"Әкеліңіз, көмектесейін"

Әкеліңіз, көмектесейін!

5 сынып

Әкеліңіз , көмектесейін!

Қайталау

• Қазақ отбасында өтетін қандай мерекелерді білеміз?
• Бата деген не ?
• Батаны қандай отбасылық мереке кезінде береді?
• Батаны кім береді?
• Батаның қандай түрлері бар?

Менің отбасым үлкен.

сыпайы-вежливый көмек-помощь апарысу/ әкелісу-помочь отнести/принести тәрбиелі-воспитанный

адал-справедливый алғыс –благодарность

құрмет-почтение, уважение ұқыпты-аккуратный үлгі-образец мейірімді-добрый

қасиет-достоинство, качество әдепті-прилежный ақылды-умный

Бәріміз бірге тұрамыз.

Отбасында жасы үлкен адамды ерекше құрметтейді.

Ұлды мал бағуға, қолөнерге, ақша табуға, қыз баланы ас пісіруге, кесте тігуге, өрмек тоқуға үйреткен.

Қазақ дәстүрі бойынша ер адамдар бір-біріне қол беріп амандасады.

Шашын тарап беремін.

Қыл қобыз

Желбуаз

Аса таяқ

Домбыра

Қоңырау

Сақпан

Дауылпаз

Адырна

Шаңқобыз

Қыл қобыз

Желбуаз

Аса таяқ

Домбыра

Қоңырау

Сақпан

Дауылпаз

Адырна

Шаңқобыз

Киіз үйдің табалдырығы

аң

Атау с: Не ? –

Ілік с: Ненің ? -

Барыс с: Неге ? –

Табыс с: Нені ? -

Жатыс с: Неде ? –

Шығыс с: Неден ? -

Көмектес с: Немен ? –

аңмен

аңға

аң

аңның

аңды

аңда

аңнан

ақсақал

Атау с: кім ? –

Ілік с: кімнің ? -

Барыс с: кімге ? –

Табыс с: кімді ? -

Жатыс с: кімде ? –

Шығыс с: кімнен ? -

Көмектес с: кіммен ? –

ақсақалды

ақсақалда

ақсақалдан

ақсақалмен

ақсақалға

ақсақал

ақсақалдың

1. Табалдырықты

баспа

2. Қасиетті ұғым

Не ступай на порог

Священное понятие

3. Үйдің сырты мен ішінің шегарасы

Наружные и внутренние границы дома

4. Байлық пен кедейліктің де шегарасы

Границы между богатством и бедностью

5. Жақсылықтың қарауылы.

Хранитель добра.

6. Жақсылықты қайтарма

Не возвращай добро

7. Кедейлікті шақырма

Не зови бедность

8. Ж аман ырым бастама

Не начинай плохой ритуал

9. Тыйым сөздер

Запретные слова

10. Жай айтылмаған

Просто не упоминается

11. Бақыттың белгісі

Знак счастья

12. Құтсыз адам аттаса

Если несчастный человек придет

13. Кедей боласың

Будешь бедным

14. Құтты адам аттаса

Если счастливый человек придет

15. Бай боласың

Будешь богатым

16. Жас келін

Молодая невеста

17. Жақсы ырым

Хороший ритуал

18. Шашу шашып

Разбросывая конфеты

19. Құт шақырып

Приглашая добра

20. Оң аяғымен кіргізеді

Входит с правой ногой

Сөмкесін апарысамын

Қолтығынан демеймін.

Үйін жинаймыз.

Саяжайда көмектесеміз.

Границы между богатством

и бедностью

1. Табалдырықты

2. Қасиетті ұғым

баспа

3. Үйдің сырты мен ішінің шегарасы

4. Байлық пен кедейліктің де шегарасы

5. Жақсылықтың қарауылы.

6. Жақсылықты қайтарма

7. Кедейлікті шақырма

8. Ж аман ырым бастама

Не возвращай добро

Не зови бедность

Хранитель добра.

Не начинай плохой ритуал

Священное понятие

Не ступай на порог

Наружные и внутренние

границы дома

9. Тыйым сөздер

10. Жай айтылмаған

11. Бақыттың белгісі

12. Құтсыз адам аттаса

13. Кедей боласың

14. Құтты адам аттаса

15. Бай боласың

16. Жас келін

Будешь бедным

Если несчастный человек придет

Если счастливый человек придет

Будешь богатым

Молодая невеста

Просто не упоминается

Запретные слова

Знак счастья

17. Жақсы ырым

18. Шашу шашып

19. Құт шақырып

20. Оң аяғымен кіргізеді

Разбросывая конфеты

Входить с правой ногой

Хороший ритуал

Приглашая добра

Сен атаңа, әжеңе, әкеңе, анаңа қалай көмектесесің?

Атама газет әкелемін.

Атамның аяқ киімін тазалаймын .

Атамның киінуіне көмектесемін.

Суретке қара. Тірек сөздерді пайдаланып, мәтін құрап жаз

Тірек сөздер: сөмке, апарысу, жолдан өту, көмектесу,

алғыс айту,

1. Табалдырықты

2. Үйдің

3. Үй ішінің

4. Жақсылықтың

5. Жақсылылықты

6. Кедейлікті

7. Жаман ырым

8. Тыйым

в. шегарасы

б. шақырма

е. қайтарма

д. бастама

ж. баспа

г. сөздер

ә. сырты

a. қарауылы

ә. аттаса

10. Жай

11. Бақыттың

12. Құтсыз адам

13. Кедей

14. Құтты

15. Бай

16. Жас

17. Жақсы

б. боласың

е. адам аттаса

ж. боласың

г. айтылмаған

a. келін

д. белгісі

в. ырым

17. Жақсы

18. Шашу

19. Құт

20. Оң аяғымен

a. шақырып

ә. ырым

б. кіргізеді

в. шашып

Автобустағы оқиға

Мынау ненің іші?

Кімдерді көріп тұрсыңдар?

Автобусқа кім кірді?

Сұраққа жауап бер.

• Адамның бір – біріне құрмет көрсетуі қалай аталады?
• Үлкенді сыйлау қандай қасиет?
• Әр бала үйде кімді құрметтеу керек?
• Мұғалімге құрмет көрсету ненің белгісі?
• Үлкен кісілер кімге бата береді?

Берілген сөздерді жекеше түрде тәуелдеп жаз: бата, бала, көмек, тәрбие, қол.

Жекеше Көпше

1- жақ Менің ... . 1-жақ Біздің ... .

2- жақ Сенің ... . 2- жақ Сендердің ... .

Сіздің ... . Сіздердің ... .

3- жақ Оның ... . 3- жақ Олардың ... .

Венн диаграммасы

Адам бойындағы қасиеттер .

Табалдырықты баспа

1.Табалдырықты , 2. табалдырық , 3. жаман ырым , 4. жақсылықты , 5. кедейліктің , 6. шашу шашып, 7. жас келін , 8. құтсыз адам , 9. жақсылықтың, 10. бақыттың , 11. кедейлікті .

• 1.Қазақ халқында _________________ - қасиетті ұғым.
• 2.Ол - үйдің сырты мен ішінің шегарасы, байлық пен _________________ де шегарасы.
• 3.Табалдырық - бақыт пен_________________ қарауылы.
• 4."_________________ баспа, бақыт қашады", "Табалдырықта тұрма, үйге келетін _________________ қайтарма", "Табалдырықта тұрып, _________________ шақырма, _________________ бастама" деген тыйым сөздер жай айтылмаған.
• 5.Табалдырық - _________________ белгісі.
• 6.Табалдырығыңнан _________________ аттаса, кедей боласың, құтты адам аттаса, бай боласың.
• 7.Сондықтан _________________ алғаш табалдырықтан кіргенде, жақсы ырым жасалады.
• 8.Оған _________________, құт шақырып, оң аяғымен "Бісмілла!" - деп кіргізеді.

• Қазақ отбасындағы өте ертеден келе жатқан ерекше дәстүрдің бірі – бата беру. Батаны үлкен адам береді. Оны айтқанда қол жаяды. Қол жаю осы айтылған сөздер менің қолыма түссін дегенді білдіреді. Бата өмірдегі өте маңызды жағдайларға айтылады. Батада табыс пен жетістік болсын деп тілейді. Батаның тәрбиелік мәні зор. Бата беру әрқашан өзекті болды. Ақ бата көптеген жағдайда беріледі: жолаушы жолға шыққанда, Ұлыстың Ұлы күні, нәресте дүниеге келгенде, мектепке барғанда, сүндетке отырғызғанда, ұл үйленгенде, қыз ұзатқанда, майданға шыққанда, аңшы аңға шыққанда үлкен ақсақалдан бата алады.

1. Бата халық ауыз әдебиетіне жатады.

Благословение относятся к произведениям устного народного творчества.

2.Қазақ отбасындағы өте ертеден келе жатқан ерекше дәстүрдің бірі – бата беру.

Одной из древнейших традиций казахской семьи является благословение.

3. Батаны үлкен адам береді.

Благословение дает взрослый человек.

4. Батаны айтқанда қол жаяды.

Благословение принимали протягивая руки.

5. Қол жаю осы айтылған баталар менің қолыма түссін дегенді білдіреді.

Протягивание означает, что эти сказанные благословение попадут в мои руки.

6. Бата өмірдегі өте маңызды жағдайларға айтылады.

Благословение даются в очень важных жизненных ситуациях.

7.Батада табыс пен жетістік болсын деп тілейді.

8. Батаның тәрбиелік мәні зор.

В благословения желают успехов и процветания во благо.

Благословения имеют большое воспитательное значение.

9. Бата беру әрқашан өзекті болды.

Благословение всегда было актуально.

10. Ақ бата көптеген жағдайда беріледі:

Белое благословение передается во многих случаях:

А) жолаушы жолға шыққанда,

когда пассажир путешествует,

Ә) Ұлыстың Ұлы күні,

в Великий день нации,

Б) нәресте дүниеге келгенде,

когда рождается ребенок,

В) мектепке барғанда,

когда идет в школу,

Г) сүндетке отырғызғанда,

Д) ұл үйленгенде,

когда обрезание,

когда сын жениться,

Е) қыз ұзатқанда,

когда девушку выдают замуж,

Ж) майданға шыққанда,

когда идет на войну,

З) аңшы аңға шыққанда

когда охотник идет на охоту.

И) үлкен ақсақалдан бата алады.

от старшего аксакала получают благословения.

Благословения имеют большое воспитательное значение.

1. Бата халық ауыз әдебиетіне жатады.

2.Қазақ отбасындағы өте ертеден келе жатқан ерекше дәстүрдің бірі – бата беру.

3. Батаны үлкен адам береді.

4. Батаны айтқанда қол жаяды.

5. Қол жаю осы айтылған баталар менің қолыма түссін дегенді білдіреді.

6. Бата өмірдегі өте маңызды жағдайларға айтылады.

7.Батада табыс пен жетістік болсын деп тілейді.

8. Батаның тәрбиелік мәні зор.

Благословение даются в очень важных жизненных ситуациях.

Протягивание означает, что эти сказанные благословение попадут в мои руки.

Благословение дает взрослый человек.

Благословение принимали протягивая руки.

В благословения желают успехов и процветания во благо.

Одной из древнейших традиций казахской семьи является благословение.

Благословение относятся к произведениям устного народного творчества.

9. Бата беру әрқашан өзекті болды.

10. Ақ бата көптеген жағдайда беріледі:

А) жолаушы жолға шыққанда,

Ә) Ұлыстың Ұлы күні,

Б) нәресте дүниеге келгенде,

В) мектепке барғанда,

Г) сүндетке отырғызғанда,

Д) ұл үйленгенде,

когда пассажир путешествует,

в Великий день нации,

когда сын жениться,

когда рождается ребенок,

когда идет в школу,

Благословение всегда было актуально.

Белое благословение передается во многих случаях:

когда обрезание,

Е) қыз ұзатқанда,

Ж) майданға шыққанда,

З) аңшы аңға шыққанда

И) үлкен ақсақалдан бата алады.

от старшего аксакала получают благословения.

когда охотник идет на охоту.

когда девушку выдают замуж,

когда идет на войну,

1.ауыз әдебиетіне жатады.

относятся устной литературе.

2.ерекше дәстүрдің

3. Батаны береді.

Особенной традиций

4. қол жаяды.

Благословение дает

протягивая руки.

5. қолыма түссін

6. маңызды жағдайларға

попадут в мои руки.

важных ситуациях.

7.табыс пен жетістік

8. тәрбиелік мәні зор.

успехов и процветания

большое воспитательное значение.

9. әрқашан өзекті болды

всегда было актуально

10. Ақ бата

Белое благословение

А) жолға шыққанда

когда путешествует

Ә)Ұлы күні

Великий день

Б) дүниеге келгенде

когда рождается

В) мектепке барғанда

когда идет в школу

Г) сүндетке отырғызғанда

Д) ұл үйленгенде

когда обрезание

когда сын жениться

Е) қыз ұзатқанда,

девушку выдают замуж,

Ж) майданға шыққанда,

идет на войну,

З) аңға шыққанда

когда идет на охоту.

И) ақсақалдан бата алады.

от аксакала получают благословения.

1.ауыз әдебиетіне

жатады.

2.ерекше

3. Батаны

дәстүрдің

4. қол

береді

жаяды

5. қолыма

6. маңызды

түссін

жағдайларға

7.табыс пен

8. тәрбиелік

жетістік

мәні зор

9. әрқашан

өзекті болды.

10. Ақ

бата

А) жолға

шыққанда

Ә)Ұлы

күні

Б) дүниеге

келгенде

В) мектепке

барғанда

Г) сүндетке

Д) ұл

отырғызғанда

үйленгенде

Е) қыз

ұзатқанда

Ж) майданға

шыққанда

З) аңға

шыққанда

И) ақсақалдан

бата алады

1.ауыз әдебиетіне

жетістік

2.ерекше

3. Батаны

түссін

4. қол

мәні зор

жағдайларға

5. қолыма

6. маңызды

дәстүрдің

жаяды

7.табыс пен

8. тәрбиелік

жатады

береді

9. әрқашан

күні

10. Ақ

келгенде

А) жолға

барғанда

Ә)Ұлы

өзекті болды

Б) дүниеге

бата

В) мектепке

шыққанда

Г) сүндетке

Д) ұл

үйленгенде

отырғызғанда

Е) қыз

шыққанда

Ж) майданға

бата алады

З) аңға

ұзатқанда

И) ақсақалдан

шыққанда

• Ақсақалдан

Бата беру

• Қол жаяды

• ҚОЛЫМА ТҮССІН
• ЖОЛАУШЫ
• ӘРҚАШАН

• ҰЛЫСТЫҢ
• НӘРЕСТЕ
• ҮЙЛЕНГЕНДЕ

• ЖЕТІСТІК
• ТӘРБИЕЛІК
• ӘДЕБИЕТІНЕ

Назар

аударғандарыңызға

рахмет!