Халыҡ батыры- Ҡаһым түрә.( сценарий)

“Халыҡ батыры- Ҡаһым түрә”

(сценарий)

Аҡ батша- Мачулин Всеволод, 14 йәш

Ҡаһым түрә- Ғәлимов Низам, 14 йәш

Ҡаһымдың әсәһе- Мәхмүтова Азалия, 14 йәш

Ҡаһымдың ҡатыны, Сафия – Сәмиғуллина Яна, 12 йәш

Аҡһаҡал- Дәүләткилдин Әбүзәр, 16 йәш

һалдаттар- Алексеев Егор, 14 йәш, Әбделмәнов Камил, 15 йәш

илсе- Мәхмүтов Сыңғыҙ, 11 йәш

һанат- Сибәғәтов Азат, 15 йәш

ҡыҙҙар- Сибәғәтова Гүзәл, Тойғонова Алсина, Әхмәҙиева Алина

1812 йыл. Һуғыш бара. Урман эсе. Атыш, гөрһөлдәгән тауыштар. (Алғы планда ике һалдат. Атышы- атыша килеп сығалар. Һуңынан ултырып, мылтыҡтарын таҙарта башлайҙар.) Береһе:

• — Скажи-ка, дядя, ведь не даром

• Москва, спаленная пожаром,

• Французу отдана?

• ( мылтыҡ, автомат, гөрһөлдәү тауыштары)

Сәхнәнең уң яҡ сите.

Аҡ батша килеп сыға. Уға илсе йүгереп килеп хат тоттора. Аҡ батша уҡып, кәйефе ныҡ ҡырыла. Сөнки беҙҙекеләр сигенә. Хатты йыртып ташлай.

• Аҡ батша. – О, земля, моя! Неужели вы достанетесь врагам? Неужели мы больше не сможем ходить по этой земле? ( уйланып тора)

- Где вы, мои поданные?

• (Сәхнәгә йүгереп һанат килеп сыға.)

Аҡ батша. - В моих владениях есть такой народ, называются башкиры. Может у них попросить помощи? Пусть собирают войско из самых смелых, отважных джигитов.

Һанат 1.- Вы правы, царь. С этой задачей они точно смогут справиться. Давайте, напишем им письмо.

(Башҡорттарға хат яҙырға булғандар)

Аҡ батша. – Башкиры, я к вам обращаюсь за помощью! Москву захватили французы. Нам самим не справиться с этой бедой. Отправьте нам войско с самыми храбрыми джигитами. ( һанат ҡанат алып яҙа)

( сәхнә артына сығып китәләр)

(Башҡорт иленә илсе килә. Сәхнәлә- аҡһаҡал, егеттәр, ҡыҙҙар. Тирә - яҡҡа ҡысҡырып, һөрән һала:

• “ Иғтибар! Батша фарманын тыңлағыҙ! Иң батыр һәм ҡыйыу егеттәр, ҡулдарына ҡорал алып, аттарына менеп сапһын ! Аҡ батшаға ярҙамға килһен! ”. (илсе сығып китә)

Аҡһаҡал.- Барайыҡ, шул дошмандарҙы еңәйек.

Егеттәр бер юлы:

- Барайыҡ, барайыҡ!

Аҡһаҡал:

-Батырлығыбыҙҙы күрһәтәйек уларға.

Башлыҡ итеп кемде ҡуябыҙ?

Егеттәр. (Ҡаһым, һанат, сцен.башындағы ике һалдат ) Ҡаһымды!

Ҡалғандар уның һүҙен йөпләйҙәр.

Аҡһаҡал Ҡаһымға мендәргә һалынған ҡылыс тоттора.

• -Еңеү менән ҡайтығыҙ!

Ҡаһым( алға сығып):

-Его величество император Александр Павловичҡа һәм Ватаныбыҙға тоғро хеҙмәт итермен! (ҡылысты үбә)

- Бөтәһе:

- Һай, афарин!!!

Ҡаһым: Ата-бабаларҙың ҡанын һыулап

Үҫкән сауҡаларҙан уҡ юнып,

Дошмандарҙы сыр-сыу килтереп

Беҙ ҡайтырбыҙ илгә шатланып.

(Күҙ асып йомғансы ғәскәр йыйылған.Егеттәр төрлө хәрәкәттәр башҡара.)

Ҡаһымдың әсәһе. Юлығыҙ ҡыҫҡа булһын! Бына һеҙгә тегәр еп. ( еп тарата)

Сафия.- Иҫән- һау әйләнеп ҡайт, йәнем! Минән һиңә күлдәк.

Ҡаһым: - Күлдәк?

Сафия: - Уны кейһәң, үлем килмәҫ һиңә яҡын да.(иренә күлдәк бирә, ҡосаҡлашалар)

Ҡаһым түрә. - Взвод, теҙелергә!. (Һалдаттар, һанаттар стройға теҙелә) По коням!

Ҡаһым. Беҙ китә лә тип иламағыҙ,

Илаһағыҙ, юлыбыҙ уңмаҫ.

Ир – егеттәр сәхнәнең бер яғынан сығып китәләр, ә халыҡ икенсе яғынан ҡул болғап, “һау булығыҙ!, “Иҫән - һау йөрөп ҡайтығыҙ!” тигән һүҙҙәр менән таралыша.

Атыш, гөрһөлдәү тауыштары. Ҡаты алыш бара.

Тыныс тормош. Ҡыҙҙар һыуға китеп бара. Йөҙҙәре шат.

1. се ҡыҙ. – Ҡыҙҙар, ҡалай рәхәт! Һуғыш бөттө! Тыныс тормош башланды.

2. се ҡыҙ.- Эйе шул. Беҙҙең егеттәр еңеү өсөн бик ҡаты һуғыштылар.

3. сө ҡыҙ.- Башҡорт атлылары беренсе булып Парижға барып инә.

4. сө ҡыҙ. – Кутузов үҙе уларҙы , “Любезные вы мои, башкирцы!” тип маҡтай.

5. се ҡыҙ. –Ҡыҙҙар, әллә шул йырҙы йырлап алайыҡмы?

Азат баянда уйнай башлай. Күмәкләшеп “Любизар” йырын йырлайҙар.