынтыктоо
жана Үй тап
шырмасы:

Окуучулар окуп жатканда мугалим доскага төмөнкү таблицаны чиет. Окуучулар окуп бүтүп койгон белгилери аркылуу сүйлөмдөрдү табли
цага жайгаштыруу керектигин айтат. (маркировкалоо

сабакта эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы жыйынтык тоосуна көмөк көрсөтөт.

Уй тапшырмасын алышат



Окуучулар белги коюп оку
гандарын маркировкалайт.

Окуучулар үй тапшырма
ларын дептерлерие жазып
алышат

10 мин.














Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Чейректик кайталоо

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар азыркы коомдогу бардык диндерге сабырдуулук менен мамиле жасоо керектигин билип калышат. • Бардык диндерге сабырдуу мамиле кылуу керектигин айтып беришсе

Практикалык ишмердуулук жургузуп ,анализдөөгө жыйынтык чыгарууга уйрөнуп негизги жана предметтик компонентуулуктөру калыптанат

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар өз ара ой бөлүшүп, анализдешет жана системалаштырышат

 • Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырарын далилдей алышса

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Сабырдуулук», «чыдамдуулук» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим тактага жаңы теманы жазат же экранга слайддагы жаңы теманын аталышын чыгарат. Сабактын максатын түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

– Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырат. Исламда, Христианчылыкта жана Буддизмде бул башкы орунда турат. Өзгөчө көп конфессиялуу коомдо диндер аралык түшүнүүчүлүк, сабырдуулук башкы ролду ойнойт. Жаралгандан эле диндердин ортосундагы чыдамдуулук, сабырдуулук маселеси ыйык китептерде жазылып келген жана пайгамбарлар аркылуу элдерге жеткирилген. Анда мен силерге текст таратам, ар бир текстти 3 топто талкуулайбыз.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

1-топ: текст Ата-бабаларыбыз көп кылым мурда Ислам динин тандап алышса да, башка диндерге жана ишенимдерге айкөлдүк менен мамиле кылуунун жолун билишкен. 2-топ: текст Кайсы динди тутуу же тутпоо – адамдын өзүнүн эрки, аны мажбурлаганга эч кимдин акысы жок. Ошол эле учурда «Сен эмне үчүн ушул динди тутундуң?» – деп башка бирөөнү жемелегенге да укуксуз. Ар бир адам өзүнүн каалоосу жана эрки менен каалаган динин тандайт. 3-топ: текст Ар кайсы диндин өкүлдөрүнүн өзгөчө баалуулуктары болсо да, жалпысынан динден алынган (булагы дин болгон) жалпыга тиешелүү орток баалуулуктар бар. Тапшырма: Китептен текстти таап, улантып окугула жана андагы негизги ойду айтып

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

1-топ: Башка ынанымдардын баалуулуктарын сыйлоо

2-топ: Жакшы иштерде биргелешүу

3-топ: ынтымакта болуу

Мугалим ыраазычылык билдирип, ар бир топтун презентациясын баалайт. иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү өтулгөн темаларды кайталап ,
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Практикалык иш

Тесттик суроолор . Диндерд. өнүг. тарыхы. 9-кл.

1. Дуйнолук эн чон диндер кайсылар? а). Иудаизм, Шаманизм, Буддизм б) . Ислам, Буддизм, Христиан в). Христиан, Табу, Шинтоизм

2. Дин деген эмне? Аныктама жазгыла.

3. Буддизм дини канчанчы кылымда пайда болгон ж-а кайсыл жерде?

а ) б.з.ч. 6- кылымда Индияда , б ) б.з.ч. 7-кылымда Кытайда, в) б.з.ч. 4-кылымда Римде

4. Буддизм динин ким негиздеген?

а) Санньяса , б ) Брахминдер, в ) Будда

5 . Будданын оз аты ким?

а ) ашрам, б ) Сидхарта Гаутама, в ) Тхеравада

6. Буддизмдин ыйык китеби кайсылар?

7. Буддизмдин агымдары кайсылар?

а) Хинаяна ж-а Махаяна, б ) Самсара , Махасангхика, в ) Дхарма

8 Буддизмдин ибадатканасынын аты кандай?

А ) Виная б ) Пагода ( бут уйу) , в) Махаяна

9. Христиан дини качан жана кайсыл жерде пайда болгон?

А )б. з. 1-кылымында Палестинада, б ) б.з. 2-кыл. Антакьяда, в) б.з.3-кыл. Грецияда

10. Христиан динин негиздоочусу ким?

А )Марьям, б ) Ыйык Ата, в ) (Иисус Христос) Иса

11. Христиандар кандай Кудайга ишенишет?

а ) Ыйык Рух, Иса ,Поптор, б ) учтилик ( Ата Кудай, Уул Кудай, Ыйык Рух), в) Диакондор, Епископтор

12. Христиандардын ыйык китеби?

А) Инжил, б ) Куран, в ) Виная Питака

13. Христиандардын ибадатканасы эмне деп аталат?

А ) Пагода, б ) чиркөө , в) мечит,

14. Христианчылыкта чиркөөдө аткарылуучу ибадаттар эмне деп аталат?

А ) Паска, б ) Католик, в ) Сакрамент

15. Исанын диний ишмердуулугу канча жашында башталып, канча жылга созулган?

А ) 29 жаш, эки жылга, б ) 35 жаш, эки жылга, в ) 30 жаш, уч жылга






































Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: ИСЛАМ ДИНИНИН НЕГИЗДЕРИ

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Ислам дининдеги негизги булактар. Ислам динин негиздери (ыйман, ислам, ихсан) жана өзгөчөлүктөрүн Ислам дини адам баласынын жашоосун толугу менен
камтыган дин болгондуктан, андан ким болбосун жеке, үйбүлөлүк, коомдук жашоосунда өзүнө таандык буйруктарды,эрежелерди, насааттарды, сунуштарды, өрнөктөрдү таба алат

Ислам дининдеги негизги булактар. Ислам динин негиздери (ыйман, ислам, ихсан) жана өзгөчөлүктөрүн Ислам дини адам баласынын жашоосун толугу менен
камтыган дин болгондуктан, андан ким болбосун жеке, үйбүлөлүк, коомдук жашоосунда өзүнө таандык буйруктарды,эрежелерди, насааттарды, сунуштарды, өрнөктөрдү таба алСА

Өнүктүрүүчүлүк максаты: дуйнөлук диндердин Окуучулар Окуучулар Ислам дининдеги негизги булактар. Ислам динин негиздери (ыйман, ислам, ихсан) жана өзгөчөлүктөрүн анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

 Окуучулар Окуучулар Ислам дининдеги негизги булактар. Ислам динин негиздери (ыйман, ислам, ихсан) жана өзгөчөлүктөрҮ боюнча айтып беришсеАдептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмер
дүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде жер шаарында Христиан дини-ислам жан буддизм сыяктууэле дүйнөлүк бир кудайга сыйынуу диндерининбири.“Христианчылык” гректер дин “христос” сөзүнөн келип чыкгып, ага сыйынуучу дегенди билдиретМээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт
жана кандай маалы
матка ээ экендигин
мугалимге билдирүүгө
даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача Ислам дининин негиздери тууралуу сөз кылганда жалпы эле Ислам дини адам баласынын жашоосун толугу менен
камтыган дин болгондуктан, андан ким болбосун жеке, үйбүлөлүк, коомдук жашоосунда өзүнө таандык буйруктарды,
эрежелерди, насааттарды, сунуштарды, өрнөктөрдү таба алат. . Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды
пайдаланып балдардга кызыктуу айтып
бериши керек.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: ислам дининин багыттары. 2-топ: ислам дининдеги буйруктарды талкуулашат ; 3-топ: ислам динин келип чыгышын талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тезирээк” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

Окуучулар тема боюнча түшүнүктөрдү
жазып келүү. Өз алдынча ислам дининдеги
адеп-ахлактык нормалар жөнүндө өз ой
пикирлерин жазып келүү.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин






Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Ишеним

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече
чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар
дуйнөлук дининин тарыхый жаралышы
жөнүндө билимге ээ болушат.

дуйнөлук диндердин келип чыккан мезгилин жана
анын жаралган аймагы жөнүндө айтып беришсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты: дуйнөлук диндердин философиясы, маданияты жана жашоо образын анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

Дин – баалуулуктардын бүтүндүгү деген кыска,
так аныктамага токтолгонубуз жөндүү. түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе
Адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу менен ага болгон сый урматы жана сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуучулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде Ислам дини адам баласынын жашоосун толугу менен камтыган дин деп окудуңар, өз далилиңерди келтиргиле.Мээ чабуулу: Балдар мага ислам диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-экиден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин


Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмердүүлүкжүргүзүп, эмнеге жетише тургандыктарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен кыскача Ишеним – кандайдыр бир нерсени чындык катары чечкиндүүлүк менен кабыл алуу. Ал эми Ислам дининде ишеним «ыйман» деген сөз менен берилип, анын түшүндүрмөлөрү, негиздери так, даана баяндалган. Ыйман «ишенүү,тастыктоо, ишеним артуу» деген маанилерди билдирет. бул баалуулуктар улуу күчтөргө ишенүү менен жашоону маанилүү кыларын эске алуубуз абзел. окуусу жөнүндө айтып берет. Мугалим балдар үчүнкитептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: Ыймандын негиздери 2-топ: Ыйык китептер жөнундө талкуулашат; 3-топ: Ишенимдин маанилүүлүгүн талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалыматтыөздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардын жардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонуннегизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тезирээк” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп
берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.


Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы өздөштүрүүдө кандай иштөө болду жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайры
лууга чакырат жана бүгүнкү сабакта эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.
Окуучулар тема боюнча

1.Ишеним, ыйман түшүнүктөрүн аныктап бергиле?
2. Ыйык китептер кайсылар жана андагы ишеничтердин
бирдейлиги барбы?

Деген суроолорго жооп жазып келүү.





Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин





Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Ибадат

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече
чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Исламдын түркүктөрүн. Ибадаттарды аткаруудагы жоопкерчиликтер жана шарттарын. Ибадаттын өзөгү – ыклас. Тагыраак айтканда, ибадат тууралуу билишет

Исламдын түркүктөрүн. Ибадаттарды аткаруудагы жоопкерчиликтер жана шарттарын. Ибадаттын өзөгү – ыклас. Тагыраак айтканда, ибадат тууралуу өзойлорун билдиришсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты: дуйнөлук диндердин Ибадаттын өзөгү – ыклас. Тагыраак айтканда, ибадат
Алла Таала буюрганы үчүн гана кылынышы керек. Мындантбашка ниет менен, мисалы, бирөөгө жагынуу, элге көрүнүү,мактануу сыяктуу кандайдыр бир жеке кызыкчылыктартууралуу өз позицияларын билдиришет

 Ибадаттын өзөгү – ыклас. Тагыраак айтканда, ибадат
Алла Таала буюрганы үчүн гана кылынышы керек. Мындан
башка ниет менен, мисалы, бирөөгө жагынуу, элге көрүнүү,
мактануу сыяктуу кандайдыр бир жеке кызыкчылыктар
жөндүндө түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын окуусунун жакшы жактарын алуу менен ага болгон сый урматы жана сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен мамиле кылуу керектигин башкаларга түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмер
дүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, ишеним негиздери түпкүлүгүндө жалгыз Аллага ыйман келтирүү маселесине барып такалат. Адамдын жашоосунда ишенимдин орду өтө бийик. Себеби кандайдыр бир ишенимде жашаган киши өзүн дайыма көзөмөлдөп турган бирөө бар экенин сезгендиктен, ар

кандай жаман жоруктардан алыс болот. Мээ чабуулу: Балдар мага бул ишенимдин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-экиден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалы
матка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача жаны теманы тушундурөт Ибадат сөзү араб тилинен алынып, «моюн сунуу, кулчулук кылуу, сыйынуу» деген маанилерди билдирет. Диндеги
мааниси болсо - Аллага сый-урмат көрсөтүү, Алланы сүйүү, анын ыраазылыгына жетүү ниетинде жасалган иш-аракеттер. Ислам дининде адам баласынын жаралуусунун негизги себеби да ибадат экени айтылат Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.
Андан кийин 1- топ: Намаздын түрлөрү багыттары карашат 2-топ: Ибадаттын маанилүүлүгун талкуулашат; 3-топ: Ибадаттарды аткаруудагы жоопкерчиликтер
жана шарттарын талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тезирээк” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо. Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманыжыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

Банктын эсебинен кайсы бир жетимдер үйүнө каражат бөлүү менен зекетин же садагасын берип коюу ибадаттын кайсы түрүнө кирет?

Деген суроого жооп жазып келишет.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин







Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Ахлак

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече
чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Адеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы Каада-салттагы адеп-ахлак менен диний ахлактын окшоштук жана айрымачылыктарын билишет


Адеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы Каада-салттагы адеп-ахлак менен диний ахлактын окшоштук жана айрымачылыктарын биле алышса


Өнүктүрүүчүлүк максаты: Адеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы. Ахлак
араб тилинде «халк» же «хулук» сөзүнүн көптүк түрү болуп,«жаратылыш, мүнөз» дегенди билишет

Адеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы. Ахлак
араб тилинде «халк» же «хулук» сөзүнүн көптүк түрү болуп,«жаратылыш, мүнөз» дегенди билишет
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын окуусунун жакшы жактарын алуу менен ага болгон сый урматы жана сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен мамиле кылуу керектигин башкаларга түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, Ибадаттын бул түрүнө ажылык, умра сыяктуу ибадаттар кирет. Бул ибадаттарды аткаруу үчүн пенде акча-каражатын, күч-кубатын жумшап узак сапарга аттанат.Андан сырткары барган жеринде аткара турган милдеттери бар. Мээ чабуулу: Балдар мага бул ибадаттын өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-экиден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү

Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача жаны теманы тушундурөтАдеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы. Ахлак араб тилинде «халк» же «хулук» сөзүнүн көптүк түрү болуп, «жаратылыш, мүнөз» дегенди билдирет. Сөздүктөрдө «хулук» сөзү адамдын руханий өзгөчөлүгүн түшүндүрөт. Кыргыз тилиндеги «кулк-мүнөз» сөз айкашы да ушундан келип чыккан Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын берет.
Андан кийин 1- топ: Адеп-ахлактын булагын түрлөрүн багыттары карашат 2-топ: Адептүүлүк үлгүлөрүн талкуулашат; 3-топ: Ислам дининде адеп-ахлактын орду шарттарын талкуулашат. Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тезирээк” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо. Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманыжыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт. «Менин адеп-ахлагым» деген темада дил баян жазгыла



Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин

Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Мухаммед пайгамбардын замандаштары: Сахабалар баяны

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Алгачкы сахабалар. Мадинага көчүү. Пайгамбардын төрт халифасы. Сахабалар - наадандык, түркөйлүк, караңгылык каптап турган кезде башына түшкөн коркунучка, элдин нааразычылыгына, жек көрүүсүнө карабай Ислам жолун тандоо менен башкалардан айырмалангандыгын билет

Пайгамбардын төрт халифасы. Сахабалар - наадандык, түркөйлүк, караңгылык каптап турган кезде башына түшкөн коркунучка, элдин нааразычылыгына, жек көрүүсүнө карабай Ислам жолун тандоо менен башкалардан айырмалангандыгын тушундурө алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Сахабалар - наадандык, түркөйлүк, караңгылык каптап
турган кезде башына түшкөн коркунучка, элдин нааразычылыгына, жек көрүүсүнө карабай Ислам жолун тандоо менен башкалардан айырмаланган кызыкчылыктартууралуу өз позицияларын билдиришет

 Мындан Сахабалар - наадандык, түркөйлүк, караңгылык каптап турган кезде башына түшкөн коркунучка, элдин нааразычылыгына, жек көрүүсүнө карабай Ислам жолун тандоо менен башкалардан айырмалангандыгы жөндүндө түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын окуусунун жакшы жактарын алуу менен ага болгон сый урматы жана сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен мамиле кылуу керектигин башкаларга түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, тушундурөтАдеп-ахлак – адамдагы руханий сапаттардын, адаттардын жана эрктүү жүрүм-турумдардын жыйындысы. Ахлак араб тилинде «халк» же «хулук» сөзүнүн көптүк түрү болуп, «жаратылыш, мүнөз» дегенди билдирет. Сөздүктөрдө «хулук» сөзү адамдын руханий өзгөчөлүгүн түшүндүрөт. Мээ чабуулу: Балдар мага бул ишенимдин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-экиден болуп ой бөлүшөт жана кандай

маалыматка ээ экендигин мугалимге билдиришет

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү



Мугалимдин
түшүндүрмөсү


Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача жаны теманы тушундурөт Ислам дининин пайгамбары, Ыйык Курандын жарчысы,
Алланын акыркы элчиси Мухаммед 571-жылы 20-апрелде Меккеде төрөлгөн. 40 жашка чыкканда пайгамбарлык милдет жүктөлүп, 23 жыл аркалаган соң, 63 жашында көз жумган. Мына ушул 23 жылдын ичинде Ислам динин жүз
миңдеген кишиге жеткирип, дээрлик бүткүл Аравия жарым аралына динди таратууга жетишкен. Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.
Андан кийин 1- топ: Алгачкы сахабалардын багыттары карашат 2-топ: Сахабалар кимдер? талкуулашат; 3-топ: Мединага баруу жана анын шарттарын талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Ким тезирээк” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо. Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманыжыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

«Чыныгы мусулман – башка мусулмандарга тилинен жана колунан зыян тарттырбаган адам». Бул айтылгандын маанисин чечмелеп келгиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин

Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Чейректик кайталоо

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар азыркы коомдогу бардык диндерге сабырдуулук менен мамиле жасоо керектигин билип калышат. • Бардык диндерге сабырдуу мамиле кылуу керектигин айтып беришсе

Практикалык ишмердуулук жургузуп ,анализдөөгө жыйынтык чыгарууга уйрөнуп негизги жана предметтик компонентуулуктөру калыптанат

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар өз ара ой бөлүшүп, анализдешет жана системалаштырышат

 • Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырарын далилдей алышса

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Сабырдуулук», «чыдамдуулук» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим тактага жаңы теманы жазат же экранга слайддагы жаңы теманын аталышын чыгарат. Сабактын максатын түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

– Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырат. Исламда, Христианчылыкта жана Буддизмде бул башкы орунда турат. Өзгөчө көп конфессиялуу коомдо диндер аралык түшүнүүчүлүк, сабырдуулук башкы ролду ойнойт. Жаралгандан эле диндердин ортосундагы чыдамдуулук, сабырдуулук маселеси ыйык китептерде жазылып келген жана пайгамбарлар аркылуу элдерге жеткирилген. Анда мен силерге текст таратам, ар бир текстти 3 топто талкуулайбыз.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

1-топ: текст Ата-бабаларыбыз көп кылым мурда Ислам динин тандап алышса да, башка диндерге жана ишенимдерге айкөлдүк менен мамиле кылуунун жолун билишкен. 2-топ: текст Кайсы динди тутуу же тутпоо – адамдын өзүнүн эрки, аны мажбурлаганга эч кимдин акысы жок. Ошол эле учурда «Сен эмне үчүн ушул динди тутундуң?» – деп башка бирөөнү жемелегенге да укуксуз. Ар бир адам өзүнүн каалоосу жана эрки менен каалаган динин тандайт. 3-топ: текст Ар кайсы диндин өкүлдөрүнүн өзгөчө баалуулуктары болсо да, жалпысынан динден алынган (булагы дин болгон) жалпыга тиешелүү орток баалуулуктар бар. Тапшырма: Китептен текстти таап, улантып окугула жана андагы негизги ойду айтып

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

1-топ: Башка ынанымдардын баалуулуктарын сыйлоо

2-топ: Жакшы иштерде биргелешүу

3-топ: ынтымакта болуу

Мугалим ыраазычылык билдирип, ар бир топтун презентациясын баалайт. иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү өтулгөн темаларды кайталап ,
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин






Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ

Тема: Имам Аьзам жана ханафий мазхабы

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, топтордо иштөө
Колдонулуучу баалоо усулдары: эксперттик баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, батман, маркер, дүйнө картасы ж.б.
Сабакта калыптануучу компетенттүүлүктөр:
Негизги компетенттүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар. Ханафий факих-аалымдары ислам укугунун өнүгүшүнө кеңири мүмкүнчүлүктөрдү түзгөн чоң хадистик материалды (булактык, санжыралык жана ишенимдүүлүк даражаларына жараша) кодификациялоого жана системалаштырууга жетишишет.Тагыраак айтканда, ханафий мазхабы тууралуу билишет

Ханафий факих-аалымдары ислам укугунун өнүгүшүнө кеңири мүмкүнчүлүктөрдү түзгөн чоң хадистик материалды (булактык, санжыралык жана ишенимдүүлүк даражаларына жараша) кодификациялоого жана системалаштырууга жетишишет.ханафий мазхабы тууралуу өз ойлорун билдиришсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал илимий чөйрөдөгү жетишкендиктеринин натыйжасында кызыкчылыктар тууралуу өз позицияларын билдиришет

 Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал
илимий чөйрөдөгү жетишкендиктеринин натыйжасында кызыкчылыктар жөндүндө түшүндүрүшсө
Негизги мектептери боюнча айтып беришсе.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын окуусунун жакшы жактарын алуу менен ага болгон сый урматы жана сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен мамиле кылуу керектигин башкаларга түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, Ислам дининин пайгамбары, Ыйык Курандын жарчысы, Алланын акыркы элчиси Мухаммед 571-жылы 20-апрелде Меккеде төрөлгөн. 40 жашка чыкканда пайгамбарлык милдет жүктөлүп, 23 жыл аркалаган соң, 63 жашында көз жумган. Мына ушул 23 жылдын ичинде Ислам динин жүз
миңдеген кишиге жеткирип, дээрлик бүткүл Аравия жарым аралына динди таратууга жетишкен

Мээ чабуулу: Балдар мага бул ишенимдин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер китептеги сүрөттү көрүп жатасыңар.Бугун жаны темабызда Имам Аьзам жана ханафий мазхабы тууралуу өтмөкчубуз.

Сүрөттү карап эки-экиден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалы
матка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана күтүлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы .Сабактын максатын түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты толук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен
кыскача жаны теманы тушундурөт . Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал
илимий чөйрөдөгү жетишкендиктеринин натыйжасында «имам Аазам – Улуу имам» деген элдик наамга ээ болгон. Аны «Абу Ханифа» деген ылакап ат менен чакырышкан. Өзүнүн аты Нуман ибн Сабит ибн Зута ибн Мах аль-Куфий. «Абу Ханифа» деген сөз «Ханифанын атасы» деген маанини туюндурат. Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюн
ча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.
Андан кийин 1- топ: Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам тууралуу эссе жазышат.2-топ: Ханафий мазхабынын маанилүүлүгун талкуулашат; 3-топ: сахабалар Меккеден Мединага жер которушкан? Деген суроого жооп издешет.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канча
лык деңгээлде маалы
матты өздөштүргөнүн
мугалим ар бир топтун
кол көтөргөн окуучу
лары жана алардын
жардамчылары ар
кылуу билет. Окуучу
лардын аталган тема
боюнча өздөштүргө
нүн мугалим калып
тандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Б.Б.К” деген оюнду колдонот.Бул оюндун жүрүшү, мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор тандоо аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.

Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманыжыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

1.Имам Аазам ким болгон?
2. Абу Ханифа убактысынын көбүн эмнеге жумшаган?
3. Имам Аазамдын мыкты сапаттарын атап бергиле.

Жазып келишет.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин

Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема:
Ханафий мазхабынын өзгөчөлүктөрү

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Ханафий мазхабынын түшүнүү жолдорун . Имам Аазам – Абу Ханифанын окууларын коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын билишет

Ханафий мазхабынын түшүнүү жолдорун . Имам Аазам – Абу Ханифанын окууларын коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын биле алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

 Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысы билишсе, адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал илимий чөйрөдөгү

жетишкендиктеринин натыйжасында «имам Аазам – Улуу имам» деген элдик наамга ээ болгон. Аны «Абу Ханифа» деген ылакап ат менен чакырышкан. Өзүнүн аты Нуман ибн Сабит ибн Зута ибн Мах аль-Куфий. «Абу Ханифа» деген сөз «Ханифанын атасы» деген маанини

билдиретМээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен сабакты тушундурөт. Ханафий мазхабы фикх (укук) илимине негизделген. Ал эми фикх илими шариятка негизделген. Шарият – Исламдын өзгөчө негизи. Ал үч бөлүктөн турат: акыйда
(ишеним), фикх (укук) жана руханий ихсан (аруулук). Фикх(ислам укугу) дагы үчкө бөлүнөт: биринчиси – ибадат (Жаратканга байланыштуу укук-милдеттик нормалар); экинчиси – муамалат (мусулмандардын арасында пайда болгон мамилелер); үчүнчүсү – укубат (кылмыш-жаза) Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып беришет 2-топ: Ханафий мазхабынын ыкмаларын талкуулашат ; 3-топ: Ханафий мазхабынын
өзгөчөлүктөрү талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Венндин диограммасын” колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт. Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып бергиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема:
Ханафий мазхабынын Борбордук Азияга таралышы

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Ханафий мазхабынын түшүнүү жолдорун . Абу Ханифанын көз караштарынын азыркы Кыргызстандын түштүк аймагына жайылуусу коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын билишет

Ханафий мазхабынын түшүнүү жолдорун Абу Ханифанын көз караштарынын азыркы Кыргызстандын түштүк аймагына жайылуусусун коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын биле алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

 Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысы билишсе, адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даярдыгын карап чыгуу

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал илимий чөйрөдөгү

жетишкендиктеринин натыйжасында «имам Аазам – Улуу имам» деген элдик наамга ээ болгон. Аны «Абу Ханифа» деген ылакап ат менен чакырышкан. Өзүнүн аты Нуман ибн Сабит ибн Зута ибн Мах аль-Куфий. «Абу Ханифа» деген сөз «Ханифанын атасы» деген маанини

билдиретМээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен сабакты тушундурөт. IX кылымдын биринчи жарымында Абу Ханифанын
окуусун Бухарага алгачкылардан болуп алып келген факих-аалым Мухаммед ибн Хасан ибн аль-Шайбанинин көрүнүктүү шакирттеринин бири Абу Хафс Ахмад ибн Хафсаль-Кабир аль-Бухари (767–832-жж.) болгон.X кылымдан тартып Ислам дининин чыгыштагыилимий борборуна айланган Самарканд жана Бухарадан кийинки илимий борбор Фергана болгон. Ханафий мазхабынын мавераннахрдык канаты негизделген. Азыркы Кыргызстандын аймагында Ханафий мазхабынын калыптанышына,
таралышына жана өнүгүп-өсүүсүнө көптөгөн жергиликтүү көрүнүктүү илимпоздор зор салым кошкон.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып беришет 2-топ: Ханафий мазхабынын ыкмаларын талкуулашат ; 3-топ: Имам Сиражуддин аль-Оший ким болгон? өзгөчөлүктөрү талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Венндин диограммасын” колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт. Имам Казыхан Ханафий мектебинин өнүгүшүнө кандай
салым кошкон? айтып бергиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин




Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема:
Абу Мансур аль-Матуридий жана анын ишеним мектеби

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Исламдын алгачкы мезгилинде мусулмандардын ишеними дээрлик бирдей болуп, ар кандай талаш-тартышты аны изилдоо коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын билишет

Исламдын алгачкы мезгилинде мусулмандардын ишеними дээрлик бирдей болуп, ар кандай талаш-тартышты аны изилдоо Коомчулук
туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын биле алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын анализдешет жана өз позицияларын билдиришет

 Окуучулар Имам Аазам – Абу Ханифанын окуулары – коомчулук туш болгон суроо-талаптарга жооп издөөнүн негизинде иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысы билишсе, адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде Ханафий мазхабынын негиздөөчүсү – имам Аазам. Ал илимий чөйрөдөгү

жетишкендиктеринин натыйжасында «имам Аазам – Улуу имам» деген элдик наамга ээ болгон. Аны «Абу Ханифа» деген ылакап ат менен чакырышкан. Өзүнүн аты Нуман ибн Сабит ибн Зута ибн Мах аль-Куфий. «Абу Ханифа» деген сөз «Ханифанын атасы» деген маанини

билдиретМээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен сабакты тушундурөт. Ханафий мазхабы фикх (укук) илимине негизделген. Ал эми фикх илими шариятка негизделген. Шарият – Исламдын өзгөчө негизи. Ал үч бөлүктөн турат: акыйда
(ишеним), фикх (укук) жана руханий ихсан (аруулук). Фикх(ислам укугу) дагы үчкө бөлүнөт: биринчиси – ибадат (Жаратканга байланыштуу укук-милдеттик нормалар); экинчиси – муамалат (мусулмандардын арасында пайда болгон мамилелер); үчүнчүсү – укубат (кылмыш-жаза) Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып беришет 2-топ: Ханафий мазхабынын ыкмаларын талкуулашат ; 3-топ: Ханафий мазхабынын
өзгөчөлүктөрү талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Венндин диограммасын” колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып бергиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин






Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Чейректик кайталоо

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар азыркы коомдогу бардык диндерге сабырдуулук менен мамиле жасоо керектигин билип калышат. • Бардык диндерге сабырдуу мамиле кылуу керектигин айтып беришсе

Практикалык ишмердуулук жургузуп ,анализдөөгө жыйынтык чыгарууга уйрөнуп негизги жана предметтик компонентуулуктөру калыптанат

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар өз ара ой бөлүшүп, анализдешет жана системалаштырышат

 • Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырарын далилдей алышса

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Сабырдуулук», «чыдамдуулук» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим тактага жаңы теманы жазат же экранга слайддагы жаңы теманын аталышын чыгарат. Сабактын максатын түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

– Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырат. Исламда, Христианчылыкта жана Буддизмде бул башкы орунда турат. Өзгөчө көп конфессиялуу коомдо диндер аралык түшүнүүчүлүк, сабырдуулук башкы ролду ойнойт. Жаралгандан эле диндердин ортосундагы чыдамдуулук, сабырдуулук маселеси ыйык китептерде жазылып келген жана пайгамбарлар аркылуу элдерге жеткирилген. Анда мен силерге текст таратам, ар бир текстти 3 топто талкуулайбыз.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

1-топ: текст Ата-бабаларыбыз көп кылым мурда Ислам динин тандап алышса да, башка диндерге жана ишенимдерге айкөлдүк менен мамиле кылуунун жолун билишкен. 2-топ: текст Кайсы динди тутуу же тутпоо – адамдын өзүнүн эрки, аны мажбурлаганга эч кимдин акысы жок. Ошол эле учурда «Сен эмне үчүн ушул динди тутундуң?» – деп башка бирөөнү жемелегенге да укуксуз. Ар бир адам өзүнүн каалоосу жана эрки менен каалаган динин тандайт. 3-топ: текст Ар кайсы диндин өкүлдөрүнүн өзгөчө баалуулуктары болсо да, жалпысынан динден алынган (булагы дин болгон) жалпыга тиешелүү орток баалуулуктар бар. Тапшырма: Китептен текстти таап, улантып окугула жана андагы негизги ойду айтып

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

1-топ: Башка ынанымдардын баалуулуктарын сыйлоо

2-топ: Жакшы иштерде биргелешүу

3-топ: ынтымакта болуу

Мугалим ыраазычылык билдирип, ар бир топтун презентациясын баалайт. иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү өтулгөн темаларды кайталап ,
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин






























Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема:
Мамлекет менен диндин өз ара кызматташуусу

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар Мамлекет менен диндин байланыш түрлөрү ар кандай
негиздер боюнча айырмаланышы мүмкүн, мамлекеттен динди ажыратуу принцибинин таанылышы,мамлекеттик диндин болушу же жоктугу, укуктук нормалардын иштеши, диндин коомдогу ролун, диний чөйрөдөгү азыркы мамлекеттик саясаттын негизги принциптерин, диндин эң маанилүү

функцияларын билишет

Окуучулар Мамлекет менен диндин байланыш түрлөрү ар кандай негиздер боюнча айырмаланышы мүмкүн, мамлекеттен динди ажыратуу принцибинин таанылышы,мамлекеттик диндин болушу же жоктугу, укуктук нормалардын иштеши, диндин коомдогу ролун, диний чөйрөдөгү азыркы мамлекеттик саясаттын негизги принциптерин, диндин эң маанилүү функцияларын билишсе


Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар Мамлекет менен диндин байланыш түрлөрү ар кандай
негиздер боюнча айырмаланышы мүмкүн, мамлекеттен динди ажыратуу принцибинин таанылышын билдиришет

 Окуучулар Мамлекет менен диндин байланыш түрлөрү ар кандай
негиздер боюнча айырмаланышы мүмкүн, мамлекеттен динди ажыратуу принцибинин е, адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде

Ислам ишенимин изилдеген калам илими (калам – ислам илимдеринин тармагы катары акыйда маселелери боюнча
диалектикалык ой жүгүртүү аспекттерин изилдеген илим) негизинен ушул еретиктик агымдар менен күрөшүүнүн натыйжасында ислам илимдеринин жаңы тармагы катары пайда болгон Мээ чабуулу: Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим слайдды пайдалануу менен сабакты тушундурөт. Мамлекет менен диндин байланыш түрлөрү ар кандай
негиздер боюнча айырмаланышы мүмкүн: мамлекеттен
динди ажыратуу принцибинин таанылышы, мамлекеттик
диндин болушу же жоктугу, укуктук нормалардын иштеши,
диндин коомдогу ролу.
Ушул негиздерге ылайык мамлекеттердин дин менен
өз ара мамилесинин эки түрүн белгилесек болот: теократиялык жана светтик. Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Диограмма тузуп иштешет . Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары Блумдун таажы гулун колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор дежур ручка аркылуу же мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

Мамлекет менен диндин ортосундагы мамиле
кандай болушу керек? Өз пикириңерди айтып бергиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема:
Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясаты Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска)
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: ОкуучуларДиний чөйрөдөгү мамлекеттик саясаттын максаты
светтик принципти, абийир жана дин тутуу эркиндигин
камсыз кылууну, мамлекеттик-конфессионалдык кызматташууну өнүктүрүү жана диний бирикмелердин ишин жөнгө салуу механизмдерин билет

Диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясаттын максаты
светтик принципти, абийир жана дин тутуу эркиндигин
камсыз кылууну, мамлекеттик-конфессионалдык кызматташууну өнүктүрүү жана диний бирикмелердин ишин жөнгө салуу механизмдериннегизинде
иштелип чыккан диний укуктук нормалардын жыйындысын биле алышса

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар Кыргызстандагы постсоветтик диний абал. Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясатынын негиздери тууралуу билет


 Кыргызстандагы постсоветтик диний абал. Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясатынын негиздери тууралуу билишсе

жыйындысы билишсе, адептик нормалары боюнча өз ойлорун билдире алышса.

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Балдар, азыркы мезгилде Кыргызстанда дин тутунууга болгон укук кандай? Суроолор берилет Балдар мага бул диндердин өзгөчөлүктөрү боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Мугалим колдонмо китепти пайдалануу менен сабакты тушундурөт. Дин тутуу эркиндиги жана мамлекеттин диний уюмдар менен өз ара аракеттенүүсү «Кыргыз Республикасындагы
дин тутуу эркиндиги жана диний уюмдар жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамында тереңирээк жазылган.
Мыйзамдын 4/1-беренесине ылайык ар кимге дин тутуу жана дин тутпоо эркиндиги берилет. Мыйзамда белгиленген дин тутуу эркиндиги – мыйзам менен тыюу салынбаган. Мугалим балдар үчүн китептен тышкаркы материалдарды пайдаланып балдардга кызыктуу айтып бериши керек.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: ыймандуулукка эссе жазышат 2-топ: адептуулуко эссе жазышат талкуулашат
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары суроо жооп оюнун колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор китеп аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү бул теманы
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясатынын негиздерин атап жазып келгиле.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин










Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Конфессиялар аралык ынтымак жана толеранттуулук

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар азыркы коомдогу бардык диндерге сабырдуулук менен мамиле жасоо керектигин билип калышат. Толеранттуу мамиле кылса, коомдо бейпилдиктин пайдубалы түптөлө башташын билишет.


Толеранттуулук. Динде мажбурлоо жок. Диндердин (Адамзаттын) орток баалуулуктарын билсе , Бардык диндерге сабырдуу мамиле кылуу керектигин айтып беришсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты: Окуучулар өз ара ой бөлүшүп, анализдешет жана системалаштырышат

 Окуучулар. Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырарын далилдей алышса

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Сабырдуулук», «чыдамдуулук» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат. – Анда жаңы темага көңүл бургула


Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырат. Исламда, Христианчылыкта жана Буддизмде бул башкы орунда турат. Өзгөчө көп конфессиялуу коомдо диндер аралык түшүнүүчүлүк, сабырдуулук башкы ролду ойнойт. Жаралгандан эле диндердин ортосундагы чыдамдуулук, сабырдуулук маселеси ыйык китептерде жазылып келген жана пайгамбарлар аркылуу элдерге жеткирилген. Анда мен силерге текст таратам, ар бир текстти 3 топто талкуулайбыз.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

1-топ: Башка ынанымдардын баалуулуктарын сыйлоо 2-топ: Жакшы иштерде биргелешүү. «Ырыс алды – ынтымак» 3-топ: Мевлана Жалауддин Румиден накыл кеп. Мугалим ыраазычылык билдирип, ар бир топтун презентациясын баалайт

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим бышыктоо катары “ Блумдун таажы гулун ” колдонот.Бул бышыктоодо мугалим күн мурунтан өздөштүрүлгөн материал боюнча суроолорду даярдап коюшу керек. Окуучулар үч командага бөлүнөт. Суроолор слайд аркылуу же

мугалимдин окуусу боюнча чыгат.
Оюндун максаты: окуучуларды тез ой жүгүртүүгө, так жана кыска жооп берүүгө, командада иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим сабакты жыйынтыктайт. – Балдар, чыдамдуулук – акыл маданиятынын бийик деңгээли, дүйнөгө болгон кенен көз карашы, заманбап коомдун көп тараптуулугун жана көп маданияттуулугун түшүнүүнүн белгиси. Мугалим окуучуларга ыраазылык билдирип, үй тапшырмасын берет.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Кыргызстандагы деструктивдик, экстремистик жана террористтик уюмдар

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар радикализм, экстремизм жана терроризм коркунучу жана алардын коомдо пайда болушу тууралуу маалымат алышат.

Радикализм, экстремизм жана терроризм коркунучун жана алардын келип чыгуусун далилдешсе

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар радикализм коомдогу тынчтыкты жана туруктуулукту бузарын талкуулашат

 Радикализм тынчтыктын жана туруктуулуктун душманы экендигин мисалдар менен далилдешсе

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Радикализм», «экстремизм», «терроризм» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Окуучулар өтүлгөн теманын эң кызыктуу жерлерин айтып же окуп беришет. Окуучулар тактадагы терминдерди өз ара пикир алышып чечмелешет. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат. – Анда жаңы темага көңүл бургула

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим доскага жаңы теманы жазат же
экранга слайдагы жаңы теманын ата
лышын көрсөтөт. Сабактын максатын
түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк
жүргүзөрүн айтат.

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

– Балдар, тарыхый өнүгүүдө ар кайсы диний тайпалардын өкүлдөрүнүн ортосунда, кээде бир мамлекеттин ичинде куралдуу чырчатактар, диний согуштар болгон. Соңку мезгилде диний аң-сезимди алып жүрүүчүлөрдүн жана жайылтуучулардын иш-аракети саясий зомбулуктун күчөшүнө түрткү берди. Натыйжада диний радикализм, айыгышкан экстремизм жана терроризм көрүнүштөрү пайда болду

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

Мугалим бардык окуучулардын китебин
ачтырат жана иштөө тапшырмасын
берет.Андан кийин 1- топ: Имам Аазам жана анын ишмердүүлүгүн айтып беришет 2-топ: Ханафий мазхабынын ыкмаларын талкуулашат ; 3-топ: Ханафий мазхабынын
өзгөчөлүктөрү талкуулашат.
Бул окуучулардын ишмердүүлүктөрү
теманы өздөштүрүүдөгү (түшүнүү, ой
жүгүртүү этабына туура келет)

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

Мугалим окуучуларга «Терорризм» деген роликти көрсөтөт. Видеонун 0.00.01- 00.05.00. чейинки бөлүгүн көргөзүп, эмне көргөнүн, эмне баяндалганын жана алардын көз карашын сурайт

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим сабакты жыйынтыктайт. Окуучуларга ыраазычылык билдирип, үй тапшырмасын берет. Үй тапшырмасы: Кыргыз Республикасынын Жазык кодексинин 299-беренесин окуп келүү жана радикализм, экстремизм жана терроризмди алдын алуу жолдору боюнча дил баян жазуу. Мугалимге эскертме: Практикалык сабакта окуучуларга «Терроризм» деген роликти толук көргөзүп, талкууласа болот.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин



Бекитемин:_______ « » ____________ 202 -ж 9- класс

О.Б.Б: ____________________ предмети: ДИНДЕРДИН ӨНҮГҮҮ ТАРЫХЫ
Тема: Чейректик кайталоо

Сабактын тиби: Аралаш сабак
Колдонулуучу усулдар: мээ чабуулу, китеп менен иштөө, жекече иштөө чыгармачылыгы
Колдонулуучу баалоо усулдары: калыптандыруучу баалоо
Сабактын формасы: “Топтордо, жуптарда жана жекече чыгармачылык ишмердүүлүк”
Сабактын жабдылышы: Компьютер, проектор, экран (интерактивдүү доска), видео
Сабакта калыптануучу компетентүүлүктөр:
Негизги компетентүүлүктөр:
а) маалыматтык компоненттүүлүк: Маалыматты колдоно алат. Жетишпеген маалыматты максаттуу түрдө издөө, анын айрым бөлүктөрүн салыштырат жана анын үстүндө иш жүргүзө алат.
б) Социалдык-коммуникативдик компоненттүүлүк:
Диалог аркылуу зарыл маалыматты алууга, жекече,
коомдук жана кесиптик маселелерди чечүү үчүн аны оозеки жана жазуу түрүндө билдирет.
в) Өз ишин уюштуруу жана маселе чече билүү компоненттүүлүгү:
Өз алдынча же башкалар менен биргеликте ар түрдүү
ыкмаларды колдонуу менен маселелерди чечет, ошондой
эле андан аркы иш-аракеттер жөнүндө чечим кабыл алат.

Сабактын максаты:

Көрсөткүчтөр:
Жогорудагы максаттарга жетет, эгерде
окуучулар төмөнкүлөрдү аткарса:

Билим берүүчү максаты: Окуучулар азыркы коомдогу бардык диндерге сабырдуулук менен мамиле жасоо керектигин билип калышат. • Бардык диндерге сабырдуу мамиле кылуу керектигин айтып беришсе

Практикалык ишмердуулук жургузуп ,анализдөөгө жыйынтык чыгарууга уйрөнуп негизги жана предметтик компонентуулуктөру калыптанат

Өнүктүрүүчүлүк максаты:Окуучулар өз ара ой бөлүшүп, анализдешет жана системалаштырышат

 • Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырарын далилдей алышса

Таалим-тарбия берүүчү максаты:
окуучулардын дуйнө дини жана анын
окуусунун жакшы жактарын алуу
менен ага болгон сый урматы жана
сабырдуу мамилеси калыптанат.

Адамзаттын жашосундагы дуйнөлук диндердин ролун ачып

беришсе
Ар бир элдин динине урмат сый менен
мамиле кылуу керектигин башкаларга
түшүндүрө алышса.

Сабактын жүрүшү

Сабактын
этаптары

Мугалимдин ишмердүүлүгү

Окуучунун ишмердүүлүгү

Убак
тысы

Уюштуруу
учуру

Мугалимдин окуучулар менен саламдашуусу жана окуучулардын сабакка даярдыгына көз салуу.

Саламдашуу жана окуу
чулар сабакка даяр

2 мин

Окуучуларды ой
жүгүртүүсү үчүн
мээ чабуул жана
кайтарым байла
ныш.

Мугалим окуучулардан өтүлгөн тема боюнча эң кызыктуу, эсте калган урунттуу учурларды эстөөсүн суранат. – Балдар, тактадагы сөздөрдү окуп, талдагыла. «Сабырдуулук», «чыдамдуулук» түшүнүктөрүнүн маанисин ачып бергиле. Мугалим окуучулардын оюн угуп, бул терминдер бүгүнкү сабакта колдонуларын айтат боюнча айтып бергиле.

Окуучулар өз билим
дерине таянуу менен
билгендерин айтып
беришет.

7 мин

Мугалимдин сөзү:

Урматтуу окуучулар силер экрандагы
сүрөттү көрүп жатасыңар.

Сүрөттү карап эки-эки
ден болуп ой бөлүшөт жана кандай маалыматка ээ экендигин мугалимге билдирүүгө даярдык көрүшөт.

6 мин







Сабактын
максаты жана кү
түлүүчү натыйжа

Мугалим тактага жаңы теманы жазат же экранга слайддагы жаңы теманын аталышын чыгарат. Сабактын максатын түшүндүрүү менен кандай ишмердүүлүк жүргүзөрүн айтат

Окуучулар теманы
жазышат. Бүгүнкү са
бакта кандай ишмер
дүүлүк жүргүзүп, эмне
ге жетише тургандык
тарын билдиришет.

2 мин

Окуучуларды
мотивациялоо,
Мээ чабуулу
Маалыматты то
лук өздөштүрүү


Мугалимдин
түшүндүрмөсү

– Бардык диндер чыдамдуулукка, сүйүүгө жана сый-урматка чакырат. Исламда, Христианчылыкта жана Буддизмде бул башкы орунда турат. Өзгөчө көп конфессиялуу коомдо диндер аралык түшүнүүчүлүк, сабырдуулук башкы ролду ойнойт. Жаралгандан эле диндердин ортосундагы чыдамдуулук, сабырдуулук маселеси ыйык китептерде жазылып келген жана пайгамбарлар аркылуу элдерге жеткирилген. Анда мен силерге текст таратам, ар бир текстти 3 топто талкуулайбыз.

Окуучулар тема боюнча суроолорго жооп
беришет.

8 мин

Окуучулардын
көндүмдөрүн
калыптандыруу.
Окуй билүүгө
жана өз ойлорун
эркин билдирүүгө
үйрөтүү.

1-топ: текст Ата-бабаларыбыз көп кылым мурда Ислам динин тандап алышса да, башка диндерге жана ишенимдерге айкөлдүк менен мамиле кылуунун жолун билишкен. 2-топ: текст Кайсы динди тутуу же тутпоо – адамдын өзүнүн эрки, аны мажбурлаганга эч кимдин акысы жок. Ошол эле учурда «Сен эмне үчүн ушул динди тутундуң?» – деп башка бирөөнү жемелегенге да укуксуз. Ар бир адам өзүнүн каалоосу жана эрки менен каалаган динин тандайт. 3-топ: текст Ар кайсы диндин өкүлдөрүнүн өзгөчө баалуулуктары болсо да, жалпысынан динден алынган (булагы дин болгон) жалпыга тиешелүү орток баалуулуктар бар. Тапшырма: Китептен текстти таап, улантып окугула жана андагы негизги ойду айтып

Окуучулардын канчалык деңгээлде маалыматты өздөштүргөнүн мугалим ар бир топтун кол көтөргөн окуучулары жана алардынжардамчылары аркылуу билет. Окуучулардын аталган темабоюнча өздөштүргөнүн мугалим калыптандыруучу баалоонун
негизинде баалайт.

1 0
мин

Кайтарым бай
ланыш жана
окуучулардын
билгичтиктерин
бышыктоо
баалоо

1-топ: Башка ынанымдардын баалуулуктарын сыйлоо

2-топ: Жакшы иштерде биргелешүу

3-топ: ынтымакта болуу

Мугалим ыраазычылык билдирип, ар бир топтун презентациясын баалайт. иштей билүүгө багыттайт.

6 мин.


Рефлекция.
Жыйынтыктоо
жана үй тапшыр
масы.

Мугалим окуучулардан бүгүнкү теманы
өздөштүрүүдө кандай иштөө болду
жана ал канчалык таасирдүү болгонун
сурамжылоо.Мугалим окуучуларга максатка кайрылууга чакырат жана бүгүнкү сабакта
эмнеге жетишкендиктери жөнүндө суроо менен окуучулар өздөрү өтулгөн темаларды кайталап ,
жыйынтыктоосуна көмөк көрсөтөт.

.

Окуучулар өздөрү үчүн
боюнча слайд түзүү

4 мин

Дин таануу предмети боюнча тесттер

Суроо 1

Кыргыз элинин канча %ти ислам дини менен жашайт?

  • 78%ти

  • 87%ти

  • 93%ти

Суроо 2

Кыргыз Республикасында дин тутуу эркиндиги жана диний уюумдар жөнүндө мыйзам качан кабыл алынган?

  • 1992-жылы

  • 1990-жылы

  • 1991-жылы

  • 1989-жылы

Суроо 3

Диний уюумдар түзөлөш формасы боюнча канча категорияга бөлүнөт?

  • 4

  • 5

  • 3

  • 2

Суроо 4

Диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясаттын максаты куандай?



  • диний уюмдардын ишмердигин мамлекеттик жөнгө салуу;

  • диний жана дин таануу тармагындагы билим берүүнү мамлекеттик жөнгө салуу; диний радикализм менен экстремизмди алдын алуу жаатындагы мамлекеттик саясат.

  • мамлекеттик жана коомдук коопсуздукту камсыз кылуу, диний экстремизмдин көрүнүштөрүнө, деструктивдүү жана радикалдуу агымдарга каршы күрөшүү механизмдерин өркүндөтүү

  • жарандардын жана мамлекеттин коопсуздугун камсыз кылуу, конфессиялар ортосундагы ынтымакты жана диний сабырдуулукту бекемдөө, диний радикализмге жана экстремизмге каршы күрөшүү боюнча диний жана коомдук институттардын ИШИН адам укуктарынын жана дин тутуу эркиндигинин принциптеринин негизинде натыйжалуу мамлекеттик жөнгө салуу аркылуу мамлекеттин дин аралашпаган мүнөзүнө негизделген мамлекеттик-конфессиялык кызматташтыгынын оптималдуу моделин түзүү.

Суроо 5

Радикализм деген эмне?



  • акыркы, чектен чыккан, башкалар менен келишпеген, жашап жаткан коомдук институттарды, эрежелерди жана түзүлүштү түп-тамырынан бери өзгөртүүгө багытталган көз караш.

  • учурдагы түзүлүштү конституциялык эмес жол менен өзгөртүүгө, диний риториканы колдонуу менен мамлекеттин, коомдун бүтүндүүлүгүн жана инсандын коопсуздугун бузууга багытталган зордук-зомбулукка, радикалдуу иш-аракеттерге умтулуу.

  • бул, атайын идеология менен куралданган саясий күрөштүн тактикасы (күч колдонуу, жардыруу, коркутуу, объектилерди басып алуу, барымтага алуу ж.б) саясий жана экономикалык максаттарга мыйзамсыз жолдор менен жетүүгө аракет жасоо. Терроризмдин негизги максаты – кандайдыр бир чакырыкка же болбосо саясий келишпөөчүлүккө коомдун көңүлүн буруу, башкача айтканда, саясий бийликке таасир көрсөтүү жана коомду коркутуу

  • 1.Марксисттер динди кандай мүнөздөгөн?

  • А) карангылык Б) жапайычылык

  • В) апиийм Г) жетишкендик

  • 2. Бир кудайга сыйынуучулук дин кандай аталат

  • А) Монотеистик Б) Политеистик

  • В) Дуалистик Г) Нетеистик

  • 3. Көп кудайга сыйынуучулук дин кандай аталат

  • А) Монотеистик Б) Политеистик

  • В) Дуалистик Г) Нетеистик

  • 5.Дүйнɵлүк диндер кайсылар

  • А) Ислам, Буддизм Б) Христианчылык, Иудаизм

  • В) Христианчылык, Ислам, Буддизм Г) Зороастризм, Маздаизм

  • 6. Буддизмдин кандай агымдары бар

  • А) Католик, Православ Б) Протестантизм

  • В) Шиизм, Суннизм Г) Хинаяна, Махаяна

  • 7.Жаныбарларга ишенүү, аларды ыйык деп эсептɵɵ бул

  • А) Тотемизм Б) Фетишизм

  • В) Анимизм Г) Шаманизм

  • 8. Жансыз нерселерге ишенүү аларга сыйынуу бул

  • А) Тотемизм Б) Фетишизм

  • В) Анимизм Г) Шаманизм

  • 9. Арбактарга ишенүү, алардан колдоо күтүү бул

  • А) Тотемизм Б) Фетишизм

  • В) Анимизм Г Шаманизм

  • 10.Түрк элдеринин тотеми кайсы жаныбар болгон

  • А) Карышкыр Б) Бугу

  • Б) Аюу Г) Жолборс

  • 11.Кыргыз эркек шаманды эмне деп атаган

  • А) Поп Б) Бүбү

  • В) Молдо Г) Бакшы

  • 12.Түрк, монгол элдеринин исламга чейинки ишеними

  • А) Тенирчилик Б) Христианчылык

  • В) Буддизм Г) Зороастризм

  • 13. Табиятты кудайга айландыруудан жана ата-бабалардын арбактарына сыйынуудан келип чыккан дин

  • А) Тенирчилик Б) Христианчылык

  • В) Буддизм Г) Зороастризм

  • 14. Зороастризм Орто Азияда жана Иранда качан тараган

  • А) Б.з.ч. 1-миң жылдыкта Б) Б.з.ч. 2-миң жылдыкта

  • В) Б.з.ч. 3-миң жылдыкта Г) Б.з.ч 4-миң жылдыкта

  • 15. Зороастризмдин жактоочулары эмнеге сыйынышкан?

  • А) отко , жерге, сууга, айга, жылдызга

  • Б) топуракка, жанбарга

  • В) айкелдерге

  • Г) бир кудайга

  • 16. Зороастризм динин ыйык китеби

  • А) Куран Б) Библия

  • В) Тоорат Г) Авеста

  • 17. Зороастризмдин окуусун негизинде пайда болгон дин

  • А) Манихейчилик Б) Буддизм

  • В) Маздаизм Г) Ислам

  • 18. Манихейчиликтин негиздɵɵчүсү

  • А) Иса Б) Зороастр

  • В) Мани Г) Лао Цзы

  • 19.Булардын кимиси улуттук дин болуп саналат

  • А) Ислам Б) Индуизм

  • В) Христианчылык Г) Буддизм

  • 20.Иудаизм динин ыйык китеби

  • А) Куран Б) Инжил

  • Г) Авеста Г) Танах

  • 21. Иудаизмдин кудайы

  • А) Тенир Б)Яхве

  • В) Будда Г) От

  • 22. Конфуцийчиликтын негиздɵɵчүсү

  • А) Мухаммед Б) Иса

  • В) Кун-цзы Г) Зороастр

  • 23.Б.з.ч. 6–5-кылымдарда Байыркы Кытайда пайда болгон дин

  • А) Даосизм Б) Конфуциянчылык

  • В) Иудаизм Г) Индуизм

  • 24. Даосизм окуусун негиз салуучусу

  • А) Лао-Цзы Б) Иса

  • В) Кун-цзы Г) Зороастр

  • 26. Б.з.ч. 1 миң жылдыкта Байыркы Индияда пайда болгон дүйнөлүк диндердин эң байыркысы

  • А) Синтоизм Б) Христианство

  • В) Буддизм Г) Даоцизм

  • 27. Буддизмдин негиздөөчүсү

  • А) Сиддхартха Гаутама Б) Кун-цзы

  • В) Иса Г) Зороастр

  • 28. Буддизм Борбордук Азияда качан пайда болду

  • А) б.з.ч. III к. Б) б.з. V к

  • В) б.з.ч. IV к Г) б.з. VI к

  • 29.Христианчылык качан пайда болгон?

  • А) б.з. I к Б) б.з. IV к

  • В) 476-жылы Г) б.з. V к

  • 30. «Христос» деген грек сөзү бизче которгондо

  • А) Майдаланган Б) Бүтүн

  • В) Коопсуз Г) Пайгамбар

  • 31. Христианчылык кайсы жерде пайда болгон

  • А) Палестинада Б) Римде

  • В) Аравияда Г) Орто Азияда

  • 32. Христиан динин негиздөөчүсү

  • А) Иисус Христос Б) Мухаммед

  • В) Муса Г) Авраам

  • 34. Христианчылык качан эки агымга чыгыш жана батыш агымдар болуп бөлүнгөн

  • А) 1054-ж Б) 446-ж

  • В) 550-ж Г) 1215-ж

  • 35. Христиан динин ыйык китеби

  • А) Куран Б) Авеста

  • В) Библия Г) Забур

  • 36. Иса пайгамбардын диний ишмердүүлүгү канча жашынан башталган?

  • А) 30 Б) 40 В) 50 Г) 55

  • 37. Христиандардын Ыйсанын ким деп эсептешет

  • А) Кудай Б) Кудайдын уулу В) Пайгамбар Г) Жол башчы

  • 38.Бибилия эки бɵлүктɵн турат, алар

  • А) Эски осуят, Жаңы осуят Б) Эски мыйзам, Жаңы мыйзам

  • В) Инжил, Бибилия Г)Жашоо, ϴлүм

  • 39. Ыйса адамдардын күнөөлөрүн жууш үчүн жиберилген. Ыйса грек сөзү бизче

  • А) Пайгамбар Б) Куткаруучу В) Үйрɵтүүчү Г) Башчы

  • 40. Азыркы кезде Христианчылык – дүйнөдүгү эң кенири тараган дин, аны тутунгандардын саны

  • А) 2,4 млрд Б) 1,5 млрд В) 2 млрд Г) 3 млрд

  • 41. Православие бизче кандай маанини берет

  • А) Туура илим Б) Туура багыт

  • В)Туура жол Г) Туура дин

  • 42.Батыш христиан агымы

  • А)Католик Б)Православ В)Протестант Г)Ортодоксия

  • 43. Жалпы католик чиркɵɵсүн башчысы

  • А)Иисус Христос Б)Рим папасы В)Муфтий Г)Поп

  • 44. Европада Рим Католик чиркөөсүн реформалоонун жүрүшүндө пайда болгон агым

  • А) Католицизм Б) Православие

  • В) Протестантизм Г)Ортодоксия

  • 45. Христиан чиркɵɵсүн чыгыш борбору кайсы шаар

  • А)Константинополь Б)Иерусалим В)Дамаск Г)Рим

  • 46.Христиан чиркɵɵсүн батыш борбор шаары

  • А)Константинополь Б)Иерусалим В)Дамаск Г)Рим

  • 47. Ыйык Софиянын ибадатканасы кайсы шаарда курулган

  • А)Константинополь Б)Иерусалим В)Дамаск Г)Рим

  • 48. Христиандар сыйына турган Ыйса Машаяктын, Кудай Эненин же динчилдер арасында сый-урматка ээ болгон, табынууга татыктуу олуялардын кооздоп тартылган сүрөтү

  • А)Икона Б)Ыйык сүрɵт В)Крест Г)Храм

  • 49. Ислам динин качан пайда болгон?

  • А) 510-ж Б) 610-ж В) 710-ж Г) 571-ж

  • 50.Ислам динин тутунгандардын саны боюнча дүйнɵдɵ канчанчы орунда турат?

  • А) 1 Б) 2 В) 3 Г) 4

  • 51. Ислам динин негиздеген пайгамбар

  • А) Ибрахим Б) Иса В) Муса Г) Мухаммед

  • 52. Ислам дининде негизги канча агым бар

  • А) 2 Б) 3 В) 4 Г) 5

  • 53. Мухаммед пайгамбар ɵзүн канча жашында пайгамбар деп ачык жарыялаган?

  • А) 25 Б) 30 В) 40 Г) 62

  • 54. Мухаммед 622-жылы өз жактоочулары менен бирге Меккеден Ясрибге (кийинчерээк – Медина) көчүп кетүүгө аргасыз болот. Бул жер которуу эмне деп аталат?

  • А) Ыйык кɵч Б) Хижра

  • В) Журт которуу Г) Дин жайылтуу

  • 55. Бул жылды мусулмандардын мамлекети – Халифат негизделген жыл деп эсептешет, Мекке ислам дүйнөсүнүн борбору болуп калат

  • А) 630-ж Б) 640-ж В) 800-ж Г) 850-ж

  • 56. Мухаммед пайгамбар кайсы жылы каза болгон?

  • А) 632-ж Б) 570-ж В) 610-ж Г) 630-ж

  • 57. Мухаммед каза болгондон кийин анын ордуна Халиф кызматына ким шайланат?

  • А) Абу Бакир Б) Осмон В) Омар Г) Али

  • 58. Мухаммед пайгамбар канча жашында каза болгон?

  • А) 40 Б) 60 В) 62 Г) 80

  • 59. Ислам сɵзүн бизче которгондо

  • А) тынчтык Б) ынтымак В) биримдик Г) тууганчылык

  • 60. Дүйнɵдɵ кайсы ɵлкɵдɵ мусулмандардын саны кɵп

  • А) Аравия Б) Египет В) Турция Г) Индонезия

  • 61.Мусулмандардын ыйык китеби?

  • А) Инжил Б) Библия В) Забур Г) Куран

  • 62. Кураанда канча сүрɵɵ бар?

  • А) 114 Б) 113 В) 95 Г) 115

  • 63. Ислам мыйзамдары бул

  • А) Торикат Б) Марифат В) Шариат Г) Акыйкат

  • 64. Мухаммед пайгамбар тастыктаган, жасаган иш-аракети бул

  • А) Сүннɵт Б) Парз В) Важип Г) Мустахаб

  • 65. Исламда канча өз түркүктөрү же ар бир мусулман катуу сактоого тийиш болгон милдеттер бар

  • А) 4 Б) 5 В) 12 Г) 40

  • 66. Мусулмандардын ыйык айы Орозо кайсы жылдан башталган?

  • А) 624-ж Б) 540-ж В) 662-ж Г) 632-ж

  • 67. Исламда эки негизги агым бар, биринчиси суннизм экинчиси

  • А) Шиизм Б) Бахаизм В) Суфизм Г) Салафизм

  • 68. Бул ɵкɵлɵрдүн кайсынысында шиитер кɵп жашайт?

  • А) Аравия Б) Турция В) Россия Г) Иран

  • 69. Ислам маданиятын гүлдɵп ɵнүккɵн мезгили

  • А) VIII-XII кк Б) VI-XII кк В) VII-XI Г) VIII-X кк

  • 70. Булардын кимиси мусулман окумуштуусу

  • А) М.Сервантес Б) Ибн Сина В) Мифодий Г) Кирил

  • 71. Ислам дин Орто Азияга биринчи жолу кайсы мезгилде келди

  • А) V кк Б) VI кк В) VII кк Г) VIII кк

  • 72. Орто Азияда кайсы ɵлкɵдɵ биринчи жолу ислам мамлекеттик дин деп жарыяланган?

  • А) Түргөш Б) Карлук В) Караханид Г) Моголстан

  • 73. Ахмед Ясави Орто Азиядагы кайсы шаарды кичи мекке деп атаган?

  • А) Ош Б) Түркстан В) Шаш Г) Самарканд

  • 74.Мусулмандардын ыйык согушу кандай аталат?

  • А) Газават Б) Парз В) Курмандык Г) Жан кечүү

  • 75. Дервиштик тарикатынын негиздөөчүсү жана жетекчиси

  • А) Навои Б) аль Хорезм В) Ахмед Яссави Г) аль Фараби

  • 76. Исламдын суннизм агымында канча мазхаб бар

  • А) 4 Б) 5 В) 8 Г) 2

  • 77. Кыргызстан мусулмандары Суннизмдин кайсы мазхабында

  • А) Ханбалий Б) Маликий В) Шафий Г) Ханафий

  • 78. Кыргызстанда ислам динин таралышына байланыштуу архитектуралык эстелик

  • А) Манастын күмбөзү Б) Шах Фазил В) Таш Рабат Г) Кошой коргон

  • 79. Мусулман салтына ылайык эркек балдарды канча жашка чейин сүннөткө отургузган

  • А) 10 Б) 3 В) 13 Г) 8

  • 80. Мамлекет менен диндин мамилелерин эки типке бөлөбүз, алар

  • А) Клерикалык ,конфессионалдык Б) диндик, динсиз

  • В) Шариаттык, светтик Г) атеистик, нетеистик

  • 81. Конкреттүү динге көз каранды диний мамлекет

  • А) светтик Б) теократиялык В) атеистик Г) улуттук

  • 82. Динге негизделбеген, дин мамлекеттик иштерге аралашбаган мамлекет

  • А) светтик Б) теократиялык В) атеистик Г) улуттук

  • 83. Кыргыз Республикасы кандай мамлекет болуп эсептелет

  • А) светтик Б) теократиялык В) атеистик Г) улуттук

  • 84. Кыргызстанда жарандарга дин тутуу эркиндиги берилгенби?

  • А) жок Б) ооба

  • В) диний топторго гана Г) саясий уюмдарга гана

  • 85. “1. Ар кимге абийир жана дин тутуу эркиндиги кепилденет.

  • 2. Ар ким өз алдынча же башкалар менен бирдикте ар кандай динди тутуу же эч бирин тутпоо укугуна ээ.

  • 3. Ар ким диндик жана башка ишенимдерди эркин тандоого жана тутууга укуктуу.

  • 4. Эч ким өзүнүн диндик жана башка ишенимдерин билдирүүгө же алардан баш тартууга мажбурланууга тийиш эмес”  КР Конституциясын канчанчы беренесинде

  • А) 32-берене Б) 1-берене В) 14-берене 5-берене

  • 86. «2014-2020-жылдарга Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясатынын концепциясы жөнүндө» №203-Жарлыгы менен «2014-2020-жылдарга Кыргыз Республикасынын диний чөйрөдөгү мамлекеттик саясатынын концепциясы» качан бекитилди

  • А) 2013-ж Б) 2014-ж В) 2015-ж Г) 2016-ж

  • 87. СССР таркаган кезде 1990-жылы Кыргызстанда расмий канча мечит иштеген?

  • А) 45 Б) 50 В) 39 г) 95

  • 88. Кыргызстанда мусулмандардын башында ким турат?

  • А) президент Б) парламент В) өкмөт Г) муфтият

  • 89. Кайсы бир деңгээлде сокур ишенимге жетеленүү

  • А) фанатизм Б) радикализм В) толеранттуулук Г) гумандуулук

  • 90. Экстремизм жөнүндө классикалык түшүнүккө ылайык бул сөз «extremus» деген латин сөзүнөн келип чыккан бизче ал

  • А) чектен тышкары Б) туура жол

  • В) тынчтык Г) согушуу

  • 91. Кыргызстанда ишмердүүлүгүнө тыюу салынган канча экстремистик, терористик уюм бар?

  • А) 40 Б) 21 В) 14 Г) 86

  • 92. Кыргызстанда булардын ичининен кимисине тыюу салынган

  • А) Католиктерге Б) Буддистерге

  • В) Хиз-бут-Тахирге Г) Дааватчыларга

  • 93. Кыргыз Республикасында төмөнкүлөргө тыюу салынат:

  • иш-аракети конституциялык түзүлүштү күч менен өзгөртүүгө, улуттук коопсуздукту бүлдүрүүгө, социалдык, расалык, улут аралык, этностор аралык жана диний касташууну тутандырууга багытталган максаттарды көздөгөн саясий партиялардын, коомдук жана диний бирикмелердин, алардын өкүлчүлүктөрүнүн жана филиалдарынын иштешине”  КР Конституциясынын канчанчы беренеси?

  • А) 4 Б) 5 В) 6 Г) 7

  • 94. Шанхайда кол коюлган терроризм, сепаратизм жана экстремизм менен күрөшүү тууралуу Конвенция качан кабыл алынган?

  • А) 2001-ж Б) 1996-ж В) 2015-ж Г) 2002-ж

  • 95. Расмий маалыматтар боюнча, Кыргызстандын канча жаран Жакынкы Чыгыштагы жана Сириядагы согуштарга катышууда

  • А) 500 дөн ашуун Б) 700 жөн ашуун

  • В) 1000 Г) 2000

  • 96. Диний радикализмдин жайылышынын себеби

  • А) диний сабатсыздык Б) каржы маселеси

  • В) диний эркиндик Г) жумушсуздук

  • 97. Дин чөйрөсүндөгү мамлекеттик саясаттын натыйжасында бүгүн Кыргызстан поликонфессионалдык өлкө болуп саналат. Азыркы кезде дин иштери боюнча мамлекеттик органда канча диний уюмдар каттоодон өтүшкөн

  • А) 3097 Б) 1000 В) 1500 Г) 3000

  • 98. Кыргызстандагы католик общинасы тийиштүү советтик мамлекеттик органдар тарабынан качан катталган?

  • А) 1969-жылы Б) 1970-ж

  • В) 2000-ж Г) 1994-ж

  • 99. Кыргызстанда биринчи казыят канчанчы жылы түзүлгөн?

  • А) 1943-ж Б) 2005-ж В) 2015-ж Г) 2011-ж

  • 100. Бүгүнкү күндө дүйнөдө эң коркунучтуу деп таанылган терордук уюм

  • А) хинаяна агымы Б) махаяна агымы

  • В) ислам малекети В) ФЕТО уюму

  • Тесттик суроолордун ачкычтары

    1

    Б

    11

    Г

    21

    Б

    31

    А

    41

    А

    51

    Г

    61

    Г

    71

    Г

    81

    Б

    91

    Б

    2

    А

    12

    А

    22

    В

    32

    А

    42

    А

    52

    А

    62

    А

    72

    В

    82

    А

    92

    В

    3

    Б

    13

    А

    23

    А

    33

    Б

    43

    Б

    53

    В

    63

    В

    73

    Б

    83

    А

    93

    А

    4

    А

    14

    А

    24

    А

    34

    А

    44

    В

    54

    Б

    64

    А

    74

    А

    84

    Б

    94

    А

    5

    В

    15

    А

    25

    Б

    35

    В

    45

    А

    55

    А

    65

    Б

    75

    В

    85

    А

    95

    Б

    6

    Г

    16

    Г

    26

    В

    36

    А

    46

    Г

    56

    А

    66

    А

    76

    А

    86

    Б

    96

    А

    7

    А

    17

    А

    27

    А

    37

    Б

    47

    А

    57

    А

    67

    А

    77

    Г

    87

    В

    97

    А

    8

    Б

    18

    В

    28

    А

    38

    А

    48

    А

    58

    В

    68

    Г

    78

    Б

    88

    Г

    98

    А

    9

    В

    19

    Б

    29

    А

    39

    Б

    49

    Б

    59

    А

    69

    А

    79

    В

    89

    А

    99

    А

    10

    А

    20

    Г

    30

    А

    40

    А

    50

    Б

    60

    Г

    70

    Б

    80

    А

    90

    А

    100

    В

  • Глоссарий

  • Аболиционисттер – Америкадагы кулчулукту жоюу кыймылынын катышуучулары

  • Абсолюттук-чексиз бийлик

  • Автономия- кандайдыр бир мамлекетте айрым улутка берилген саясий укук- саясий жактан өзүн өзү башкаруу укугу

  • Авторитардык- өкүмчүл, өзүнүн бийлигин чындоого умтулган жеке бийлик

  • Агрессия – бир мамлекеттин же улуттун эркине, бүтүндүгүнө, саясий көз каранды эместигине каршы экинчи мамлекеттин куралдуу кол салышы

  • Альтернатива-мүмкүн болгон чечимдердин бирөөнү тандап алуу зарыл

  • Альтруизм (альтруист)- башкалар үчүн жан дили менен кам көргөн адам

  • Аннексия-өз курамына күч менен кошуп алуу

  • Аннулировать(лат. жок кылуу) - жокко чыгаруу, токтотуу

  • Антагонизм – келишпес кастык, атаандаштык, өз кызыкчылыгы үчүн кыл чайнашкан күрөш

  • Аргумент-далил,негиз

  • Акырет – (араб. – башка, акыркы, экинчи) бул дүйнө аягына чыккандан соң баары кайра тирилип, кылган амалдарына жараша сыйлык же жаза ала турган экинчи жашоо.

  • Аллах – ислам дининде бүткүл жандыктарды жараткан Жогорку ыйык күч; Кудайдын аты. Адатта, Аллахка таала (улуу, Жогорку), табарака ва таала, жалла жалалуху, карим, бузург, ааламдын жаратуучусу өңдүү сапаттар кошуп айтылат.

  • Aнафема – чиркөө мүчөлүгүнөн куулуу, чиркөөдөгү эң Жогорку жаза. AРБАК (ар.) – рухтун көптүк түрү.

  • Aтеизм (грекче atheos — Кудайсыз) – сөздүктөгү мааниси Кудайдан жүз буруу, Кудайды танган түрдө адамдын акыл-эс күчүн четке кагуу дегени.

  • Ашарийлик – ислам дининин суннийлик багытындагы эки ынанымдык мектептерден бири.

  • Басмачылык – Орто Азияда 1917-1926-жж Совет бийлигине каршы болгон куралдуу кыймыл. Орто Азиянын диний жана саясий лидерлери панисламизм, пантүркизм идеясын жетекчиликке алышып, 1917-жылы башында Эргеш корбашы болгон алгачкы басмачылар отрядын түзүшкөн. Алар Кокон автономиясын жарыялашат. Аскердик бөлүктөргө азык-түлүк кампаларга, темир жолдорго кол салып турушкан. М.В.Фрунзе турган Түркстан фронтунун аскерлери тарабынан талкаланат. 1921-жылы Түркиянын мурдагы аскер министри Энвер паша басмачыларга көмөктөшүү максаты менен келген. 1922-жылга Фергана менен Хорезмдеги басмачылар тобу жок кылынган. Калдыктары Ооганстан, Иран, Кытайга ооп, 1930-жылдарга чейин ошол жактан кол салууларын уланткан

  • Бартер- бир товарды экинчисине акчасыз эле алмаштыруу

  • Бойкот-адамдар,уюм же мамлекет тарабынан өз ара мамилени токтотуп салуу (нааразычылык жарыялоо)

  • Бюллетень-талапкерлердин фамилиясын белгилеп добуш берүү үчүн колдонлуучу документ

  • Бану Израил («Израил уулдары») – еврей элинин аттарынан бири. «Ибтидо» (Башталыш) китебинде келтирилишинче, бүгүнкү күндө бардык еврейлерге карата иштетиле турган «Израил уулдары» аталышы Якуб пайгамбарга Кудай тарабынан берилген.

  • Библия (грекче — «китептер») – иудаизм жана христиан диндеринин негизги ыйык булагы. Еврейлердин «Библиясы» «Китве кадеш» жана «Taнах» деп да аталат. Христиандар тарабынан тан алына турган Библия «Байыркы Осуят» жана «Жаңы Осуяттан» турган болуп, жалпы эсепте 66 китептен түзүлгөн.

  • Ватикан – Рим католик чиркөөсүнүн диний-административдик борбору. Учурда Папанын расмий резиденциясы эсептелет. Ошондой эле, ал Италиянын борбору Рим шаарында жайгашкан теократиялык шаар-мамлекет.

  • Валюта-1. мамлекеттин акча тутумунун негизин түзгөн акча бирдиги. 2. Бир өлкөнүн акча белгилерине карата эл аралык алыш-бериште колдонулуучу чет мамлекеттин акча белгилери

  • Вассал-көз каранды, башка бир адамдын же мамлекеттин кол алдында көз каранды болгон

  • Вилайет – Кокон хандыгындагы областтын (аймактын) аталуусу

  • Геноцид (гр.уруу,урук, лат.өлтүрөм) - калктын айрым тобун расалык, улуттук же диний кыйкым менен кырган адамзатка каршы оор кылмыштын бири.

  • Девалдьвация-акчанын расмий баасынын төмөн түшүшү

  • Дезертир- өзүнүн аскер бөлүгүн өз бетинче таштап кеткен, армияга чакырылуудан качкан киши

  • Декларация - жарыя кылуу , салтанатту жарыялоо. 2) Кандайдыр бир маалыматты камтыган кээ бир документтердин аталышы

  • Деколонизация- көз карандысыздыгын берүү жараяны

  • Делимитация (лат.чек араны аныктоо)-мамлекеттик чек ара сызыгын аныктоо, тактап жазуу

  • Демаркация( фр. чек коюу, ажыратуу) - чектеш мамлекеттердин ортосундагы келишимдин негизинде мамл.чек араларды аныктоо жана өзгөчөчек ара белгилери менен белгилөө

  • Демагогия- жалган убадаларды берип алдоо

  • Денонсация ( фр.билдирүү,токтотуу) - эл аралык укукта эки тараптын биринин келишиминде көрсөтүлгөн шартты орундатуудан баш тартуусу

  • Депрессия- чарбанын, коомдук турмуштун төмөндөшү

  • Держава- эӊ күчтүү мамлекет

  • Деспотия (гр. чексиз бийлик)- монархтын эч кандай мыйзам менен чектелбеген бийлигине негизделген мамлекет

  • Дефицит- тартыш, жетишсиздик, кирешеден чыгашанын ашып кетиши

  • Дефляция – акча массасы кыскарып кеткендигине байланыштуу баалар төмөндөгөн процесс

  • Декрет- мамлекеттик жогорку бийлик кабыл алган мыйзамдын аталышы

  • Диктатор- чектелбеген бийликке ээ болгон адам

  • Диалект – бир тилдин ичиндеги жергиликтүү айырма

  • Динамит- күчтүү жарылгыч зат

  • Динлиндер- Енисейдин ортоӊку агымында, Минусинин ойдуӊунда жашаган байыркы түрк тилдүү уруулар. Алар европоид тибинде болгон. Б.з.ч. II к хунндардын кысымынан улам Енисейге барган кыргыз (гэгундар) тарабынан ассимиляцияланган.

  • Дискриминация-укугун жоюу, укугун басуу, укук бербөө

  • Диссидент- мамлекеттик динге, идеологияга макул эместер

  • Доминион–колониялык империянын чегинде өзүн-өзү башкаруу укугун алган колония

  • Дотация- ишкананын чыгымын мамлекет тарабынан жабуу

  • Дүйнөлүк диндер- дүйнөнүн бир кыйла элдеринде таралган үч дин. Буддизм, Христианчылык, Ислам

  • Заратуштра – Грекче Зороастр – байыркы иран дининин реформатору. Зороастризм динин негиздеген пайгамбар. Б.з.ч. X-VI кк аралыгында жашаган.

  • Зороастризм-байыркы коомдо жана орто кылымдын башында Орто Азия, Иран, Ооганстан ж.б. бир катар өлкөлөрдө таралган дин. Зороастризмдин негиздөөчүсү деп пайгамбар Зороастранын ( иранча Заратуштра) ысмы менен аталган

  • Идеология- тигил же бул топтун кызыкчылыгын көздөгөн саясий, укуктук, диний, адабий, философиялык көз караштын жыйындысы

  • Иероглиф-1 кандайдыр бир түшүнүк берүүчү фигуралуу белги

  • 2) кыйындык менен окулуучу жазма. Б.з.ч. IV к. колдонулган Египет жазуусунун образдуу сурөт белгиси. Иероглиф деп адатта байыркы жана азыркы кытай жазмасы, сүрөт түрүндөгү хетт жазмалары сыяктуу жазмалар аталат

  • Ислам – дүйнөгө кеңири тараган диндердин бири. И. дин катарында VII-к-да Батыш Аравияда пайда болгон

  • Исламафобия (араб. – islam, грек. phobia — коркуу, үрөй учуу) – ислам динин коркунучтуу абалдарда көрсөтүү, бардык жамандык жана кылмыштарды анын аты менен байланыштырып, калкты исламдан коркутууга каратылган аракет

  • Индустриялаштыруу-өнөр жайдын өнүгүшү, ири машина техникасынын эл чарбасында колдонулушу, ири өнөр жайды куруу жана өнүктүрүү

  • Инновация (фр жанылануу, өзгөрүү) - жаӊылык киргизүү

  • Инвестиция- акчалай жардам каражаттары

  • Интеллектуалдуу- акылга, кишинин ойлоо жөндөмдүүлүгүнө таандык

  • Интелегенция- кесиби акыл эмгеги болгон адамдардан турган коомдун социалдык катмары

  • Интенсивдүү (лат.чымыркануу күч менен, күч алуу) – М: интенсивдүү эмгек, эӊ жогорку эмгек өндүрүмдүүлүктү берүү

  • Интервенция- башка өлкөнүн жерин басып алуу, өз бийлигин орнотуу

  • Интриган- чагымчыл

  • Инфраструктура ( лат. төмөн, астында жана түзүлүш, жайгашуу)- тигил же бул өлкөнүн же аймактык тиричилик шарттарын камсыз кылып жана өндүрүштү тейлеп турган чарба комплекстеринин олуттуу бир тармагы

  • Историзм (лат. тарых; өткөндөр тууралуу баян)– обьективдуу дуйнөдөгү кубулуштардын пайда болушун, өнүгүшүнүн конкреттүү тарыхый шарттар менен байланышта изилдөө принциби

  • Иудаизм- яхве кудайына сыйынган монотеисттик дин. Б.з.ч.I мин жылдыкта Палестинада пайда болгон. Бул дин негизинен жөөттөрдүн (еврей) арасында таркаган

  • Катаклизм – табияттагы жана коомдук турмуштагы кыйратуучу чоӊ төӊкөрүш

  • Капитализм – 1. капитал сөзү XII-XIII -к-да Италияда пайда болгон; «баалуулук, товарлардын запасы, процент алып келүүчү акча» маанисин түшүндүргөн ж-а ушул маанисинде Европага таркаган. XVII-к-да Голландияда капитал ээси – капиталист деген сөз келип чыккан. Ал эми К. термини XIX-к-дын 50-ж-нда пайда болгон, бирок кеңири колдонулган эмес; 2. марксисттер бул сөзгө идеологиялык маани чөгөрүшкөн. Марк- систтердин аныктамасында К. – бул Батыш Европа өлкөлөрүндөгү өнөр жай төңкөрүшү аяктаган соң, жалданма эмгекти эксплуатациялоого ж-а өндүрүш каражаттарын жеке менчикке негиздөөгө багытталган коомдук түзүлүш. Мындай коомдук түзүлүшкө (капиталисттер м-н пролетариаттын ортосундагы) ички карама-каршылык мүнөздүү деп белгилешкен

  • Касталар – Индиядагы бири-бирине өтүүгө мүмкүн болболгон адамдардын бөлүнүүсү

  • Комуналдык- шаардык чарбага таандык

  • Коммуникация- катнаш, байланыш

  • Компенсация- тарткан зыяндын ордун толуктап берү

  • Компромисс- бири бирине жол берүү аркылуу түзүлгөн келишим

  • Комсомол- Комунисттик Жаштар Союзу

  • Конституция- мамлекеттин түзүлүшүн, шайлоо системасын, мамлекеттик бийликтин жана башкаруу органдарынын иштөө принциптерин, жарандардын негизги укуктары жана милдеттерин аныктап туруучу негизги мыйзам. (мамлекеттин башкы мыйзамы)

  • Конституциялык монархия- башкаруунун монархтын бийлиги конституция менен чектелген түрү

  • Консенсус- талаш маселелердеги макулдашуу, бир пикирге келүү

  • Концепция- көз караштардын системасы

  • Концессия- чет өлкөлүк фирмаларга мекемелерди же жер участкаларын өндүрүштүк ишмердүүлүк укугу менен берүүчү келишим

  • Конфуций ( Кун-цзы б.з.ч. 551-479-жж) - кытайлык философ, окумуштуу

  • Кооперация- 1) өз мүчөлөрүнө чарба жүргүзүүдө, кол өнөрчүлүктө, майда ортомчулук милдетин аткарып туруу максатында түзүлгөн

  • Көз Карандысыз Мамлекеттердин Шериктештиги (КМШ) – 1991-жылы 8-декабрда Беларус өкмөтүнүн Вискуля резиденциясында (Беловежская пуща) Россия, Беларуссия жана Украина өлкөлөрүн жетекчилери кол койгон келишимдин негизинде түзүлгөн. 1991-жылдын 21-декабрында Алма-Ата шаарында 11 республиканын ( Азербайжан, Армения, Беларуссия, Казакстан, Кыргызстан, Молдова, Өзбекстан , Россия, Тажикстан, Түркмөнстан, Украина) жетекчилери кол коюшуп, «КМШ» нын теӊ укуктуу түзүүчүлөрү деп таанылышкан

  • Миссионер- башка өлкөгө, элдерге барып расмий диний иш жүргүзүүчү диний адам

  • Несторианчылык- Христиан дининдеги агым. Византияда 428-431-жж Константинополдун патриархы Несторий тарабынан негизделген. Ал Иисус Христос адам катары эле төрөлүп, кийин гана пайгамбарлык касиетке ээ болгон деген окууну жайылткан.

  • Община- бир аймактын калкынын өзүн өзү башкаруу уюму

  • Панисламизм- бардык мусулман элдердин бириктирүүгө багытталган ураан

  • Пантүркизм- түрк тилдеринде сүйлөгөн элдерди бириктирүү урааны

  • Пантеон – 1) атактуу адамдардын сөөгү сакталуучу имарат

  • 2) байыркы гректердин жана римдиктердин бир нече кудайга арналган жайы. 3) айрым бир диндин кудайлардын жыйындысы

  • Патриархат–эркектер коомдо, чарбада, үй-бүлөдө башкы ролдо

  • Ратификация- макулдашкан мамлекеттердин эл аралык келишимин жогорку мамлекеттик бийлик органдары тарабынан бекитүү

  • Рентабелдүү – кирешелүү, пайдалуу, экономикалык жактан пайдалуу

  • Репрессия–жазалоо, кысымга алуу, жаза чарасы, жаза берүү

  • Реставрация–кулатылган эски саясий түзүлүштү калыбына келтирүү

  • Ресурс –запас, каражат

  • Референдум – мамлекеттик мааниси бар өтө олуттуу маселени чечүү максатында өткөрүлүүчү жалпы элдик сурамжылоо, добуш берүү

  • Реконверция- тынчтыкка жана тынч турмушка өтүү

  • Санкция- латын тилинен эӊ катуу чара көрүү (sanctio), эл аралык келишимдерди бузган мамлекеттерге колдонулат

  • Сепаратизм – бир мамлекеттеги калктын айрым бөлүгүнүн өзүнчө бөлүнүүгө аракеттенүүсү

  • Сенсация – көпчүлүктү дүүлүктүргөн, сестенткен укмуштуу окуя

  • Секира- Жоокердик курал. Мындай куралды “ай балта” деп атап, жоокердик заманда колдонгон.

  • Суверенитет-бир мамлекеттеги ички жана тышкы саясатында башка мамлекеттке көз каранды эместиги

  • Суфий – суфийлик окуусуна таандык адам, мурид.

  • Сүрɵ (араб. – жогорулук, бийиктик, дубал) — башталуу, аяктоо жана аттарга ээ кеминде үч аяттан турган Курандын бөлүктөрүнө карата колдонулат

  • Символ- кандайдыр бир кубулуштун же түшүнүктүн шарттуу белгилениши

  • Социология– коом жана анын өнүгүшү жөнүндө илим

  • Стабилдүүлүк – туруктуулук

  • Статус – эл аралык укуктагы укуктук абал. М: мамлекеттин статусу

  • Суниттер - мусулмандардын 90% бириктирип турган негизги топ

  • Теократия (гр. кудай-бийлик) - мамлекеттик башкаруу дин кызматчыларын колуна топтолгон

  • Террор- саясий душмандарга эӊ эле оор мыкаачылыкты колдонуу менен өлтүрүүгө чейин барган саясий коркутуунун түрү

  • Тирания – катаалдык, заалимдик

  • Толеранттуулук – башкалардын оюна жана ишенимдерине чыдамдуу, кечиримдуу мамиле кылуу

  • Ультиматум–эл аралык укукта бир мамлекеттин экинчи мамлекетке оозеки же кат жүзүндө кандайдыр бир маселе боюнча көрсөтүлгөн мөөнөттө белгилүү бир позицияда болуусун талап кылуу. Талапты аткарбоо, чара колдонууну туудурат

  • Умай- түрк элдеринин ишеними боюнча Теӊирден кийинки орунда турган кудай. Аялдар менен балдардын, үй-бүлөөнүн колдоочусу

  • Футурология – бүтүндөй адамзаттын жана коомдук турмуштун айрым чөйрөлөрүнүн келечектеги өнүгүшүн алдын ала көрө билүүнү изилдеген, коомдук жана табигый илимдерге негизделген комплекстүү илим

  • Цивилизация (нем. фр. лат, жарандык) – коомдук өнүгүү, мамлекеттин пайда болушу шаарлардын курулушу ж.б. менен мүнөздөлөт

  • Шейиттер – ислам дининдеги суннизм сыяктуу багыт

  • Эволюция (фр. өнүгүү) – бир абалдан экинчи абалга өтүү процесси, секириксиз акырындык менен өтүү

  • Экспансия – өзүнүн таасир этүүчү чөйрөсүн кеӊейтүү, башка өлкөлөрдү саясий жана экономикалык жактан өзүнө баш ийдирүү, башка жерлерди басып алуу саясаты

  • Экстремизм- чектен ашкан иш-аракеттерге,көз караштарга ыктоо

  • Эсхатология – дүйнөнүн бүтүшү, аркы дүйнө, бейиш, тозок жөнүндөгү элестердин комплекси.

  • Янычарлар – Осмон империясындагы атайы даярдалган аскерлер. Алар Осмондор басып алган аймактардагы христиан дининдегилерден түзүлгөн























Суроо 1

Ислам дини качан пайда болгон?

  • II к.

  • IV к.

  • VII к.

  • III к.

Суроо 2

Мусулман жыл эсептөөчү кайсы жылдан башталат?

  • 625-ж.

  • 622-ж.

  • 615-ж.

  • 555-ж.

Суроо 3

Көчмөн арабдарды кандай аташкан?

  • Көчмөндөр

  • Талаалыктар

  • Бедуиндер

  • Көчмөн арабдар

Суроо 4

Саммит урууларына төмөнкүлөрдүн кайсылары кирбейт?

  • Арабдар, еврейлер

  • Аромейлер

  • Финикиялыктар

  • Гректер,песртер

Суроо 5

Мусулмандар кайсы кылымдан баштап экиге бөлүнүшкөн?

  • VI

  • II

  • VII

  • VIII

Вопрос 6

Төмөнкү мамлекеттердин кайсынысын түзүүдө мусулман дини бириктирүүчү ролду ойногон?

Варианты ответов

  • Багдад халифаты

  • Тегеран халифаты

  • Кордова халифаты

  • Араб халифаты

Суроо 7

Халиф деген сөз эмнени түшүндүрөт?

  • Падыша

  • Орун басар

  • Ханзаада

  • Тегин

Вопрос 8

Араб халифатында Омеяддар династиясы кайсы жылдарда бийлик жүргүзүшкөн?

Варианты ответов

  • 661-750-жж.

  • 750-800-жж.

  • 800-930-жж.

  • 900-965-жж.

Вопрос 9

Арабстанда кандай оазис бар?

Варианты ответов

  • Йемен

  • Такламакан

  • Руб-эл-хали

  • Чад

Вопрос 10

Чөл кемеси деп кайсы жаныбарды аташат?

Варианты ответов

  • Пил

  • Төө

  • Жылан

  • Жираф

Вопрос 11

Арабдарда 750-жылы кимдер бийликке келишкен?

Варианты ответов

  • Омеяддар

  • Аббасилер

  • Халифтер

  • Рашидчилер

Суроо 12

Миң бир түн деген араб өлкөлөрүнүн жомогунда кайсы халифтин каармандыгы баяндалат?

  • Омор

  • Осмон

  • Абубакир

  • Харум ар- Рашид

Вопрос 13

Бүткүл дүйнөгө белгилүү Миң бир түн жомоктору кайсы жерде түзүлгөн?

Варианты ответов

  • Тегеранда

  • Йеменде

  • Аравияда

  • Багдадда

Суроо 14

Арабдар Йеменди эмне деп аташкан?

  • Жагымсыз жер

  • Кыргак жер

  • Бактылуу жер

  • Коркунучтуу жер

Вопрос 15

Арабдар канчага жакын урууларга бөлүнгөн?

Варианты ответов

  • 100

  • 400

  • 300

  • 200

Вопрос 16

Мухаммед пайгамбар качан жана кайсы жерде туулган?

Варианты ответов

  • 570-ж. Меккеде

  • 555-ж Тегеранда

  • 580-ж. Дамаскда

  • 500-ж. Мединада

Суроо 17

Мухаммед канча жашында жана  кимге үйлөнөт?

  • Кадичага 40 жашында

  • 33 жашында Салимага

  • 25 жашында Кадичага

  • 35 жашында Салихага

Суроо 18

Кайсы жылы Мухаммед Меккеден Мединага кетүүгө аргасыз болот?

  • 590-ж.

  • 622-ж.

  • 615-ж.

  • 600-ж.

Суроо 19

VIII к. Биринчи жарымында арабдардын мамлекети кандай аталган?

  • Эмират-борбору Мадрид

  • Хандык-борбору Тегеран

  • Халифат-борбору Дамаск

  • Империя-борбору Багдад

Суроо 20

Кааба ташы кайсы жерде жайгашкан?

  • Мединада

  • Тегеранда

  • Дамаскда

  • Меккеде

















Сабактын максаты: Кыргызстандагы деструктивдик, экстремистик жана террористтик уюмдар

  1. Билим берүүчүлүк: Окуучуларга азыркы биздин өлкөгө чоӊ коркунуч алып келген диний экстремизм түшүнүгүн калыптандыруу жана ислам динин туура тандоосун өздөштүрүү.

  2. Өнүктүрүүчүлүк: Окуучулардын ой жүгүртүүсүн өстүрүү менен бирге өз оюн туура жана так сүйлөөсүн өнүктүрүү.

  3. Тарбиялоочулук: Өлкө ичиндеги жана эл аралык окуяларга адилет баа берүүгө үйрөтүү. О.э. Улууларды сыйлоого тарбиялоо.

Сабактын усулу: Интерактивдүү усул. (топ менен иштөө)

Сабактын жабдылышы: Видеоролик, слайд, түстүү сүрөттөр, макал –лакаптар ж.б.

Сабактын жүрүшү:

Уюштуруу:

  • Окуучулар менен саламдашуу;

  • Окуучулардын катышын текшерүү;

  • Сабактын темасы, максаты боюнча түшүндүрмө берүү.

Суроолордун негизинде маектешүү уюштуруу:

  1. “Диний экстремизм” - дегенди кандай түшүнөсүӊөр?

  2. Ислам дининен айырмачылыгы кандай?

  3. Диний билим берүү керекпи?

  4. Эркектер сүнөт, аял кишилер хиджаб кийүүсү ислам динине туура келеби?

  5. «Хизбут-Тахрир» жана тераризимге кантип каршы күрөшө алабыз?

  6. Ар бир адам өзүнүн дининен канткенде адашпайт?

(Ар бир окуучунун өз ойун тартынбай айтуусуна мүмкүнчүлүк берүү жана колдоо менен маектешүү )

Мугалимдин тушундурмөсу :

Диний экстремизм – өлкө коопсуздугуна чоң коркунуч келтирүүчү актуалдуу маселе. Ал эми диндерге жана алардын ишмердигине урмат менен мамиле кылган Кыргызстан ар кандай диний-экстремисттик уюмдарды кызыктырып келет.

Кыргызстанда болжол менен 3 миңдей диний уюм, агым жана бирикмелер бар. Расмий түрдө 2200 диний бирикме жана уюм каттоодон өткөн. 2005-жылдан бери 8 диний уюм («Хизбут-Тахрир», «Өзбекстан ислам кыймылы», «Аль-Каида», «Талибан» кыймылы ж.б.) сот тарабынан террордук жана экстремисттик деп таанылган. Алардын ишмердүүлүгүнө республикабыздын аймагында тыюу салынганы менен алар дагы деле жашыруун ишмердүүлүгүн жүргүзүп келишет. Алардын ичинен "Хизбут-Тахрир" абдан тамыр жайган жана кырдаалды курчутуучу уюм деп эсептелинет. Мурун түштүк аймактарында гана болсо, учурда өлкөнүн түндүгүндө да таасирдүү.

«БИР ГАНА МАКСАТЫ БАР, АЛ – БИЙЛИКТИ БАСЫП АЛУУ»

– «Хизбут-Тахрир» алгач өткөн кылымдын 50-жылдарында саясий партия катары түзүлгөн. Бул динди жамынган экстремисттик уюм. Кыргызстанда болжол менен 5-6 миңдей мүчөсү бар. Борбор Азиядагы «Хизбут-Тахрир» уюму башка өлкөлөрдөгү «хизбутчулардан» олуттуу айырмаланып турат. Биздин аймактагысы көбүрөөк агрессивдүү, радикалдуу. Алардын бир гана максаты – күч менен саясий түзүлүштү оодарып, халифат түзүү. Программасы, ыкмалары жана формалары бир нече этаптан туруп, акыркы этабы – жихад же зордук менен бийликти басып алуу. Башка террордук уюмдар дароо эле аракетке өтүшсө, «хизбутчулар» алгачкы баскычында үгүттөө, жайылтуу ыкмаларын колдонушат. Сыртынан кадимки мусулмандардан айырмаланбайт, намаз окуйт, мечитке барат. Халифат түзөбүз дегенинен эле айырмалабаса, жөн адам айырмалай албай калат. Адамдар менен жекече иштешет, мечиттерге калбай барып, өз катарына жаңы гана динге кирип, мечиттерге бара баштагандарды кошууга аракет кылышат. Себеби алар ошол убакта дин боюнча кенен түшүнүгү жок болуп, кадимки мусулман менен «хизбутчулардын» айырмасын билбей калышы мүмкүн. Анан да алар 18-30 жаштагыларды тартышат. Себеби алар иштеп, акча таап, пайда алып келиши керек да. Акыркы убактарда мамлекеттик мекемелердин кызматкерлерин өзүнө тартуу иштерин жүргүзүшүүдө. Мүчөлөрүнөн чогулган акыдан сырткары аларга сырттан аз болсо да туруктуу акча которуулар болуп турат. Уюмдун лидерлери Ооганстандагы террордук уюмдар менен байланышта. Кээ бир мүчөлөрү бул уюмдан чыгып, «Өзбекстан ислам кыймылы» же «Ислам жихад союзу» эл аралык террордук уюмдарына кошулуп кетишкендиги тууралуу фактылар да бар. 
«Хизбут-Тахрирдин» жүздөн ашуун сайты бар. Мындан сырткары "хизбутчулар" террордук уюмдардын сайттарына кирип, кат жазышып, сайт аркылуу кантип жардыргыч заттарды жасоонун инструкцияларын ала алышат. УКМК 2011-жылы 2 миңден ашуун мыйзамга каршы келген ар кандай адабияттарды, флешкаларды тартып алып, 30дан ашуун кылмыш ишин козгосо, 2012-жылдын биринчи жарым жылдыгында эле 20дан ашуун кылмыш ишин козгогон. Жалаң эле үгүт жүргүзүүчү басылмалар, дисктер эле эмес, атуучу куралдар, ок-дарылар, жардыргыч заттар да табылып жатканы «хизбутчулардын» террордук ыкмага көбүрөөк жакын экенин билдирет. Кылмыш жана жаза кодексинин 299-беренеси өтө жеңил, биринчи жолу кармалгандар факт түрүндө жоопкерчиликтен кутулуп кетип, кайра эле ишмердигин улантышууда.

Азыркы учурда диний экстремизм күчөп жаткан учуру . Еврейлердин иштеп чыккан саясатынан улам, азыр ислам дини дегенде террорчу,аллаху акбар деп адамды муздап жаткан адамдарды биле баштадык. Ислам дининин чыныгы баалуулуктарынан такыр эле четтеп баратабыз. Исламда айтылат эмеспи мусулман мусулманга кыянат кылбашы керек деп. Бирок,согуш болуп жаткан өлкөлөрдүн көпчүлүгү ислам динин тутунган өлкөлөр

Досторум ыйманга жол салгылачы,
Досторум эл деп күйүп жангылачы,
Өзгөрсүн жакшы жакќа тагдырыңар,

Өзүңөр ушул бойдон калгылачы!

Мусулман адам Башка адамдардай эле эч өзгөчөлүгү жок. Кулагы мурду оозу ж.б.у.с эле
өзгөчөлүгү: Арак ичпеш шарятта арам деген нерседен оолак болушу керек.
Сакал койуп алып же суннот кийип алып мен мусулманын деген жанылыштык деп ойлойм.

Жаманды жаман, Жакшыны жакшы деп түз эле айтыш керек.
Сакалын саксайтып ач калган кирпидей болуп, тоодон тоого, токойдон токойго бекинип жүрүшсө, бей күнөө адамдарды коркутуп үркүтүп болбой баратса окутуп акчанын күчү менен өз катарына кошуп алып. Аз келгенсип жүздөрүн жаап алып исламга таянып тоноп жардырып өлтүрүп камерага тартылып элге жашыруун таркатып жатышса алар жаман болбой ким Пушкин жаман болмок беле.Чыныгы мусулман андай болбойт болгон дагы эмес.

Баарын эле терорист, экстремист тигиндей, мындай деп айта бергенге болбойт. М: Сакал койуп,узун кийип алса эле терорист болуп калмак беле анда Ленин,Карл Маркс,Энгелс ж.б атактуу адамдарда деле сакал болгон анда алар да терористердин бириби? Сакалды да ар ким ар кандай максатта коет. Ал эми Пайгамбарыбыздын (с.а.в) сүннөтү деп койгондор аз. Бул ааламга канча Пайгамбар келсе алардын баарында сакал болгон, узун кийинген. Негизинен Ислам тероризмге каршы экөө эч качан бирикпейт жана мүмкүн эмес. Ал эми Афганистан, Ирак, Ливия ж.б мусулман мамлекеттеринде болуп жаткан жардыруу ж.б иштердин баары атайын жасалган иш. Ар бир адам үчун туулган жери кымбат туугандар. “Кылгылыкты кылып, кыл жип менен бууп койгондор”. Аларды атабаса деле белгилүү. Алар сакал койуп,узун кийип алса эле сакал койуп, узун кийингендердин баарын курулай күнөөлөй берген болбойт. Сакал койсо эркек аттунун баарына чыгат,узун кийиниш баарынын эле колунан келет. Аллоху Акбар деп баары кыйкыра алат. Бироону жаман көрсөтүш оӊой эле туугандар. “Мусулмандын кадыр баркы асмандай, жерден бийик”. Мусулман эмес жөнөкөй адамдын жүзүнө уруш харам. ДИН менен ИНСАНДЫ салыштырып болбойт. Инсан кемчиликтүү, адашат, жанылат, унутат намаз окуп, сакал койгон адам деле жогорудагы кемчиликтер бар. Мусулмандын бир кичинекей кемчилигин көрүп, аны тоодой кылып көрсөтө бергенде не. Кичине ойлонуп Кудай берген акыл бар го ойлонуп китептерди окуп дин кандай, адам кандай салыштырып көрүнүздөр. Көч дүрбөсө эшек кошо дүрбөйт болбой.

Экстремизм, терроризм - бул Ислам эмес. Ислам дини экстремизмди жана терроризмди каралайт, айыптайт. Исламдагы жихад экстремизм жана терроризмге эч кандай тийешеси жок экенин айтып келет. Тескерисинче экстремизмди жана терроризмди ар дайым каралап өтө оор кылмыштуу күнөө иштерден экенин эскертип келген. Тилекке каршы айрым адамдар өздүрүнүн тар түшүнүгү менен кылмыштуу иштерин жихад деп атап, исламдын атын жаман көрсөтүп жатышат. Жардыруулар менен күнөөсүз адамдарды, аялдарды, балдарды, карыяларды өлтүрүп, адамзатты кыйноого, азапка салган ар түрдүү жолдор менен алардын жашоосуна же эркиндигине же тынчтыгына коркунуч келтирип, аларды коркуткан иш аракеттерди жасашууда. Мунун баардыгы тыюу салынган арам, бузуку иштерден атаган. Мындай ишти кылган адамдар чөң күнөөкөр болушат. Алла Таала ыйык Куранда мындай деген:

«Жер бетиндеги бузукулук кылууну көздөбө. Алла бузукуларды сүйбөйт».
Алла Таала экстремистик жана террористик иштерди жана аны жасагандарды, Аллага жана анын элчисине каршы ачык согуш жарыялагандар деп атаган. Ал эми Аллага жана анын элчисине каршы согушкандардын жазасын төмөндөгүчө баяндаган.«Чындыгында, Алла жана анын элчисине каршы согушкандардын, жер жүзүндө бузукулук иштерди жасап жүргөндөрдүн жазасы алар өлтүрүлөт, асылат же колу-буттары кайчылаш кесилет же мекенинен куулуп чыгарылат. Бул алардын бул дүйнөдөдөгү жазасы, ал эми Акыретте улуу азап (бар)».
Экстремистик жана террористик иштерди жасаган, жер бетинде бузукулук кылган, чектен чыккан адамдарга карата, Ислам шариятында өтө катаал жазаларды белгилеген, бул дүйнөдө бир дагы адам баласы кабыл алаган мыйзам мынчалык катаал эмес.Бүгүнкү күнү Исламдагы эң ыйык болгон жихадды туура эмес колдонушуп, өздөрүнүн бузуку иштерин жихад деп атагандар көбөйүүдө.Белгилей кетчү бир жагдай, “экстремизм жана терроризм - бул ислам эмес, ал эми жихад - бул экстремизм жана терроризм эмес”. Жихаддын максаты, чындыкка жардам берүү, зордук- зомбулукту жоюу, адилеттүүлүктү, тынчтыкты жана бейпилдикти орнотуу болуп эсептелет. Исламдын ар бир ишке карата адептери жана өкүмдөрү болгондой эле, жихадтын дагы өкүмдөрү бар. Жихад динди, ыйманды, мекенди, үй-бүлөнү душмандан коргоо үчүн. Жихадда кекселерди, аялдарды, балдарды өлтүрүү арам кылынган. Жихадда согушту таштап артка качуу арам кылынган. Туткундарды, багынгандарды өлтүрүү же душман болсо да адамды кордоп, кулак мурдун кескилөө арам кылынган. Эгин талааларды өрттөп жок кылуу, имараттарды бузуп, талкалоого тыюу салынат.
Бүгүнкү күнүдө чектен чыккан экстремистик жана террористик топтордун башкалардын мекенине бастырып кирип тартып алуусу, адам затынын урматын жер менен жексен кылганы динде караланган иш.

Акыркы кезде диний экстремизм жана террорчулук бир гана Кыргызстанда же Борбор Азия мамлекеттеринде эмес, бүтүндөй дүйнө жүзүндө курч маселеге айланууда. Айрыкча ислам дининдеги агымдар жана мазхабдардын бири-бирине каршы аракеттери күч алууда.

Динди жамынган экстремисттик жана террордук уюмдар

Ислам динин жамынган экстремисттик уюмдар өздөрүнүн идеологиясын негизинен интернеттеги ар кандай социалдык түйүндөр аркылуу жайылтып жаткандыгы белгилүү. Демек, алар бир гана мыкты куралданбастан, маалымат каражаттарын да жакшы колдонушууда.
Экстремизм – латын сөзүнөн алганда чектен чыккан деген түшүнүк. Мааниси: чектен чыккан көз-карашка жана радикалдуу аракеттерге ыктоо. Азыр Кыргызстанда 14, ШКУда 40ка жакын экстремисттик уюм бар. Экстремисттин жөнөкөй кылмышкерден айырмасы – динге жамынын алып, саясый максатты көздөгөндүгү. Жогоруда белгиленгендей, кээде журналисттер экстремисттик уюмдардын желегин же башка атрибутикаларын гезиттик макалага, телевидение менен видео сюжеттерге колдонуп, аларды жарнамалап коюуда. Экстремизмдин кеңири жайылган түрлөрү: диний, саясый, этникалык саясый-диний болуп саналат. 
Сирия, Ирак жана башка аймактарда согушуп келгендер менен жергиликтүү кылмыштуу топтор кошулуп кетишүүдө. Анткени алар көзү ачыктардын, ишкерлер менен башка бизнес жасагандардын мүлкүн тартып алуу максатында “ыйык согушка жардам” деген жүйөө менен фетва чыгарышып, талоончулук, рэкетчилик жана башка кылмыштарга жол ачып беришүүдө.
Экстремисттер ислам дининдеги ыйык болуп саналган “Жихад” түшүнүгүн да бурмалашып же таптакыр тескери максатка пайдаланышууда. Анда адам баласы өзүн-өзү тарбиялоосу, ачкөздүккө умтулбоо, барга да, жокко да каниет кылуу, сабырдуулук сыяктуу кыргыз элинин эле каада-салтында кездешкен ыйык касиеттер тууралуу айтылган. Акыркы учурда айрым динчилдер арасында салафизм идеясы күч алууда. Салафизм – байыркылар ишенген динди сактоо. Алар башка диний идеяларды же диний көз караштарды жокко чыгарат же тааныбайт. 
Радикализм – латын тилинен которгондо аша чапкандык.

Фанатизм – өзүнүн идеясына, пикирине берилип, башка пикирди кабыл албоо, жокко чыгаруу.

Террорчулук – коркутуу. Мисалы, ошол эле Ислам мамлекети деп аталган топтун мүчөлөрү “Жакында биз Борбор Азияга барабыз...” деген видеотасмаларды интернет аркылуу жайылтышууда. Бул коркутуу да, террорчулук да болуп саналат. Кыргызстанда 13 экстремисттик жана террорчулук уюмдардын ишмердүүлүгүнө тыюу салынган. Алардын арасында белгилүүлөрү: Хизб-ут-Тахрир, Түркстан боштондук уюму, Исалм мамлекети жана башкалар.




Диний билим берүү керекпи?

Имамдардын сабатсыздыгын жоюу жана жалпы эле жаштарга диний билим берүү максатында азыр билим берүү мекемелеринде дин сабагын киргизүү боюнча талкуу жүрүп, тиешелүү мыйзам долбоору парламенттин кароосуна жиберилген. Бирок динди билим берүү мекемелеринде окутуу боюнча да ар кандай пикирлер айтылууда. Эгер мындай зарылчылык керек экендиги көпчүлүк тарабынан жактырылса, анда дүйнөдөгү негизги диндердин тарыхы гана окутулуш керектиги тууралуу ой айтылды аталган иш чарада. Ансыз 73 агымга бөлүнгөн бир эле ислам динин жактоочулары ар кимиси өзүнүн багытын таңуулап, ич ара карама-каршылык күчөшү мүмкүн. Айылдарда ар бир имамдар менен молдолордун өздөрүнүн “мектептери” бар. Алар үйлөрүндө жана башка расмий каттоодон өтпөгөн, шарты жок жайларда жаштарга дин тууралуу билим беришүүдө. 
Мисалы, кошуна өлкөлөрдө диний экстремисттик уюмдардын мүчөлөрү 10-15 жылга чейин эркинен ажыратылат.

Бышыктоо: Балдарга суроо ирээтинде кайрылуу

  1. Балдар, “Диний экстремизм”, “Ислам динине” кандай терс таасирин тийгизет.

  2. Канткенде биз Ислам динин башка диндерден айырмалай алабыз?

  3. Диний экстремизмге каршы кандай чараларды колдонсо болот?

Жыйынтыктоо:

Азыркы учурда динний илимди да жогорку билимди да алып илимдүү-билимдүү болуш керек. Билим караңгыда күйгөн шам чырак сыяктуу, адамды туура жол табышына жардам берет. Билимдүү адамдар башкаларды да кыйынчылыктан чыгарып, туура жолго түшүшүнө жардам берет. Илим үйрөнгүлө силерди туура жол таап берүүгө  жардам берет.  Кандай мезгилде болсо да, кандай мамлекетте болсо да  билимдүү адамдар бийликке келишет, билимсиздерди көрдүңөр, мамлекетти жакырчылыкка алып келишет.

Тапшырма: “ Ислам дини” боюнча ар биринер эссе жазып келгиле.




Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!