Джумленинъ баш азалары. Джумледе муптеда ве хабер.

Мевзу: Джумленинъ баш азалары. Джумледе муптеда ве хабер.

Дерс чешити: бильги ве беджерикликлерни ишлетюв дерси.

Дерснинъ макъсадлары:

-талебелернинъ баш азалары акъкъында бильгилерини зенгинлиштирмек;

-джумледе муптеда ве хаберни айырмагъа огретмек;

- талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны коммуникатив къабилиетлерини инкшаф эттирмек;

- балаларнынъ мантыкъ фикирлерини инкишаф этмек;

Предметные:
- сёз, джумле, сёз чешитлери, баш азаларнынъ маналарыны айырмакъ;
- берильген суаллерге догъру джевап бермеге тырышиакъ;
- джумлелерни язувда догъру ве дюльбер кочермеге бильмек;
Метапредметные: 
- оджа ярдымынен дерсте коюлгъан макъсадыны таинлемек;
- сёзлерни ве джумлелерни берильген алгоритмнен кочюрюв;
- озь ишлерни къысым незаретнен беджерюв;
- окъув субетте ве чифт ишлерде актив чалышмакъ;
Личностные:
- нутукънынъ дюльбер ифаделювини дуймакъ, озь нутукны мукеммеллештирмеге тырышмакъ;
- эжнебий хаталаргъа ве башкъаларнынъ фикирине толерантлыкълы олмакъ;
- дерсте актив шекильде музакереде иштиракъ этмек.

Донатмалар: компьютер, проектор, карточкалар.

Дерс кетишаты:

I.Тешкилий дакъикъа

Селямлашув.

Мен мектепке барырым,

Окъуп, бильги алырым.

Бильги манъа къанаттыр,

Мен учуджы олурым.

Э. Ибраим

Оджа талебелерге шиир окъуй, суаллер бере:

- Шиир не акъкъында? (окъув, бильги акъкъында)

- Не ичюн инсангъа окъумакъ керек? (яхшы чалышмакъ ичюн )

- Келеджекте ким олмакъ истейсинъиз?

II. Эв вазифесини тешкерюв

Дерсликнинъ 71 с., 140- мешгъ.

1) Каллиграфия дакъкъасы.

ме мев мев сим мевсим йыл мевсими

2) Сёз диктанты. (Сёз бирикмелерини тизинъиз) Бир-бирлернинъ ишлерини тешкерюв.

Къыш, къушлар, къар, орталыкъ, ягъа, уча, орьтюле, кельди.

III.Дерснинъ мевзусыны бильдирюв.

ОЮН. (оджа сёзлерни айта талебелер исе эль чаплыларынен насыл аза олгъаныны бильдиртилер: муптеда-бир кере, хабер-эки кере)

Терек, багъ, дагъджы, осе, денъиз, далгъалана, ягъмур, сепелей, къыздыра, кунеш.

IV.Бильгилерни актуаллештирюв ве дерс макъсадларыны къоюв

Балалар суаллерге джевап берелер: (проекте тахтада догъру джеваплар чыкъа)

- Джумледе насыл азалар ола? (баш ве экинджи дередже азалар)

- Джумленинъ баш азалары недир? (джумленинъ негизи)

Балаларгъа джумлелер язылы карточкалар дагъытыла, талебелер муптеда ве хаберни тапып тюбюни сызалар.

Проекторте баш азаларны бельгилеген ишаретлер косьтериле:

Талебелер схемагъа бакъып къайсы ишарет къайсы джумле азасына аит олгъаныны анълаталар.

Чифт иши ( работа в парах)

Вазифе:

Джедвельни толдурынъыз. Биринджи варианта отургъан талебелер муптеданы яза, экинджи вариантта отургъан талебелер хаберни яза.

Раатлыкъ дакъкъасы

Мераба!

Козьчиклерим, мераба! (козьлерни ишарет пармакъларнен сыйпаламакъ)

Сиз уяндынъызмы?

Къулакъларым, мераба! (авучларнен къулакъларны окъалмакъ)

Сиз турдынъызмы?

Къолларым меним, селям! (эллер бири-бирини сыйпалай)

Сиз уяндынъызмы? (эльчырпмалар)

Аякъларым меним, селям! (эллер тизлерни сыйпалай)

Сиз турдынъызмы?(аякълар тапырдатыла)

Кунешчигим, мераба! (эллер юкъары котерилип узатыла).

Эдие Абсеутова

V. Талебелерде янъы мевзугъа меракъ (интерактив тахтада чалышув)

Ким?  Не? Не япа? Не ола?

Талебе Къуш Окъуй, уча

Оджа Копек Яза, авлай

Эким Хораз Тедавийлей, къычыра

Айдавджы Кълан Айдай, авлай

Эмшере Терек Отура, ешеллене

VI. Дерсликнен чалышув. 71 саифе 41 мешгъулиет (агъзавий, къидени анълатув)

72 саифе 142 мешгъулиет. Нокъталар ерине ярдымджы сёзлернен файдаланып келишкен сойларыны язынъыз. (талебелер невбетнен тахтагъа чыкъып язалар)

Раатлыкъ дакъкъасы:

Уяна саба кунеш

Уяна саба кунеш, (эллер тёпеге узана)

Сачыла алтын нурлар. (пармакъларнен сув сепкен киби арекетлер япыла)

Балыкъ ялдай, къуш уча,

Секире тавшанчыкълар (айванларнынъ арекетлерине такълид этиле)

Биз эр шейни билемиз,

Даим арекеттемиз. (эллер бельде, еринде адымламакъ)

Тез чапа, яваш юре, (тургъан ерде чапмакъ ве яваш адымламакъ)

Осип кокке юкселемиз. (аякъ уджларында котерилип, къолларны тёпеге узатмакъ).

VII. Мустакиль иш 74 саифе 146 мешгъулиет. Нокълалар ерине ярдымджы сёзлернен файдаланып, келишкен хаберни къоюнъыз, джумлеленрни дефтерлеринъизге язынъыз.

Дерсликнен чалышув. 74-нджи саифе 147-нджы иш. Берильген сёзлернен джумлелерни тизинъиз. (зынджырчыкънен чалышув)

VIII. Пекитюв.Талебелер оджанынъ суаллери ярдымынен муптеда ве хабер акъкъында алгъан малюматны текрарлайлар.

Вазифелер:Джумледе къайсы баш азасы ёкъ? (карточка вастасынен иш)

1.(Талебелер) дерсте яхшы чалышалар.

2.(Анам) къаве пиширди.

3.Тёпеде къуш (уча).

4.Талебе мектепте (окъуй).

IХ. Дерснинъ нетиджесини чыкъарув

– Джумленинъ насыл баш азалары ола? (муптеда ве хабер)

– Муптеда насыл суаллерге джевап бере? (ким?, не?)

– Хабер недир? Насыл суаллерге джевап бере? (муптеда акъкъында не айтылгъаныны бильдире, не япты?, не япа?, не япаджакъ? суаллерине джевап бере).

Х. Балаларгъа баа къоюв.

ХI. Эв вазифеси. 73 саифе 145 мешгъулиет

ХII. Рефлексия