Хальмг улсин хот. Махар кесн хот

Кичәлин әңг

Части урока

Кичәлин йовуд

Ход урока

I.Мендллһн

Оргмомент

II.

III.Шин төр

Багшин нүр үг.

Физминутка

Күүкд самбрт һарад,чик хәрүһинь темдглнә

Медхд соньн

Ашлвр

Темдг тәвлһн

Герин даалһвр

-Мендвт, күүкд! Суутн!

-Күүкд, эндр һаза ямаран өдр? (нарта, дулан)

-Ямаран җилин цаг? (хавр)

-Хаврин сармуд ямаран? (моһа, мөрн, хөн)

-Күүкд, эндр өдрин то ямаран?

(мөрн сарин 13)

-Долан хонгин ямаран өдр? (Үлмҗ өдр)

-Кедүдгч җил? (2016-гч җил)

-Юуна җил? (мөчн )

-Күүкд, девтрән секәд, эндрк өдрин то бичәд авчктн.

- Күүкд, гертән ямаран даалһвр күцәләт? Хот-хол (үсәр, һуйрар кесн хот гидг төрәр үгмүд дасх, күүндвр тогтах). Герин даалһвр шалһхин төлә таднд иим даалһвр өггдҗәнә.Оньган өгәд соӊстн. Тана өмн кроссворд бәәнә. Эн кроссворд шинҗләд, үсәр кесн хот, һуйрар кесн хот темдглҗәх үгмүд олҗ авад темдглтн. Эн даалһвр күцәлһнд 3 агчм өггдҗәнә, хошадар көдлҗ болҗана. (Кроссворд үннлһн)

Йир сән! Герин даалһвран сәәнәр күцәсндтн би байрлҗанав.

Ода оньган экранур өгәд хәләтн. (малын зургуд: хөн, үкр, мөрн, һаха, така). Эн малмуд, шовуд маднд ю өгнә? (үc,ноос, өндг,мах)

Үгин көдлмш

Хөөнә махн – баранина (Юуна махн?)

Үкрә махн- говядина

Мөрнә махн- конина

Һахан махн – свинина.

Така-такан махн

Һалун-һалуна махн

Нуһсн-нуһсна махн

(цуһар хамдан бичҗ авсн үгмүдән давтхм)

Эн мах болһнас олн-зүсн хот кеҗ болҗана.

Тиигәд эндрк мана кичәлин төр ямаран? Тадн юн гиҗ санҗанат? Кен нанд келҗ үзнә? (Махн. Махар кесн хот)

Чик хәрүһинь өгсндтн йир байрлҗанав! Ямаран ухата күүкд!

Кичәлин төринь девтртән бичтн.

Кичәлин күслинь келҗ өгх.

Эндр кичәлд хальмг хотын тускар медсән сергәһәд, мах яһж эд-бод кедгинь медәд,махар ямаран хальмг хот кеҗ болхинь таньлдхвидн. Яһҗ болһхин тускар тодрха цәәлһвр өггдх.

-Күүкд, ода болхла дәкәд үгмүд тодлад авчкхм.

Шарлһн-жарка

Шарх -жарить

Шарсн махн-жареное мясо (ямаран махн?)

Чанлһн – варка

Чанх-варить

Чансн махн- отварное мясо

Хатах - засушивать

Хаталһн, хагсалһн – засушивание

Давслх -солить

Давсллһн- засаливание

ута оруллһн – копчение

цогд буллһн - запекание в золе, земле

Бөөрг-берики

Хуурсн махн

Дотр- дотур

Махн-шөлтәһән- махан-шелтягян

Күр-кюр (һазрт кедг хот)

(цуһар хамдан бичҗ авсн үгмүдән давтхм)

-Күүкд, самбрт бичәтә сурврмуд умшад хәрү өгтн.

Тана делгүрт юуна мах хулдна? (Мана делгүрт хөөнә, үкрә, һахан, такан мах хулдна)

Хөөнә махн кедү күрнә? (хөөнә махн 280 арслӊ күрнә)

Чи юуна махнд дуртавч? (Би хөөнә махнд дуртав)

Ямаран махнд дуртавч? (Би шарсн махнд дуртав. Би чансн хөөнә махнд дуртав. Би ута орулсн махнд дуртав)

Чини эк махнас ямаран хот кенә? (Мини эк махнас бөөрг, хуурсн мах кенә)

Амрлһна агчм.

-Күүкд, ода болхла таднд иим даалһвр. Девтртән бичҗ авсн үгмүдән олзлад, сурврмуд тогтаҗ үзтн. 3 агчм өггдҗәнә.

Даалһвр шалһлһн

3.Дамшлтын көдлмш.

–Күүкд, таднд тест өггдҗәнә. Оньган өгәд күцәтн.

5 агчмин зуур күцәх зөвтәт.

1.Махна зүүтә хот олҗ темдглтн: а)бөөрг б)булмг в)хаш

2.Бөөрг гисн юмб? а) һуйр ишкәд орасн махн б)чиксн махн в)шарсн махн

3.Һуйрар кесн хот олтн: а)боорцг б)бортх в)боз

4.Һуйрар кесн хот олтн: а)лавша б)чигән в)хөөрмг

5.Мах эд-бод кедг эв-арһ заатн: а)ута орулх б)харудх в)хоршах

6.Үсәр кесн хотын нер заатн: а)сегсрдг б)чигән в)чичрдг

Чик.Йир сән!

1. «Школын хот уудг хорад» гидг төрәр күүндвр тогталһн

5.Махн-шөлтәг, хуурсн махиг, дотриг яһҗ белддгин тускар ода медҗ авхм. Эн җурм таднд кергтә болад бәәх.Өрк-бүлдән иим амтта хот кеҗ чадҗанат.(слайд )

Күүкд, эндр кичәлдән бидн юуна тускар күүндвидн. (хальм хот-хоолын тускар. Үсәр, һуйрар, махар кесн хотын тускар.) Ямаран шин үгмүд биийдән тодлҗ аввт?

« Школын хот уудг хорад» гидг төрәр күүндвр тогтах.

«Махар кесн хот» гидг төрәр кроссворд тогтах.