Гъэм и к1эм анэдэлъхубзэр къызэрапщытэ лэжьыгъэ. 3 класс.
Л1ымрэ Жыгымрэ.
Зы л1ы гуэр и уэгушыжьит1ыр щ1ищ1эри мэз к1уат. Зы жыг дахэ гуэр къилъагъури бгъэдыхьащ.
- Мыр къэзгъэуэнщ, пхъэ гъэсын хъарзынэщ,- еуэну джыдэр щи1этым, Жыгыр къэпсалъэри жи1ащ:
-Пхъэ гъэсын сэ сыпхуэхъуфынущ, ауэ, маржэ хъужыхэн, укъызэмыуэу мы зэм сыкъэгъанэ, сыт ухуейми пхуэсщ1энщ.
Л1ым ищ1энур имыщ1эу, зыкъомрэ къэу1эбжьауэ щыта нэужь, гупсысэри жи1ащ:
-Укъэзгъауэрэ ди жьэгужьым упэрыбзахэмэ, ф1амыщ1 ухъунурэ уежьэжынущ. Апхуэдэу щыщытк1э, укъэзгъэуэнкъым. Сыт сыхуейми къысхуэпщ1эну щыжып1эк1э, вит1, жэмит1, зы алащэ си1ащэрэт, жызо1эри, къысхуэгъуэт.
-Ар 1уэху- т1э, бгъуэтынщ, уи пщ1ант1э дэту урихьэл1эжынщ абыхэм,- жэуап къитащ Жыгым.
Л1ыр я унэ нэсыжмэ, зыщ1элъэ1уауэ хъуар пщ1ант1эм дэту ирохьэл1эж. А 1эщ псори зэрилъагъуу, сызыщ1элъэ1уар мащ1э1уэщ, жи1эри Жыгым деж къигъэзэжащ. Еуэну зыщытришащ1эм, жыгыр аргуэру къопсалъэри же1э:
- Маржэ хъужыххэн, укъызэмыуэ, сыт ухуейми пхуэсщ1энщ.
-Мэлищэрэ шыбзищэрэ си1ащэрэт, жызо1э, абы къимыдэк1э къызыхуэтыншэу псэуалъи унэлъащ1и сыхуейщ,- жи1ащ Л1ым.
-Жыгыр къопсалъэри:
- Хъунщ, гъэзэж, мэлищэ, шыбзищэ уи1эу урихьэл1эжынщ, уи псэуалъэхэри унэлъащ1эри хьэзырщ.
Л1ыр къэк1уэжри зыщ1элъэ1уа псори и1эу кърихьэл1эжащ. Ауэрэ, зэман зыкъом дэк1ащ, л1ым и гум къихьащ: ц1ыхум сраунэфэщ1у щхьэ сымыпсэурэ, жи1эри.
И джыдэр къищтэщ, мэзым к1уэри Жыгыжьым зытришэщ1ащ «сыноуэ» жи1эри.
Аргуэру Жыгыр Л1ым къелъэ1уащ:
- Маржэ хъужыххэн, укъызэмыуэ, узыхуейр къызжеп1эмэ пхуэсщ1энщ.
-Сэ зыри сыхуэныкъуэкъым, ауэ пщы щхьэ сымыхъурэ, псоми щхьэщэ къысхуащ1у, къыск1элъажыхьу?
-К1уэж, ари пхуэзгъэзэщ1энщ, къыжри1ащ Жыгым.
Л1ыр я унэ к1уэжри, жи1эу хъуар ц1ыхухэм ягъэзащ1эу, щхьэщэ къыхуащ1у, пщыхэм къамыгъэпуду псэуащ т1эк1урэ.
Куэд дэмык1ыу аргуэру Л1ым и гум къихьащ, пащтыхь сыхъун хуейщ, жи1эри.
И джыдэр къищтэщ, мэзым к1уэри Жыгыжьым зытришэщ1ащ «сыноуэ» жи1эри.
-Укъызэмыуэу, узыхуейр къызже1э, - къэлъэ1уащ Жыгыр.
- Сызыхуейр пащтыхь сыхъуну аращ,- жи1ащ Л1ым.
Ит1анэ Жыгыр къэпсалъэри:
-Сызэрамыщ1и сыт щы1эж, сызыдэмы1эпыкъуаи къэнэжакъым, апхуэдэу щыщытк1э, уи пэр си лъэдийм къык1эрылъхьи пащтыхь ахъырзэман къыпхэк1ынщ.
Л1ы нэпсейм и пэр Жыгым к1эрилъхьащ, асыхьэтуи жыгыу1у хъуащ.
Текстым къеджи упщ1эхэм жэуап ет.
1.Сыт л1ыр мэзым щ1эк1уар?
а) зыплъыхьак1уэ;
б) дэ къищыпыну;
в) пхъэ къихьыну.
2. Сыт л1ым Жыгым къыжри1ар?
а) укъызбгъэдэмыхьэу 1ук1;
б) сыт ухуейми пхуэсщ1энщ;
в) сибудмэ ущ1егъуэжынщ.
3. Л1ым сыт ищ1ар?
а) Жыгыр ириудащ;
б) шынэри 1ук1ыжащ:
в) къыхуищ1эну зыхуейр жи1ащ.
4. Жыгым сыт л1ым къритар?
а) вит1, жэмит1, зы алащэ;
б) зыри къритакъым;
в) зыврэ зышрэ.
5. Л1ыр зыщ1элъэ1уар дауэ къыщыхъуа?
а) куэду къыщыхъуащ;
б) мащ1эу къыщыхъуащ;
в) тэмэму къыщыхъуащ.
6. Сыт л1ыр етуанэу Жыгым деж щ1эк1уар?
а) пхъэ къишэну;
б) илъагъун щхьэк1э;
в) мэлищэрэ шыбзищэрэ хуейуэ.
7. Сыт л1ыр ещанэу щык1уам Жыгым зэрелъэ1уар?
а) хьэжы ищ1ыну;
б) ц1ыхухэм ираунэфэщ1 ищ1ыну;
в) молэ ищ1ыну.
8. Сыт л1ыр епл1анэу жыгым деж лъэ1уак1уэ щ1эк1уар?
а) пщы ищ1ын папщ1э;
б) псоми ф1ыуэ къалъэгъун папщ1э;
в) бзу ц1ык1у ищ1ын папщ1э.
9. Сыт хуэдэ урыс таурыхъым евгъэщхьрэ мы тхыгъэр?
а) «Репка»;
б) «Сказка о рыбаке и рыбке»;
в) «Теремок».
10. Л1ым къыщыщ1ар дауэ къыфщыхъуа?
а) къилэжьауэ къыщыщ1ащ;
б) хуэмыфащэу къыщыщ1ащ;
в) псори 1ихыжамэ нэхъ пэжт.