Боды?ова Г?лшат З?лхарнай?ызы
8 Сынып
- Таныстыру
«С?лем с?зді? анасы»
Дейтін ?аза? данасы.
С?лемдесіп, танысып,
Сайысымызды бастайы?.
Екі топты? топбасшылары топтарын таныстырады.
ІІ тур: «Б?ЙГЕ»
(Тез жауап беріліуі керек . ?р д?рыс жауап 1 баллмен есептеледі)
?аза?пыз ?ой б?йге десе ?озатын,
?осат??ын к?ре? атын, боз атын.
Басталады «Б?йге» атты жарысы?,
Шы?сын ш?кірт шы?дар?а ?ол созатын.
1 ?сімдіктерді зерттейтін ?ылым.\Ботаника\
2 ?аза?станны? ?ызыл кітабы ?ашан шы?ты? . \ 1981 жылы\
3. ?аза?станда ?анша ?оры? бар? . \1 0 \
4 ?сімдікті? ?сім м?шелерін ата.\ тамыр, саба?, жапыра?\
5 ?сімдікті? к?бею м?шелері . \ г?л, жеміс, ?лпа\
6 Жасушаны аш?ан ?ылым . \ Роберт Гук \
7 Тек ?сімдік жасушасына т?н денешік . \ пластик \
8 Шы?у тегі, ??рылысы, ат?аратын ?ызметі ??сас жасушалар тобы \ ?лпа\
9 ?арашірік, шымтезек ?андай ты?айт?ыштар?а жатады \органикалы?\
10 Тамыр шы?у тегіне байланысты нешеге б?лінеді, оларды ата
\ 3- ке негізгі, жарнама ,?осал?ы \
11 Бір жыл ішінде пайда бол?ан с?рек ?абаты \жылды? са?ина \
12 К?н г?лі деп аталатын ?сімдік \ к?нба?ыс \
13 Е? ірі жеміс \ ас?аба? \
14 Фотосинтез процесін аш?ан ?ылым \ Тимирязов \
15 Жапыра?тары т?гелдей тікенге айнал?ан ?сімдік \ кактус \
16 Жары?та ?сімдік жапыра?ынада ж?ретін проссесс \ фотосинтез\
17 Т?рі ?згерген жер асты ?ркендері \ тамырсаба? , т?йнек , пиязшы? \
18 Т?йнекте жетілмеген жапыра?ты? ??рап т?сіп ?ал?ан ізі \к?зше\
19 Бидайды? жемісі не деп аталады \ д?нек \
20 Бір г?лде аталы? пен аналы?ты? болуы \ ?ос жынысты
VI. Мен ?ай ?сімдікпін?
- Мен Жорарта те?ізінде д?ниеге келдім. Мен ?рт?рлі боламын. К?бінесе Иранда, Жерорта те?ізі, Каспий те?ізінде жа?алауында, Индия мен ?ытайда кездесемін. Жемтамырымда ?те к?п ?ант бар, оны ешкім білген жо?. 1747 жылы неміс химигі Маркграф мені? ??рамымда ?ант барын тапты, ал 1799 жылы Франц Ахард бірінші рет бірнеше кг ?ант алды. Одан ?рі Ресейге ?ткізді. Мен ?азіргі уа?ытта с?ранысы жа?ынан ?шінші орындамын. Тыныштандыратын д?рі ретінде балаларды? ж?йке ж?йесіне пайдаланыламын (?ызылша)
- Мені? Отаным Индия. Арабша бадиншаш, баданжан деп атайды. Ерте кезде ?те ащы бол?анмын. Мені ешкім жей алмады. Пісірілген к?йімде арабтар тіс ауыр?анда емдеу кезінде пайдаланды. Еуропа?а УІ ?асырды? ая?ында келдім. Мені ба?алау ?шін 300 жыл керек болды. . (Баклажан)
- Мен Азияда тудым, біра? Еуропа мен Африкада т?рамын. Орта ?асырларда мен ібатырлар кеуделеріне т?мар ?ып ж?рген, ?йткені мен ?р т?рлі о?тан, сада?ты? о?ынан ?ор?ап ж?ргенмін. Тіс ауыр?анда пайдаланады мені.?зіме т?н исім бар. С д?руменіні? к?зімін, сонды?тан т?маумен ауыр?ан кезде пайдаланасын мені. (Сарымса?)
- Еуропалы?тар О?т?стік Американы аш?ан кезде мені «маис» деп ата?ан ж?не мен осы кезге дейін сол ?алпымды са?тадым. Мені? ал?аш?ы ?кілімді Еуропа?а Х.Колумб ?келген болатын. Б?л данамды Х. Колумб корольге сый?а тарт?ан болатын. Мен біржылды?, асты? т??ымдасына жататын, жылу с?йгіш , дара жынысты, бір ?йлі ?сімдікпін.
VII. ?иял ?ажайыптар ?лемінде
Жоспар бойынша 5 минутта бір жеміс немесе к?к?ніс туралы ?ияли шытырман о?и?а ??растыру керек Жоспары:
- Аты.
2.Суреті (Пара??а салынады)
3.?айда ?седі.
4.Несімен пайдалы.
І кезе? «?ызы?ты с?ра?тар»
1. Е? ірі жемісті ата?ыз (ас?аба?)
2. Жапыра?ы т?гел тікенекке айналып кеткен ?сімдік (кактус)
3. Жемісі парашютке ??сас ?сімдік (ба?ба?)
4. Діні е? жуан а?аш (баобаб)
5. Е? алып ??с. (Т?йе??с)
6.Е? биік а?аш (Пальма)
7. ?а?аз ?андай ?сімдіктен жасайды? (шырша, к?ктерек)
8. А?ашты? жасын ?алай аны?тау?а болады? (жылды? са?ина)
9. Жырт?ыш ?сімдік (шыбынж?т)
10. Е? тез ?сетін ?сімдік. (Бамбук)
ІІ кезе? «На?ты сандар»
Буна?денелілер – 700 000
Балы?тар – 20 000
Ал?а т??ымдасы- 2 900
Жабы? т??ымды ?сімдіктер 250 000
Асты? т??ымдасы – 10 000
??стар – 8 600
С?т?оректілер – 5 000
ІІІ кезе? «Аны?тама бюросы»
- Мысы?ты? т?лін – мар?ау
- А??у т?лі – к?гілдір
- Арыстан т?лі – абадан
- Т?йе т?лі – бота
- Жолбарыс т?лі – ш?нжік
- ?аз т?лі – мамыр
- ?ой т?лі – ?озы
- Т?лкі т?лі – т?лкішек, мыршай
- Сиыр т?лі – б?зау
- Ешкі т?лі - ла?
Просмотр содержимого документа
«?иял ?ажайыптар ?лемінде»
Бодықова Гүлшат Зұлхарнайқызы
8 Сынып
Таныстыру
«Сәлем сөздің анасы»
Дейтін қазақ данасы.
Сәлемдесіп, танысып,
Сайысымызды бастайық.
Екі топтың топбасшылары топтарын таныстырады.
ІІ тур: «БӘЙГЕ»
(Тез жауап беріліуі керек . Әр дұрыс жауап 1 баллмен есептеледі)
Қазақпыз ғой бәйге десе қозатын,
Қосатұғын күрең атын, боз атын.
Басталады «Бәйге» атты жарысың,
Шықсын шәкірт шыңдарға қол созатын.
1 Өсімдіктерді зерттейтін ғылым.\Ботаника\
2 Қазақстанның қызыл кітабы қашан шықты? . \ 1981 жылы\
3. Қазақстанда қанша қорық бар? . \1 0 \
4 Өсімдіктің өсім мүшелерін ата.\ тамыр, сабақ, жапырақ\
5 Өсімдіктің көбею мүшелері . \ гүл, жеміс, ұлпа\
6 Жасушаны ашқан ғылым . \ Роберт Гук \
7 Тек өсімдік жасушасына тән денешік . \ пластик \
8 Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы \ ұлпа\
9 Қарашірік, шымтезек қандай тыңайтқыштарға жатады \органикалық\
10 Тамыр шығу тегіне байланысты нешеге бөлінеді, оларды ата
\ 3- ке негізгі, жарнама ,қосалқы \
11 Бір жыл ішінде пайда болған сүрек қабаты \жылдық сақина \
12 Күн гүлі деп аталатын өсімдік \ күнбағыс \
13 Ең ірі жеміс \ асқабақ \
14 Фотосинтез процесін ашқан ғылым \ Тимирязов \
15 Жапырақтары түгелдей тікенге айналған өсімдік \ кактус \
16 Жарықта өсімдік жапырағынада жүретін проссесс \ фотосинтез\
17 Түрі өзгерген жер асты өркендері \ тамырсабақ , түйнек , пиязшық \
18 Түйнекте жетілмеген жапырақтың құрап түсіп қалған ізі \көзше\
19 Бидайдың жемісі не деп аталады \ дәнек \
20 Бір гүлде аталық пен аналықтың болуы \ қос жынысты
VI. Мен қай өсімдікпін?
Мен Жорарта теңізінде дүниеге келдім. Мен әртүрлі боламын. Көбінесе Иранда, Жерорта теңізі, Каспий теңізінде жағалауында, Индия мен Қытайда кездесемін. Жемтамырымда өте көп қант бар, оны ешкім білген жоқ. 1747 жылы неміс химигі Маркграф менің құрамымда қант барын тапты, ал 1799 жылы Франц Ахард бірінші рет бірнеше кг қант алды. Одан әрі Ресейге өткізді. Мен қазіргі уақытта сұранысы жағынан үшінші орындамын. Тыныштандыратын дәрі ретінде балалардың жүйке жүйесіне пайдаланыламын (Қызылша)
Менің Отаным Индия. Арабша бадиншаш, баданжан деп атайды. Ерте кезде өте ащы болғанмын. Мені ешкім жей алмады. Пісірілген күйімде арабтар тіс ауырғанда емдеу кезінде пайдаланды. Еуропаға УІ ғасырдың аяғында келдім. Мені бағалау үшін 300 жыл керек болды. . (Баклажан)
Мен Азияда тудым, бірақ Еуропа мен Африкада тұрамын. Орта ғасырларда мен ібатырлар кеуделеріне тұмар ғып жүрген, өйткені мен әр түрлі оқтан, садақтың оғынан қорғап жүргенмін. Тіс ауырғанда пайдаланады мені.Өзіме тән исім бар. С дәруменінің көзімін, сондықтан тұмаумен ауырған кезде пайдаланасын мені. (Сарымсақ)
Еуропалықтар Оңтүстік Американы ашқан кезде мені «маис» деп атаған және мен осы кезге дейін сол қалпымды сақтадым. Менің алғашқы өкілімді Еуропаға Х.Колумб әкелген болатын. Бұл данамды Х. Колумб корольге сыйға тартқан болатын. Мен біржылдық, астық тұқымдасына жататын, жылу сүйгіш , дара жынысты, бір үйлі өсімдікпін.
VII. Қиял ғажайыптар әлемінде
Жоспар бойынша 5 минутта бір жеміс немесе көкөніс туралы қияли шытырман оқиға құрастыру керек Жоспары:
Аты.
Суреті (Параққа салынады)
Қайда өседі.
Несімен пайдалы.
І кезең «Қызықты сұрақтар»
1. Ең ірі жемісті атаңыз (асқабақ)
2. Жапырағы түгел тікенекке айналып кеткен өсімдік (кактус)
3. Жемісі парашютке ұқсас өсімдік (бақбақ)
4. Діні ең жуан ағаш (баобаб)
5. Ең алып құс. (Түйеқұс)
6.Ең биік ағаш (Пальма)
7. Қағаз қандай өсімдіктен жасайды? (шырша, көктерек)
8. Ағаштың жасын қалай анықтауға болады? (жылдық сақина)
9. Жыртқыш өсімдік (шыбынжұт)
10. Ең тез өсетін өсімдік. (Бамбук)
ІІ кезең «Нақты сандар»
Бунақденелілер – 700 000
Балықтар – 20 000
Алқа тұқымдасы- 2 900
Жабық тұқымды өсімдіктер 250 000
Астық тұқымдасы – 10 000
Құстар – 8 600
Сүтқоректілер – 5 000
ІІІ кезең «Анықтама бюросы»
Мысықтың төлін – марғау
Аққу төлі – көгілдір
Арыстан төлі – абадан
Түйе төлі – бота
Жолбарыс төлі – шөнжік
Қаз төлі – мамыр
Қой төлі – қозы
Түлкі төлі – түлкішек, мыршай
Сиыр төлі – бұзау
Ешкі төлі - лақ
552
79 718 
